علل و علائم لکه‌های سفید پوستی چیست؟

لکه‌های سفید پوستی اغلب هنگامی ایجاد می‌شوند که پروتئین یا سلول‌های مرده در زیر سطح پوست گیر بیفتند. کاهش رنگ دانه‌ها و بی‌رنگ شدن پوست از دلایل دیگر این مشکل است. لکه‌های سفید معمولاً خیلی جدی نیستند و مسئله‌ی مهمی ایجاد نمی‌کنند، اما ممکن است نشانه‌ی برخی بیماری‌ها مانند سرطان پوست باشند.

متن زیر را بخوانید تا بدانید آیا هر لک سفیدی نگران کننده است؟ و اینکه چه موقع باید به فکر درمان این لک‌ها باشید. در ادامه، علت و نحوه‌ی درمان این لک‌ها را نیز به شما توضیح می‌دهیم.

علل و علائم لکه‌های سفید پوستی

• لکه‌های سفید روی پوست بر اثر آفتاب (هیپوملانوز قطره‌ای)

این لک‌ها، سفید رنگ‌اند و در قسمت‌هایی از پوست ایجاد می‌شوند که رنگدانه‌ی آن از بین رفته است. این لک‌ها معمولاً علامتی ندارند. همچنین، حدود 1 تا 3 میلی متر قطر دارند و ممکن است ابتدا روی پا ظاهر شوند و سپس، در بازوها و قسمت فوقانی پشت و صورت دیده شوند.
محققان هنوز، علت ایجاد لک‌های سفید ناشی از آفتاب را نمی‌دانند، اما احتمال دارد علت آن فقدان رنگدانه‌ای پوستی به نام ملانین باشد. همچنین، به نظر می‌رسد که ارثی باشند. احتمال بروز آنها بعد از 40 سالگی افزایش می‌یابد.

به هر حال، این لکه‌های سفید بی خطرند و درمان آنها فقط به دلایل زیبایی است. قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید، خطر ابتلا به سرطان پوست را افزایش می‌دهد، اما لکه‌های سفید خورشیدی به خودی خود نشانه‌‌های سرطان پوست نیستند.

• کچلی تغییر دهنده‌ی رنگ (تینه‌آ ورسیکالر یا پیتیریازیس ورسیکالر)

در بیماری «تینهآ ورسیکالر» قارچ‌های موجود در سطح پوست، بیش از حد رشد می‌کنند.

در این موارد، قارچ لک‌های خشک، زبر، پوسته پوسته و خارش داری را ایجاد می کند که رنگ آن از پوست اطراف روشن‌تر یا تیره تر است. این لک‌ها معمولاً  آهسته رشد می‌کنند و اغلب به صورت دسته‌ای در کنار هم قرار می‌گیرند.

گاهی اوقات، علائم تینه‌آ ورسیکالر فقط در مواردی قابل مشاهده است که پوست فرد برنزه باشد. این بیماری شایع است و علائم آن در محیط‌های گرم و مرطوب بیشتر بروز می‌کند.

• لک و پیس (ویتیلیگو)

در بیماری ویتیلیگو، سلول‌های ایجاد کننده‌ی رنگ پوست از بین می‌روند. در نتیجه، لکه‌های سفید رنگ ظاهر می‌شوند.

محققان مطمئن نیستند چه عاملی سبب ایجاد لک و پیس می‌شود. احتمال دارد دلیل آن نوعی بیماری خود ایمنی باشد که طی آن سیستم ایمنی بدن به اشتباه به سلول های سالم آسیب می رساند.

لکه‌های سفید در قسمت‌هایی از پوست ایجاد می‌شوند که در معرض آفتاب است. گاهی، این لکه‌ها به آرامی گسترش می‌یابند و گاهی به سرعت پخش می‌شوند. به نظر می‌رسد لک و پیس ارثی باشد. بیشتر افراد در سنین 30-20 سالگی متوجه تغییر رنگ پوست خود می‌شوند.

• اگزما

اگزمای پوستی (درماتیت آتوپیک) با بثورات پوستی قرمز رنگ، برجسته و با خارش‌ همراه است. این بثورات پوستی ممکن است به صورت لک یا نقاط سفید باشند. به طور معمول، قسمت های زیر درگیر اگزما می‌شوند:

1. صورت
2. پوست سر
3. دست
4. پا
5. آرنج
6. پلک
7. مچ دست
8. پشت زانوها

این بثورات پوستی تقریباً همیشه خارش دارند، گاهی اوقات و به خصوص در شب این خارش شدید می‌شود. اگر پوست خود را بخراشید، ممکن است زخم‌های باز و ترشح‌دار روی آن ایجاد شود. همچنین، با گذشت زمان احتمال دارد، قسمت‌هایی از پوستتان که درگیر اگزماست ضخیم، خشک و پوسته پوسته شود.

بثورات اگزما ممکن است بدون روال مشخصی شعله‌ور شوند یا فروکش کنند حتی احتمال دارد . علائم آن تا سال‌ها نهفته بماند.

اگزما در کودکان شایع است، اما همه‌ی افراد احتمال دارد به آن دچار شوند. گاهی، این بیماری مادام العمر است. اگزما معمولاً قبل از پنج سالگی شروع می‌شود، حتی ممکن است در دوران نوزادی نیز آغاز شود. همچنین، این بیماری در افرادی که حساسیت و آلرژی دارند (مانند تب یونجه) شایع است.

• میلیا (Milia )

میلیا کیست کوچک محکم، برجسته، بدون درد، سفید و پر از مایع است. این برجستگی حدود 1 تا 4 میلی‌متر قطر دارد و در سطح پوست ایجاد می‌شود.

میلیای اولیه به طور اتفاقی ایجاد می‌شود، یعنی هنگامی که کراتین ( پروتئینی که به سخت شدن لایه‌ی بیرونی پوست کمک می‌کند) در زیر پوست جمع می‌شود و کیسه‌ای پر از مایع را تشکیل می‌دهد.

میلیای ثانویه در نتیجه‌ی ضربه فیزیکی ناشی از حوادثی مانند درم ابریژن، آسیب بافتی، تاول و التهاب پوستی ایجاد می‌شود. همچنین، ممکن است بر اثر عارضه‌ی جانبی برخی داروها بروز کند.

نوعی بیماری به نام میلیای پلاک (Milia en plaque) موجب می‌شود قسمت‌هایی برجسته، قرمز، زبر، پوسته پوسته و خارش دار، پوست میلیا را در بر‌گیرد. این بیماری نادر است اما احتمال دارد به طور اتفاقی بر پوست سالم ظاهر شود.

متخصصان هنوز دلیل آن را نمی دانند، اما فکر می‌کنند نشانه‌ای از «لوپوس اریتماتوز دیسکوئید» باشد. این بیماری سبب ایجاد زخم‌های ملتهب و جای زخم روی صورت، پوست سر و گوش‌ها می‌شود.

بیشتر مبتلایان هیپوملانوز قطره‌ای، پوست روشن دارند و سال‌ها در معرض مداوم یا بیش از حد آفتاب بوده اند.

• پیتیریازیس آلبا

پیتیریازیس آلبا (PA) یک بیماری پوستی نسبتاً شایع و غیر سرطانی است که طی آن لک‌های قرمز، پوسته پوسته و خارش دار روی پوست ایجاد می‌شود. این لک‌ها در نهایت بهبود می‌یابند، اما نقاط سفید و کم رنگی را به جا می‌گذارند. کودکان 3 تا 16 سال احتمال دارد به پیتیریازیس آلبا مبتلا شوند. این بیماری معمولاً صورت آنان را درگیر می‌کند، اما احتمال دارد بر گردن، شانه و بازوی آنان نیز تأثیر بگذارد.

محققان مطمئن نیستند چه عواملی سبب بروز پیتیریازیس آلبا می‌شود، اما فکر می‌کنند نوع خفیف

• لک و پیس (ویتیلیگو)

یا اگزما دلیل این بیماری باشد.

پیتیریازیس آلبا رنگدانه‌دار نوع نادر پیتیریازیس آلبا است. در این عارضه لکه‌های سفید مایل به آبی و پوسته پوسته ای روی پوست ایجاد می‌شود. پیتیریازیس آلبای رنگدانه‌دار بیشتر صورت را درگیر می‌کند و احتمال بروز آن در کودکان بیشتر است.

درمان لک‌های سفید پوستی

درمان لکه‌های سفید پوستی به علت ایجاد آن بستگی دارد.

• لک‌های سفید خورشید

لکه‌های خورشیدی به غیر از تغییر رنگ پوست علامت دیگری ندارند و بسیاری از افراد نمی‌خواهند آن را درمان کنند. اگر لکه‌های سفید پوستتان بسیار جلب توجه می‌کند یا بخش قابل توجهی از بدن شما را می‌پوشاند، می‌توانید آن را به ترتیب زیر درمان کنید:

• هر روز کرم ضد آفتاب بزنید و تمام قسمت های پوست خود را که در معرض آفتاب است، بپوشانید.
• زیاد زیر آفتاب نمانید و به سایه بروید.
• از تخت‌های برنزه کننده‌ی مصنوعی (سولاریوم) بپرهیزید.
• از درم ابریژن استفاده کنید تا لایه‌ی بیرونی پوست را از بین ببرد و پوست جدید نمایان شود.
• کرم‌های استروئیدی موضعی، مانند هیدروکورتیزون را به کار ببرید.
• از کرم های موضعی رتینوئید مانند رتینول و ترتینوئین استفاده کنید.

کرم های استروئیدی و رتینوئیدی سلول‌های پوست را بازسازی و به تکثیر آن کمک می کنند. همچنین، لایه‌ی بیرونی پوست را از بین می‌برند.

• کچلی تغییر رنگ دهنده یا تینه‌آ ورسیکالر Tinea versicolor

در مواردی که لکه‌های سفید ناشی از تینه‌آ ورسیکالر باشد، اولین درمان استفاده از شامپوها، صابون ها و کرم‌های ضد قارچ است. اینها را می‌توانید بدون نسخه نیز از داروخانه‌ها بخرید. بیشتر داروهای ضد قارچ حاوی سلنیوم سولفید، پیریتیون روی یا کتوکونازول اند.

پس از اینکه علائم از بین رفت، باید درمان‌های ضد قارچی را هر ماه تکرار کنید به ویژه در محیط‌های گرم یا در ماه‌های بهار و تابستان؛ زیرا گرما و رطوبت محیط مناسبی را برای رشد قارچ فراهم می کند.

اگر بخش قابل توجهی از پوست شما تحت تأثیر قرار گیرد یا به داروهای موضعی واکنشی ندهد، پزشک قرص ضد قارچ را برایتان تجویز می‌کند. اغلب ماه‌ها طول می‌کشد تا پوست پس از پاک شدن لک‌ها، رنگ طبیعی خود را به دست آورد.

• لک و پیس (ویتیلیگو)

احتمال دارد لک و پیس قسمت‌های زیادی از بدنتان را درگیر کند. در نتیجه، پوستتان تغییر رنگ می‌دهد. این مسئله ممکن است شما را ناراحت کند. با توجه به شدت لکه‌های سفید و احساسی که به ظاهر خود دارید، می‌توانید درمان‌های مختلفی را به کار ببرید تا علائم ویتیلیگو کاهش یابد. اگر علائم لک و پیس در شما بسیار جزئی است، از نور آفتاب و برنزه شدن بپرهیزید تا لک‌ها بیشتر نشوند.

ویتیلیگو با شیوه‌های زیر درمان می‌شود.

1. کرم‌های کورتیکواستروئید با دوز کم، مانند کرم هیدروکورتیزون 1 درصد
2. کرم پیمکرولیموس، نوعی فرمولاسیون غیراستروئیدی
3. درمان با نور فرابنفش به همراه داروهای موضعی
4. پوست اطراف لک‌های بزرگ سفید را بی رنگ کنید تا یکدست شود.
5. روی لکه‌های سفید خالکوبی کنید.
6. اگر نور درمانی و داروها مؤثر نبودند، برای برداشتن قسمت‌های فوقانی پوست آسیب دیده عمل جراحی انجام دهید.

• اگزما

درمان اگزما بر کنترل علائم متمرکز است. احتمال دارد بتوانید با رفتارهای پیشگیرانه (که پوستتان را سالم و نرم نگه می دارد) علائم را کاهش دهید. پس، این نکات را امتحان کنید.

1. به جای صابون‌های خشن از پاک کننده‌ صورت ملایم استفاده کنید.
2. بثورات پوستی را با کرم‌های دارویی درمان کنید.
3. پوست خود را با بهترین مرطوب کننده پوست مرطوب نگه دارید.
4. از دوش یا حمام طولانی و داغ بپرهیزید.
5. هنگام استفاده از شوینده‌ها دستکش بپوشید.
6. به جای مواد شیمیایی از محلول‌های طبیعی استفاده کنید.
7. از مواد حساسیت‌زا بپرهیزید.
8. از آلودگی هوا و دود سیگار دوری کنید.

همچنین، ممکن است مصرف کرم‌های ضد خارش یا داروی ضد حساسیت خوراکی مانند آنتی هیستامین خارش پوست را تسکین دهد. اگر این راه حل‌ها کافی نبود، ممکن است پزشک کورتیکواستروئید موضعی را برایتان تجویز کند.

• میلیا

اولین روش درمان میلیا، استفاده از کرم‌ها و پمادهای رتینوئید (به ویژه آنهایی که 0.1 درصد ترتینوئین دارند) است. اینها را می‌توانید بدون نسخه هم بخرید. کرم‌های استروئیدی نیز معمولاً برای کمک به کاهش یا از بین بردن میلیا تجویز می شوند.

• پیتریازیس آلبا

علامت‌های پیتریازیس آلبا خود به خود برطرف می‌شوند، اما اگر سبب تغییر رنگ پوست یا خارش آن شوند، افراد به درمان آن فکر می‌کنند. پزشکان برای کاهش التهاب، خارش و خشکی مربوط به پیتریازیس آلبا داروهای مختلفی را تجویز می‌کنند.

برای درمان پیتریازیس آلبا می‌توانید روش‌های زیر را به کار ببرید.

• استفاده‌ی منظم از مرطوب کننده‌ها
• مصرف کرم‌های کورتیکواستروئید موضعی با دوز کم، که اغلب با کرم هیدروکورتیزون 1 درصد شروع می‌شود. این داروها بدون نسخه نیز در دسترس اند.
• کرم پیمکرولیموس، یک فرمولاسیون غیراستروئیدی

لک‌های سفید پوستی خطرناک‌اند؟

در بیشتر موارد، لازم نیست لکه‌های سفید پوستی را درمان کنید. با وجود این، متخصص پوست باید آنها را بررسی کند تا مطمئن شود به بیماری خاصی مبتلا نیستید.

به طور کلی، متخصصان توصیه می کنند در موارد زیر حتماً نزد پزشک بروید.

• اگر درمان اولیه بعد از چند هفته مؤثر نباشد.
• لک‌ها به طور مداوم ظاهر شوند.
• قسمت‌های دیگر بدن شما را فرا بگیرند.
• با علائمی نظیر درد، خارش یا فشار روانی همراه باشد.

تجربه شما

پوست شما هم لکه‌های سفید دارد؟ فکر می‌کنید دلیل آن چیست؟ آیا این لک‌ها شما را نگران کرده است؟ در قسمت «بیان نظر» و به این پرسش‌ها پاسخ دهید و تجربه‌های خود را بنویسید.

منبع:

تیم نویسندگان

دکتر مهدیه بهشادفر

• کانسیلر چیست و چگونه باید از آن استفاده کرد؟
• پرایمر: انواع، مزایا و نحوه استفاده از آن
• انواع ویتامین‌های گروه ب و نقش آن‌ها در سلامت بدن
• کک و مک چیست؟ با علت بروز و روش‌های درمان آن آشنا شوید