در مدت 18 سالی که در کسوت جراح مشغول گذران زندگی از طریق خدمتی سخت و پر مسئولیت به مردم بوده ام ، بارها پای صحبت جراحانی نشسته ام که نسبت به روش کار برخی همکاران انتقاد داشته اند. کم نیستند جراحانی که از عمل های جراحی بی مورد همکارانشان خشمگین شده و این اقدامات غیرحرفه ای را عاملی برای زیر سؤال رفتن همه ی جراحان میدانند. مواردی هم هست که پزشکان از همکارانی گله دارند که به قیمت تخریب روحیه بیمار و افسرده کردن وی، اقدام درمانی همکارشان را زیر سؤال می برند تا از این راه اعتباری دروغین برای خود دست و پا کنند و تبحر خود را بالاتر از همکارانشان جلوه دهند. همچنین جراحانی که با کتمان کردن و عدم توضیح عوارض احتمالی جراحی، بیمار را از حق انتخاب با چشم باز محروم می کنند و افراد را با وعده دادن نتایج رویائی به جراحی زیبائی تشویق می کنند نیز از جمله جراحانی هستند که منقدان زیادی در نزد همکارانشان دارند.
اما نه پزشکان دلسوز ما نفوذی به رسانه ها برای تنویر افکار عمومی دارند و نه سیستم بهداشتی ما نقش خود را در هدایت مردم به سمت درمانگر واقعی ایفا میکند. حتی اخیراً برخی مسئولین و رسانه ها برای جلب رضایت موقت مردم دست به تحریک احساسات مردم بر ضد پزشکان و کادر درمانی زدند بدون آنکه بتوانند برای نابسامانی سیستم تشخیصی و درمانی کشور عزیزمان چاره ای اساسی بیندیشند. در نتیجه رسانه های مختلف پر شد از اتهام های سنگین به پزشکان و کادر درمانی و ساختن رقمهای نجومی از در آمد آنها که جز درمورد یک هزارم از پزشکان صادق نیست . شاید این هجمه های رسانه ای اخیر بر ضد پزشکان بود که این قشر را بر علیه سریال در حاشیه به واکنش وا داشت.
همه ما پزشکان بین بیست تا سی سال از عمر خود را وقف تحصیل و کسب علم کرده ایم و خود را از افراد فرهیخته ی این اجتماع می دانیم و بسیاری از ما برای طی دوره های تخصصی و فوق تخصصی به کشور های پیشرفته سفرکرده ایم، کشور هائی که در آن یک طنز پرداز یا خبرنگار، در سایه دموکراسی که ما ان را تحسین می کنیم میتواند به راحتی اقدامات نادرست یا حتی درست مسئولین از جمله رئیس جمهور یا نخست وزیر کشور را زیر سؤال ببرد بدون آنکه دغدغه ی حمله های متقابل راداشته باشد. در این کشورها یکی از پر بیننده ترین برنامه های تلویزیونی برنامه های طنزی است که در آن به سیاستهای کلان مملکتی و اداره کشور از جمله سیستم درمانی و بیمه ها ایراد میگیرند و می خندند و بالاترین مقام مملکت اذعان میکند که محبوبترین برنامه تلویزیونی نزد او همین طنز هاست.
حال ما قشر تحصیل کرده را چه شده که از یک برنامه تلویزیونی که مشکلات جامعه ما را در غالب طنز به تصویر می کشاند و نیم نگاهی به درد دل مردم و پزشکان با وجدان دارد اینگونه بر افروخته می شویم و اعلام انزجار میکنیم؟ باید گفت که این طنز گرچه از نظر ساختاری در حد و اندازه ای که از آقای مدیری انتظار می رفت ساخته نشد اما نه تنها توهینی به جامعه پزشکان نکرد بلکه نشان داد که در کنار پزشکانی که به غلط و به دلیل تحمل سختیهای فراوان برای تحصیل و ورود به حرفه پزشکی، کسب در آمد بالا به هر طریق را حق خود میدانند، پزشکانی هم هستند که تنها دغدغه شان دفاع از جان و حقوق بیمار است و حتی برای عارضه دار شدن بیمارشان اشک میریزند وبرای جبران آن از هیچ تلاشی فروگذار نمیکنند.
این طنز نشان داد که عدم حمایت صحیح از مراکز درمانی که با مخارج سرسام اور تاسیس و اداره میشوند چگونه عده ای از مدیران این مراکز را بر آن می دارد که برای سر پا ماندن و جلوگیری از ورشکستگی به بیمار سازی و خرج تراشی برای بیماران روبیاورند و در این موارد تلاش پزشکان با وجدان نیز برای احیای حقوق بیماران با شکست روبرو می شود و این حقیقتی است که نه تنها از ما پزشکان نهفته نیست بلکه بسیاری از ما منتقدان سرسخت این پدیده ایم.
من در عین حال که از آقای مدیری به خاطر نشاندن خنده بر لبان مردم تشکر میکنم، از مردم می خواهم که همه ی جنبه های این سریال و برنامه های مشابه را باهم ببینند، فارغ از جوی که اخیرا در رسانه ها بر علیه پزشکان ایجاد شده و بسیاری از خادمان سپید پوش این مردم را دلسرد کرده است. ببینند که یک لحظه غفلت یک جراح چه به دلیل بی مسئولیتی و چه به دلیل دلسردی میتواند برای بیمار فاجعه ای را رقم بزند که به آسانی قابل جبران نیست و اتفاقاً در این موارد پزشکانی که مسئول ترند بیشتر صدمه می بینند در حالی که افراد بی مسئولیت بدون احساس هیچگونه ناراحتی به اقدامات نادرست خود ادامه میدهند همان گونه که در این سریال نشان داده شد.
به هنرمندان عزیز طنز پرداز هم متواضعانه عرض میکنم که علاوه بر خنداندن مردم که رسالتی بزرگ بر دوش طنازان این مرز و بوم است، طنز میتواند وسیله ای برای آموزش مردم باشد. می توان به مردم اموخت که یکی از تأثیر گذارترین عوامل در شکل گیری اخلاق حرفه ای پزشکان، برخورد بیماران است و این مردم ما هستند که با نحوه ی ارزش گذاشتن بر روی خدمات یک پزشک، او را به رفتار صحیح تشویق می کنند. بیمارانی که از معطل ماندن در مطب پزشکان ناراحتند اما به پزشکی که مطب شلوغ نداشته باشد اعتماد نمی کنند، مردمی که از سرسام آور بودن هزینه های جراحی گلایه دارند اما برای عمل های جراحی خود سراغ گرانترین پزشکان را میگیرند و مردمی که معتقدند هیچ ارزانی بی علت نیست اما گرانی را تضییع حقوق خود می دانند، تا حدی در بروز مشکلات درمانی خود مقصرند. به همان اندازه، بیمارانی که با تشکر از پزشکان با وجدان و خدمت گزار، به آنها انرژی مثبت می دهند، در تشویق آنها برای خدمت رسانی از هر عامل دیگر مؤثر ترند. به جرأت میتوانم بگویم که برای اکثر ما پزشکان هیچ چیز ارزشمند تر از دیدن لبخند رضایت در چهره ی بیمارانمان نیست.
آقای مدیری ! در بین همکاران من پزشکان دلسوزی هستند که از ندانستن مردم و ضرری که به دلیل این ندانستن متوجه جان آنهاست رنج میبرند و میتوانند شما را در آموزش صحیح مردم از طریق طنز یاری کنند. امیدواریم که تحمل نقد و طنز در کشور ما آنقدر بالا برود که هرفرد بتواند انتقادهای خود و مردمش را به زبان طنز یا هر زبان دیگری بیان کند و این بیان نه تنها باعث به خطر افتادن آبروی یک قشر نشود بلکه بتواند نقد منطقی و سازنده را جایگزین هجمه های غیر منطقی و سو گرایانه کند.
سخن آخر اینکه من پزشکم و هر آنچه در ارتقای سلامتی مردم مؤثر است مرا خوشحال میکند و از آنجا که میگویند : “خنده بر هر درد بی درمان دواست “، من ازهمه طنز پرداران منطقی کشورم متشکرم.
دکتر نسرین السادات علوی، متخصص جراحی
تهیه و تدوین : گروه فرهنگ و هنر سیمرغ
seemorgh.com/culture
اختصاصی سیمرغ
