چهره های ماندگاری که جایزه نوبل نگرفتند + تصاویر
بزرگان تاریخ ادبیات که از جایزه نوبل بی بهره ماندند
چند روز دیگر برنده نوبل ادبیات 2016 معرفی می شود و باید دید آکادمی نوبل این بار چطور دوستداران ادبیات را شگفت زده می کند. سال گذشته پس از معرفی «سوتلانا الکسی یویچ» بلاروسی به عنوان برنده این جایزه، نظرسنجی انجام شد و نشان داد نام این نویسنده به گوش 65 درصد مردم روسیه آشنا نیست.
در طول سال های برگزاری این جایزه مهم ادبی، از این گونه اتفاق های تعجب برانگیز کم رخ نداده، یکی از آن ها جایزه ندادن به چهره های ماندگاری مانند «لئو تولستوی»، «جیمز جویس»، «آنتوان چخوف»و «مارسل پروست» بوده است. در این گزارش به چند نفر از این نام های بزرگ که جای شان در فهرست برندگان نوبل ادبیات خالی است، اشاره می کنیم.
لئو تولستوی
«لئو تولستوی» بزرگترین نماینده ادبیات واقع گرایانه و یکی برجسته ترین شخصیت های ادبی بود که موفق به دریافت جایزه نوبل نشد. به نظر می رسد «جنگ و صلح» و «آنا کارنینا» از این رمان نویس روس که تا ابد در تاریخ ادبیات جهان ماندگار می مانند، برای اعضای آکادمی سوئدی کافی نبوده اند. «تولستوی» در سال های 1901 و 1902 نامزد نوبل ادبیات شد، اما گفته می شود به دلیل عقاید مذهبی و تفکرات افراطی که با بالا رفتن سنش شدیدتر می شد، از دریافت این جایزه بازماند. یکی دیگر از گمانه زنی هایی درباره علت قربانی شدن بزرگترین رمان نویس تاریخ روسیه مطرح می شود، انزجار تاریخی سوئدی ها نسبت به روس هاست.
ولادیمیر ناباکوف
شاید باورکردنی نباشد، اما خالق «لولیتا» نیز موفق به دریافت جایزه نوبل ادبیات نشد. «ولادمیر ناباکوف» یکی از بزرگترین نویسندگان تاریخ ادبیات غیرانگلیسی است که مشهورترین آثارش را به این زبان ارائه کرده است. او در سال 1974 نامزد نوبل ادبیات شد، اما او این جایزه مهم را به «ایویند جانسون» و «هری مارتینسون» که هر دو از اعضای کمیته ی نوبل بودند واگذار کرد. «ناباکوف» جدا از آثار درخشانی که در زمینه ادبیات داستانی دارد، در حوزه نقد و ترجمه شعر نیز دست توانایی داشت.
مارسل پروست
«در جست وجوی زمان از دست رفته» را می توان یکی از بهترین آثار ادبی دانست که تکنیک جریان سیال ذهن را به اوج رسانده است، اما به یادماندنی ترین رمان چند جلدی قرن بیستم نیز نتوانست جایزه نوبل را برای آفریننده اش به ارمغان بیاورد. جایزه نوبل سال 1920 به «نوت هامسون»، نویسنده نروژی رسید. آیا آثار او از هفت جلدی «در جست وجوی زمان از دست رفته » مارسل پروست فرانسوی هم خواندنی تر بود؟
ازرا پاوند
«پاوند» شاعر و منتقد آمریکایی که نامش با شعر مدرنیسم گره خورده نیز از سوی اعضای تصمیم گیرنده بنیاد نوبل شایسته دریافت این جایزه شناخته نشد. او که با اشعار تصویرگرایانه اش انقلابی در دوران تسلط ادبیات مکانیکی ویکتوریایی به وجود آورد، از تاثیرگذارترین نویسندگان بر آثار «تی.اس. الیوت»، «دبلیو.بی. ییتس» و «رابرت فراست» محسوب می شود. «پاوند» جدا از توانمندی ادبی اش از دوستان نزدیک «ارنست همینگوی» و «جیمز جویس» بود. ناگفته نماند که این شاعر پیشگام به طرفداری از فاشیسم و اظهارت تند یهودی ستیزانه اش شهرت داشت.
توماس هاردی
«توماس هاردی» به عنوان نویسنده ای انقلابی شناخته می شود که در نقد ادبیات ویکتوریایی پیشگام بود. او که تا حدی تحت تاثیر رمانتیسیم قرار داشت ، با رمان های معروفی مانند «تس »، «جود گمنام» و «به دور از اجتماع خشمگین» تا ابد در ذهن تاریخ ادبیات خواهد ماند. افسوس که هرگز موفق نشد مدال نوبل ادبیات را به گردن بیاویزد.
آنتوان چخوف
یکی دیگر از قربانیان تنگ نظری های سیاسی آکادمی نوبل، نویسنده نمایشنامه معروف «باغ آلبالو» است. این نویسنده روس نیز به دلیل خصومت دیرینه زادگاهش با سوئدی ها، نادیده گرفته شد. «آنتوان چخوف» که شاید شایسته عنوان بزرگترین نمایشنامه نویس روس باشد، در دنیا به عنوان پدر داستان کوتاه مدرن شناخته می شود.
مارک تواین
«مارک تواین» به عنوان مبدع رمان آمریکایی با حس طنز نایابی که در رمان های «هاکلبری فین» و «تام سایر» آفرید نیز نتوانست جایزه ی نوبل را از آن خود کند. او را به جرات می توان یکی از برترین رمان نویسان ، مقاله نویسان و طنزپردازان ادبیات آمریکایی دانست. «تواین» نیز مانند «تولستوی» 10 بار نامزد دریافت نوبل ادبیات شد و هربار به نویسندگانی مانند «سولی پرودوم»، «تئودور مامسن»، «فردریک میسترال»، «ژوزه اچراگی»، «رودیارد کیپلنگ» و «رادرلف کریستوف اوکن» باخت.
هنریک ایبسن
«هنریک ایبسن» بزرگترین نویسنده نروژی و یکی از برجسته ترین نویسندگان دراماتیک جهان شش بار شانس کسب نوبل ادبیات را به دست آورد، اما هربار شکست خورد. به نظر می رسد اعضای آکادمی نوشته های «ایبسن» را مطابق با وصیت نامه آلفرد نوبل و «در راستای ادبیات ایده آل» ندیده اند.
امیل زولا
«امیل زولا» را می توان سردمدار مکتب ادبی ناتورالیسم نامید، اما نام این نویسنده فرانسوی نیز در فهرست برندگان نوبل دیده نمی شود. «زولا» در طول عمرش 30 رمان به نگارش درآورد که هریک از آن ها بدون هیچ رقیبی شایسته دریافت جایزه ی «پولیتزر» بودند. مدارکی که پس از 50 سال از سوی آکادمی نوبل منتشر می شود، نشان داده خالق «ژرمینال» دوبار نامزد نوبل ادبیات شد، اما هربار با در بسته مواجه شد.
خورخه لوییس بورخس
اعطا نکردن نوبل به «خورخه لوییس بورخس» یکی از بارزترین مثال های جهت گیری سیاسی این آکادمی سوئدی است. بسیاری هواداران این نویسنده بزرگ ادبیات سورئال، دیکتاتور «آگوستو پینوشه» را دلیلی برای این اقدام می دانند. این در حالی است که جایزه نوبل به نویسندگانی اعطا شده که از «ژوزف استالین» دیگر دیکتاتور معروف دنیا طرفداری می کردند. او چندبار به عنوان نامزد دریافت معتبرترین جایزه ادبی جهان معرفی شد، اما کمیته نوبل دست رد به سینه اش زد. این شاعر و نویسنده آرژانتینی اولین جایزه بین المللی «پولیتزر» را بهدست آورد. او داستان های کوتاه خود را که نمونه برجسته ای از ادبیات سورئال محسوب می شوند، در کتابی با نام «باغ راه های منشعب» برجای گذاشت.
جی.آر.آر تالکین
خالق شاهکارهایی تخیلی مانند «ارباب حلقه ها» و «هابیت» نیز در حسرت به گردن آویختن جایزه ی نوبل از دنیا رفت. «جان رونالد روئل تاکلین» علاقه ی وافری به ساخت زبان های علمی یا فراساخته داشت و 15 زبان ابداع کرد. تاکلین در سال 1961 توسط دوستش «سی.اس. لوییس» به هیات داوران جایزه نوبل معرفی شد، اما این آکادمی با عضویت افرادی مانند «گراهام گرین» و «ای.ام.فورستر»، «تالکین» را از دور رقابت حذف کردند و به جای او «ایوو آندریک» را شایسته دریافت نوبل ادبیات دانستند. طبق اسناد دریافت شده علت اعطا نشدن این جایزه مهم به این نویسنده انگلیسی، داستان گویی ضعیف او در سه گانه «ارباب حلقه ها» ذکر شده است.