آیا تا به حال از ارتفاع زیاد به تهران یا یک کلان‌شهر دیگر نگاه کرده‌اید؟ منظرۀ زیبایی است، البته تا وقتی که متوجه هوای آلوده شهر نشده‌اید. تاثیر آلودگی هوا بر پوست در شهرهای بزرگ مسئله مهمی است. همۀ ما از اثرات بد آن بر محیط زیست و سلامت خود باخبر هستیم. اما، شاید ندانیم پوست هم به اندازۀ ریهها از آلودگی هوا آسیب می‌بیند.
تا به حال فکر کرده‌اید چرا پوست بعضی افراد خیلی زود پیر می‌شود و برخی دیگر پوستی بسیار جوان‌تر از سن‌شان دارند؟ شاید افرادی که پوست صاف و یکدستی دارند، راه‌های مراقبت از آن را خوب می‌دانند. در ادامه با ما همراه باشید تا بدانید آلودگی با پوست ما چه می‌کند و ما در چنین شرایطی چگونه می‌توانیم از پوستمان حفاظت کنیم.
در این مقاله راهکارهای خوب و سادهای را پیشنهاد دادهایم که تاثیر آلودگی هوا بر پوست را به‌طور قابل توجهی کم میکنند.
هوای آلوده چگونه به پوست آسیب می‌رساند؟
تحقیقات نشان می‌دهند آلودگی هوا مانند اشعه‌های مضر خورشید، به پوست ما آسیب می‌زند. آلاینده‌های هوا باعث پیری زودرس پوست ، آکنه ، سرطان پوست ، آلرژی ، تیره شدن پوست و آسیب‌های دیگر میشوند.
آلودگی هوا سد طبیعی و محافظ پوست را از بین میبرد و تولید کلاژن را مختل می‌کند. از بین رفتن کلاژن، باعث چروک شدن پوست می‌شود.
محققان آلمانی در تحقیقی که 24 سال طول کشید، تاثیر آلودگی هوا بر پوست افراد مختلف را بررسی کردند. یکی از یافته‌های حاصل از این تحقیق نشان داد لک و چروک پوست افرادی که در شهرهای آلوده زندگی میکنند، بیشتر است.
آلودگی هوا قاتل نامرئی پوست
آلاینده‌های هوا 20 برابر از منافذ پوست کوچکترند! پس وقتی با پوست ما در تماس باشند، به لایه‌های عمیق آن نفوذ میکنند. این آلاینده‌ها بعد از نفوذ به پوست، آن را خشک و ملتهب میکنند، پوست را شل میکنند و منافذ پوست را مسدود میکنند. در نتیجه پوست به سختی می‌تواند تنفس کند و شادابی و سلامت آن دچار اختلال می‌شود.
علاوه‌بر این، تماس طولانی پوست ما با هوای آلوده باعث بیماریها و آسیب‌های پوستی متفاوتی می‌شود:
- کهیر
- پیری پوست
- لک‌های تیره
- منافذ باز (پوست پرتقالی)
- پوست کدر و خشک
- از بین رفتن یکنواختی رنگ پوست
- آکنه، جوش‌های سر سیاه و ریز
- اگزما (آماس پوست)
- تیره شدن رنگ پوست یا هایپرپیگمانته شدن آن (Hyperpigmentation)
- سرطان پوست
- پسوریازیس (این بیماری باعث ایجاد لکههای نقره‌ای یا قرمز ضخیم بر پوست می‌شود.)
البته، پوست ما برای مقابله با تاثیر آلودگی هوا بر پوست، سازوکار دفاعی دارد و با ترشح چربی، لایه‌ای محافظ در برابر آن می‌سازد. اما، با توجه به میزان زیاد آلودگی هوا، این مکانیسم به تنهایی کافی نیست. پس خود ما هم باید از پوستمان در مقابل آلودگی‌ها مراقبت کنیم.
خوشبختانه، با کارهای کوچک و ساده می‌توانیم از اثرات بد آلودگی هوا جلوگیری کنیم.
پوست ما به چربی نیاز دارد تا نرم بماند و سد محافظ آن حفظ شود. این سد، رطوبت پوست ما را نگه می‌دارد و آلاینده‌های محیطی را خارج می‌کند.
محافظت از پوست در برابر آلاینده‌های هوا
تا اینجا دانستیم، افرادی که در شهرهای آلوده زندگی میکنند، نسبت به دیگران، بیشتر در معرض آسیب‌های پوستی هستند. در ادامه، 13 راهکار ارائه می‌دهیم تا از تاثیر آلودگی بر پوست جلوگیری کنیم.
1) سیگار نکشید
اثر سیگار کشیدن بر پوست ما مثل آلودگی هواست. (نه فقط برای فردی که سیگار می‌کشد، بلکه برای افرادی هم که در معرض دود آن هستند.) دود سیگار باعث ایجاد چین و چروک می‌شود.
سیگار کشیدن با آسیب به کلاژن و الاستین (فیبرهایی که موجب حفظ طراوت و انعطاف پوست میشوند) باعث پیری زودرس و کدر و شل شدن پوست می‌شود.
2) آب بنوشید
تمام سلول‌های بدن ما به آب نیاز دارند. پوست، خیلی سریع از کم آبی آسیب می‌بیند. اگر پوست شما کم آب شود، نمی‌تواند در برابر آلودگی هوا و اشعه‌های مضر از خود محافظت کند.
3) قبل از خواب، صورت خود را در دو مرحله پاکسازی کنید
بیشتر ما از مواد آرایشی استفاده میکنیم. پس، اول باید با آرایش پاک کن مناسب صورت خود را پاک کنیم. بعد، از شویندههای صورت استفاده کنیم تا منافذ پوست به‌طور کامل پاک شود.
شستشوی صورت در دو مرحله، تأثیر آلودگی هوا بر پوست ما را به‌طور قابل ملاحظه‌ای کاهش می‌دهد.
4) یک پاک‌کنندۀ مناسب انتخاب کنید
هوای آلوده پوست را خشک می‌کند. بدتر اینکه، آلاینده‌های هوا به پوست خشک، راحت‌تر نفوذ میکنند. پس، باید برای مراقبت از پوستمان، آن را مرطوب نگه داریم.
به همین‌خاطر باید یک پاک کننده صورت خوب را انتخاب کنیم که در کنار پاکسازی پوست، رطوبت پوستمان را نگه دارد و چربی‌های طبیعی آن را هم از بین نبرد. اگر بعد از شستن صورت خود، احساس خشکی و کشیدگی دارید، این پاک‌کننده صورت، مناسب شما نیست. پس در اولین فرصت آن را عوض کنید.
5) غذاهای حاوی آنتی‌اکسیدان و روغن سالم بخورید
برای حفظ سلامت پوست و کاهش تاثیر آلودگی هوا بر پوست می‌توانید سیر، بادام، بادمجان، بروکلی، آووکادو، غلات کامل، ماهی و تخممرغ بخورید. این مواد غذایی خوشمزه به ترمیم پوست و بهبود بافتهای آن کمک میکنند.
6) از تونر غافل نشوید
هوای آلوده، پوست را اسیدی می‌کند. اسیدی شدن پوست، موجب خشکی، قرمزی و کشیدگی آن می‌شود. پس، لازم است از پاک‌کننده‌ای استفاده کنید که این اثر را خنثی کند.
یکی از بهترین راه‌ها برای متعادل کردن اسیدیته (pH) پوست استفاده از تونر است. تونر آلودگی و گرد و غبار صورت را پاک می‌کند. کافی است یک بار در روز از آن استفاده کنید تا مطمئن شوید اثری از آلاینده‌های اسیدی در پوست‌تان نیست.
7) پوست را از درون، رطوبت رسانی کنید
در بطری آبی که هر روز کنارتان است، چند تکه هندوانه، سیب سبز، لیموترش، پرتقال، زنجبیل، دارچین، خیار یا نعناع بیندازید و بنوشید. در این صورت، به دلیل وجود میوه رطوبت بیشتری به پوست شما میرسد.
8) از کرم مرطوب کننده کمک بگیرید
رادیکال‌های آزاد معلق در هوا به پوست شما آسیب می‌زنند. شاید ندانید که استفاده از کرم مرطوب کننده یکی از راه‌های دیگر مراقبت از پوست در هوای آلوده است.
یک کرم مرطوب کننده خوب، هم رطوبت پوست را تأمین می‌کند و هم با تشکیل یک لایه بر سطح پوست از نفوذ رادیکال‌های آزاد و سایر آلاینده‌ها جلوگیری می‌کند.
9) شب‌ها، از ماسک صورت استفاده کنید
استفاده از ماسکهای صورت، می‌تواند مواد مغذی از دست‌رفته را به پوست برگرداند.
مثلاً، ماسک آووکادو سرشار از انواع ویتامین و آنتی‌اکسیدان است. ماسک زردچوبه پوست را صاف و یکدست می‌کند. ماسک سیب‌زمینی هم سیاهی دور چشم را رفع می‌کند.
10) کرم ضد آفتاب را فراموش نکنید
هرچه بر اهمیت این نکته تأکید کنیم، باز هم کم است. استفاده از کرم ضد آفتاب خیلی مهم است.اشعه های فرابنفش خورشید نه فقط به پوست آسیب می‌زنند، بلکه تاثیر آلودگی هوا بر پوست را تشدید میکنند. کرم ضد آفتاب علاوه بر اشعه‌های مضر، در برابر آلودگی هوا و رادیکال‌های آزاد از پوست محافظت می‌کند.
همچنین، قرار گرفتن در معرض اشعۀ ماورا بنفش (UV) باعث سرطان پوست می‌شود. برای حفظ سلامت خود از کرم ضد آفتاب استفاده کنید.
11) ویتامین C بخورید
ویتامین سی بهترین ماده برای مقابله با رادیکال‌های آزاد است. استفاده از غذاهای حاوی Vitamin C آسیب آلاینده‌ها را به‌طور قابلتوجهی کم می‌کند.
اگر رژیم غذایی شما بهاندازۀ کافی ویتامین C ندارد، از مکمل‌های آن استفاده کنید.
در کنار مواد غذایی حاوی ویتامین ث، استفاده از سرم ویتامین c برای صورت، تاثیر آلودگی هوا بر پوست را کاهش می‌دهد. این محصول لایه بردار، روشن کننده پوست و رطوبت رسان است و از ایجاد چین و چروک و پیری زودرس پوست هم جلوگیری می‌کند.
12) یکی، دو بار در هفته لایه‌برداری کنید
لایه برداری یکی از مهمترین راه‌ها برای مراقبت از پوست در هوای آلوده است. اگر به‌طور مرتب پوست‌تان را لایه‌برداری کنید، آلودگی‌ها و باکتری‌ها روی هم انباشته نمی‌شوند.
همچنین محصولات مراقبت از پوست وقتی بعد از لایه‌برداری استفاده میشوند، جذب بهتری دارند و مؤثرتر عمل میکنند.
13) به صورت خود روغن بزنید
روغنهای صورت مثل یک سد عمل میکنند و مانع از نفوذ آلاینده‌ها به پوست میشوند.
پس از شستن صورت، استفاده از یک روغن صورت مناسب به دو دلیل مهم است: رطوبت رسانی عمقی پوست و محافظت از پوست در برابر آلاینده‌های هوا.
تجربه شما
آیا شما هم تا به‌حال تاثیر آلودگی هوا بر پوست خود را حس کرده‌اید؟ برای ما و مخاطبان دیگر بنویسید برای مقابله با اثرات منفی آلاینده‌ها چه می‌کنید و اگر پرسشی در این زمینه دارید در قسمت نظرات مطرح کنید تا پاسخگوی شما عزیزان باشیم.
منابع:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28195077
https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fenvs.2014.00011/full
https://www.mdmag.com/medical-news/the-impact-of-pollution-on-the-skin
تیم نویسندگان
دکتر زهرا کلاهدوز
