اسکار پوست چیست و چگونه می‌توان از ایجاد آن پیشگیری کرد؟

پوست ما به دلیل برخورد با وسایل برنده، برخی بیماری‌های پوستی، جراحی و نظایر آن زخم می‌شود. برخی از این زخم‌ها سطحی هستند و با گذشت زمان اندکی، بهبود می‌یابند و اثری از آنها باقی نمی‌ماند، اما برخی زخم‎‌ها اینطور نیستند و پس از بهبود نیز به خاطر تشکیل اسکار پوست ، جای زخم روی پوست ما باقی می‌ماند.

گاهی ظاهر این اسکارها آزاردهنده است. خوشبختانه، در برخی موارد، مراقبت صحیح زخم، احتمال ایجاد اسکار را کاهش می‌دهد. به همین دلیل، می‌خواهیم در این متن کوتاه نکاتی را به شما بیاموزیم تا از ایجاد اسکار پیشگیری کنید.

اسکار پوست دقیقاً چیست؟

وقتی پوست شما صدمه می بیند، بدنتان به طور طبیعی محل آسیب را ترمیم می‌کند. چگونگی این ترمیم به عمق آسیب بستگی دارد. اگر فقط لایه‌های سطحی پوستتان آسیب دیده باشند، احتمالاً در هنگام بهبود، پوست جدیدی را مشاهده می‌کنید. اما، برای ترمیم آسیب لایه‌های عمیق‌تر، بدن پوست ضخیم‌تری را ایجاد می‌کند. این بافت ضخیم معمولاً به اسکار تبدیل می‌شود.

رنگ اسکار‌های جدید صورتی مایل به قرمز است. با گذشت زمان جای زخم، از رنگ پوست، روشن‌تر یا تیره‌تر می‌شود. اغلب اسکارها مسطح هستند و پوست روی آنها چین و چروک دارد. اگر بدن مقدار زیادی بافت ایجاد کند، اسکار برآمده می‌شود. گاهی اوقات بافت اضافی‌ای که بدنتان ایجاد می‌کند، منجر به بروز اسکاری بزرگتر از زخم اصلی می‌شود. به این اسکارهای برآمده کِلوئید می‌گویند.

گاهی ممکن است اسکار فرورفته‌ای را مشاهده کنید که به دلیل التهاب بسیار زیاد پوست (مثل آکنه و آبله مرغان) ایجاد می‌شود. در واقع، التهاب زیاد، کلاژن پوست را از بین می‌برد. به همین دلیل است که اغلب در زمان بهبود آبله مرغان و آکنه، اسکارهای فرورفته را تجربه می‌کنید.

اهمیت مراقبت از زخم‌ها و پیشگیری از تشکیل اسکار پوست

مراقبت صحیح از زخم در جلوگیری از ایجاد اسکار یا کاهش آن، نقش زیادی دارد. زیرا چگونگی مراقبت از پوست بر نحوه‌ی بهبود آن اثر می‌گذارد. با مراقبت صحیح از زخم، احتمال ایجاد اسکار به حداقل می‌رسد. گاهی، می‌توانید از ایجاد اسکار جلوگیری کنید.

تمیز نگه داشتن زخم خیلی مهم است. هنگامی که زخم خود را تمیز می‌کنید از آب و صابون کمک بگیرید. یادتان باشد هرگز از آب‌ اکسیژنه استفاده نکنید، زیرا آسیب‌های پوستتان را تشدید می‌کند.

نقش بخیه نیز خیلی مهم است، بخیه (اگر لازم باشد) به بهبود پوست کمک می‌کند و اسکارهای آن را کاهش می‌دهد.

درمان کمک می‌کند اسکارها کمتر دیده شوند

اگر اسکاری در پوستتان ایجاد شد، در طول زمان ممکن است کمتر به چشم بیاید. اما، برخی اسکارها مانند کلوئید و اسکارهای فرورفته‌ی آکنه، هرگز محو نمی‌شوند.

لازم نیست هر اسکاری را درمان کنید، اما اگر اسکاری دارید که ناراحتتان می‌کند، می‌توانید به درمان آن بیندیشید. درمان اسکار، علائمی مانند درد و خارش را کاهش می‌دهد. چنانچه وجود اسکار در حرکت شما مشکل ایجاد می‌کند، می‌توانید با درمان آن، این مشکل را رفع کنید.

درمان هر نوع اسکار، متفاوت است. متخصص پوست به شما می‌گوید که چه نوع درمانی، اسکار شما را کاهش خواهد داد.

مراقبت مناسب پوست: چگونگی به حداقل رساندن اسکار پوست

هرگاه پوست‌تان آسیب می‌بیند (به صورت تصادفی یا با جراحی) بدن شما برای ترمیم زخم اقدام می‌کند. با ترمیم پوست، اسکاری شکل می‌گیرد که بخشی از فرآیند طبیعی بهبود است.

ظاهر اسکار اغلب به نوع بهبود زخم بستگی دارد. هرچند به سختی می‌توانید از تشکیل برخی اسکارها جلوگیری کنید (نظیر اسکارهای ناشی از جراحی یا اسکارهای زانو و آرنج)، با درمان‌های صحیح خانگی، می‌توانید کاری کنید اسکارهای ناشی از زخم‌ها و خراش‌های کوچک کمتر دیده شوند.

متخصصان پوست برای کاهش احتمال ایجاد اسکارهایی که به دلیل آسیب‌هایی مانند خراشیدگی زانو یا خراش‌های عمیق ایجاد می‌شوند، توصیه می‌کنند:

1) محل آسیب‌های پوستی را تمیز نگه دارید

همیشه خراش، بریدگی و دیگر آسیب‌های پوستی را تمیز نگه دارید. محل آسیب دیده را به آرامی با صابون ملایم و آب بشویید. با این کار، میکروب‌ها دور و بقایای سلول‌های مرده از آن حذف می‌شوند.

2) از وازلین استفاده کنید

بر اساس این مقاله، توصیه می‌شود برای کمک به بهبود پوست آسیب دیده، از وازلین استفاده کنید تا زخم مرطوب بماند. ژل پترولیوم با نام تجاری وازلین از خشک شدن پوست و ایجاد دلمه روی زخم جلوگیری می‌کند.

زخم‌های با دلمه برای درمان و بهبود به زمان بیشتری نیاز دارند. همچنین، وازلین از گسترش، عمیق شدن و خارش اسکار پوست جلوگیری می‌کند. اگر هر روز زخم را تمیز کنید، نیازی نیست از پمادهای آنتی باکتریال استفاده کنید.

3) زخم را پانسمان کنید

بعد از تمیز کردن زخم و مصرف وازلین یا پمادهای مشابه، پوست خود را با پانسمان‌های نوین (پانسمان آماده) بپوشانید. استفاده از ورقه‌های ژل سیلیکون یا هیدروژل برای زخم‌ها، جراحات و سوختگی‌های بزرگ یا قرمزی مزمن، مفیدتر است.

همچنین، می‌توانید از محصولات موضعی مانند ژل لافاسیل استفاده کنید که اختصاصا برای درمان و جلوگیری از تشکیل اسکار طراحی شده‌اند. این محصولات شامل ترکیبات سیلیکونی هستند و با ایجاد یک پوشش مناسب و بادوام بر روی پوست قادر هستند از اسکار و آسیب‌های احتمالی به آن توسط انواع عفونت‌ها و باکتری‌ها محافظت کنند.

4) پانسمان را مرتب تعویض کنید

پانسمان‌های ساده را هر روز عوض کنید و تا زمان بهبود کامل، زخم را تمیز نگه دارید. اگر پوست شما به چسب‌های پانسمان آماده حساسیت دارد، گاز استریل غیر چسبنده همراه با چسب کاغذی را به کار ببرید. چنانچه از ورقه‌های سیلیکون یا هیدروژل استفاده می‌کنید، برای تعویض آن از دستورالعمل روی بسته پیروی کنید.

5) از بخیه‌ها مراقبت کنید

اگر زخم یا آسیب پوستی شما به بخیه نیاز دارد، برای مراقبت از زخم و زمان کشیدن بخیه، از توصیه‌های پزشک خود پیروی کنید. این امر از احتمال بروز اسکار پوست می‌کاهد.

6) ضد آفتاب را فراموش نکنید

بعد از اینکه زخم بهبود یافت، محل آن را با ضد آفتاب بپوشانید. این امر به کاهش قرمزی جای زخم و محو شدن سریع تر اسکار کمک می‌کند. همیشه از یک ضد آفتاب‌ طیف گسترده‌ استفاده کنید که حداقل SPF 30 دارد، همچنین، به طور مرتب کرم ضد آفتاب خود را تجدید کنید.

اگر خراش یا زخمی کوچک در پوست شما ایجاد شده است، با درمان‌های مناسب خانگی، می‌توانید به کاهش ظهور اسکار کمک کنید. اما اگر زخم عمیق و دردناک بود یا پوست‌تان عفونت کرد، سریع به پزشک مراجعه کنید.

اگرچه هیچ اسکاری به طور کامل از بین نمی‌رود، بیشتر آن‌ها در طول زمان محو می‌شوند. اگر نگران ظاهر یکی از اسکارهای خود هستید، به متخصص پوست مراجعه کنید. متخصص به سؤالات شما پاسخ خواهد داد و شیوه‌های بهبود ظاهر اسکار پوست را به شما خواهد گفت. علاوه بر این، در قسمت «بیان نظر» این فرصت را دارید که پرسش‌های خود را مطرح کنید، متخصصان ما شما را راهنمایی خواهند کرد.

تیم نویسندگان

دکتر مهدیه بهشادفر

• کانسیلر چیست و چگونه باید از آن استفاده کرد؟
• پرایمر: انواع، مزایا و نحوه استفاده از آن
• انواع ویتامین‌های گروه ب و نقش آن‌ها در سلامت بدن
• کک و مک چیست؟ با علت بروز و روش‌های درمان آن آشنا شوید