از سال های آغازین دهه هفتاد تا کنون که آقای مجری در برنامه صندوق پست توانست با ماجراهای کلاه قرمزی همه «بچه های توی خونه» را سر ذوق بیاورد سال ها گذشته است اما این برنامه هیچ وقت رنگ کهنگی به خود نگرفته، برنامه های نوروزی این گروه از سال 88 تا کنون رنگ و بوی شیرین تری به تعطیلات عید بخشیده و بهانه ای برای دور هم نشستن اعضای خانواده در هر رده سنی به وجود آورده است، همین مسئله هر کسی را به این فکر می اندازد که راز این محبوبیت و موفقیت کلاه قرمزی در چیست.
طنزی که از دل جامعه برخاسته است
پیش از هر چیز باید گفت که طنز همواره در ادبیات و فرهنگ ما جایگاه خاصی داشته است و همین که طنازی شخصیت های این مجموعه به دل مخاطبان نشسته از ابتدایی ترین ویژگی های آن است. اما دلیل اقبال این طنز که گاهی به هجو نیز نزدیک می شود چه می تواند باشد؟ برخی منتقدان ارتباط میان آقای مجری و کلاه قرمزی را بر اساس رابطه قدیمی مرشد و بچه مرشد تعبیر کرده اند که با توجه به ویژگی هایی که در این ارتباط مشاهده می شود، چون تکرار حرف های کلاه قرمزی از زبان آقای مجری در سال های آغازین برنامه، دیدگاه قابل قبولی به نظر می رسد.
اما نکته قابل تأمل اینجاست که رابطه این دو شخصیت و دیگر شخصیت ها همراه با زمانه خود پیشرفت کرده و به مسائل روز پرداخته است که سعی در ارائه الگویی درست از ارتباط میان بزرگتر ها و بچه ها دارد.
از همین روست که نمی توان مخاطب کلاه قرمزی را تنها کودکان دانست، کلاه قرمزی مدت هاست که فرا تر از یک عروسک برای سرگرم کردن و آموزش به کودکان ظاهر می شود، بیشتر شخصیت هایی که در این مجموعه حضور می یابند به سرعت توانسته اند با مخاطبانشان ارتباط برقرار کنند و محبوب شوند، سری به شبکه های اجتماعی نشان می دهد که صفحه های بسیاری برای این عروسک ها و دیالوگ هایشان ساخته شده است.
درست است که کودکان دیروز، پدر و مادرهای امروزند و کلاه قرمزی بخش عمده جلب توجه و جایگاه مخصوصش را نیز مدیون همین نکته است، اما این مقبولیت وامدار پیامی است که در گفته ها و داستان های این عروسک های دوست داشتنی به مخاطب القا می شود، شنیدن کلیدواژه هایی که اشاره به مسائل روز دارد از دهان شخصیت هایی که با شوخی هایشان مورد توجه مردم هستند، پاسخی به توجه مردم است.
کلماتی چون یارانه، قیمت دلار، زمین خواری و… نشان می دهد که هنرمندان این مجموعه از بطن جامعه برخاسته اند و به مشکلات اجتماعی زمان خود نظر دارند.
شخصیت هایی که مقبول افتاده اند
رابطه آقای مجری و کلاه قرمزی و دوستانش رابطه ای چارچوب دار و کلیشه ای و شیک نیست، درست مثل یک رابطه واقعی دارای فراز و فرودهایی است و به جای مطرح نشدن مسائل، روش برخورد با سوال های کودکان در آن به نمایش گذاشته می شود.
البته در این سال ها شخصیت های اصلی این مجموعه هر کدام دست خوش تغییراتی شده اند، دیگر کلاه قرمزی روزهای ابتدایی برنامه به کودکی آرام تر و مودب تر تبدیل شده و آقای مجری کمتر از دست بچه های دور و برش عصبانی می شود، حتی پسرخاله نیز که یاد آور تیپ خاصی از افراد است در زمانه و جغرافیایی نزدیک به آنچه بچه های دهه شصت ما به ازایش را فراوان دیده بودند؛ این روز ها سعی می کند المان های به روز تری را در حرف زدنش انتخاب کند، اما تیپ سازی همانطور که انتظار می رود امکان تغییر و به روز شدن محدودتری از شخصیتی در حال رشد و تکاپو چون کلاه قرمزی دارد و همین موضوع پسرخاله را بیشتر در حاشیه قرار داده است. این تغییرات حساب شده و آرام صورت گرفته اند، انگار که این عروسک ها واقعا زنده بوده اند و تمام این سال ها را در کنار ما تجربه کرده اند
گروهی موفق و مورد توجه
گرچه فاطمه معتمدآریا کم کم نقش کم رنگ تری در این کار گروهی گرفته است اما ایرج طهماسب و حمید جبلی در کنار مرضیه محبوب که کار طراحی و عروسک گردانی را با آن ها به همراه داشته است توانسته اند تا به امروز نمونه ای از یک گروه موفق و رو به پیشرفت باشند، در این میان عروسک گردانان و صدا پیشگانی به این گروه اضافه شده اند که هر کدام با خود چیزی برای عرضه به این مجموعه همراه داشته اند، دنیا فنی زاده دختر پرویز فنی زاده که عروسک گردانی کلاه قرمزی را به عهده دارد این روز ها همراه حمید جبلی این عروسک دوست داشتنی را دوباره برای ما زنده می کند و در کنار محمدرضا هدایتی، کاظم سیاحی، شیما بخشنده، عیسی یوسف پور، علی سرابی، محمد بحرانی و دیگران به کوشش خود در این مجموعه ادامه می دهند.
البته در این سال ها کلاه قرمزی از نظرات بسیاری در ساخت برنامه هایش کمک گرفته است که حبیب رضایی یکی از آن هاست و به عنوان مشاور هنری در گروه حضور یافته است.
نوشته:مرضیه قزوینی زاده
