پاشنه پا، قسمتی از بدن است که خیلی به چشم نمی‌آید، شاید به همین دلیل است که برخی افراد از پاهای خود به خوبی مراقبت نمی‌کنند و حتی ممکن است از وجود ترک‌های آن بی‌خبر باشند و درمان ترک پا را جدی نگیرند. با وجود این، ترک پاشنه پا مشکلی شایع است که معمولاً با فرارسیدن پاییز بیشتر رواج می‌یابد.
بر پایه تحقیقی که در آمریکا انجام شده است، بیش از 20 درصد بزرگسالان از ترک پوست پاشنه پا رنج می‌برند. این ناهنجاری پوستی هم در بزرگسالان رخ می‌دهد و هم در کودکان، اما زنان را بیشتر از مردان تحت تأثیر قرار می‌دهد. بیشتر افراد، ترک پا را مشکل جدی‌ای نمی‌دانند، هرچند ممکن است هنگامی که پا برهنه هستند، آزرده شوند.
در برخی موارد، ترک‌های پاشنه پا ممکن است بسیار عمیق و حتی درد آور شوند. در این مقاله قصد داریم شما را با بهترین درمان‌های خانگی برای معالجه و پیشگیری از ترک پاشنه پا آشنا کنیم. پس با ما همراه باشید.
درمان خانگی برای رفع ترک پا
1) کرم ترک پا یا مرطوب کننده‌های قوی
شاید نخستین درمان ترک پا و موثرترین روش که به فکرتان می‌رسد، استفاده از کرم ترک پا باشد. این محصولات حاوی موادی هستند که پوست را مرطوب و نرم می‌سازند و آن را لایه برداری می‌کنند. بیشتر، حاوی ترکیبات زیر هستند:
- اوره: اوره با آب پیوند می‌سازد و رطوبت را نگه می‌دارد. همچنین، به لایه‌های عمیق‌تر پوست نفوذ می‌کند و آبرسانی بهتری انجام می‌دهد. این ماده سازنده تاثیر بسزایی در رطوبت رسانی عمقی و همچنین رفع تیرگی پوست دارد.
- اسید سالیسیلیک: این ماده خاصیت لایه برداری (کراتولیتیک) دارد و به لایه‌های عمیق پوست نفوذ می‌کند. اسید سالیسیلیک سلول‌های مرده پوست را از بین میبرد، لایه‌های سخت پوست را حذف می‌کند و به ایجاد یک لایه جوان روی پوست کمک می‌کند.
- آلفاهیدروکسی اسیدها (AHA): این دسته از اسیدها، ترکیباتی طبیعی هستند که از گیاهان یا جانوران به دست می‌آیند، آلفا هیدروکسی اسیدها لایه بردارند، به نفوذ بیشتر مواد به لایه‌های عمیق‌تر پوست کمک می‌کنند، خون‌رسانی پوست را بهبود می‌بخشند و به کلاژن سازی، روشن شدن و جوانسازی پوست کمک می‌کنند.
- پنتاویتین (ایزومرات ساکارید): این ماده، مرطوب کننده است و کربوهیدرات‌هایی دارد که به طور طبیعی در لایه شاخی پوست (استراتوم کورنئوم) یافت می‌شوند. این رطوبت رسان عمیق به سلول‌های پوست متصل می‌شود و تا مدت زیادی پوست را مرطوب نگه می‌دارد.
سعی کنید تا 5 دقیقه پس از اتمام حمام از مرطوب‌کننده استفاده کنید. از یک مرطوب‌کننده که حاوی 10 تا 25 درصد اوره، آلفا هیدروکسی اسید یا سالیسیلیک‌اسید باشد استفاده کرده و آن را پس از حمام هنگامی که پوست هنوز مرطوب است، روی پاشنه پای خود ماساژ دهید. همچنین، بهتر است قبل از رفتن به رختخواب از وازلین استفاده کنید. می‌توانید برای جلوگیری از چرب شدن تخت خود از جوراب استفاده کنید.
برخی از انواع کرم ترک پا ممکن است سبب سوزش یا خارش جزئی شوند، این مسئله طبیعی است. اگر عوارض ناشی از مصرف ادامه پیدا کرد یا شدت یافت، توصیه می‌کنیم حتماً با پزشک معالج خود صحبت کنید.
در موارد شدیدتر ممکن است لازم باشد برای کاهش التهاب و درمان ترک پا و برطرف کردن سوزش و خارش ترک پاشنه پای خود، از بالم‌ها یا کرم‌های کورتیکواستروئیدی (کورتون) قوی‌تری استفاده کنید که به نسخه پزشک نیاز دارند.
2) لایه برداری و غوطه‌ور سازی پاشنه پا در آب
پوست اطراف ناحیه ترک خورده، اغلب ضخیم‌تر و خشک‌تر از نواحی دیگر پوست شماست. وارد شدن هرگونه فشار به پوست، شکاف‌ها را عمیق‌تر می‌کند. راه حل این مشکل خیساندن و مرطوب کردن پاهاست. به این منظور:
- پاهای خود را 20 دقیقه در آب ولرم حاوی شوینده بدن، قرار دهید.
- برای از بین بردن لایه‌های ضخیم پوست پا از لیف، اسکراب یا سنگ پا استفاده کنید.
- به آرامی پاهای خود را خشک کنید.
- برای مرطوب کردن پا از مرطوب کننده های قوی یا کرم ترک پا استفاده کنید.
- در پایان، تمام سطح پا را وازلین بزنید تا رطوبت آن حفظ شود و برای جلوگیری از چرب شدن اطرافتان جوراب بپوشید.
هنگامی که پاهایتان خشک است، آن‌ها را لایه برداری نکنید. زیرا این کار سبب آسیب‌دیدگی شدیدتر نواحی ترک خورده می‌شود. حتی می‌توانید برای درمان ترک پا از پاشنه پوش‌های طبی و کرم ترک پا استفاده کنید که اثرشان مشابه خیساندن پا است.
در واقع، اینها جوراب‌هایی هستند که ترکیباتی چون روغن و ویتامین‌های درمانی دارند و خشکی پوست را از بین می‌برند.
3) عسل
عسل یکی از بهترین روش‌های طبیعی درمان ترک پا است. طبق تحقیقات، این ماده طبیعی ضد میکروب و ضد باکتری است، زخم‌های پوست را درمان و آن‌ها را آبرسانی می کند. کافی است بعد از آنکه پای خود را از آب بیرون آوردید، کمی عسل به پاشنه پای خود بمالید یا در طول شب از عسل به عنوان ماسک پا استفاده کنید. به این ترتیب زخم‌ها پاکسازی و پوستتان مرطوبتر می‌شود.
4) اسپری پانسمان زخم
با اسپری پانسمان می‌توانید زخم‌ها را بپوشانید و از بروز عفونت و ترک خوردگی‌های بیشتر جلوگیری کنید. مزیت پانسمان (بانداژ) این است که به صورت اسپری است و می‌توانید بدون اینکه نگران باز شدن آن باشید، به کارهایتان برسید. اسپری پانسمان انتخاب مناسبی برای درمان ترک‌های عمیق پاست که احتمال دارد خونریزی کنند.
اسپری پانسمان را روی پوست خشک و تمیز خود اسپری کنید. ترک پاشنه هنگامی ترمیم می‌شود که لایه پوششی پانسمان، به سلول‌های سطح پوست نیرو وارد می‌کند.
5) روغن نارگیل
روغن نارگیل یک درمان طبیعی دیگر برای ترک پا است. این روغن اغلب برای خلاصی از بیماری‌هایی نظیر اگزما، پسوریازیس و خشکی پوست پیشنهاد می‌شود. با این ماده، پوست شما زمان بیشتری مرطوب می‌ماند. بعد از آنکه پا را از آب خارج کردید، از روغن نارگیل استفاده کنید.
روغن نارگیل نیز دارای خواص ضد التهابی و ضد میکروبی است. اگر وضعیت ترک پای شما به حدی است که احتمال خونریزی یا عفونت وجود دارد، روغن نارگیل بهترین روش برای پیشگیری و درمان ترک پا است. انواع کرم ترک پا نیز به عنوان ترکیب موثر، حاوی این ماده هستند.
سایر درمان‌های طبیعی و خانگی برای رفع ترک پا
علاوه بر موارد بالا، روش‌های خانگی دیگری نیز برای درمان ترک پا وجود دارند، اغلب این درمان‌ها بر افزایش رطوبت و نرمی پوست متمرکز هستند:
- سرکه برای خیساندن پا
- روغن زیتون یا روغن‌های گیاهی دیگر، به عنوان مرطوب کننده
- کرم مرطوب کننده مناسب یا کرم ترک پا
- عصاره گیاهان آرنیکا و آلوورا
- پارافین جامد، برای حفظ رطوبت (نظیر لایه محافظ عمل می‌کند و نم گذارد رطوبت از پوست خارج شود).
- آرد جوی دوسر مخلوط شده با روغن، برای لایه برداری
هشدار
اگر ترک پاشنه پای شما بر اثر یک بیماری زمینه‌ای ایجاد شده است، هرگز آن را خود درمانی نکنید. در این موارد خاص لازم است به پزشک متخصص پوست مراجعه کنید.
همچنین، در صورتی که پاشنه پای شما ترک‌های شدید دارد، لازم است نزد متخصص پوست بروید. به این ترتیب، پزشک بر حسب شرایط و وضع بدنی شما روش‌های درمان ترک پا مناسب را برایتان تجویز خواهد کرد.
ترک پاشنه پا با چه علائمی همراه است؟
سایر علائمی که ممکن است به همراه خشکی پوست پا تجربه کنید، عبارتند از:
- پوسته‌پوسته شدن پوست
- خارش
- درد (که ممکن است در بعضی موارد شدید باشد)
- خونریزی
- قرمزی و التهاب پوست
- زخم
در موارد شدیدتر، ترک پاشنه پا و عدم توجه به درمان ترک پا عوارضی را ایجاد می‌کند، به خصوص اگر بر اثر بیماری یا اختلال زمینه‌ای باشد. از جمله این عوارض عبارتند از:
بی حسی پاشنه پا
عفونت پوستی سلولیت (عفونت پوستی نسبتاً شدیدی که سلول‌های پوست درگیر را متورم، قرمز و دردناک می‌کند. حتی این سلول‌ها ممکن است گرم‌تر از سایر سلول‌ها باشند. سلولیت بیشتر بر قسمت‌های انتهایی پا اثر می‌گذارد. گاهی نیز، در نواحی دیگر پوست بروز می‌کند.
زخم پای دیابتی
درد، گرمی، قرمزی و تورم پوست از نشانه‌های عفونت است. اگر احساس کردید هریک از این علائم را دارید، به سرعت با پزشک معالج خود صحبت کنید.
علت ترک پاشنه پا چیست؟
نخستین علامت ترک پا، وجود پینه در اطراف لبه‌های پاشنه پاست. هنگام راه رفتن، بالشتک‌های چربی زیر پاشنه پا شما منبسط می‌شوند، در نتیجه، پینه‌ها ترک می‌خورند. عوامل زیر از دلایل دیگر ایجاد ترک پاشنه پا است:
- ایستادن طولانی مدت (چندین ساعت در روز)
- پا برهنه راه رفتن یا استفاده از صندل های پشت باز
- دوش گرفتن با آب گرم و حمام طولانی مدت
- مصرف صابون های ناملایمی که چربی طبیعی پوست را از بین می‌برند
- پوشیدن کفش‌های تنگ و نامناسب که از پاشنه پا به خوبی محافظت نمی‌کنند
- خشکی پوست به دلیل شرایط آب و هوایی؛ مثل سرما یا رطوبت کم
اگر به طور منظم، پاهای خود را مرطوب نکنید، ممکن است فرایند خشک شدن و ترک پا سریع‌تر اتفاق بیفتد.
دلایل پزشکی ترک پاشنه پا
قند خون بالا و گردش ضعیف خون ناشی از دیابت از دلایل عمده خشکی پوست است. آسیب رشته‌های عصبی محیطی نیز ممکن است در درک حس خشکی، ترک و درد پا اختلال ایجاد کند.
عوامل زیر نیز ممکن است سبب خشکی پوست (و به دنبال آن ترک پاشنه پا) و اختلال در درمان ترک پا شود:
- کمبود ویتامین
- عفونت قارچی
- کم کاری تیروئید
- درماتیت آتوپیک (اگزما)
- سندرم پای خیس و خشک (درماتوز کف پا): اختلال پوستی کف پا که بیشتر در سنین 3 تا 14 سالگی بروز می‌کند. در این اختلال، لایه‌های کراتین کف پا، بر اثر تعریق یا قرار گرفتن در آب، به شدت هیدراته و بعد از آن به شدت دهیدراته (خشک) می‌شوند.
- پسوریازیس
- کراتودرمای پالمو پلانتار (ضخیم شدن پوست کف دست و پا): گروهی از اختلالات وراثتی یا اکتسابی که سبب ضخیم شدن غیر عادی پوست کف دست و پا می‌شود.
- چاقی
- بارداری
- افزایش سن
چطور می‌توانیم از ترک پاشنه پا جلوگیری کنیم؟
برای مراقبت از پا پوشش و کفش مناسبی را انتخاب کنید. اگر مستعد بیماری‌های ترک پاشنه پا هستید، با انتخاب کفش‌های مناسب (که دقیقاً اندازه پایتان باشد) ریسک این قبیل مشکلات را به حداقل برسانید. باید از پاشنه پایتان محافظت کنید. بنابراین، کفش‌هایی را انتخاب کنید که پاشنه‌هایشان محکم و پهن است و لایه مخصوصی برای راحتی پاشنه پا دارند.
- شب‌ها، از کرم رفع ترک پا استفاده کنید، سپس جوراب بپوشید تا رطوبت پاهایتان حفظ شود.
- اگر دیابت دارید یا در شرایطی هستید که سبب خشکی پوست شما می‌شود، هر روز پای خود را بررسی کنید.
- برای راحتی پاشنه پای خود، از پدهای طبی مخصوص استفاده کنید. این پدها رطوبت پایتان را حفظ می‌کنند. علاوه بر این، به توزیع وزن شما روی پاشنه و کف پا کمک می‌کنند.
- از جوراب‌های مناسب، با کیفیت و طبی استفاده کنید.
- از پاشنه‌پوش سیلیکونی استفاده کنید تا پاشنه پایتان مرطوب بماند و کفی کفشتان تغییر شکل ندهد.
- آب کافی بنوشید تا رطوبت بدنتان حفظ شود.
- بهتر است برای نرمی پوست پاشنه پا و پیشگیری و درمان ترک پا ، هفته‌ای دو بار در حمام از سنگ پا استفاده کنید. در صورتی که به دیابت یا نوروپاتی (اختلال اعصاب محیطی) مبتلا هستید، پینه ها را خوددرمانی نکنید، زیرا ممکن است ناخواسته به زخم، خونریزی و عفونت دچار شوید.
مواردی که بهتر است از آن‌ها دوری کنید:
اگر از خشکی و ترک پاشنه پا رنج می‌برید از موارد زیر اجتناب کنید:
- بهتراست صندل و دمپایی انگشتی نپوشید، زیرا خطر ابتلا به خشکی پوست را افزایش می‌دهند.
- از پوشیدن کفش‌های پشت باز که اغلب محافظتی برای پاشنه پا ندارند، بپرهیزید.
- کفش‌هایی با پاشنه بلند نازک یا کفش‌هایی که پاشنه پا در آن آزاد است و به این طرف و آن طرف می‌رود، به هیچ وجه مناسب نیستند.
- کفش تنگ نپوشید.
- برای مدت طولانی در یک وضعیت نایستید.
- هنگام نشستن برای مدت زمان طولانی یک پا را روی دیگری نیندازید.
سخن پایانی
ترک پاشنه پا معمولاً نگران‌کننده نیست. در اغلب موارد می‌توانید این مشکل را با استفاده از یک کرم ترک پا و درمان و داروهای بدون نسخه، حل کنید. اگر وضعیت ترک پای شما وخیم است یا دچار بیماری‌ای مانند قند خون یا دیابت هستید، برای درمان ترک پا با روش‌های خانگی خودداری کنید. در این موارد، حتماً به پزشک متخصص مراجعه کنید تا از مشکلات جدی و شدید در امان بمانید.
اگرچه ممکن است پوستتان پس از آغاز درمان، اندکی بهبود یابد، اما چندین روز یا چند هفته زمان لازم است تا ترک پاشنه به طور کامل درمان شود. طی مدت درمان و بعد از آن، کفش‌های مناسب بپوشید و با روش‌های نوشته شده در این مقاله، از بروز ترک جدید پاشنه پا جلوگیری کنید.
دیدگاه شما
چنانچه روش دیگری را برای درمان ترک پا یا پیشگیری از آن می‌شناسید، در قسمت «بیان نظر» آن را به خوانندگان دیگر معرفی کنید. همچنین اگر پرسشی در این زمینه دارید مطرح نمایید تا پاسخگوی شما عزیزان باشیم.
منابع:
https://www.healthline.com/health/cracked-heel-heal
https://www.ipfh.org/foot-conditions/foot-conditions-a-z/cracked-heels
https://www.aad.org/public/everyday-care/skin-care-basics/dry/dry-heels
تیم نویسندگان
دکتر زهرا کلاهدوز
