انواع سرطان پوست و علائم آن‌ها را بشناسید

وقتی سلول‌های بدن، بدون کنترل رشد کنند و تکثیر شوند، باعث به‌وجود آمدن انواع سرطان پوست می‌شوند. تقریباً همه سلول‌های بدن، ممکن است سرطانی شوند. وقتی سلول‌های پوست به طور غیرقابل کنترلی رشد کنند، سرطان پوست ظاهر می‌شود.

انواع سلول‌های پوستی

در لایه بالایی پوست (اپیدرم)، سه نوع سلول اصلی وجود دارد:

سلول‌های اسکواموس (فلسی)

سلول‌های بخش خارجی اپیدرم هستند که با تولید سلول‌های جدید در لایه های زیرین، به طور مداوم ریخته می‌شوند. (پوست ریزی)

سلول پایه (بازال)

سلول‌های بازال (basal) در پایین‌ترین قسمت اپیدرم قرار دارند. آن‌ها را لایه سلول پایه نیز می‌نامند. سلول‌های پایه برای ایجاد سلول‌های جدید و جایگزینی سلول‌های اسکواموس که سطح پوست را پوشانده‌اند، به طور مداوم تقسیم می‌شوند.

هرچه این سلول‌ها در لایه‌های بالاتر اپیدرم باشند، تخت‌تر می‌شوند و در نهایت به سلول‌های اسکواموس تبدیل می‌شوند.

ملانوسیت‌ها

این سلول‌ها، رنگدانه قهوه‌ای رنگ ملانین را می‌سازند که به پوست، رنگ قهوه‌ای یا قهوه‌ای مایل به زرد (برنزه) می‌دهد. ملانین، یک ضد آفتاب طبیعی است و از لایه‌های عمیق پوست در برابر بعضی از اثرات زیان بار نور خورشید محافظت می‌کند.

معمولاً، وقتی پوست در برابر نور خورشید قرار می‌گیرد، ملانوسیت‌ها رنگدانه بیشتری تولید می‌کنند. در نتیجه، رنگ پوست برنز یا تیره‌ می‌شود.

غشای پایه، اپیدرم را از لایه‌های عمیق‌تر پوست جدا می‌کند. وقتی سرطان پوست پیشرفت می‌کند، سلول‌های سرطانی از این غشا عبور می‌کنند و وارد لایه‌های عمیق‌تر پوست می‌شوند.

انواع سرطان پوست

سرطان پوست یکی از شایع‌ترین انواع سرطان در دنیاست. این سرطان زمانی ایجاد می‌شود که سلول‌های تشکیل‌دهنده لایه‌‌های پوست، به صورت کنترل‌نشده‌ای رشد کنند و به سرعت تقسیم شوند. انواع سرطان پوست را در ادامه می‌خوانید.

سرطان سلول پایه‌ای (کارسینوم سلول باسل)

این سرطان، شایع‌ترین نوع سرطان پوست است. طبق بررسی‌ها از هر 10 فرد مبتلا به سرطان پوست، 8 نفر به سرطان سلول پایه‌ای مبتلا می‌شوند. سلول‌های این نوع سرطان در زیر میکروسکوپ به سلول‌های لایه زیرین اپیدرم (لایه‌ی سلول باسل) شبیه‌اند.

معمولاً این نوع سرطان پوست، در قسمت‌های از بدن ایجاد می‌شود که در معرض نور خورشید است، به ویژه، سر و گردن. سرطان سلول پایه‌ای، معمولاً به آرامی رشد می‌کند. این نوع سرطان، به ندرت، به نقاط دیگر بدن سرایت می‌کند. اما اگر درمان نشود، ممکن است به نقاط نزدیک نفوذ و به استخوان یا بافت‌های دیگر زیر پوست حمله کند.

اگر این سرطان به طور کامل پاک نشود، امکان بازگشت آن وجود دارد. همچنین، افرادی که به سرطان سلول پایه‌ای پوست دچار شده‌اند، بیشتر ممکن است در آینده (در نقطه‌ی دیگری از بدن) به این سرطان مبتلا شوند.

سرطان سلول فلسی یا سنگفرشی (کارسینوم سلول اسکواموس یا فلسی)

از هر 10 فرد مبتلا به سرطان پوست، 2 نفر به کارسینوم سلول فلسی (سرطان سلول فلسی) دچار می‌شوند. در این نوع سرطان، سلول‌های فرد شکلی غیرعادی از سلول‌های فلسی لایه‌ی خارجی پوست را به خود می گیرند.

سرطان‌ سلول سنگفرشی ، بیشتر در قسمت‌هایی از پوست ایجاد می‌شود که در معرض نور مستقیم خورشید است. مثل صورت، گوش، گردن، لب و پشت دست. البته، در زخم‌ها و جراحات پوستی ممکن است در قسمت‌های دیگر بدن نیز بروز کند.

گاهی این بیماری بر اثر آکتینیک کراتوزیس (در ادامه آن را توضیح می‌دهیم) شروع می‌شود. سرطان سلول فلسی، به ندرت در پوست ناحیه تناسلی بروز می‌کند.

احتمال نفوذ سرطان سلول فلسی به لایه‌های عمیق‌تر پوست و سرایت آن به بخش‌های دیگر بدن بیشتر از احتمال سرایت سلول‌های پایه‌ای سرطانی است. البته حتی این مورد هم نادر است.

کراتوآکانتوما (Keratoacanthomas)

کراتوآکانتوما تومورهای گنبدی شکلی است که در بخش‌هایی از پوست ایجاد می‌شوند که در معرض نور مستقیم خورشید است، ممکن است این بیماری در آغاز به سرعت گسترش یابد اما، معمولاً به مرور، رشد آن کند می‌شود.

بیشتر این تومورها به خودی ‌خود و بدون درمان، کوچک می‌شوند یا از بین می‌روند، اما ممکن است تعدادی از آن‌ها به رشد خود ادامه دهند و به بخش‌های دیگر بدن سرایت کنند.

پیش‌بینی رشد این تومورها کار آسانی نیست. بنابراین، بیشتر متخصصان سرطان پوست آن‌ها را نوعی سرطان پوست سلول فلسی در نظر می‌گیرند و مشابه سرطان پوست سلول فلسی درمان می‌کنند.

ملانوما (تومور تیره‌رنگ قشر عمیق پوست)

ملانوسیت‌ها (سلول‌های تولیدکننده رنگدانه پوست) مسبب این نوع سرطان هستند. ملانوسیت‌ها یکی از انواع سلول‌های پوست هستند که با رشد خوش‌خیم (غیرسرطانی) خال‌ها را ایجاد می‌کنند. ملانوما از سرطان‌های سلول پایه‌ای و سرطان سلول فلسی شیوع کمتری دارد، اما کشنده‌تر است و اگر در مراحل اولیه درمان نشود، رشد می‌کند و در بدن گسترش می‌یابد.

به دلیل احتمال کشندگی بالای ملانوما در مراحل پیشرفته و نحوه بروز و سپری شدن مراحل اولیه آن که معمولاً بدون درد و هشدار خاصی اتفاق می‌افتد، واقعاً لازم است تمام افراد قدرت تشخیص خال‌های معمولی از خال‌های سرطانی را داشته باشند. ما در مقاله دیگر خود با عنوان ملانوما، هر آنچه لازم است در مورد این سرطان کشنده و نحوه تشخیص سریع آن بدانید را توضیح داده‌ایم.

سرطان‌های پوستی نادر

انواع دیگر سرطان پوست شیوع بسیار کمتری دارند. درمان‌شان نیز متفاوت است. این سرطان‌ها عبارتند از:

کارسینوم سلول مرکل

کارسینوم سلول مرکل (MCC) نوع نادری از سرطان پوست است و هنگامی بروز می‌کند که نوعی از سلول‌های پوست به نام سلول‌های مرکل، به طور کنترل‌ناپذیری رشد کنند.

رشد این نوع سرطان خیلی سریع است و اگر از پوست به نقاط دیگر گسترش یابد، درمان آن بسیار سخت خواهد شد. کارسینوم سلول مرکل از سرطان‌های دیگر پوست کمتر شایع، اما از آن‌ها خطرناک‌تر است. (سرطان پوستی خطرناک دیگر، ملانوما است).

در مقایسه با سرطان‌های شایع پوست (سرطان سلول فلسی و سلول پایه پوست)، احتمال گسترش کارسینوم سلول مرکل به بخش‌های دیگر بدن بسیار بیشتر است. بدتر اینکه اگر درون بدن گسترش یابد، درمان بسیار سختی خواهد داشت.

سارکوم کاپوسی

سارکوم کاپوسی (KS) یکی از انواع سرطان پوست است که از سلول‌های لنفاوی یا رگ‌های خونی ناشی می‌شود. این نوع سرطان معمولاً به شکل تومور پوستی یا سطوح مخاطی (مانند داخل دهان) به نظر می‌رسد.

البته ممکن است در قسمت‌های دیگر بدن مانند گره‌های لنفاوی (مجموعه‌ای از سلول‌های ایمنی بدن که در سرتاسر بدن گسترش یافته‌اند) ریه‌ها، یا دستگاه گوارش رشد کند.

سارکوم کاپوسی، می‌تواند مشکلاتی جدی ایجاد کند و اگر منجر به ایجاد ضایعه در ریه‌ها، کبد یا مجرای دستگاه گوارش شود، حتی زندگی فرد را به مخاطره می‌اندازد.

مثلاً، ممکن است این سرطان سبب خونریزی در دستگاه گوارش شود. تومورهای ریه نیز ممکن است تنفس را مختل کنند.

لنفوم جلدی (پوستی)

لنفوم سرطانی، از گلبول‌های سفید خون به نام لنفوسیت‌ها (بخشی از سیستم ایمنی بدن) آغاز می‌شود.

انواع اصلی لنفوم عبارتند از:

• لنفوم هوچکین که آن را به عنوان بیماری هوچکین نیز می‌شناسند.
• لنفوم غیر هوچکین (به آن NHL یا لنفوم نیز می‌گویند) که همه لنفوم‌های پوست را شامل می‌شود.

اگر لنفوم غیر هوچکین فقط در پوست ایجاد شود (نه در اندام‌ها یا بافت‌های دیگر بدن)، به آن لنفوم پوستی (یا لنفوم جلدی) می‌گویند. لنفومی که از گره‌های لنفاوی یا قسمت دیگری از بدن آغاز می‌شود و سپس به پوست گسترش می‌یابد، لنفوم پوستی نیست.

تومورهای آدنکس پوستی (تومورهایی که منشا آن فولیکول‌های مو یا غدد پوستی است)

تومورهای آدنکس پوستی گروهی از نئوپلاسم‌های خوش خیم و بدخیم هستند. این تومورها تمایز مورفولوژیکی را به سمت ساختارهای اولیه‌ی پوست معمولی (فولیکول‌های مو، غدد سباسه، غده‌های آپوکرین و غدد اکرین) نشان می‌دهند.

این تومورها ممکن است به خودی خود یک بیماری یا نشانه‌ی سندرم‌های نادر ژنتیکی باشند. مثل سندرم برت‌هاگ‌دب (Birt-Hogg-Dubé)، سندرم بروک اسپیگلر (Brooke-Spiegler)، سندرم کاودن (Cowden) و سندرم مویر توره (Muir-Torre)

انواع مختلف سارکوم (تومور بدخیم بافت پیوندی)

احتمالاً کلمه «سارکوم» را در نام بیماری‌های مختلف دیده‌اید. این واژه نشان دهنده تومور بدخیم (سرطان) است. در واقع، سارکوم نوعی سرطان است که منشأ آن بافت‌هایی مانند استخوان یا عضله است.

سارکوم بافتِ استخوانی و بافتِ نرم دو نوع اصلی سارکوم است. سارکوم‌های بافت نرم در بافت‌های نرم مانند چربی، عضلات، اعصاب، بافت‌های فیبری، رگ‌های خونی یا بافت‌های عمیق پوست رشد می‌کنند. این تومورها در هر قسمتی از بدن می‌توانند ایجاد شوند.

بیشتر آن‌ها در بازوها یا پاها بروز می‌کنند؛ همچنین ممکن است در تنه، سر و گردن، اندام‌های داخلی و ناحیه حفره پشت شکمی (ناف) دیده شوند. سارکوم‌ها خیلی شایع نیستند و کمتر از 1 درصد انواع سرطان پوست را در بر می‌گیرند.

شرایط پوست پیش از سرطانی شدن و تهاجم سلول‌های سرطانی

شرایط زیر ممکن است به سرطان پوست تبدیل شوند یا مراحل خیلی ابتدایی آن باشند:

آکتینیک کراتوزیس (کراتوز خورشیدی)

آکتینیک کراتوزیس (AK) که به آن کراتوز خورشیدی هم می‌گویند، یک بیماری پوستی پیش سرطانی است که در اثر قرار گرفتن طولانی مدت در برابر نور آفتاب ایجاد می‌شود.

آکتینیک کراتوزیس نقاط کوچک (کوچک‌تر از یک چهارم اینچ)، خشن یا فلس‌مانند است. این نقاط ممکن است صورتی-قرمز یا گوشتی رنگ باشند. کراتوز خورشیدی معمولاً در پوست صورت، گوش، پشت دست و بازوی افراد میانسال یا مسنی که پوست روشن دارند، نمایان می‌شود.

البته، احتمال وقوع آکتینیک کراتوزیس در نقاط دیگر بدن که در معرض نور آفتاب قرار دارند، نیز وجود دارد. معمولاً بیش از یک نقطه از پوست افراد مبتلا به این بیماری، آلوده می‌شود.

کراتوز فعال به کندی رشد می‌کند و معمولاً نشانه دیگری ندارد. (البته گاهی ممکن است سبب خارش پوست یا ایجاد زخم در آن شود). این بیماری، گاه خودبه‌خود از بین می‌رود. اما، احتمال بازگشت آن وجود دارد.

آکتینیک کراتوزیس ممکن است به کارسینوم سلول اسکواموس (یا فلسی) تبدیل شود. البته اغلب سرطانی نمی‌شوند، اما در بیشتر مواقع تشخیص آن‌ها از سرطان واقعی پوست بسیار دشوار است. به همین دلیل، پزشکان درمان آن را توصیه می‌کنند. اگر این بیماری درمان نشود، شما و پزشک‌تان باید هرگونه تغییرات پوستی را که احتمال دارد علامت سرطان پوست باشد، به طور مرتب کنترل کنید.

در تصویر زیر یک نمونه از کراتوز آکتینیک را مشاهده می‌کنید. این ضایعات پوستی ممکن در نقاط دیگر بدن و با ظاهر متفاوت از تصویر زیر نیز بروز کنند. در صورتی که مشکلی در پوست شما ایجاد شد، حتی یک ناحیه خشک، عاقلانه‌تر است که با پزشک خود مشورت کنید.

کارسینوم سلول اسکواموس یا بیماری بوئن

کارسینوم سلول اسکواموس (یا فلسی) که به آن بیماری بوئن نیز می‌گویند، شکل اولیه سرطان سلول اسکواموس است.

بیماری بوئن به شکل لکه‌های قرمز رنگ ظاهر می‌شود. لکه‌های بیماری بوئن در مقایسه با آکتینیک کراتوزیس، بزرگ‌تر (گاهی بیش از نصف اینچ)، قرمزتر، فلسی‌تر و گاهی کبره بسته هستند. این بیماری نیز مانند AK معمولاً علامتی ندارد و فقط ممکن است با خارش یا زخم همراه باشد.

این لکه‌ها، درست مانند سرطان‌های پوستی دیگر و آکتینیک کراتوزیس، بیشتر در مناطقی از پوست نمایان می‌شوند که در معرض نور آفتاب است. بیماری بوئن ممکن است در پوست ناحیه مقعدی و تناسلی نیز ایجاد شود (در این صورت به آن اریتروپلازیا یا Queyrat یا Bowenoid papulosis می‌گویند).

این بیماری اغلب به عفونت‌هایی مربوط است که از راه تماس جنسی منتقل می‌شوند؛ یعنی ویروس‌های پاپیلومای انسانی (HPV) که ممکن است موجب زگیل تناسلی نیز بشوند.

بیماری بوئن ممکن است پیشرفت کند و به سرطان پوست سلول اسکواموس مهاجم تبدیل شود. بنابراین، پزشکان توصیه می‌کنند که حتماً آن را پیش از سرطانی شدن درمان کنند. افراد مبتلا به این بیماری، در خطر ابتلا به انواع دیگر سرطان پوست هستند؛ بنابراین بسیار مهم است که زیر نظر پزشک باشند.

تومورهای پوستی خوش خیم

بیشتر تومورهای پوستی خوش‌خیم هستند (سرطانی نیستند) و به ندرت به سرطان تبدیل می‌شوند. انواع مختلفی از تومورهای پوستی وجود دارند که در ادامه آن‌ها را می‌خوانید:

• کراتوز سابروئیک: نقاط مشکی، قهوه‌ای یا قهوه‌ای مایل به زرد (برنزه) با بافتی مومی شکل. این نقاط گاهی اگر در پاها باشند، سطحی تقریباً خشن دارند (که به آن‌ها کراتوز گچی (Stucco keratosis) نیز می‌گویند).
• همانژیوم: رشد عروق خونی خوش‌خیم که اغلب به آن‌ها نقاط توت‌فرنگی می‌گویند.
• لیپوم: تومورهای نرم که از سلول‌های چربی ساخته شده‌اند.
• زگیل: رشد خشن سلول‌های سطحی به دلیل برخی انواع ویروس‌های پاپیلومای انسانی (HPV).

سخن پایانی

در مقاله‌ حاضر، انواع شایع و نادر سرطان پوست را شناختید. لازم است تأکید کنیم که سرطان سلول پایه‌ای پوست، شایع‌ترین نوع سرطان پوست است و در قسمت‌های از بدن ایجاد می‌شود که در معرض نور مستقیم خورشید باشند.

پس، طبق توصیه متخصصان، برای پیشگیری از سرطان پوست استفاده از کرم‌ ضد آفتاب و سایر مراقبت‌ها و روش‌های پیشگیری را جدی بگیرید!

نوبت شما

در صورتی که پرسشی در مورد سرطان پوست دارید که در این مقاله به پاسخ آن نرسیدید، می‌توانید در قسمت نظرات آن را مطرح نمائید تا پاسخگوی شما باشیم.  همچنین اگر تجربه‌ای در زمینه تشخیص و درمان سرطان پوست دارید خوشحال می‌شویم آن را با ما و سایر خوانندگان مقاله در میان بگذارید.