شامپو روزانه یا شامپو ملایم قرار است راه حل خوبی برای عبور از یک دوراهی باشد!
حتما شنیده‌‌اید که می‌گویند هرچه کمتر از شامپو استفاده کنید، برای موهای شما بهتر است یا در مقابل می‌گویند چرب ماندن مو خوب نیست و باید موهایتان را به‌طور مرتب بشویید. اما کدام یک از این گفته‌ها مبنای علمی دارد؟
به گفته متخصصان، این مسئله پاسخ یکسانی برای تمام افراد ندارد. تصمیم‌گیری در مورد میزان شستشوی موها در هر فرد به نوع موها، بافت پوست سر، میزان چرب شدن موها و حتی سلیقه افراد ارتباط دارد. اما در هر حال استفاده از یک شامپوی ملایم می‌تواند در اکثر موارد، اطمینان‌بخش باشد.
با ما همراه باشید تا نکات کاربردی و مفیدی را در این باره بخوانید.
شامپو چه می‌کند؟
از نظر فنی، شامپوها طراحی شده‌اند تا پوست سر را از سبوم (چربی طبیعی ترشح‌شده توسط پوست سر) پاک کنند و از بروز فولیکولیت (التهاب فولیکول‌های مو) و درماتیت سبورئیک (نوعی بیماری مزمن پوستی که باعث بروز پلاک‌های خارش‌دار همراه با پوسته‌های چرب می‌شود) جلوگیری به عمل بیاورند.
به‌طور دقیق شامپوها برای از بین بردن سبوم، عرق، سلول‌های مرده لایه شاخی پوست، باقی‌مانده محصولات حالت‌دهنده مو و آلودگی‌های محیطی استفاده می‌شوند.
در بیشتر موارد، وجود اندکی از این آلودگی‌ها طبیعی است. در حقیقت شما قطعاً می‌خواهید کمی چربی روی موهایتان باقی بماند، چرا که چربی باعث حفظ رطوبت موها می‌شود و سدی محافظ برای پوست و مو فراهم می‌کند. با این حال باز هم برخی افراد به استفاده روزانه از شامپو برای موهایشان نیاز دارند.
چه کسانی باید به‌صورت روزانه از شامپو استفاده کنند؟
افرادی که
- موهای بسیار نازکی دارند
- زیاد ورزش می‌کنند و تعریق زیادی دارند
- در مکان‌های بسیار مرطوب زندگی می‌کنند
- پوست سرشان چرب است
- سرشان شوره می‌زند
گاهی اوقات افراد فکر می‌کنند که دلیل بروز شوره سر ، خشکی پوست سر است؛ اما در این موارد هم شست‌وشوی مرتب مفید خواهد بود.
شوره و خشکی پوست سر علائم اصلی یکسانی مانند پوسته‌پوسته شدن و خارش پوست سر دارند، در حالی که کاملاً با هم متفاوت هستند.
در خشکی ، پوست سر تحریک و پوسته پوسته می‌شود اما مهم‌ترین علت شوره ، چربی بیش از حد پوست سر است. این چربی اضافه باعث تجمع سلول‌های پوستی و سپس ریزش آن‌ها می‌شود.
چربی همیشه بد نیست!
درست است که موهای چرب شکل بدی پیدا می‌کنند؛ اما سبوم تولید شده توسط پوست سر شما برای داشتن موهایی سالم و درخشان حیاتی است. بر خلاف آنچه تبلیغات تجاری شامپوها به شما القا می‌کنند، شستن بیش از حد موها می‌تواند علت بد حالتی موهای شما شود.
موهایی که به‌طور کلی فاقد چربی طبیعی باشند، خشک و زبر می‌شوند و حالت‌دهی به آن‌ها دشوار خواهد بود.
راه حل چیست؟
وقتی می‌خواهید موهایتان را به‌صورت روزانه بشویید، اما نمی‌خواهید موهایی خشک یا شکننده داشته باشید، نوبت استفاده از شامپو های روزانه و ملایم است.
شامپو روزانه چیست؟
شامپو های روزانه از نظر ساختاری شامپو هایی ملایم هستند که در مقایسه با سایر شامپوها ضعیف‌ترند. البته باید گفت شامپو های روزانه با وجود ملایمت، می‌توانند چربی و آلودگی را از بین ببرند و در عین حال به موهای شما آسیب نرسانند.
متداول‌ترین مواد شوینده در شامپوهای قوی‌تر که اغلب شامپوهای شفاف‌کننده (Claryfing shampoo) نامیده می‌شوند، عبارت‌اند از:
- سدیم لورت سولفات
- سدیم لوریل سولفات (SLS)
- تری اتانول آمین (TEA) لوریل سولفات
- آمونیوم لورت سولفات
- آمونیوم لوریل سولفات
- دی اتانول آمین (DEA) لوریل سولفات
- سدیم اولفین سولفونات
- دی سدیم اولئامین سولفوسوکسینات
- سدیم دی اکتیل سولفوسوکسینات
اگر نام هر یک از این مواد را روی برچسب شامپو مشاهده کردید، از آن به صورت روزانه استفاده نکنید.
شامپوهای شفاف‌کننده به دلیل وجود این مواد پاک‌کننده قوی، باید کمتر استفاده شوند. تنها زمانی از این شامپوهای قوی استفاده کنید که نیاز به تمیزی کامل موهای خود دارید؛ مثلا یک یا دو بار در ماه در حالت عادی و نهایتاً هفته‌ای یک بار، در صورت استفاده از محصولات مراقبت از مو و حالت‌دهنده‌های سنگین.
این میزان استفاده هم با توجه به ضخامت مو ، پوست سر خشک یا چرب ، محصولات مراقبت از موی مورد استفاده، میزان فعالیت و تعریق شما متفاوت خواهد بود.
شامپوهای ملایم هم حاوی سورفکتانت (مواد فعال‌کننده سطحی) و شوینده هستند، اما ترکیبات آن‌ها به اندازه مواد پاک‌کننده‌ای که در شامپوهای شفاف‌کننده استفاده می‌شود، قوی نیستند.
مواد شوینده شامپو ملایم
نمونه‌هایی از سورفکتانت‌ها و شوینده‌های مورد استفاده در شامپو های ملایم روزانه عبارتند از:
- کوکامیدوپروپیل بتائین
- استرهای آمینه با زنجیره بلند
- آمونیو اِسترها
- ستیل تری متیل آمونیوم کلراید
- الکل‌های چرب پلی اکسی اتیلن
- استرهای پلی اکسی اتیلن سوربیتول
- آلکانول آمیدها
- سدیم لورامینوپروپیونات
مواد نرم کننده مو در شامپو ملایم
شامپو روزانه می‌تواند علاوه بر مواد شوینده ملایم ، حاوی مواد نرم کننده به شکل روغن‌های طبیعی، سیلیکون یا پروتئین هم باشد. برخی از این مواد عبارتند از:
- ابریشم هیدرولیز شده و پروتئین حیوانی
- آمینو اسید
- گلیسیرین
- دایمتیکون
- پروپیلن گلایکول
- کراتین
- روغن های طبیعی یا اسانس های روغنی
- عصاره‌های گیاهی
- کره شی (شی باتر)
- ویتامین‌هایی مانند پانتنول (ویتامین B5) و پروویتامین‌ها (پیش‌ساز ویتامین‌ها)
خواص شامپو روزانه
- پوست سر را تحریک نمی‌کند.
- پوست سر را تمیز کرده اما آن را بیش از حد خشک نمی‌کند.
- باعث ریزش مو نمی‌شود؛ زیرا طوری طراحی نشده است که باعث ضعف و کم‌آبی موها گردد.
- می‌تواند موهای آسیب‌دیده یا خشک را نرم کند.
چه کسانی می‌توانند از شامپو روزانه استفاده کنند؟
تقریباً همه می‌توانند از مزایای شامپو روزانه یا شامپو ملایم بهره‌مند شوند، اما از آنجا که همه شامپوهای روزانه حاوی ترکیبات یکسانی نیستند و همچنین نیاز افراد به شستن موهایشان متفاوت است، بهتر است مزایای این شامپوها را بر اساس انواع مختلف مو دسته‌بندی و توصیف کنیم.
شامپو روزانه برای موهای خشک
موهایی خشک هستند که:
- فر باشند
- ضخیم باشند
- سفید یا در حال پیر شدن باشند
- از مواد شیمیایی مانند رنگ مو یا مواد صاف‌کننده شیمیایی روی آن‌ها استفاده شده باشد
شامپوهای روزانه یک انتخاب عالی برای موهای خشک هستند، زیرا پاک‌کنندگی ملایم و حالت‌دهندگی خوبی دارند اما چربی‌های مورد نیاز موهای شما را از بین نمی‌برند. البته اگر موهایی خشک یا خیلی خشک دارید، احتمالاً نیازی به استفاده روزمره از شامپوهای روزانه نخواهید داشت.
شامپو روزانه برای موهای معمولی
اگر موهایتان معمولی است و از آن دسته افرادی هستید که باید هر روز موهایتان را بشویید تا احساس تمیزی کنید، قطعاً شامپوهای ملایم برای جلوگیری از خشکی موهای شما گزینه مناسبی هستند.
شامپو روزانه برای موهای چرب
اگر موهایتان چرب است، احتمالاً می‌خواهید حداقل هفته‌ای یک بار از یک شامپوی قوی استفاده کنید؛ اما خوب است بدانید که یک شامپوی ملایم نیز قدرت پاک‌کنندگی کافی برای از بین بردن چربی اضافی موها را دارد و برای استفاده روزانه مناسب است.
البته برای موهای چرب بهتر است از شامپو های ملایم حاوی سیلیکون (مانند سیکلومتیکون و دایمتیکون) استفاده نکنید. اگرچه سیلیکون می‌تواند باعث براق شدن مو شود، اما ممکن است از سوی دیگر باعث شود روی موهایتان احساس چربی بیشتری کنید.
شامپو روزانه برای موهای خیلی چرب
موهای خیلی چرب ممکن است چند ساعت پس از شست‌وشو (به‌ویژه در تابستان) یا بعد از فعالیت و تعریق، چرب به نظر برسند. افرادی که موهای خیلی چربی دارند، ممکن است شست‌وشوی روزانه را ترجیح دهند. اگر تار موها خیلی نازک و صاف باشد، بیشتر چرب می‌شود. استفاده از شامپوی دارای سولفات (شامپوی شفاف کننده) می‌تواند فاصله زمانی میان شستشوها را طولانی‌تر کند.
اگر موهایتان خیلی چرب است، بهتر است مثل افرادی که موهای چرب دارند، از شامپوهای حاوی سیلیکون استفاده نکنید.
شامپو روزانه برای موهای نازک
شامپوهای ملایم برای جلوگیری از شکنندگی و نرم نگه داشتن موهای نازک گزینه خوبی هستند، زیرا موهای نازک بیشتر چرب می‌شوند و در نتیجه باید بیشتر شسته شوند. در صورت داشتن موهای نازک، به دنبال شامپوی ملایمی باشید که حاوی مواد ضخیم‌کننده و حجم‌دهنده نیز باشد؛ موادی مانند:
- آمینو اسید
- بیوتین
- جینسینگ
- روغن نعناع فلفلی
شامپو روزانه برای موهای فر
موهای فر یا موج‌دار به خشک شدن تمایل دارند، زیرا چربی نمی‌تواند به راحتی در سطح تارهای موی فر پخش شود و آن‌ها را بپوشاند.
موهای فر برای نرم ماندن و جلوگیری از وز شدن به رطوبت بیشتری احتیاج دارند. افرادی که موهای فر دارند، بهتر است از شامپوی ملایم برای جلوگیری از وز شدن و نگه داشتن حالت فر موها استفاده کنند؛ اما توصیه می‌شود که هر روز شامپو نزنند.
همچنین بهتر است از شامپوهای حاوی برخی از روغن‌های طبیعی مانند روغن زیتون استفاده نکنند چرا که فرها را سنگین کرده و باعث تبدیل موهای فر به موج‌دار و از بین رفتن حالت فنری موها می‌شود.
شامپو روزانه برای موهای رنگ شده یا آسیب دیده
شامپو ملایم برای موهای رنگ شده ، دکلره یا موهایی که از مواد شیمیایی برای صاف یا فر کردن آن‌ها استفاده شده، بسیار مناسب است. زیرا حاوی مواد پاک‌کننده خیلی قوی نیست. مواد قوی باعث از بین رفتن رنگ یا آسیب بیشتر به موها می‌شوند.
همچنین اگر به دنبال شامپو برای موهای حساس هستید، باز هم شامپو ملایم می‌تواند انتخاب مناسبی باشد.
شامپو روزانه برای موهای دارای شوره
افراد مبتلا به شوره سر معمولاً باید به‌طور روزانه موهایشان را بشویند، اما سورفکتانت‌های قوی با خشک کردن پوست سر باعث می‌شوند که سلول‌های زیرین چربی بیشتری تولید کنند.
برای مقابله با شوره سر از شامپوهای ملایمی استفاده کنید که حاوی زینک پیریتیون (zinc pyrithione) باشند. این ماده تولید سلول‌های پوستی را کند کرده و از پوسته‌پوسته شدن جلوگیری می‌کند.
نتیجه‌گیری
بسیاری از افراد احساس می‌کنند که بدون استحمام روزانه به اندازه کافی تمیز نیستند. اما به‌طور کلی نیازی نیست که هر روز به موهایتان شامپو بزنید، مگر اینکه تولید سبوم زیاد باشد. شستن بیش از حد موها با شامپو برای ساقه مو مضر و آسیب‌رسان است.
در بازار رنگارنگ شامپوها، انواع شامپو با خواص و ویژگی‌های متفاوت به چشم می‌خورد؛ از شامپو ضد ریزش ، شامپو تقویت کننده مو و شامپو ضد شوره تا شامپو ملایم ، شامپو خشک ، شامپو رنگساژ و غیره . اما در این بین به‌ندرت شامپویی پیدا می‌شود که بتواند نیاز به شستشوی هر روز موها را بدون ایجاد آسیب برطرف کند.
شامپو روزانه برای پاسخگویی به نیاز افرادی که هر روز موهایشان را می‌شویند، ساخته شده و به طور کلی حاوی مواد شوینده ملایم است.
شامپوهای ملایم بر خلاف شامپوهای معمولی یا شفاف‌کننده، پاکیزگی را بدون آسیب و تحریک موها برای شما به ارمغان می‌آورند و به موها حالت می‌دهند. اگر موهای شما چرب یا کثیف هستند، یک بار در هفته از شامپوهای شفاف‌کننده قوی و در سایر روزها از یک شامپوی ملایم استفاده کنید.
بسیاری از شامپوها بر اساس نوع مویی که برای آن طراحی شده‌اند عرضه می‌شوند. شامپو مخصوص موهای چرب خاصیت پاک‌کنندگی قوی‌تری دارد، در حالی که شامپو های مخصوص موهای رنگ شده، صاف، فر شده با استفاده از مواد شیمیایی، دکلره یا خشک و همچنین شامپو بدون سولفات، از سورفکتانت‌های ملایم‌تری برای کاهش چربی برخوردارند.
اگر شما هم تجربه استفاده از شامپو روزانه را داشته‌اید، دیدگاهتان را درباره نکات مثبت و منفی این شامپوها برای ما و مخاطبان این مقاله بنویسید. آیا استفاده از شامپو روزانه را توصیه می‌کنید؟ منتظر نظرات شما هستیم.
منبع:
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29465391
https://www.medicalnewstoday.com/articles/319848
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3002407
https://www.webmd.com/beauty/features/how-often-wash-hair
https://www.healthline.com/health/skin-disorders/dandruff-vs-dry-scalp
https://www.academia.edu/33912612/Chemical_and_physical_behavior_of_human_hair
تیم نویسندگان
دکتر مهدیه بهشادفر
