جوش و یا آکنه صورت یکی از کابوس‌های دوران نوجوانی است. اگر فکر می‌کنید این کابوس پس از دوره نوجوانی تمام می‌شود سخت در اشتباه‌اید. بیشتر ما آکنه بزرگسالی را هم تجربه می‌کنیم.
هر چند تحمل این کابوس به دلیل اینکه گاهی یا به ندرت اتفاق می‌افتد، بسیار ساده‌تر از دوران نوجوانی است، اما یک جوش ساده قبل از یک مهمانی یا یک مراسم مهم می‌تواند روز بزرگسالان را نیز به کابوس بدل کند.
به نظر شما آکنه دوران بزرگسالی همان جوش دوران بلوغ و نوجوانی است که در بدن ما جا خوش کرده‌اند و برای عذاب ما گه‌گاهی بیرون می‌زنند یا این اکنه با آن اکنه‌ها کاملا تفاوت دارند؟ دانشمندان و پژوهشگران برای پاسخ به این پرسش دست به کار شده‌اند. آنچه در ادامه می‌خوانید حاصل تحقیقات آنهاست.
جوش صورت چگونه شکل می گیرد؟
هنگامی که فولیکول های مو با چربی و سلول های مرده پوست بسته می شوند، وضعیتی برای پوست رخ می دهد که به آن آکنه یا جوش می گوییم. در این شرایط، معمولا جوش‌های سر سیاه، سر سفید و جوش قرمز التهابی روی صورت، پیشانی، سینه و بالای کمر و شانه ها پدیدار می شوند. هر چند جوش صورت اغلب در دوره نوجوانی شایع است، اما افراد در تمام سنین نیز آن را تجربه می کنند. حتی در بزرگسالی.
آکنه بزرگسالی چیست؟
شاید تصور کنید آکنه مختص دوران نوجوانی است و پس از پایان این دوران به طور طبیعی برطرف می‌شود. اما مطالعات مختلف نشان می‌دهد که درصد بالایی از افراد بزرگسال نیز درگیر آکنه میشوند. آکنه بزرگسالان به طور معمول برای افراد بالای 25 سال تعریف می‌شود.
دو دسته آکنه بزرگسالان وجود دارد:
- آکنه پایدار که از دوران نوجوانی شروع شده و تا دوران بزرگسالی نیز ادامه می‌یابد.
- آکنه‌های دیررس که در دوران بزرگسالی ظاهر میشوند. افراد مبتلا به آکنه‌های دیررس در دوران نوجوانی خود هیچ نوع آکنه و جوشی را تجربه نکرده‌اند.
به طور کلی، عارضه آکنه زمانی روی پوست شما ظاهر می شود که منافذ پوست تان بسته شوند و چربی پوست تان راهی برای خروج پیدا نکند. در واقع، تجمع چربی در زیر منافذ پوست باعث ایجاد برآمدگی، رشد باکتری و ایجاد انواع جوش صورت می‌شود.
علت آکنه بزرگسالی
اگر چه علت اصلی آکنه در بزرگسالی به طور کامل مورد بررسی قرار نگرفته است اما محققان بر این باورند که بسیاری از عوامل و فرایندهای بیولوژیکی مشابه و مرتبط با آکنه دوران نوجوانی ممکن است نقش مهمی در آکنه بزرگسالان داشته باشند.
اختلالات غدد درون ریز، استعداد ژنتیکی، مقاومت پروپیونی باکتریوم اکنه نسبت به آنتی بیوتیک‌ها، لوازم آرایش، سیگار کشیدن و فشار عصبی به عنوان مهمترین عوامل جوش زدن در نظر گرفته میشوند. هر چند تاکنون هیچ علت روشنی برای تفاوت‌های بالینی بین آکنه در دوران نوجوانی و بزرگسالی مشخص نشده است.
در ادامه هر یک از این عوامل را به صورت جداگانه و با زبانی ساده توضیح می‌دهیم.
اختلالات غدد درون ریز (تغییرات هورمونی)
تغییرات هورمونی مهمترین عامل آغازکننده آکنه هستند چرا که هورمون‌ها توسط سیستم غدد درون ریز تولید میشوند. آندروژن‌ها که به عنوان هورمون‌های مردانه شناخته میشوند، در زنان نیز به مقدار کم وجود دارند و دلیل اصلی بروز آکنه صورت بر روی پوست به شمار می‌آیند.
- افزایش تولید این هورمون‌ها در بروز وقایع زیر نقش دارد که در نتیجه آنها آکنه ایجاد می‌شود:
- تولید سبوم (چربی پوست) در منافذ پوست افزایش می‌یابد،
- منافذ پوست با پروتئین کراتین بسته میشوند. این پروتئین توسط سلول‌های پوستی به نام کراتینوسیت تولید میشوند
- رشد باکتریِ پروپیونی باکتریومِ آکنه بر روی پوست فرد افزایش می‌یابد. این باکتری روی پوست همه انسان‌ها وجود دارد.
- در نهایت ایجاد التهاب باعث متورم و قرمز شدن جوش‌ها می‌شود.
آکنه صورت در دوران نوجوانی معمولا با افزایش سن و ثابت شدن سطح هورمون‌ها از بین می‌روند، اما آکنه و جوش‌های دوران بزرگسالی در بعضی از افراد به دلایلی که به طور کامل شناخته نشده است، همچنان بروز می‌کنند.
استعداد ژنتیکی (ژن‌ها)
اگر افراد خانواده شما به یک بیماری خاص مبتلا باشند، احتمال اینکه شما نیز به آن بیماری گرفتار شوید، وجود دارد. در مورد آکنه بزرگسالان نیز همین طور است. اگر در سابقه خانوادگی شما آکنه بزرگسالان وجود دارد، به احتمال زیاد شما نیز درگیر آن خواهید شد.
به هر حال، مطالعات بر روی دوقلوها نشان داده است که علاوه بر ژنتیک، عوامل محیطی نیز می‌توانند در این رابطه نقش داشته باشند.
باکتریِ پروپیونی باکتریومِ آکنه داخل منافذ پوست رشد می‌کند و باعث بیشتر شدن قرمزی جوش‌های متورم می‌شود.
بسیاری از محصولات مراقبت‌های پوستی و آرایشی حاوی مواد چرب و غلیظی هستند که باعث بسته شدن منافذ پوست میشوند.
متخصصان پوست استفاده از محصولات غیرکومدون‌زا یا غیر مولد جوش را توصیه می‌کنند که مانع بسته شدن منافذ پوست میشوند.
فشارهای عصبی و استرس
این موضوع هنوز ثابت نشده است اما بسیاری از محققان بر این باورند که استرس بر روی چگونگی پاسخ سیستم ایمنی بدن به انواع عفونت‌ها از جمله عفونت‌های تولید شده با پروپیونی باکتریومِ آکنه تأثیرگذار است. همچنین استرس در بهم زدن تعادل هورمون‌ها و در نتیجه بروز آکنه اثر می‌گذارد.
استعمال دخانیات
مطالعات بسیاری بر روی تأثیر سیگار بر روی آکنه بزرگسالان صورت گرفته و نتایج متضادی گزارش شده است. برخی پژوهش‌ها از این باور حمایت می‌کنند و برخی هم مخالف آن هستند. برخی محققان بر این باورند که سیگار کشیدن با تغییر در ترکیب چربی پوست به ایجاد آکنه کمک می‌کند.
رژیم غذایی
برخی از متخصصان معتقدند که مواد غذایی سرشار از قند می‌تواند یکی از عوامل ایجادکننده جوش و آکنه صورت در بعضی افراد باشد. اما تاکنون آزمایش‌های منظم و دقیق برای تأیید ارتباط آکنه و تغذیه انجام نشده و نتایج گزارش شده عمدتا متکی بر نظرسنجی است.
آکنه بزرگسالی و نوجوانان چه تفاوت‌هایی دارند؟
آکنه بزرگسالان ممکن است به علت عوامل مشابه با آکنه در دوران نوجوانی ایجاد شود، اما تفاوت‌های قابل توجهی در بروز آکنه صورت در این دو دوران وجود دارد:
- آکنه بزرگسالان در بین زنان بیشتر از مردان رایج است، در حالیکه آکنه در دوران نوجوانی در بین پسران بیشتر از دختران رواج دارد.
- آکنه در دوران بزرگسالی کمتر از دوران نوجوانی به علت بسته شدن منافذ پوست (کومدون) ایجاد می‌شود، اما التهاب جوش‌ها در میان بزرگسالان بیشتر از نوجوانان است. در نتیجه، جای زخم ناشی از آکنه در دوران بزرگسالی بیشتر از دوران نوجوانی به جا می‌ماند.
- هر دو آکنه در دوران بزرگسالی و دوران نوجوانی می توانند روی صورت، گردن و تنه ایجاد شوند.
- بسیاری از تحقیقات نشان می دهند که آکنه بزرگسالان هم در زنان و هم در مردان بیشتر بر روی نواحی نزدیک گونه‌ها، چانه و فک ظاهر میشوند.
چند حقیقت جالب درباره آکنه بزرگسالی
اگر چه تمامی عوامل ایجاد آکنه بزرگسالان هنوز شناخته نشده است اما تحقیقات علمی توانسته تا حدودی به سوالات در مورد آکنه بزرگسالان جواب دهد. در ادامه به تعدادی از نتایج تحقیقات صورت گرفته در این زمینه اشاره می کنیم:
1) آکنه‌های دیررس در زنان بیش از مردان وجود دارد.
2) تغییرات هورمونی می‌تواند بر آکنه زنان در دوران بزرگسالی تأثیرگذار باشد.
دوره قاعدگی می‌تواند یکی از عوامل تأثیرگذار در آکنه صورت بزرگسالان باشد تا به این ترتیب زنان بیش از مردان دچار آکنه شوند. سیکل قاعدگی باعث تغییرات در سطح آندروژن می‌شود که همین موضوع سبب ایجاد جوش و آکنه قبل از قاعدگی در میان زنان بزرگسال می شود.
تحقیق دیگر در همین راستا نشان می دهد یک سوم از زنانی که دچار آکنه بزرگسالان هستند، به طور غیرطبیعی سطح آندروژن بالایی دارند. میزان بالای آندروژن در زمان های خاصی در سیکل قاعدگی یکی از دلایل آکنه بزرگسالان در میان زنان است.
3) آکنه پایدار از آکنه دیررس رایج‌تر است و ممکن است شدیدتر باشد.
احتمال ابتلا به آکنه پایدار در میان بزرگسالان خصوصا زنان خیلی بیشتر از آکنه دیررس است. تحقیق صورت گرفته در سال 2012 با حضور 1400 شرکت کننده نشان می‌دهد تقریبا 80 درصد از افراد مبتلا به آکنه بزرگسالان دچار آکنه پایدار هستند و این نوع آکنه شدیدتر از آکنه دیررس است.
همچنین محققان بر این باورند که بروز آکنه صورت در بزرگسالان در میان افراد بالای 20 سال بیشتر بوده و در دهه‌های بعدیِ زندگی از شدت آن کاسته می‌شود.
4) گونه‌ها، چانه و فک بیشتر مستعد آکنه بزرگسالان هستند.
با اینکه آکنه هم در دوران بزرگسالی و هم نوجوانی بیشتر روی صورت ظاهر می‌شود، تحقیقات نشان می‌دهند که آکنه‌های بزرگسالان به طور خاص بیشتر روی گونه‌ها، چانه و فک ظاهر میشوند.
5) آکنه دیررس ضایعات پوستی (کومدون) کمتری به جای می‌گذارد اما نسبت به آکنه پایدار التهاب بیشتری ایجاد می‌کند.
تحقیقاتی که با تمرکز بر زنان دارای آکنه بزرگسالان صورت گرفته است نشان می‌دهد زنانی که دچار آکنه دیررس هستند کمتر از زنان با آکنه پایدار دارای ضایعات پوستی ناشی از آکنه میشوند. همچنین محققان مشاهده کرده‌اند که ضایعات پوستی ناشی از آکنه دیررس دارای التهاب و تورم بیشتری از آکنه پایدار است.
6) درصد بزرگسالانی که دچار آکنه میشوند بسیار متفاوت است.
ابتلا به آکنه به عوامل مختلف دیگری مانند جنسیت، سن و حتی قومیت بستگی دارد. با توجه به چنین تنوعی، تخمین اینکه چه گروهی از بزرگسالان دچار آکنه میشوند کار سختی است. اما به طور کلی با توجه به تحقیقات صورت گرفته می‌توان گفت که 31.9% از زنان و 20.5% از مردان بین سنین 20 تا 70 سال ممکن است دچار آکنه صورت شوند.
شما چه تجربه‌ای از آکنه و جوش‌های زیر پوستی دوران نوجوانی و بزرگسالی دارید؟ اگر نوجوان هستید چگونه با این جوش‌ها مدارا می‌کنید؟
اگر بزرگسال هستید برای ما و دیگر مخاطبان از تجربه خود در مواجهه با آکنه بزرگسالی بگویید. نظرتان را درباره علل و عواملی که در بروز آکنه و جوش مؤثرند با ما و دیگر خوانندگان به اشتراک بگذارید و از تجربه خود برای درمان جوش صورت به ویژه در این دوران بگویید.
تیم نویسندگان
دکتر مهدیه بهشادفر
