HPV چیست؟ راه‌های انتقال، علائم در زنان و مردان و واکسن اچ پی وی

عفونت HPV نوعی عفونت ویروسی است که معمولاً باعث ایجاد زائده‌هایی روی غشای مخاطی یا پوست می‌شود (زگیل‌). خوب است بدانید بیش از ۱۰۰ نوع ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) گوناگون وجود دارد. بعضی از انواع عفونت‌های اچ پی وی باعث بروز زگیل می‌شوند و برخی از آن‌ها ممکن است باعث ایجاد انواع متفاوت سرطان‌ ‌شوند.

در این مقاله، تمام اطلاعات لازم درباره این ویروس‌ها را به دست می‌آورید. همچنین با مواردی که باید رعایت کنید تا به این ویروس‌ها دچار نشوید آشنا می‌شوید. در پایان، خواهید دانست اگر به این ویروس مبتلا شدید چگونه آن را درمان کنید.

اما قبل از پرداختن به موضوع زگیل تناسلی و عفونت اچ پی وی لازم است تفاوت آن را با تبخال تناسلی بیان کنیم. تبخال نسبت به زگیل هم در ظاهر متفاوت است و هم در منشأ. منشأ تبخال، ویروس HSV یا همان هرپس سیمپلکس است ولی منشأ زگیل، HPV است که در این مقاله به آن می‌پردازیم.

HPV چیست؟

عوامل میکروبی بسیاری از جمله ویروس‌ها، باکتری‌ها و قارچ‌ها می‌توانند از راه‌های مختلف، منتقل شده و باعث عفونت واژن و سایر نواحی دستگاه تناسلی شوند. در این بین گروهی از ویروس‌ها در سراسر دنیا بسیار رایج هستند و می‌توانند هرکسی را آلوده کنند.

HPV مخفف «ویروس پاپیلومای انسانی» و شایع‌ترین عفونتی است که از طریق رابطه جنسی منتقل می‌شود. اچ پی وی معمولاً بی‌خطر است و خود به خود درمان می‌شود، اما برخی از انواع آن ممکن است به بروز زگیل تناسلی یا سرطان منجر شود.

در میان همه انواع اچ پی وی، تقریباً ۴۰ نوع آن‌ می‌توانند در بانوان در ناحیه تناسلی، فرج، واژن و دهانه رحم و در آقایان در آلت تناسلی و بیضه‌ها پدیدار شوند. همچنین این ویروس می‌تواند قسمت داخلی مقعد، مقعد، دهان و گلو را هم در زنان و هم در مردان، دچار بیماری کند. این نوع از ویروس‌های HPV غالباً طی تماس جنسی منتقل می‌شوند. سایر انواع ‌HPV باعث ایجاد زگیل‌های معمولی روی دست‌ها و نیز زگیل کف پا می‌شوند، اما از طریق رابطه جنسی منتقل نمی‌شوند.

راه‌های انتقال HPV چیست؟

عفونت HPV زمانی بروز می‌کند که این ویروس از طریق یک بریدگی، خراش، یا پارگی کوچک روی پوست وارد بدن شود. ویروس بیشتر از همه از طریق تماس پوستی منتقل می‌شود.

شما از طریق رابطه جنسی واژینال، مقعدی یا دهانی با شخص حامل این ویروس دچار اچ پی وی می‌شوید. این ویروس عمدتاً از طریق رابطه جنسی واژینال یا مقعدی انتقال می‌یابد؛ گرچه از طریق تماس پوستی نزدیک در طول رابطه جنسی نیز منتقل می‌شود. شخص ناقل HPV اگر بدون هیچ نشانه و علامتی هم باشد (ناقل بی‌علامت)، باز هم می‌تواند این بیماری را به دیگری منتقل کند.

اگر از نظر جنسی فعال هستید، ممکن است به HPV مبتلا شوید، حتی اگر تنها با یک نفر رابطه جنسی داشته باشید. حتی ممکن است علائم شما سال‌ها پس از رابطه جنسی با شخص مبتلا بروز کند. همین موضوع دانستن این را که اولین‌بار چه زمانی دچار این ویروس شده‌اید سخت می‌کند.

اگر باردار هستید و دچار عفونت HPV و زگیل‌های تناسلی شده‌اید، ممکن است نوزادتان هم به این ویروس مبتلا شود. در موارد نادر، این ویروس ممکن است باعث ایجاد یک زائده غیر سرطانی در حنجره نوزاد شود. پس بهتر است اگر علائم آلودگی را مشاهده کردید حتماً مسئله را با پزشک خود در میان بگذارید.

آیا ممکن است از تماس با سطوح دچار HPV شویم؟

مطالعات نشان داده‌اند ویروس HPV ممکن است روی اشیای بی‌جانی مانند لباس یا سطوح محیطی یافت شود. با اینکه عفونت HPV در اکثر موارد از طریق تماس جنسی منتقل می‌شود، اما سایر راه‌های انتقال نباید نادیده گرفته شوند.

ویروس HPV روی سطح باقی می‌ماند. بنابراین، اگر شما شیء یا سطحی را لمس کنید که پیش‌تر فردی مبتلا به زگیل آن را لمس کرده است، ممکن است به زگیل مبتلا شوید. زگیل‌ها مسری هستند و کسی که با آن‌ها تماس مستقیم داشته باشد به ویروس مبتلا می‌شود.

به عبارت دیگر، اگر شما با زگیل فردی تماس داشته باشید یا مدت کوتاهی پس از تماس زگیل فرد با یک سطح، آن سطح را لمس کنید، ممکن است دچار HPV شوید.

انواع HPV

واژه پاپیلوما به نوعی زگیل اشاره می‌کند که در نتیجه آلودگی به نوعی از HPV به وجود آمده است. هر ویروس پاپیلومای انسانی، شماره یا نوع مخصوص خودش را دارد.

اچ پی وی در سلول‌های بافت پوششی (سلول‌های اپیتلیال) که سلول‌های نازک و مسطحی هستند، زندگی می‌کند. این سلول‌ها روی سطح پوست و همچنین روی سطح واژن، مقعد، فرج، دهانه رحم و سر آلت تناسلی مردان و دهان و گلو هم دیده می‌شوند.

حدود ۶۰ نوع از ۱۰۰ نوع اچ پی وی، باعث بروز زگیل در نواحی دست‌ها یا پاها می‌شوند. ۴۰ نوع دیگر از طریق تماس جنسی وارد بدن می‌شوند. آن‌ها وارد غشای مخاطی بدن مانند لایه‌‌های مرطوب اطراف مقعد یا ناحیه تناسلی می‌شوند.

البته همه این ۴۰ نوع ویروس پاپیلومای انسانی که از طریق رابطه جنسی منتقل می‌شوند، خطرات جدی برای سلامتی ایجاد نمی‌کنند.

سویه‌‌های پرخطر HPV

سویه‌های پرخطر اچ پی وی، سویه‌های ۱۶ و ۱۸ هستند. این دو سویه، عامل حدود ۷۰ درصد از سرطان‌های دهانه رحم هستند. سایر سویه‌های پرخطر پاپیلومای انسانی، شامل ویروس‌های ۳۱، ۳۳، ۴۵، ۵۲ و ۵۸ و چند ویروس دیگر می‌شود.

سویه‌‌های کم‌خطر  اچ پی وی

سویه‌های کم‌خطر HPV مثل ۶ و ۱۱ عامل ۹۰ درصد زگیل‌های تناسلی هستند و موارد تبدیل آن‌ها به سرطان بسیار نادر است. این زائده‌ها مانند برآمدگی و گاهی اوقات شبیه گل‌کلم هستند. این زگیل‌ها ممکن است هفته‌ها یا ماه‌ها بعد از ابتلای شما به ویروس پدیدار شوند.

علائم HPV

در بیشتر موارد، سیستم ایمنی بدن‌تان قبل از بروز زگیل‌ها با ویروس اچ پی وی مبارزه می‌کند. بنابراین آلودگی به این ویروس‌ها همیشه منجر به بروز زگیل نمی‌شود، اما اگر زگیل‌ها ظاهر شوند، بسته به نوع HPV شکل‌های متفاوتی دارند:

• زگیل‌های تناسلی: این زگیل‌ها به شکل ضایعات مسطح و برآمدگی‌های گل‌کلم‌مانند یا برجستگی‌های کوچکی بروز می‌کنند. زگیل‌های تناسلی به‌ندرت باعث درد یا ناراحتی می‌شوند، اما ممکن است خارش یا سوزش به دنبال داشته باشند.

• • زگیل‌های تناسلی در زنان بیشتر روی فرج ظاهر می‌شوند، اما ممکن است نزدیک مقعد، دهانه رحم یا واژن هم ایجاد شوند.
  • زگیل‌های تناسلی در مردان، عموماً روی آلت تناسلی یا بیضه‌ها یا اطراف مقعد بروز می‌کنند.

• زگیل‌ معمولی: زگیل‌های معمولی به شکل برآمدگی‌های زبر و معمولاً روی دست‌ها و انگشت‌ها بروز می‌کنند. در بیشتر موارد، زگیل‌های معمولی تنها ظاهر خوبی ندارند، اما گاهی اوقات ممکن است دردناک یا مستعد آسیب یا خون‌ریزی باشند.
• زگیل کف پا: زگیل‌های کف پا، زوائد سفت و دانه‌دانه‌ای هستند که معمولاً روی پاشنه یا پنجه پا بروز می‌کنند. این زگیل‌ها ممکن است باعث ناراحتی شوند.
• زگیل مسطح: زگیل‌های مسطح کمی برآمده و صاف هستند. این زگیل‌ها ممکن است هر جایی از بدن بروز کنند، اما در کودکان معمولاً روی صورت، در مردان در نواحی ریش‌دار صورت و در زنان روی پاهایشان ایجاد می‌شوند.

سرطان دهانه رحم

تقریباً همه سرطان‌های دهانه رحم، ناشی از عفونت‌های HPV هستند، اما ابتلا به سرطان دهانه رحم پس از ابتلا به عفونت HPV ممکن است حدود ۲۰ سال یا بیشتر طول بکشد. عفونت HPV و سرطان اولیه دهانه رحم معمولاً علائم جدی ندارند. دریافت واکسن HPV، بهترین محافظ شما در برابر سرطان دهانه رحم است.

آزمایش پاپ اسمیر

از آنجایی که سرطان اولیه دهانه رحم علائمی ندارد، بسیار مهم است که زنان به صورت منظم آزمایش غربالگری را انجام دهند، تا هر نوع تغییر پیش‌سرطانی در ناحیه دهانه رحم تشخیص داده شود؛ تغییراتی که ممکن است بعداً باعث سرطان شوند.

طبق دستورالعمل‌های جدید پزشکی توصیه می‌‌شود:

• زنان در سنین ۲۱ تا ۲۹ سال، هر سه سال یک‌بار، آزمایش پاپ اسمیر را انجام دهند.
• به زنان ۳۰ تا ۶۵ ساله هم توصیه می‌شود هر سه سال یک‌بار یا در صورت انجام هم‌زمان تست پاپ‌اسمیر با آزمایش HPV DNA، هر پنج سال یک‌بار، این آزمایش را انجام دهند.
• زنان بالای ۶۵ سال اگر در سه آزمایش پاپ اسمیر متوالی که انجام داده‌اند، نتیجه طبیعی گرفته‌اند، یا اگر دو آزمایش پاپ اسمیر و HPV DNA را انجام داده‌اند و هیچ نوع نتیجه غیر طبیعی‌ای دریافت نکرده‌اند، می‌توانند این آزمایش را دیگر انجام ندهند.

سایر سرطان‌های مرتبط با HPV

سرطان‌های مرتبط با HPV شامل موارد زیر می‌شوند:

• سرطان‌های اوروفارنکس (ناحیه دهانی- حلقی): بیشتر این سرطان‌ها، که در گلو (معمولاً لوزه‌ها یا پشت زبان) مشاهده می‌شوند، ناشی از آلودگی به HPV هستند.
• سرطان مقعد: بالغ بر 90% سرطان‌های مقعد توسط HPV ایجاد می‌شوند. گزارش‌های سالانه حاکی از افزایش تعداد موارد ابتلای جدید و مرگ‌ومیر ناشی از سرطان مقعد هستند. شیوع سرطان مقعد در زنان، تقریباً دو برابر مردان است.
• سرطان آلت تناسلی: بیش از 60% سرطان‌های آلت تناسلی توسط HPV ایجاد می‌شوند.
• سرطان واژن: HPV عامل ایجاد 75% از سرطان‌های واژن است.
• سرطان فرج: 70% از سرطان‌های فرج به دلیل آلودگی به HPV اتفاق می‌افتند.

عوامل خطر در ابتلا به عفونت اچ‌پی‌وی

عفونت‌های HPV شایع هستند؛ بنابراین نیاز است بدانید چه عواملی باعث می‌شود به عفونت HPV مبتلا شوید. این عوامل خطر عبارتند از:

• تعداد شرکای جنسی: هرچه شرکای جنسی بیشتری داشته باشید، احتمال ابتلایتان به زگیل تناسلی بیشتر می‌شود. برقراری رابطه جنسی با شخصی که چند شریک جنسی دارد نیز خطر ابتلا را افزایش می‌دهد.
• سن: زگیل‌های معمولی بیشتر در کودکان و زگیل‌های تناسلی بیشتر در بزرگسالان و افراد جوان بروز می‌کنند.
• سیستم ایمنی تضعیف شده: افرادی که سیستم ایمنی تضعیف شده‌ای دارند، بیشتر در معرض ابتلا به عفونت اچ پی وی هستند. سیستم ایمنی ممکن است به دلیل ابتلا به ایدز/HIV یا مصرف داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی، بعد از پیوند عضو، ضعیف شده باشد. پس از ابتلا به برخی عفونت‌های ویروسی دیگر مانند کووید-19 نیز بسیاری افراد، حداقل تا مدتی، دچار ضعف یا اختلالات عملکرد سیستم ایمنی هستند.
• آسیب پوستی: بخش‌هایی از پوست که سوراخ شده‌ یا باز شده‌اند، بیشتر مستعد بروز زگیل‌های معمولی هستند.
• تماس فرد به فرد: تماس با زگیل شخص دیگر یا تماس بدون حفاظت با سطوحی که در معرض ‌ اچ پی وی بوده‌اند، مانند سطوح حمام‌های عمومی یا استخرهای شنا، خطر ابتلا به عفونت HPV را در شما بالا می‌برد.

پیشگیری از HPV

استفاده از کاندوم در حین رابطه جنسی همیشه و همیشه توصیه می‌شود زیرا از انتقال آلودگی‌های بسیاری هم در مردان و هم در زنان پیشگیری می‌کند و حتی می‌تواند از برخی ناهنجاری‌های سلولی در زنان که در آینده منجر به سرطان می‌شوند نیز جلوگیری کند.

البته HPV می‌تواند بخشی از پوستی را که معمولاً با کاندوم پوشانده نمی‌شود نیز درگیر کند. بنابراین استفاده از کاندوم خطر آلودگی را کاهش می‌دهد، اما الزاماً از شما در برابر عفونت اچ‌پی‌وی محفاظت نمی‌کند.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر به هر نوعی از زگیل دچار شده‌اید و این موضوع باعث دستپاچگی، ناراحتی و درد در شما شده است، حتماً به پزشک مراجعه کنید. حتی اگر زگیل شما کوچک و بدون درد است، باز هم بهتر است با پزشک مشورت کنید تا احتمال آلودگی هم‌زمان شما به سویه‌های کم‌خطر و پرخطر اچ‌پی‌وی را بررسی نماید.

واکسن HPV

حقیقت این است که تنها روش پیشگیری کامل از ابتلا به هر نوع عفونت اچ پی وی این است که هرگز هیچ نوع فعالیت جنسی‌ای نداشته باشید! پس برای کاهش خطر ابتلا، تعداد شرکای جنسی خود را محدود کنید و شریکی را انتخاب کنید که قبل از شما تعداد شرکای جنسی اندکی داشته است یا بهتر اینکه هیچ شریک جنسی‌ای نداشته‌ است. به علاوه بسیار مهم است که واکسن اچ پی وی بزنید.

سه واکسن خارجی سرواریکس، گارداسیل و گارداسیل ۹ (Cervarix, Gardasil, Gardasil-9) از شخص در مقابل HPV محافظت می‌کنند. واکسن گارداسیل هر چند وقت یک‌بار در ایران موجود می‌شود. گارداسیل به صورت 4 ظرفیتی و 9 ظرفیتی تولید شده است. سویه‌هایی که گارداسیل 4 ظرفیتی تحت پوشش قرار می‌دهد عبارتند از 6، 11، 16 و 18 که برای پیشگیری از سرطان‌های دهانه رحم، رحم، مقعد، سرطان بخش خارجی آلت تناسلی و زگیل‌های تناسلی مؤثر است.

واکسن ایرانی پاپیلوگارد (Papilloguard) با توجه به سن شما و بعد از دو تا سه‌بار تزریق، بیشتر در مقابل دو نوع از خطرناک‌ترین سویه‌های این ویروس یعنی ۱۶ و ۱۸ از شما محافظت می‌کند. فراموش نکنید بعد از چند سال باید یک تزریق یادآور نیز داشته باشید. اگر از واکسن پاپیلوگارد استفاده کرده‌اید و سه دوز از آن را دریافت کرده‌اید، هشت سال بعد باید دوز یادآور را بزنید.

در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته، این واکسن برای دختران و پسران از سن بسیار کم، یعنی از ۹ تا 13 سالگی و نهایتاً تا ۲۶ سالگی در دسترس است. البته کارآیی واکسن گارداسیل ۹، برای زنان تا سن ۴۵ سالگی نیز به اثبات رسیده است. در هر حال هرچه هنگام دریافت واکسن جوان‌تر باشید، نتیجه آن بهتر است. در سنین پایین افراد در معرض خطر آلودگی کمتری بوده‌اند و به علاوه سیستم ایمنی بدن‌شان نیز معمولاً واکنش مؤثرتری نشان می‌دهد.

کسب نتایج رضایت‌بخش از واکسن HPV در بزرگسالی به شرایط فعلی‌تان بستگی دارد. پس بهتر است با پزشک‌تان مشورت کنید و شرح حال و تاریخچه کامل پزشکی و جسمی‌تان را برایش شرح دهید تا با مشورت او تصمیم بگیرید که تزریق واکسن برای شما مفید است یا خیر.

چطور بفهمیم که به HPV مبتلا هستیم؟

آزمایش‌هایی برای تشخیص HPV وجود دارند که از آن‌ها برای غربالگری سرطان دهانه رحم استفاده می‌شود. پزشکان این آزمایش‌ها را فقط برای غربالگری زنان بالای ۳۰ سال انجام می‌دهند. آزمایش‌های HPV برای غربالگری مردان، نوجوانان یا زنان زیر ۳۰ سال توصیه نمی‌شوند.

اما هیچ آزمایشی برای تعیین وضعیت HPV وجود ندارد. همچنین هیچ آزمایش HPV تأییدشده‌ای برای تشخیص HPV در دهان یا گلو وجود ندارد.

بیشتر افراد مبتلا به HPV نمی‌دانند به این عفونت دچارند، چون هیچ‌وقت علامت یا مشکلی بابت این عفونت نداشته‌اند. برخی از افراد زمانی متوجه می‌شوند به HPV مبتلا شده‌اند که به زگیل تناسلی دچار می‌شوند. زنان هم ممکن است زمانی متوجه شوند به HPV مبتلا شده‌اند که از آزمایش پاپ اسمیر (در غربالگری سرطان دهانه رحم) نتیجه غیر طبیعی دریافت کنند. برخی از افراد هم ممکن است زمانی متوجه HPV شوند که به مشکلی جدی‌تر مثل سرطان دچار شده باشند.

آزمایش HPV

آزمایش ویروس پاپیلومای انسانی مشخص می‌کند این ویروس در بدن وجود دارد یا نه؛ ویروسی که می‌تواند به بروز زگیل تناسلی، سلول‌های غیر طبیعی دهانه رحم یا سرطان دهانه رحم منجر شود.

پزشک شما ممکن است در چنین وضعیتی آزمایش HPV را توصیه کند:

• آزمایش پاپ اسمیر غیر طبیعی باشد و سلول‌های پوششی غیر طبیعی، با اهمیتی نامشخص (ASCUS)، در آزمایش دیده شوند.
• شما ۳۰ سال یا بیشتر سن داشته باشید.

سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) انجام آزمایش HPV را برای زنان بالای ۳۰ سال تأیید کرده است. این آزمایش می‌تواند وجود عفونت HPV را حتی قبل از تغییرات دهانه رحم تشخیص دهد. زنانی که آزمایش HPV داده‌اند، باز هم باید آزمایش پاپ اسمیر را انجام دهند.

آزمایش HPV فعلی فقط برای زنان در دسترس است. بنابراین، روش آزمایش روتین فعلی نمی‌تواند ویروس پاپیلومای انسانی را در مردان تشخیص دهد. با این حال، مردان هم می‌توانند به HPV دچار شوند و آن را به شریک جنسی خود انتقال دهند.

آیا آزمایش HPV برای مردان وجود دارد؟

آزمایش HPV به دنبال کشف انواع پرخطر ویروس HPV در زنان است (به دلیل خطر ایجاد سرطان دهانه رحم). پزشکان معمولاً با معاینه فیزیکی و دیدن زگیل‌ها، HPV کم‌خطر را تشخیص می‌دهند. بنابراین در انواع کم‌خطر HPV معمولاً به آزمایش نیاز نیست؛ مگر اینکه خطر آلودگی مضاعف یا توام وجود داشته باشد.

گرچه برخی از کلینیک‌ها و آزمایشگاه‌ها آزمایش HPV را به مردان هم ارائه می‌دهند (با نمونه‌برداری از قسمت‌های متفاوت ناحیه تناسلی آن‌ها)، اما همان‌طور که پیش از این گفته شد، هیچ نوع آزمایش HPV  تأیید شده‌ای برای مردان وجود ندارد. بنابراین نتایج آزمایش‌های فعلی برای مردان به اندازه آزمایش‌های HPV برای زنان قابل اطمینان نیست. یعنی اگر نتیجه تست برای آقایان منفی اعلام شود، نمی‌توان اطمینان صد در صدی حاصل کرد که فرد آلوده نیست.

از طرفی، بیشتر مردانی که به HPV مبتلا شده‌اند، بیماریشان بدون هیچ علامتی بهبود پیدا می‌کند. بنابراین آزمایش برای آن‌ها به اندازه زنان اهمیت ندارد.

 آیا شما به آزمایش HPV نیاز دارید؟

اگر چنین شرایطی را دارید، ممکن است لازم باشد آزمایش HPV انجام بدهید:

• اگر بین۳۰ تا ۶۵ سال سن دارید: انجمن سرطان آمریکا (American Cancer Society) توصیه می‌کند زنان ۳۰ تا ۶۵ ساله، هر پنج سال یک‌بار، آزمایش HPV را همراه با پاپ اسمیر انجام دهند.
• اگر نتیجه آزمایش پاپ اسمیر شما غیرطبیعی شده است.

آزمایش HPV برای زنان کمتر از ۳۰ سال با آزمایش پاپ اسمیر طبیعی، توصیه نمی‌شود. سرطان دهانه رحم در این گروه سنی نادر، اما عفونت HPV شایع است. بیشتر عفونت‌های HPV در زنان جوان به درمان نیاز ندارد.

 نتایج آزمایش HPV

نتایج آزمایش شما به صورت «منفی/ طبیعی» یا «مثبت/ غیر طبیعی» اعلام می‌شود. اما هرکدام به چه معنا هستند؟

منفی/ طبیعی: یعنی هیچ نوع HPV پرخطری وجود ندارد. پزشک احتمالاً با درنظر گرفتن سن و سوابق پزشکی‌تان توصیه می‌کند پنج سال بعد یا زودتر، مجدداً برای آزمایش مراجعه کنید.

مثبت/ غیر طبیعی: یعنی HPV پرخطر دارید. اما این مسئله به این معنی نیست که سرطان دارید، بلکه یعنی بیشتر در معرض ابتلا به سرطان دهانه رحم در آینده هستید. پزشک‌تان احتمالاً آزمایش‌های بیشتری را توصیه می‌کند تا بررسی‌های لازم را انجام دهد. اگر نتایج آزمایش‌تان مثبت باشد، انجام آزمایش‌های بیشتر و منظم‌تر اهمیت بسیاری دارد.

ممکن است چند دهه طول بکشد تا سلول‌های غیر معمول دهانه رحم سرطانی شوند. اگر سلول‌های غیر طبیعی در مراحل اولیه تشخیص داده شوند، می‌توانند قبل از سرطانی‌شدن، درمان شوند. پیشگیری از ابتلا به سرطان دهانه رحم بسیار آسان‌تر و عاقلانه‌تر از درمان آن است.

 آیا HPV درمان می‌شود؟

خیر. اچ پی وی (خود ویروس) درمان قطعی ندارد. با این حال، سیستم ایمنی شما در از بین رفتن این ویروس نقش بسیار مهم و مؤثری دارد. بیشتر عفونت‌های HPV (حدود ۹۰ درصد) طی یک تا دو سال رفع می‌شوند.

همان‌طور که گفته شد، هیچ نوع درمانی برای خود ویروس وجود ندارد. با این حال، برای بیماری‌های ناشی از ویروس پاپیلومای انسانی درمان‌هایی وجود دارد:

• زگیل‌های تناسلی با درمان‌های پزشک و مصرف داروهای تجویزشده از بین می‌روند. اگر زگیل‌های تناسلی درمان نشوند ممکن است از بین بروند، همان‌طور باقی بمانند یا اندازه یا تعدادشان بیشتر شود.
• امکان درمان سلول‌های پیش‌سرطانی دهانه رحم وجود دارد. زنانی که به صورت منظم آزمایش پاپ اسمیر انجام می‌دهند، قبل از به وجود آمدن سرطان می‌توانند متوجه مشکلات بشوند. فراموش نکنید پیشگیری همیشه بهتر از درمان است.
• دیگر سرطان‌های مرتبط با پاپیلومای انسانی هم اگر زود تشخیص داده شوند، قابل درمان هستند.

فرآیند درمان اچ پی وی چگونه است؟

طبق آنچه گفتیم، زگیل‌ها ممکن است بدون درمان، به‌خصوص در کودکان، خود به خود رفع شوند. اما داروهایی هم برای درمان آن‌ها وجود دارد، ازجمله:

• سالیسیلیک اسید: وقتی داروهای حاوی این ماده مؤثره را مستقیم روی زگیل بزنید، خواهید دید لایه‌ای از زگیل از بین می‌رود. دقت کنید این ماده را نباید به صورت‌تان بزنید. نحوه مصرف آن برای زگیل‌های سایر نواحی نیز باید توسط پزشک توصیه شود.
• ایمی‌کویمود (Imiquimod): یک کرم است که ممکن است به شکل ساشه هم ارائه شود. شما برای تهیه این دارو به نسخه پزشک نیاز دارید. ایمی کویمود به سیستم ایمنی‌ کمک می‌کند تا از شر اچ پی وی خلاص شود. برخی مواقع ممکن است اطراف ناحیه‌ای که کرم زده‌اید قرمز و متورم شود.
• پودوفیلوکس (Podofilox): این ژل را باید مستقیم روی زگیل‌های تناسلی بزنید تا بافت آن‌ها را نابود کند. ممکن است استفاده از این ژل منجر به آزار پوستی شود. اگر پس از مصرف، دچار سوزش واژن، خارش واژن یا آزار پوست در نواحی دیگر شدید، در مورد ادامه مصرف آن با پزشک خود مشورت کنید.
• تری کلرواستیک اسید (Trichloroacetic acid): این ماده، زگیل‌های کف دست، پاشنه پا و ناحیه تناسلی را از بین می‌برد اما ممکن است باعث تحریک پوست شود.

در فرآیند درمان اچ پی وی پزشک معمولاً ابتدا دارو تجویز می‌کند. اما اگر داروها مؤثر نباشند، زگیل‌ها را با این روش‌ها برمی‌دارند:

• سرمادرمانی (زگیل‌ها با نیتروژن مایع فریز می‌شوند)
• الکتروکوتر (سوزاندن زگیل با جریان الکتریکی)
• جراحی
• جراحی با لیزر (استفاده از نور شدید برای تخریب زگیل‌ها و سلول‌های غیر طبیعی)

برای درمان اچ پی وی دهانه رحم، پزشک‌ احتمالاً از روشی به نام کولپوسکوپی (Colposcopy) استفاده می‌کند تا سلول‌های غیر طبیعی را پیدا کند و بردارد. پزشک‌ها از ابزاری به نام کولپوسکوپ استفاده می‌کنند تا دهانه رحم را با بزرگنمایی مشاهده کنند و از این ناحیه نمونه‌برداری کنند.

آیا HPV بارداری را تحت تأثیر قرار می‌دهد؟

زنانی که در طول بارداری به HPV مبتلا هستند، احتمالاً نگرانند ویروس اچ پی وی به جنین آسیب برساند. اما خوب است بدانید در بیشتر موارد این ویروس بر جنین تأثیری ندارد. همچنین عفونت اچ پی وی که به صورت زگیل تناسلی یا نتیجه پاپ اسمیر غیر طبیعی خودش را نشان می‌دهد، غالباً در طول بارداری مشکلی برای مادران ایجاد نمی‌کند. خطر انتقال ویروس به نوزاد نیز بسیار کم است. با این حال بسیار مهم است متخصص زنان از ابتلای شما به اچ پی وی اطلاع داشته باشد.

هیچ ارتباطی بین HPV و سقط جنین، زایمان زودرس یا سایر عوارض بارداری یافت نشده است.

اگر آزمایش زنان باردار برای وجود انواع HPV پرخطر مرتبط با سرطان دهانه رحم مثبت باشد، پزشک در طول بارداری آن‌ها را تحت نظر قرار می‌دهد تا مراقب تغییرات بافت دهانه رحم باشد. همچنین این زنان اگر جراحی دهانه رحم داشته‌اند، باید به پزشک اطلاع بدهند.

HPV و زایمان

احتمال انتقال HPV به نوزاد در طول زایمان خیلی کم است. حتی اگر نوزاد به ویروس اچ پی وی دچار شود، بدنش این ویروس را از بین می‌برد.

بیشتر اوقات، نوزادی که از مادری با زگیل تناسلی به دنیا می‌آید، عوارض مرتبط با اچ پی وی را ندارد. در موارد بسیار نادر، نوزادی که از مادری با زگیل تناسلی متولد شده، به زگیل در ناحیه گلو دچار می‌شود. این وضعیت خطرناک پاپیلوماتوز تنفسی نامیده می‌شود و به جراحی با لیزر به صورت منظم برای پیشگیری از انسداد مجرای تنفسی نوزاد با این زگیل‌ها نیاز دارد. حتی اگر مادر مبتلا به نوعی از ویروس HPV است که موجب سرطان دهانه رحم شده است، نوزاد می‌تواند سالم و ایمن به دنیا بیاید.

از تجربه خودتان بگویید

آیا شما در اطرافیان خود فردی را می‌شناسید که به HPV مبتلا شده باشد؟ اگر چنین است، چه راهی را برای درمان انتخاب کرده‌ است و فرآیند درمان او چطور بوده است؟ اگر تجربه‌ای در این زمنیه دارید با ما و سایر خوانندگان این مقاله به اشتراک بگذارید. تجربیات هر فرد می‌تواند آغاز مسیر درمان را برای دیگران ساده‌تر کند.