رعایت بهداشت شخصی برای زنان در هر سنی، مخصوصا در دوران بارداری بسیار مهم است. در این دوران، بدن‌تان دچار تغییراتی می‌شود که ممکن است شما را نگران کند. یکی از این تغییرات که معمولا افراد اطلاع کمتری از آن دارند، تغییرات واژن است. در این مقاله، ما به این نوع تغییرات، راه های حفظ سلامت واژن و نکات مربوط به استفاده از ژل بهداشتی بانوان در بارداری می‌پردازیم.
سلامت واژن در دوران بارداری
در دوران بارداری، بدن شما دچار تغییرات مشهود متعددی می‌شود، مانند بزرگ شدن سینه‌ها و شکم؛ اما چیزی که شاید از آن مطلع نباشید این است که واژن شما نیز تغییر می‌کند.
داشتن دانش کافی درباره اینکه شرایط طبیعی واژن در بارداری چگونه است به شما کمک خواهد کرد تا از بروز یک سری از مشکلات جلوگیری کنید. در ادامه با تغییرات واژن در این دوران آشنا می‌شویم.
افزایش ترشحات واژن
یکی از برجسته‌ترین تغییرات واژن در زمان بارداری، ترشحات زیاد واژن است. این موضوع به علت میزان بالای استروژن و پروژسترون اتفاق می‌افتد. افزایش حجم و جریان خون نیز می‌تواند باعث افزایش ترشحات واژن شود.
ترشحات واژن در دوره بارداری باید رقیق، سفید و شیری رنگ باشد. هرچه به زمان زایمان نزدیک‌تر شوید، ممکن است این ترشحات غلیظ تر شوند. توجه کنید که این ترشحات نباید بوی بدی داشته باشند؛ هرچند ممکن است دارای بوی ملایمی نسبت به قبل باشند. اگر ترشحات واژن در بارداری شما را آزار می‌دهند، سعی کنید از نوار بهداشتی روزانه بی‌بو و پدهای کوچک استفاده کنید.
افرایش خطر ابتلا به انواع عفونت واژن
در برخی موارد، افزایش ترشحات واژن نشانه عفونت است. عفونت واژن به علت تغییرات هورمونی که تعادل pH واژن را تغییر می‌دهند، حین بارداری رواج دارد. عفونت های رایج در بارداری شامل موارد زیر می‌شوند:
1) عفونت قارچی واژن: ترشحات واژن در زمان بارداری حاوی مواد قندی بیشتری است که این امر می‌تواند عامل ایجاد قارچ باشد. قارچ یا عفونت پنیری شکل واژن به جنین در رحم آسیب نخواهد رساند اما باعث ناراحتی خودتان خواهد شد. علائم عفونت قارچی در بارداری شامل سوزش و خارش واژن و ترشحاتی می‌شود که پنیرمانند است و بوی مخمرمانند می‌دهد.
2) عفونت باکتریایی واژن: طبق اظهارات انجمن بارداری آمریکا ۱۰ تا ۳۰ درصد زنان باردار، دچار واژینوز باکتریایی می‌شوند. این شرایط به علت نبود تعادل باکتری های مفید و مضر واژن به وجود می‌آید. نشانه اصلی ابتلا به واژینوز باکتریایی ترشحاتی به رنگ خاکستری با بویی شبیه به بوی ماهی است. عدم درمان عفونت باکتریایی واژینال به زایمان زودرس و سقط جنین منجر می‌شود و نوزادان زنانی که به واژینوز باکتریایی دچار هستند، وزن کمی در هنگام تولد دارند.
3) تریکوموناس: این عفونت از طریق ارتباط جنسی با فردی که خود نیز دچار این عفونت است، انتقال می‌یابد. تریکومونیازیس ممکن است باعث ایجاد مشکلات جدی در بارداری مانند پاره شدن زودهنگام کیسه آب و زایمان زودرس شود. نشانه‌های تریکومونیازیس شامل بوی نامطبوع، ترشحاتی به رنگ زرد و سبز، خارش و قرمزی واژن و درد هنگام ادرار و مقاربت است.
افزایش تورم واژن
در دوران بارداری، جریان خون شما برای مراقبت از جنین به شکل قابل توجهی افزایش می‌یابد. بنابراین، تورم لابیا و واژن و احساس سنگینی در این دوران غیرطبیعی نیست. متورم شدن و افزایش جریان خون ممکن است باعث افزایش میل جنسی شود.
تغییرات هورمونی و افزایش جریان خون همچنین ممکن است باعث تیرگی واژن و لابیا شود به صورتی‌که ممکن است رنگ مایل به آبی پیدا کنند. با این همه، در برخی موارد، تورم واژن به علت عفونت واژن به وجود می‌آید. اگر تورم واژن همراه قرمزی، سوزش و خارش است، به پزشک مراجعه کنید.
توصیه‌هایی برای حفظ سلامت واژن در دوران بارداری
زنان باردار به علت تغییرات هورمونی، افزایش میزان ترشحات واژن را تجربه می‌کند که این امر می‌تواند رشد باکتری ها را تحریک کند. به همین دلیل است که این افراد بیشتر مستعد ابتلا به انواع عفونت های واژن هستند.
از طرفی، عفونت باکتریایی واژن می‌تواند احتمال سقط جنین و زایمان زودرس را افزایش دهد و درمان نشدن آن ممکن است باعث انتقال عفونت از مادر به نوزاد، مخصوصا طی زایمان شود. برای حفظ سلامت واژن و جلوگیری از ابتلا به عفونت های باکتریایی، زنان باردار باید بهداشت را رعایت کنند.
همچنین زنانی که خودشان به نوزادشان شیر می‌دهند، میزان استروژن کمتری دارند و احتمال بیشتری دارد دچار خشکی واژن شوند. از علائم خشکی واژن می‌توان به درد حین مقاربت، خارش و سوزش واژن اشاره کرد.
برای حفظ سلامت واژن حین و بعد از بارداری نکات زیر را به‌خاطر داشته باشید:
- بعد از استحمام و شنا کردن، سشوار را روی درجه کم بگذارید و واژن خود را با آن خشک کنید.
- بعد از دستشویی رفتن، واژن خود را از جلو به عقب خشک کنید.
- از دوش واژینال، تامپون و پدهای بهداشتی معطر استفاده نکنید.
- از اسپری‌های بهداشتی زنانه یا دئودرانت‌های مخصوص واژن استفاده نکنید.
- از لباس و لباس زیر گشاد استفاده کنید.
- به طور منظم ماست میل کنید.
- مصرف مواد قندی را کم کنید.
- به اندازه کافی آب بنوشید.
- برنامه غذایی سالم و متعادلی داشته باشید و به طور منظم ورزش کنید.
- می‌توانید رابطه جنسی داشته باشید.
- واژن خود را بیش از دو بار در روز نشویید.
- از محصولات شستشوی بهداشتی حاوی مواد مؤثره (active ingredients) تسکین بخش استفاده کنید.
- هر روز لباس زیر تمیز بپوشید.
- اگر به ترشحات غیرطبیعی دچار شدید، بدون مشورت با پزشک از شیاف واژینال استفاده نکنید.
- اگر دچار تحریک و سوزش واژن شدید، بدون مشورت با پزشک از کرم واژینال استفاده نکنید.
اگر درباره ترشحات واژن یا دیگر مسائل مربوط به آن دچار تردید شدید، با پزشک خود مشورت کنید. برخی از علائم عفونت در زنان ممکن است نشانه یک مشکل جدی باشد؛ پس بهتر است محتاط باشید. همچنین، برای داشتن رابطه‌ای سالم و جلوگیری از بیماری های مقاربتی این مقاله را از دست ندهید.
شستشوی واژن
هنگام بارداری واژن شما متورم می‌شود و فضای مناسبی را برای عفونت ها به وجود می‌آورد. به طور کلی، ترشحات، تغییر pH و خارش واژن از مشکلات متعددی است که واژن معمولا دچار آن می‌شود. این مسائل درد، برآمدگی، زخم، شکاف، عفونت و ... را به دنبال دارد که در زنان باردار نگران‌کننده‌تر است؛ زیرا عفونت ها می‌توانند حتی بر رحم و به تبع آن سلامت جنین نیز اثر داشته باشند. با وجود این، اغلب اوقات به بهداشت واژن حین بارداری توجه کافی نمی‌شود.
pH واژن نقش مهمی در سلامت ناحیه ی تناسلی دارد. با حفظ تعادل اسیدیته ی واژن می توانید به حفظ سلامت واژن کمک کنید و از ایجاد عفونت، بوی بد، خارش و سایر مشکلات مربوط به این ناحیه پیشگیری کنید. ژل بهداشتی بانوان برای شست وشوی ناحیه ی تناسلی طراحی شده است. این محصول، خاصیت پاک کنندگی دارد. بنابراین، به حفظ تعادل pH واژن کمک می کند.
استفاده از ژل بهداشتی بانوان در بارداری ، نه تنها مانعی ندارد، بلکه از جهاتی هم مفید است، اما فراموش نکنید که در این دوران غشاء مخاطی در ناحیه تناسلی، حساس‌تر از معمول می‌شود؛ بنابراین هنگام انتخاب محصولات بهداشتی باید دقت کافی داشته باشید. محصولات نامناسب باعث ناراحتی شما می‌شوند و شما را بیشتر در معرض عفونت های تناسلی قرار می‌دهند. (آیا می‌دانید ژل بهداشتی بانوان چیست و چه کاربردی دارد؟)
شستشوی ناحیه تناسلی با صابون حتی صابون شستشوی واژن به جای کمک به شما در تمیز و خشک نگه داشتن واژن، می‌توانند سبب آزار شما شود. مواد شیمیایی موجود در این نوع محصولات پاک کننده، در زیستگاه طبیعی باکتری های واژن اختلال ایجاد می‌کنند. آنها pH واژن را برهم می‌زنند و واژن را تحریک می‌کنند و باعث عفونت می‌شوند. بنابراین انتخاب یکی از انواع ژل بهداشتی بانوان در مراقبت شخصی مهم هستند. چراکه این محصولات به مراقبت از محیط حساس و پوست ظریف واژن کمک می‌کنند.
فواید استفاده از محصولات شستشوی بهداشتی مانند ژل بهداشتی بانوان
1. جوان سازی پوست واژن
محصولات بهداشتی بانوان که حاوی آلوئه ورا هستند به پروسه ترمیم و بازسازی سلول‌های واژن کمک می‌کنند. آنها همچنین واژن را مرطوب می‌کنند و ضدالتهاب هستند. این خاصیت ضدالتهاب از واژن شما در مقابل تورم، قرمزی، خارش و درد ناشی از التهاب بالقوه ایجادشده توسط عفونت، محافظت می‌کند.
2. حفظ تعادل طبیعی واژن
تغییرات در pH واژن، آن را مستعد ترشحات و عفونت ها می‌کند. یک شوینده مناسب زنانه به گونه‌ای تنظیم شده که pH واژن را در گستره مطلوب ۳.۵ تا ۴.۵ حفظ کند و فاقد سورفاکتانت‌های فعالی چون سولفات لاریل سدیم (SLS) و سدیم لورت سولفات (SLES) است. اگر واژن شما pH مطلوبی داشته باشد، تبدیل به مکان امنی برای میکروارگانیسم‌های مفیدی می‌شود که به طور طبیعی در واژن وجود دارند.
3. مقابله با باکتری های مضر
محصولات بهداشتی بانوان حاوی اسیدلاکتیک، هر باکتری یا قارچی را که می‌تواند باعث عفونت شود، مهار می‌کنند. زنان بیشتر از مردان در معرض عفونت های مقاربتی قرار می‌گیرند و در نتیجه طبق بررسی اخیر در مجله «تحقیقات میکروب‌شناسی» اگر واژن آنها سطح بالایی از اسیدلاکتیک را نداشته باشد، دچار مشکلاتی در سلامت دستگاه تناسلی خود می‌شوند.
اسیدلاکتیک که به طور طبیعی در واژن تولید می‌شود و به کنترل تعادل pH کمک می‌کند؛ در نتیجه یک محافظ در برابر تحریکات، خارش، درد و عفونت به وجود می‌آورد. در واقع، اسیدلاکتیک در سالم و ایمن نگه داشتن واژن در مقابل عفونت ها بسیار مهم است. این ماده در راستای حفظ تعادل کامل باکتری های مضر و مفید در واژن عمل می‌کند. بنابراین، مهم است که واژن خود را برای جلوگیری از خشکی و تحریکات، مرطوب نگه دارید.
4. رفع بوی بد واژن
محصولات بهداشتی بانوان مناسب می‌توانند از بوی نامطبوع و خجالت‌آور ترشحات جلوگیری کنند. مواد موثره‌هایی مانند آلوئه ورا، بابونه و پنیرک هم موجب درمان سوزش واژن شده و به بهبود خارش در این ناحیه کمک زیادی می‌کنند. این گیاهان حساسیت بافت واژن را به وسیله اثرات طراوت‌بخش، تسکین‌دهنده و آبرسان خود برطرف می‌کند.
به نظر شما چه نکات دیگری می‌تواند به حفظ بهداشت و سلامت واژن در دوران بارداری کمک کند؟ آیا درمورد استفاده از ژل بهداشتی بانوان در بارداری تجربه‌ای دارید؟ راه حل شما برای رفع چنین مشکلاتی در دوران بارداری چیست؟ تجربه‌تان را با سایر خوانندگان در میان بگذارید. مطمئن باشید نظر شما کمک شایانی به آنها خواهد کرد.
تیم نویسندگان
دکتر مهدیه بهشادفر
