توجه به موضوع تغذیه در شیمی درمانی از آن جهت مهم است که هم بیماری و هم نحوه درمان آن، بر میزان اشتها، وضعیت گوارشی و علائم روانی ناشی از آن اثر می‌گذارند. از آن جهت سوال کردن در مورد بایدها و نبایدهای تغذیه در این دوران برای بیشتر بیماران حیاتی قلمداد می‌شود. این کاملا عادی است که قبل، بعد و در طول شیمی درمانی نحوه تغذیه و توصیه‌های لازم در این دوران به بیماران سرطانی توضیح داده شود.
اگر چه نیازهای غذایی افراد مبتلا به سرطان از فردی به فرد دیگر متفاوت است، با این وجود این وظیفه تیم مراقبت پزشکی است که به بیمار کمک کنند تا اهداف تغذیه خود را شناسایی نموده و در مورد آنها برنامه‌ریزی نماید. مثبت سبز همراه شماست تا با پیشنهاداتی که برای تغذیه این افراد دارد، احساس بهتری به آنها بخشیده و کمک کند تا قدرت و انرژی خود را بیش از گذشته حفظ نمایند.
با شیمی درمانی چه تغییری در بدن ایجاد می شود؟
کسانی که شیمی درمانی را آغاز می‌کنند اولین نکته ای که درباره آنها وجود دارد این است که گلبولهای سفید این بیماران تغییر می‌کند. در همین رابطه یکی از سوالاتی که برای بسیاری از اشخاص مطرح می‌شود این است که آیا رژیم غذایی‌ای وجود دارد که بتواند گلبول سفید را کنترل کند؟ یا کدام ماده غذایی‌ای هست که بتواند پلاکت‌های خون را تحت تاثیر قرار دهد. در چنین مواقعی متاسفانه چندان نمی‌توان فعالیت گلبول‌ها را با تغییر رژیم غذایی کنترل کرد.
اما درباره پروتئین‌ها قضیه متفاوت است. با این مواد غذایی می‌توان کارهایی انجام داد که در بحث سلول سازی تغییراتی اعمال نمود. بهترین موادمغذی در طول دوره شیمی درمانی، استفاده از درشت مغذی‌ها و ریزمغذی‌ها، مصرف محصولات موثر شیمی درمانی، دمنوش‌های گیاهی مانند زنجبیل و نعنا، چای کم‌رنگ، داروهای ضدتهوع تجویزشده، سوپ یا آبگوشت‌های کم‌نمک است.
معجون مقوی برای شیمی درمانی
معجون مقوی برای شیمی درمانی معجونی است که از ترکیبی از میوه‌های خاص درست شده باشد. توت فرنگی بخاطر بافت لطیف و رفع مشکل بلع، موز بخاطر فیبر بالا و رفع مشکلات گوارشی، بلوبری بخاطر آنتی اکسیدان بالا و رفع مشکلات مغز و کاهش حافظه بیماران سرطانی، نمونه‌‌های از بهترین داروهای تقویتی در این لیست هستند.
از دیگر مواد توصیه شده تغذیه در شیمی درمانی چغندر است. از خواص دارویی چغندر در درمان لوسمی (سرطان خون) و سرطان‌های دیگر نباید غافل شد. چغندر یک معدن آنتی اکسیدانی قوی همراه با مقادیر بالای ویتامین های C، B1، B2، B6، فولیک اسید و اسید پانتوتنیک، و مجموعه‌ای از مواد معدنی مانند پتاسیم، فسفر، منیزیم، کلسیم، سدیم، آهن و روی است. در ادامه به گروه مواد غذایی که گلبولهای سفید بدن را افزایش می‌دهند اشاره شده است.
چگونه گلبول های سفید بدن را افزایش دهیم؟
|
چگونه گلبول های سفید بدن را افزایش دهیم؟
|
|
|
ویتامین c
|
ویتامین c مهم‌ترین ویتامینی است که باعث افزایش تولید گلبولهای سفید بدن می‌شود.
|
|
فولیک اسید
|
مصرف فولیک اسید در دوره‌های تقسیم سلولی سریع بسیار مهم است چرا که برای تولید و نگهداری سلول‌های جدید ضروری می‌باشد.
|
|
سلنیوم
|
فقدان ماده معدنی سلنیوم ممکن است باعث افزایش شدت ورم گلو و سکته قلبی و بیماری‌های قلبی عروقی شود.
|
|
بتاکاروتن
|
بتاکاروتن باعث افزایش تولید گلبولهای سفید شده و سیستم دفاعی بدن را تقویت می‌کند. در میوه‌ها و سبزیجاتی مثل هویج، گوجه‌فرنگی، پرتقال، کدو تنبل، انبه و سبزیجات برگ سبز تیره یافت می‌شود.
|
|
روی
|
مصرف روی (زینک) باعث بهبود عملکرد سیستم ایمنی و افزایش تولید گلبولهای سفید می‌شود.
|
|
ال-کارنیتین
|
ال کارنیتین با داشتن خواص آنتی اکسیدانی، می‌تواند باعث بهبود تخمدان آسیب دیده به دنبال مدل شیمی درمانی شود.
|
|
تورمریک
|
این ماده یک ضد التهاب بوده و اثر مثبتی در بهبود عملکرد گلبولهای سفید دارد. این ماده هر دو نوع آرتریت یعنی استئوآرتریت و روماتوئید آرتریت را بهبود می‌بخشد.
|
|
سیر
|
سیرحاوی مقدار زیادی از آلیسین است که در دسته مواد مغذی برای بیماران سرطانی جای دارد.
|
تغذیه بعد از شیمی درمانی ریه
یکی از اولین کارهایی که برای پیشگیری از سرطان ریه می‌توانیم انجام دهیم این است که سیگار نکشیم. از مراجعه به مکان‌های سرپوشیده‌ای که در آن استعمال دخانیات آزاد است، خودداری کنیم. مقادیر بالای سطح گاز رادون را در منزل کنترل نماییم. از مواد سرطان‌زا در محل کار خود دوری کنیم. همواره ورزش کنیم و از رژیم غذایی سرشار از میوه و سبزیجات بهره ببریم.
جذب غذاهایی مانند جبوبات، میوه‌ها و سبزی‌های برگدار سبز بسیار بالاتر و بهتر از جذب مکمل‌های دارویی است. عوارض جانبی شیمی درمانی ریه ممکن است با علائمی شبیه آنفولانزا مانند لرز، درجه حرارت بالای بدن، زخم‌های دهانی، درد عضلانی خستگی، اسهال با از دست دادن اشتها همراه باشد. تغذیه در شیمی درمانی به روش علمی می‌تواند این عوارض را تسهیل بخشید.
تغذیه در شیمی درمانی سرطان روده
تغذیه در شیمی درمانی نقش اساسی دارد. همچنین به روند بهبود سرطان روده و کاهش عوارض ناشی از آن کمک می‌کند. برای پیشگیری از روند گسترش بیماری سرطان روده، آب به مقدار کافی بنوشید. از مصرف زیاد گوشت قرمز، شکر، غذاهای چرب و غذاهای فرآوری شده اجتناب کنید. از سبزیجات، میوه‌ها، مواد غذایی با رنگ‌های مختلف و غذاهای سرشار از فیبراستفاده نمایید. در بین میوه‌ها سیب زمینی نقش محافظت کننده در برابر سرطان روده دارد.
همچنین فندوق، پسته، گردو و بادام برای درمان سرطان روده بسیار موثر است. با مصرف مولتی ویتامین مخصوص بیماران سرطانی که در ترکیبات آنها به رعایت دوز هر یک از ویتامین‌ها توجه شده است، می‌توانیم باعث افزایش تولید سلول‌های ایمنی شویم تا با آنزیم‌هایی که تولید می‌کنند مانع گسترش سرطان در بدن شوند.
تغذیه بعد از شیمی درمانی سرطان خون
نباید اهمیت تغذیه در شیمی درمانی را نادید گرفت چرا که بازسازی و ترمیم بافت آسیب دیده بدن نیاز به انرژی کافی برای اجرای بهترین عملکرد خود دارد. افرادی که تحت درمان سرطان خون هستند، در معرض خطر ابتلا به عفونت‌های ناشی از پیوند سلول‌های بنیادی قرار می‌گیرند.
بدین منظور از مصرف سبزیجات و میوه‌های خام و یا خوراکی‌های خام یا نیم پز از جمله تخم مرغ، گوشت و فراورده‌های لبنی پاستوریزه نشده باید پرهیز کنند. کافئین، چربی و نشاسته بیش از حد، گریپ فروت و غذاهای پرنمک از جمله موادی هستند که افراد مبتلا به سرطان خون هرگز نباید از آنها استفاده کنند.
از جمله موادی که افراد مبتلا به سرطان خون بعد از شیمی درمانی باید تغذیه کنند، عبارتند از آب کافی، مواد معدنی، فیبر، پروتئین، کربوهیدرات، چربی کافی، سبزی و میوه. توجه داشته باشید مصرف گوشت قرمز علی رغم فواید سرشار برای بدن، پروسه هضم سخت‌تری نسبت به گوشت بوقلمون و مرغ دارد و بهتر است برای جلوگیری از التهاب و ورم، مصرف آن محدود شود.
فراموش نکنید ماهی‌ها به ویژه ماهی‌های چرب چون سالمون، منابعی سرشار از ویتامین D وb12 هستند و نقش بسزایی در تولید گویچه‌های قرمز دارند. همچنین امگا3 موجود در ماهی‌ها در جلوگیری از ابتلا به عارضه‌های قلبی و تحلیل عضلات، بسیار مفید واقع می‌شود.
تغذیه بعد از شیمی درمانی لنفوم
سیستم لنفاوی متشکل از غدد لنفاوی و مسیرهای شبکه‌ای عروق لنفاوی است که در ایمنی و انتقال مواد به سراسر بدن نقش پررنگی دارد. افراد مبتلا به سرطان غدد لنفاوی، در طول روز کاهش انرژی شدیدی را احساس می‌کنند. بدین جهت رعایت اصول تغذیه در شیمی درمانی می‌تواند نیازهای تغذیه‌ای این افراد را به خوبی برطرف کند.
قبل از پرداختن به اصول تغذیه درست، باید حتما اشاره کنیم که افراط در مصرف هر ماده مغذی نه تنها سودمند واقع نمی‌شود بلکه ممکن است عوارض مخصوص به خود را در پی داشته باشد. لذا در نظر داشته باشید که در مصرف این مواد حد میانه را رعایت کنید.
غذاهای سرشار از نشاسته از جمله سیب‌زمینی، ماکارونی، برنج، کیک، کره و… منابع مناسبی برای تامین انرژی کافی بدن هستند. گوشت قرمز، ماهی، شیر، مرغ، ماست، تخم مرغ، آجیل، پنیر و حبوبات از جمله منابع سرشاز از ویتامین و مواد معدنی می‌باشند. مصرف مواد پرچرب و سرخ شده نیز به افراد مبتلا به سرطان غذذ لنفاوی توصیه می‌شود زیرا کالری بالایی در تامین انرژی مورد نیاز این افراد دارند. در انتها توصیه میکنیم این افراد مواد حاوی ویتامین A، k، E و C بیش از هرچیز دیگری مصرف کنند.
متخصص تغذیه برای شیمی درمانی
تحقیقات نشان داده است که میزان کلاژن در بدن با مصرف داروهای شیمی درمانی مانند دوکسوروبیسین و سیس پلاتین می‌تواند کاهش یابد و در نتیجه تراکم استخوان کمتر شود. کلاژن پروتئینی است که به شکل گیری ساختار استخوان‌ها کمک می‌کند. با رعایت موارد تغذیه در شیمی درمانی و مصرف داروهای حاوی کلاژن می‌توانید از کاهش تراکم استخوان جلوگیری کنید.
شما با کمک گرفتن از متخصصین تغذیه شیمی درمانی مثبت سبز می توانید لیست غذایی استاندارد خود را داشته باشید. حواستان باشد که در صورت عدم توجه به تغذیه، این عارضه منجر به افزایش خطر شکستگی استخوان و سایر عوارض مرتبط با استخوان خواهد شد.
توصیه مثبت سبز در زمینه تغذیه در شیمی درمانی
بیمارانی که شیمی درمانی می‌کنند بعد از تزریق حال و اوضاع خوبی نداشته و تمایلی به غذا خوردن ندارند. پیشنهاد می‌دهیم شب قبل و یا وعده قبلش از نشاسته‌های دیرهضم استفاده کنند. بیماران تا 72 ساعت بعد از تزریق نسبت به غذا بی میل هستند. بنابراین بهتر است به ساختار وعده غذایی‌ای که قبل از شیمی درمانی استفاده می‌شود دقت شود.
در طول شیمی درمانی توصیه میکنیم که یک میان وعده کوچک و ملایم مانند آب‌میوه‌های کم اسید (آب سیب، انگور، هویج)، ماست، موز، کراکر و یک بطری آب یا دمنوش ملایم به همراه خود داشته باشد و هر نیم ساعت به مقدار کم از آن بنوشد. آگاهی از تغذیه در شیمی درمانی می‌تواند به بیمار کمک کند که وزن و ذخایر مواد مغذی بدن خود را حفظ کند. عوارض جانبی مربوط به درمان را بهتر تحمل کند و در نهایت خطر عفونت را کاهش دهد.
