سندرم تخمدان پلی کیستیک یک اختلال هورمونی رایج در میان خانم‌هاست، که می‌تواند سبب علائم مختلفی نظیر رشد بیش از حد موهای صورت و بدن (هیرسوتیسم) شود.
این سندرم در بسیاری از افراد سبب ضخیم شدن موهای صورت و بدن می‌شود؛ این درحالی ست که سندرم تخمدان پلی کیستیک علت ریزش مو و کم پشت شدن مو نیز می‌تواند باشد.
علائم سندرم تخمدان پلی کیستیک
نشانه‌ها و علائم سندرم تخمدان پلی کیستیک اغلب در دوران بلوغ در زمان اولین دوره قاعدگی ظاهر می‌شود. البته گاهی اوقات سندرم تخمدان پلی کیستیک بعد از این دوران و به طور مثال در پاسخ به افزایش وزن زیاد رخ می‌دهد.
علائم سندرم تخمدان پلی کیستیک متغیر است. تجربه حداقل دو مورد از علائم زیر برای تشخیص این سندرم لازم است
- قاعدگی نامنظم: شایع‌ترین نشانه سندرم تخمدان پلی کیستیک، چرخه قاعدگی نامنظم و دوره‌های قاعدگی طولانی مدت است. به طور مثال کاهش دوره‌های قاعدگی به مدت کمتر از ۹ دوره در سال، بیش از ۳۵ روز فاصله بین قاعدگی‌‌ها و خونریزی شدید و غیرعادی از جمله علائم این سندرم است.
- افزایش سطح آندروژن (هورمون‌های مردانه): افزایش سطوح هورمون‌های مردانه (آندروژن)، سبب بروز علائم فیزیکی نظیر رشد موهای زائد صورت و بدن (هیرسوتیسم: رشد مو در نقاطی از بدن که مو به طور طبیعی رشد نمی کند یا رشد آن خیلی کم است) و در بعضی افراد آکنه شدید و ریزش مو با الگوی مردانه می‌شود.
- تخمدان‌های پلی کیستیک: ممکن است تخمدان‌های شما بزرگ شوند و حاوی فولیکول‌هایی باشند که تخمک‌ها را احاطه کرده‌اند. در نتیجه تخمدان‌ها در عملکرد طبیعی و منظم خود با مشکل مواجه می‌شوند.
چرا سندرم تخمدان پلی کیستیک سبب ریزش مو می شود؟
بدن خانم‌ها، هورمون‌های مردانه (آندروژن) نیز تولید می‌کند، که یکی از این هورمون‌ها تستوسترون است. آندروژن ها در شروع دوران بلوغ و رشد مو در زیر بغل و ناحیه تناسلی نقش دارند و علاوه بر این، دارای کارکردهای مهم دیگری نیز هستند.
بیماری سندرم تخمدان پلی کیستیک سبب تولید بیش از حد آندروژن می‌شود، که این امر منجر به بروز ویژگی‌های مردانه از جمله رشد موهای زائد در نقاطی که قبلا مو در آنجا رشد نمی‌کرد (مانند صورت، گردن، سینه و شکم) می‌شود.
آندروژن‌های اضافی همچنین می‌توانند سبب کم پشت شدن تارهای موی سر، به ویژه در جلوی سر شوند، که به آن، آلوپسی آندروژنیک یا ریزش مو با الگوی زنانه می‌گویند.
آیا مو دوباره رشد می‌کند؟
موهای ریخته شده در اثراین سندرم، به خودی خود دوباره رشد نمی‌کند؛ اما با استفاده از روش‌های درمانی مناسب می‌توانید رشد موهای خود را تحریک کنید. علاوه بر این، با انجام برخی کارهای ساده، می‌توانید ریزش موی نواحی‌یی که تحت تاثیر سندرم پلی کیستیک بوده را بپوشانید.
روش‌های درمانی سندرم تخمدان پلی کیستیک
ریزش موی ناشی از این سندرم به دلیل عدم تعادل هورمونی ایجاد می‌شود، بنابراین تنظیم هورمون‌ها بخش مهمی از درمان محسوب خواهد شد. تنظیم هورمون‌ها به کمک انواع مختلفی از داروها قابل انجام است.
به یاد داشته باشید که ممکن است برای پیدا کردن داروی مناسب، به امتحان کردن چند داروی مختلف نیاز پیدا کنید، تا بفهمید کدامیک برای شما موثرتر است. بیشتر افراد از مصرف ترکیب چند دارو، بهترین نتیجه را کسب کرده‌اند.
در اینجا به برخی گزینه‌های درمانی رایج برای ریزش موی سر ناشی از سندرم تخمدان پلی کیستیک اشاره می‌کنیم:
•قرص‌های ضد بارداری
قرص‌های ضد بارداری می‌توانند سطوح آندروژن را کاهش دهند؛ این امر به کاهش رشد موهای زائد و کاهش سرعت ریزش مو کمک می‌کند. این قرص‌ها همچنین در درمان سایر علائم سندرم تخمدان پلی کیستیک، مانند پریود نامنظم و آکنه موثر هستند.
معمولا برای درمان ریزش مو ناشی از این سندرم، داروی آنتی آندروژن، به همراه داروهای خوراکی ضد بارداری تجویز می‌شود.
•اسپیرونولاکتون (آلداکتون)
اسپیرونولاکتون نوعی داروی خوراکی است، که با عنوان داروی آنتاگونیست گیرنده آلدوسترون شناخته می‌شود. این دارو توسط سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) به عنوان یک داروی ادرارآور برای درمان احتباس مایعات بدن مورد تایید قرار گرفته است.
این دارو در درمان آلوپسی آندروژنیک نیز موثر است. اگرچه برای چنین کاربردی، هنوز تاییدیه سازمان غذا و دارو را ندارد. این دارو اثرات آندروژن بر پوست را مسدود می‌کند و معمولا به همراه داروی خوراکی ضد بارداری تجویز می‌شود.
•ماینوکسیدیل (روگِین)
ماینوکسیدیل تنها داروی مورد تایید سازمان غذا و داروی آمریکا برای درمان ریزش موی الگوی زنانه است. ماینوکسیدیل نوعی داروی موضعی است که باید آن را هر روز روی پوست سرتان ماساژ دهید. این دارو رشد مو را تقویت کرده و حتی می‌تواند به موهای شما ظاهر ضخیم‌تری بدهد.
•فیناستراید (پروپشیا) و دوتاستراید (آوودارت)
این دو دارو توسط سازمان غذا و داروی آمریکا برای درمان ریزش موی مردانه مورد تایید انجمن غذا و داروی امریکا (FDA) قرار گرفته‌اند. در حالی که این داروها برای درمان ریزش مو با الگوی زنانه تایید نشده‌اند، برخی پزشکان این داروها را برای خانم‌های مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک تجویز می‌کنند.
•کاشت مو
کاشت مو نوعی عمل جراحی برای کاشتن مو روی پوست سر است. در این روش درمانی مو و فولیکول‌های آن، از یک ناحیه پر موی سر برداشته شده و در ناحیه کم‌پشت یا دچار طاسی کاشته می‌شوند. کاشت مو معمولا به روش‌های مختلفی انجام می‌شود.
درمان خانگی ریزش موی ناشی از سندرم تخمدان پلی کیستیک
اگر به دنبال روش‌های درمانی طبیعی هستید، بهتراست بدانید که برخی داروهای خانگی م‌توانند به کاهش سطح آندروژن کمک کرده و تاثیر منفی آن بر موها را کاهش دهند.
•زینک
بر اساس مطالعه ای در سال ۲۰۱۶، مصرف مکمل زینک به بهبود ریزش موی ناشی از سندرم تخمدان پلی کیستیک کمک می‌کند.
این مطالعه اثرات مکمل زینک بر زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک و ریزش مو را بررسی کرد و به این نتیجه رسید که مصرف روزانه ۵۰ میلی گرم زینک به مدت ۸ هفته، اثرات مفیدی بر کاهش ریزش مو خواهد داشت و همچنین به درمان هیرسوتیسم نیز کمک خواهد کرد.
•کاهش وزن
شواهد قوی‌یی وجود دارد که نشان می‌دهند کاهش وزن می‌تواند سطح آندروژن ها را پایین آورده و اثرات منفی آندروژن اضافی در خانم‌های مبتلا به سندرم پلی کیستیک را کاهش دهد. همچنین این کار، می تواند ریزش مو و همچنین سایر علائم سندروم تخمدان پلی کیستیک را تا حد زیادی کاهش دهد.
کاهش ۵ تا ۱۰ درصد از وزن بدن، می‌تواند علائم این سندرم را به میزان قابل توجهی کم کند.
•بیوتین
بیوتین نوعی مکمل محبوب و رایج در بین افراد است که اغلب برای سلامت و رشد مو به کار می‌رود. شواهد کافی مبنی بر موثر بودن این مکمل، اختصاصاً در درمان ریزش موی ناشی از سندرم تخمدان پلی کیستیک وجود ندارد. با این وجود این مکمل ارزش امتحان کردن را دارد.
مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۵ نشان می دهد که مصرف مکمل پروتئین دریایی حاوی بیوتین به مدت ۹۰ روز منجر به رشد چشمگیر موها می شود.
پوشاندن نواحی طاس و کم مو با روش‌های ساده
برای درمان ریزش موی ناشی از سندرم تخمدان پلی کیستیک استفاده از دارو ضرورت درمانی ندارد. در واقع در بسیاری از موارد می‌توانید به ظاهر ناخوشایند نواحی طاس شده از طریق تغییر نحوه حالت دادن مو بهبود ببخشید؛ به طور مثال
برای پوشاندن کم مویی در فرق سر
- موهای خود را فرق کج بزنید.
- جلوی موهایتان را چتری بزنید.
- از پودرهای پوشاننده ریشه مو روی پوست کف سر استفاده کنید. این پودرها ضد آب بوده و در رنگ‌های مختلفی در دسترس هستند.
برای پوشاندن موهای کم پشت
- بدون آسیب به مو از طریق چسب یا کلیپس، برای پوشاندن موهای کم پشت، از کلاه‌گیس تکه‌ای استفاده کنید.
- از محصولات حجم دهنده برای حجیم و پر پشت نشان دادن موها استفاده کنید.
- برای کمک به پرتر و حجیم نشان دادن موها، مدل های موی کوتاه تر و لایه ای (لِیِر) را امتحان کنید.
برای پوشاندن بخش‌های طاس سر
- سعی کنید مدل مویی را انتخاب کنید که نواحی دچار طاسی را بپوشاند، مانند مدل موی گوجه‌ای بالا یا دم اسبی پایین.
- از تل مو یا روسری‌‌هایی که به اندازه ی کافی پهن هستند، نواحی کم پشت مو را بپوشانید.
- از کلاه گیس کوتاه یا بلند استفاده کنید.
آیا شما نیز سندرم تخمدان پلی کیستیک را تجربه کرده اید؟ چه راهکارهایی را برای رفع این مشکل به کار گرفته اید؟ تجربیات تان را در این زمینه، با ما و دیگران به اشتراک بگذارید…
https://www.hindawi.com/journals/drp/2015/841570
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26315303
ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4871972
youngwomenshealth.org/2014/02/25/metformin
تیم نویسندگان
دکتر زهرا کلاهدوز
