عفونت واژن انواع مختلفی دارد که عفونت باکتریایی واژن یکی از آنهاست. این بیماری خطرناک نیست، اما دردسرهای زیادی دارد! این بیماری خطر زایمان زودرس مبتلایان را افزایش می‌دهد. همچنین، مبتلایان واژینوز باکتریایی بیشتر ممکن است به برخی عفونتها دچار شوند. عواملی نظیر سیگار کشیدن احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش می دهند.
حدود 50 تا 75 درصد زنان مبتلا به واژینوز باکتریایی هیچ علائمی را تجربه نمی‌کنند، پس چگونه می توان این بیماری را تشخیص داد و درمان آن چیست؟ با ما همراه شوید تا پاسخ این پرسش ها را بیابید و راه های پیشگیری از واژینوز باکتریایی را بشناسید.
علل ابتلا به عفونت باکتریایی واژن
این امر زمانی رخ می‌دهد که نوع یا تعداد باکتری های واژن تغییر می‌یابند. لاکتوباسیلوس یکی از باکتری‌هایی است که به طور معمول در واژن وجود دارد. تعداد این باکتری در زنان مبتلا به عفونت باکتریایی واژن کاهش می‌یابد. اما، علت این امر هنوز ناشناخته است.
عوامل خطر
داشتن شریک جنسی جدید و یا استفاده از دوش واژینال و سیگار کشیدن احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهند. متخصصان گمان می‌برند که این عفونت از طریق رابطه جنسی انتقال می‌یابد، اما در بیشتر موارد عود این بیماری به رابطه‌ی جنسی ارتباطی ندارد.
نشانه‌ها و علائم عفونت باکتریایی واژن
تقریباً 50 تا 75 درصد زنان مبتلا به عفونت باکتریایی واژن، هیچ علائمی را تجربه نمی‌کنند. اما برخی مبتلایان ممکن است علائم زیر را تجربه کنند:
- ترشحات ناخوشایند بدبو (شبیه بوی ماهی) که معمولاً پس از رابطه‌ی جنسی بیشتر می‌شود.
- ترشحات رقیق سفید مایل به خاکستری
- خارش واژن
درد هنگام دفع ادرار یا رابطه جنسی، تورم و قرمزی در این عفونت معمول نیست. برای درمان خارش واژن، ترشحات بدبو و خونریزی غیر عادی که باعث نگرانی شما شده است حتماً به پزشک مراجعه کنید و تا تشخیص قطعی، از خود درمانی با داروهایی مثل کرم های ضد قارچ و دئودورانت ها بپرهیزید.
تشخیص عفونت باکتریایی واژن
پزشکان این بیماری را با آزمایش و معاینه فیزیکی تشخیص می‌دهند. معاینه فیزیکی معمولاً مربوط به معاینه لگن است. در این روش پزشک ترشحات واژن را مشاهده و آزمایش می‌کند. بدون معاینه و آزمایش تشخیص علت ترشحات واژن دشوار است.
عوارض عفونت باکتریایی واژن
این بیماری به تنهایی خطرناک نیست، اما می تواند با مشکلات دیگری مرتبط باشد از جمله:
- خطر زایمان زودرس در زنان باردار مبتلا به عفونت باکتریایی واژن، بالاست.
- زنانی که عفونت باکتریایی واژن آنها درمان نشده است و تجربه سقط جنین یا هیسترکتومی (برداشتن رحم) داشته اند، ممکن است پس از جراحی به عفونت مبتلا شوند.
- ریسک ابتلا به عفونت هایی مثل HIV را افزایش می دهد.
- احتمال ابتلا به عفونت هایی مثل تبخال تناسلی، سوزاک یا کلامیدیا را افزایش می‌دهد.
درمان عفونت باکتریایی واژن
مترونیدازول و کلیندامایسین دو دارویی هستند که معمولاً برای درمان این بیماری استفاده می‌شوند. هر دو دارو باید طی چند روز به صورت قرص خوراکی یا ژل و کرم واژینال استفاده شوند. مصرف داروهای خوراکی راحت‌تر است، اما عوارض جانبی بیشتری دارد.
اگر بعد از درمان، نشانه‌ها بیشتر شد، باید به پزشک مراجعه کنید.
مترونیدازول
ژل واژینال مترونیدازول یکی از مؤثرترین درمان هاست. معمولاً این دارو را باید تا 5 شب، پیش از خوابیدن، داخل واژن مصرف کنید. قرص 500 میلی گرمی این دارو هم تا 7 روز (دو بار در روز) استفاده می‌شود. اینکه از قرص استفاده شود یا ژل، به خود بیمار بستگی دارد. اما، در کل عوارض جانبی ژل کمتر است.
احساس طعم فلزی در دهان، حالت تهوع و کاهش موقت تعداد گلبول های قرمز خون از عوارض جانبی مترونیدازول است. طبق گفته سایت mayoclinic هنگام استفاده از این قرص ها نباید نوشیدنی الکلی مصرف کنید، زیرا خطر تداخلات جدی وجود دارد. در نتیجه این تداخل دارویی ممکن است به برافروختگی، حالت تهوع، تشنگی، تپش قلب، درد قفسه سینه، سرگیجه و افت فشار خون دچار شوید. قرص های مترونیدازول با داروی وارفارین نیز تداخل دارند و خطر خون ریزی را افزایش می دهند. اما، ژل واژینال این اثرات جانبی را ندارد.
کلیندامایسین
این دارو به شکل کرم و قرص های واژینال موجود است و کرم را باید تا 7 شب پیش از خوابیدن به صورت واژینال مصرف کنید، قرص‌های واژینال هم دوره‌های سه روزه دارد. قرص خوراکی 300 میلی گرمی این دارو نیز موجود است که باید آن را تا 7 روز (دو بار در روز) مصرف کنید.
مواد موجود در کرم کلیندامایسین، ممکن است مقاومت کاندوم‌های از جنس لاتکس را تضعیف کند و منجر به پارگی آنها شود. پس بهتر است در دوره درمان با این دارو از روش‌های دیگر پیشگیری از بارداری استفاده کنید.
شرکای جنسی
درمان شریک جنسی سبب بهبود زنان مبتلا به این عفونت نشده و احتمال برگشت آن را نیز کاهش نمی‌دهد. از این رو؛ متخصصان معمولاً درمان شریک جنسی مرد را توصیه نمی‌کنند.
عود و برگشت عفونت
تقریباً 30 درصد مبتلایانی که بهبود یافته اند، بعد از 3 ماه، و 50 درصد آنان بعد از 12 ماه، دوباره به این عفونت مبتلا شده‌اند. دلیل بازگشت این بیماری هنوز روشن نیست، با این حال، ممکن است این مسئله به کامل نشدن درمان باکتری‌ها مربوط باشد. همچنین، کاهش باکتری‌های لاکتوباسیلوس، دلیل احتمالی دیگر بازگشت این بیماری است.
اگر دوباره به عفونت باکتریایی واژن مبتلا شوید، پزشک احتمالاً داروهای مترونیدازول یا کلیندامایسین خوراکی یا واژینال را به مدت 7 روز برایتان تجویز خواهد کرد. مرکز کنترل و پیشگیری بیماری‌های آمریکا توصیه می‌کند، پزشکان هنگام عود بیماری درمانی متفاوت از درمان اولیه را تجویز کنند. (مثلاً اگر در دوره قبلی ابتلا به این عفونت، درمان واژینال برایتان تجویز شده، بهتر است در دوره ی جدید از درمان خوراکی استفاده کنید.)
اگر در 12 ماه اخیر بیشتر از 3 بار به عفونت باکتریایی واژن مبتلا شده‌اید، درمان طولانی‌تر مفیدتر خواهد بود. درمان طولانی شامل استفاده از مترونیدازول واژینال 2 بار در هفته و به مدت 3 تا 6 ماه است. کلیندامایسین (خوراکی یا واژینال) برای درمان پیشگیرانه این بیماری پیشنهاد نمی‌شود. درمان با پروبیوتیک هم برای پیشگیری از عود عفونت باکتریایی واژن مفید نیست.
بارداری و عفونت باکتریایی واژن
خطر زایمان زودرس در زنان باردار مبتلا به عفونت باکتریایی واژن بالاست. با این وجود، نیازی نیست تمام زنان باردار برای عفونت باکتریایی واژن آزمایش و درمان شوند، مگر اینکه علائم عفونت در آنان دیده شود. بعضی متخصصان پیشنهاد می کنند فقط زنانی که سابقه زایمان زودرس داشته اند، برای بررسی عفونت باکتریایی واژن آزمایش بدهند.
دانستید که عفونت باکتریایی واژن معمولاً علامتی ندارد، اما زنان بارداری که به این بیماری مبتلا هستند و علائم آن را تجربه می کنند، باید مراحل درمان این عفونت را طی کنند. در این موارد، درمان خوراکی مترونیدازول (به مدت 7 روز) بهتر از درمان واژینال است.
پیشگیری از عفونت باکتریایی واژن
بهترین راه پیشگیری از عفونت واژن، هنوز ناشناخته است. با این وجود، متخصصان برای پیشگیری از این بیماری نکات زیر را پیشنهاد می کنند:
- پرهیز از دوش واژینال: دوش واژینال محلولی برای شستشوی داخل واژن است، اما مفید بودن این محلول اثبات نشده است. باید بدانید واژن این قابلیت را دارد که تعادل باکتری های خود را حفظ کند. شستشو این تعادل را به هم می زند و باکتری های مضر را به دستگاه تناسلی فوقانی (رحم و لوله های فالوپ) انتقال می‌دهد.
- دوره درمان را کامل کنید. حتی اگر بعد از چند روز مصرف دارو علائم آن بهبود یابد.
- مصرف قرص های ضد بارداری نیز کمک خواهد کرد، همچنین استفاده از کاندوم برای مردان.
جمع‌بندی
- عفونت باکتریایی ممکن است با ترشحات بوی بد واژن(شبیه بوی ماهی) همراه باشد که پس از رابطه جنسی بدتر می شوند. البته برخی زنان مبتلا، این ترشحات را ندارند.
- به عقیده برخی متخصصان عفونت باکتریایی واژن یک عفونت آمیزشی است. معمولاً متخصصان پیشنهاد نمی کنند شریک جنسی (مرد) درمان شود، زیرا درمان مرد تأثیری در پیشگیری و بهبود وضعیت زن ندارد. متخصصان می‌گویند مردان باید از کاندوم استفاده کنند. زنان هم باید با شیوه‌های استاندارد درمان شوند.
- برای ترشحات غیر طبیعی واژن، خوددرمانی نکنید. بهترین کار این است که به پزشک، پرستار یا ماما مراجعه کنید تا برای تعیین علت ترشحات، شما را معاینه کند.
- روش‌ها و داروهای مختلفی برای درمان عفونت باکتریایی واژن وجود دارد: ژل بهداشتی بانوان، کرم واژینال و قرص. مصرف قرص ها ممکن است آسان تر باشد اما اثرات جانبی بیشتری دارد (حالت تهوع و احساس طعم فلزی در دهان).
- برخی زنان چندین بار به عفونت واژن مبتلا می شوند. متخصصان برای پیشگیری از عفونت، مصرف بهترین ژل بهداشتی بانوان را (دوبار در هفته به مدت 3 تا 6 ماه) پیشنهاد می کنند.
- زنان باردار مبتلا به عفونت باکتریایی واژن نیز باید درمان شوند که معمولاً این درمان با قرص انجام می شود.
نوبت شما
در مقاله بالا با عفونت باکتریایی واژن و درمان های مختلف آن آشنا شدید. دانستید که این عفونت، رایج ترین دلیل ترشحات غیرطبیعی واژن است. حال این فرصت را دارید که در قسمت نظرات سؤال ها و پیشنهادهای خود را مطرح کنید.
منابع:
https://www.healthline.com/health/vaginal-infection
https://www.webmd.com/women/guide/what-is-bacterial-vaginosis
تیم نویسندگان
دکتر مهدیه بهشادفر
