خون بخش مایع حیاتی موجود در بدن ما محسوب می‌شود که شامل ترکیبی از پلاسما، گلبول‌های قرمز، گلبول‌های سفید و پلاکت‌ها است. بهتر است بدانید که خون اکسیژن و مواد غذایی اطراف بدن را حمل می‌کند و ضایعات سلولی را دفع می‌کند. با توجه به اهمیت بالای خون در بدن کوچک‌ترین تغییری در ماهیت آن برای بدن مشکلات زیادی ایجاد می‌کند. یکی از مشکلات خونی دردسرساز، غلظت بالا خون محسوب می‌شود که این موضوع می‌تواند به دلایل مختلف ایجاد شود. زندگی پرتحرک می‌تواند تأثیر بسیار مثبت و خوبی روی کنترل غلظت خون داشته باشد. اما در مورد تأثیر بدنسازی بر غلظت خون چطور آیا دراین‌باره اطلاعاتی دارید؟ ما در این مقاله سعی مردیم تا همه‌چیز درباره غلظت خون و تأثیر بدنسازی بر روی آن را بیان کنیم. تا پایان با ما در این مطلب از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز همراه باشید.
عملکرد خون در بدن
در حدود ۷ الی ۸ درصد وزن بدن را خون تشکیل می‌دهد و در انسان بالغ به‌طور متوسط ۵ لیتر از حجم بدن را خون تشکیل می‌دهد. هرکدام از ترکیبات خون یعنی پلاسما، گلبول‌های قرمز و سفید و پلاکت‌ها وظیفه خاصی در بدن دارند. بهتر است بدانید که تعداد هرکدام از آن‌ها باید در خون به‌اندازه تعادل باشد. برای مثال در حالت طبیعی 55 درصد خون را پلاسما و 45 درصد دیگر را گلبول‌های سفید، قرمز و پلاکت‌ها تشکیل می‌دهند. افزایش یا کاهش هرکدام از آن‌ها بدن را با بحران روبرو می‌کند.
ازآنجایی‌که یکی از وظایف خون دفع ضایعات سلولی است، بنابراین اگر روش تغذیه و یا سبک زندگی ما نادرست باشد خون به سمت آلودگی پیش می‌رود. به‌اصطلاح می‌توان گفت خون دیگر شفاف نیست. اگر غلظت خون بالا داشته باشید نیز خون بسیار تیره می‌شود. برای جلوگیری از این مشکلات باید زندگی پرتحرک داشته باشید و رژیم غذایی‌تان سرشار از میوه‌ها و سبزیجات تازه باشد. همچنین در این مقاله قرار است تأثیر بدنسازی بر غلظت خون را بررسی کنیم.
غلظت خون چیست؟
غلظت خون بالا درواقع نوعی بیماری است که با افزایش تعداد گلبول‌های قرمز خون ایجاد می‌شود. درنتیجه ازدیاد تعداد گلبول‌های قرمز خون، جریان خون به سمت اندام‌های بدن کاهش‌یافته و حتی گاهی لخته خون تشکیل می‌شود. می‌دانیم که حجم اصلی گلبول‌های قرمز را هموگلوبین یا همان پروتئین حمل‌کننده اکسیژن تشکیل داده است. غلظت خون زمانی ایجاد می‌شود که اکسیژن کافی در بدن وجود نداشته باشد.
گاهی و گاهی تأثیر بدنسازی بر غلظت خون نیز باید موردتوجه قرار بگیرد. درواقع با کمبود اکسیژن در بدن، هورمونی به نام اریتروپویتین از کلیه ترشح می‌شود که این هورمون، مغز استخوان را برای ساخت بیشتر گلبول قرمز تحریک می‌کند تا بتواند کمبود اکسیژن‌رسانی به بافت‌های بدن را با افزایش گلبول قرمز جبران کند. اگر میزان هموگلوبین خون در آقایان بیشتر از ۱۸ و در خانم‌ها بیشتر از ۱۶ در دسی لیتر باشد، می‌گوییم فرد دچار غلظت خون است.
دلیل ایجاد غلظت خون
دلایل ایجاد غلظت خون در افراد به‌طورکلی به چند دسته تقسیم می‌شوند. البته ما در ادامه از تأثیر بدنسازی بر غلظت خون را نیز موردبررسی قرار خواهیم داد.
- عوامل ژنتیکی: 5 تا 10 درصد دلیل ایجاد مشکل غلظت خون بالا زمینه‌های ارثی است. هموگلوبین خون این افراد به‌راحتی اکسیژن را به بافت‌ها تحویل نمی‌دهد که درواقع به آن هموگلوبین غیرطبیعی گفته می‌شود.
- زندگی در ارتفاعات: مانند زندگی کوهستان، به دلیل کمبود اکسیژن در ارتفاعات باعث غلظت خون در طولانی‌مدت می‌شود.
- بیماری های ریوی و قلبی: در این بیماری‌ها فرد دچار کمبود اکسیژن شده و به‌مرور با غلظت خون روبرو می‌شود.
- استرس: استرس و فشار‌های روانی سبب افزایش ترشح آدرنالین و درنتیجه بروز انقباضات عروقی می‌شوند، بدین ترتیب پلاسمای خون به خارج عروق نشت کرده و نسبت آن به گلبول قرمز کاهش پیدا می‌کند.
- مصرف دخانیات: سیگار یا قلیان کشیدن باعث پر شدن دود در ریه‌ها شده و درنتیجه باعث کاهش اکسیژن در بدن می‌شود.
- بیماری های کلیوی: در این زمان کلیه‌ها هورمونی به نام اریتروپویتین تولید می‌کنند که باعث افزایش سرعت تکثیر سلول‌های خون‌ساز می‌شود.
- مصرف مکمل های هورمونی: مصرف داروها و یا مکمل‌هایی که دارای هورمون‌های جنسی مرد هستند نیز می‌تواند غلظت خون را افزایش دهند.
ورزش بدنسازی و فواید آن
پیش از پرداختن به از تأثیر بدنسازی بر غلظت خون ابتدا کمی در مورد فواید این ورزش محبوب بدانیم. بدنسازی رشته ورزشی است که در آن ورزشکاران با استفاده از وزنه‌ها و دستگاه‌های ورزشی، بدن خود را قدرتمند و ورزیده می‌کنند. در رشته بدنسازی فرد نیاز به یک مربی حرفه‌ای برای انجام تمرینات دارد. در حقیقت استفاده از وزنه‌ها و دستگاه‌های ورزشی بدون داشتن برنامه مخصوص به خود امکان‌ناپذیر است. این ورزش مزایا و البته برخی معایب دارد
انجام ورزش بدنسازی از ایجاد بیماری‌هایی مانند کلسترول بالا، مشکلات قلب و بسیاری از بیماری‌های دیگر جلوگیری می‌کند. فواید دیگر آن عبارت است از: افزایش قدرت در همه اندام‌ها، افزایش سرعت در عملکرد، کاهش فشارها و تنش‌های عصبی، افزایش سوخت‌وساز و چربی سوزی، افزایش طول عمر و بهبود کیفیت زندگی و زیبایی‌اندام. البته زمانی از فواید ورزش بدنسازی سود خواهید برد که این ورزش را با برنامه صحیح به‌درستی انجام دهید. در غیر این صورت احتمالا با مشکلاتی روبرو خواهید شد.
تأثیر بدنسازی بر غلظت خون
همان‌طور که گفتیم غلظت خون زمانی رخ می‌دهد که اکسیژن کافی به بدن نرسد. شاید تاکنون اطلاعی از تأثیر بدنسازی بر غلظت خون نداشته باشید. اما باید بدانید که اگر این ورزش را بدون برنامه صحیح انجام دهید غلظت خون شما افزایش پیدا می‌کند. در اینجا بحث روی بدنسازانی است که به‌طور خاص تنها ورزش‌های قدرتی انجام می‌دهند. یعنی بخش اعظم ورزش آن‌ها را کار با وزنه‌ها دربر می‌گیرد.
طبق آزمایش‌های گسترده انجام‌شده، افرادی که تنها ورزش قدرتی انجام می‌دهند و تنها با وزنه کار می‌کنند احتمالا دچار کمبود اکسیژن شده و غلظت خون آن‌ها بالا می‌رود. البته یکی از دلایل دیگری که غلظت خون بدنسازان بالا می‌رود استفاده بیش‌ازاندازه از مکمل‌های استروئیدی محسوب می‌شود. البته اگر می‌خواهید با بدنسازی دچار غلظت خون نشوید، باید ورزش‌های هوازی و استقامتی را به‌طور هم‌زمان در برنامه ورزشی روزانه خود قرار دهید. در حقیقت انجام ورزش‌های هوازی باعث می‌شود پلاسما یا بخش مایع خون افزایش پیدا کند.
علائم غلظت خون در بدنسازی
دانستیم که تأثیر بدنسازی بر غلظت خون چیست. باید بدانید که افزایش غلظت خون به‌مرورزمان رخ می‌دهد و در اکثر مواقع شاید پس از چندین سال فرد متوجه ایجاد غلظت خون خود شود. اما برخی از علائم مانند خستگی مفرط در طول روز، سخت بیدار شدن از خواب و مواردی که در ادامه اشاره می‌شوند، می‌توانند برای شما نشانه‌های خطر باشند. این علائم عبارت‌اند از:
- قرمز شدن و یا کبودی پوست
- ضعف عمومی بدن و یا سرگیجه
- بنفش شدن و یا همان کبودی لب‌ها
- اختلالات بینایی مانند دوبینی
- خارش پوست مخصوصا پس از حمام
- دردهای استخوانی
- کاهش وزن
- مشکلات تنفسی
- عرق کردن غیرطبیعی
راه های درمان غلظت خون
همان‌طور که اشاره کردیم، تأثیر بدنسازی بر غلظت خون زمانی نشان می‌دهد که فرد تنها ورزش‌های قدرتی انجام دهد. در این زمان راه نجات انجام ورزش‌های هوازی و قدرتی در کنار هم است. دلایل ایجاد مشکل غلظت خون متفاوت است که در این مقاله به این دلایل اشاره شد. به‌طورکلی درمان خاصی برای غلظت خون وجود ندارد. اما راهکارهایی برای کاهش علائم آن می‌تواند به فرد کمک کند.
برای مثال پزشک متخصص پس از انجام آزمایش‌های تشخیصی به فرد دارویی برای کاهش تعداد گلبول‌های قرمز تجویز می‌کند. قرص هیدروکسی اوره، آسپرین و اینترفرون آلفا ازجمله داروهای موردنظر محسوب می‌شوند. همچنین در برخی مواقع به فرد توصیه می‌شود تا خون بدهد. راهکارهای دیگری نیز در کم کردن غلظت خون مؤثرند که عبارت‌اند از: مصرف مایعات زیاد، ورزش کردن روزانه و داشتن رژیم غذایی سرشار از میوه‌ها و سبزیجات.
تأثیر مواد غذایی بر غلظت خون
به‌غیراز تأثیر بدنسازی بر غلظت خون نیز که در بخش‌های پیشین به آن اشاره شد، تغذیه تا حد زیادی می‌تواند به کاهش غلظت خون فرد کمک کند. خوردن غذاهایی مانند روغن جامد، روغن نارگیل، چربی‌های حیوانی، دل، قلوه، مغز، پیه گاو و گوسفند، جگرسیاه، گوشت کنسرو شده، سرخ‌کردنی‌ها، سوسیس و کالباس، چیپس، پفک و نان‌های کم سبوس و بدون سبوس به دلیل بالا بردن غلظت خون در این افراد ممنوع است. اما غذاهایی که می‌تواند به‌طور خاص به کاهش غلظت خونتان کمک کند عبارت‌اند از:
- سیر
- فلفل قرمز
- آلوئه ورا
- دارچین
- زنجبیل
- آب‌زرشک
- شوید
- چای سبز
- ریشه شیرین‌بیان
- چای کوهی
- آناناس
- انار
سخن پایانی
غلظت خون بالا در صورتی در فرد ایجاد می‌شود که به دلایل مختلف اکسیژن کافی به بدن نرسد. برای کاهش غلظت خون باید سبک زندگی سالمی داشته باشید.زندگی پرتحرک و رژیم غذایی سرشار از میوه‌ها و سبزیجات تا حد زیادی می‌تواند به فرد کمک کند. اما تأثیر بدنسازی بر غلظت خون با انجام بیش‌ازحد ورزش‌های قدرتی، یک تأثیر منفی است. البته این موضوع به این معنی نیست که بدنسازی باعث بالا رفتن غلظت خون می‌شود، بلکه اگر به‌طور هوشمندانه ورزش بدنسازی و هوازی را با یکدیگر ترکیب کنیم مزایای بسیاری برای بدن دارد. استفاده بیش‌ازاندازه از مکمل‌های هورمونی یا استروئیدی بدنسازی باعث بالا رفتن غلظت خون می‌شود. حفظ تعادل در همه‌چیز ضامن سلامت شما است.
