عصاره گیاه ساکسی فراگا، محافظ و درمانگر پوست

گیاه ساکسی فراگا (Saxifraga sarmentosa/ Saxifraga stolonifera) همان گیاه سفرس خزنده است که با نام‌های بگونیا توت فرنگی و شمعدانی توت فرنگی هم شناخته می‌شود. این گیاه زیبا و پرفایده، مانند توت فرنگی شاخه رونده‌ دارد و برگ‌های آن شبیه بگونیا و شمعدانی است.

ساکسی فراگا گیاهی گل‌دار و همیشه سبز و بومی مناطق کوهستانی و صخره‌های سنگی در چین، ژاپن و کره است. ساکسی فراگا با شکوفه‌های سفیدرنگ نامتقارن جذاب و گلبرگ‌های نوک‌تیز مجزا یک گل باغی محبوب است.

عصاره این گیاه به دلیل داشتن فواید مراقبت از پوست و قابض بودن در برندهای مختلفی از محصولات آرایشی استفاده می‌شود. در ادامه به توضیح فواید ساکسی فراگا سارمنتوزا برای پوست می‌‌پردازیم.

فواید ساکسی فراگا برای مراقبت از پوست

پرتوهای مشخصی از خورشید (به‌ویژه UVA و UVB) ، سرما، تحریک مکانیکی و آلودگی هوا و محیط، عواملی هستند که باعث ایجاد پاسخ التهابی شدید در پوست و در نتیجه بروز قرمزی، تورم و احساس درد می‌شوند. در تمامی این موارد، ساکسی فراگا می‌تواند مفید واقع شود. سفرس خزنده بیشتر از همه به خاطر اثرات ضد التهابی، ضد پیری و آنتی اکسیدانی معروف است.

اثرات ضد التهابی و درمانی سفرس خزنده

با توجه به ترکیبات عصاره سفرس خزنده و فواید آن برای سلامتی پوست اصلاً جای تعجب نیست که این عصاره، ماده مؤثره خوبی برای محصولاتی است که برای درمان مشکلات التهابی پوست از جمله گزش و نیش حشرات، بثورات پوستی، خارش پوست، تاول های پوستی، آفتاب سوختگی، لک‌های ناشی از آفتاب، سوختگی پوست، قرارگیری در مقابل پرتوهای فرابنفش یا تابش امواج، پیری پوست، حساسیت‌های پوستی، لک‌ های ناشی از بالا رفتن سن، پسوریازیس، درماتیت آتوپیک یا اگزما پوستی، ریزش مو و التهاب ناشی از قرار گرفتن در مقابل مواد شیمیایی یا آلاینده‌ها، طراحی شده‌اند.

اثرات آنتی اکسیدانی ساکسی فراگا

رادیکال‌های آزاد ناشی از عوامل خارجی، منجر به تخریب تدریجی سلول‌های پوستی و پیری زودرس پوست می‌شوند. عصاره ساکسی فراگا (یا ساکسی فراژ) خواص آنتی اکسیدانی دارد و برای درمان، پیشگیری و کاهش آسیب‌‌های اکسیداتیو سلول‌های پوستی در اثر عوامل محیطی بیرونی مانند آلودگی هوا، آفتاب سوختگی ، مواد شیمیایی و موارد مشابه استفاده می‌شود.

اثرات ضد پیری

در یک مطالعه‌ که توسط پژوهشگران کره‌ای انجام شده است، اثرات ضد پیری و آنتی اکسیدانی عصاره الکلی سفرس خزنده مشخص شد. نتایج این پژوهش نشان داد که این عصاره به طور قابل توجهی موجب مهار فعالیت آنزیم‌های موثر در ایجاد چین و چروک پوست مانند هیالورونیداز، الاستاز و کلاژناز شده و ساخت پلیمر شبه کلاژن را نیز در سلول‌های حیوانی در آزمایشگاه افزایش می‌دهد.

با توجه به این نتایج، محققان پیشنهاد داده‌اند که عصاره ساکسی فراگا می‌تواند به عنوان عامل آبرسان و ضد چروک در محصولات آرایشی مانند انواع محصولات پاک کننده صورت، تونر، مرطوب کننده پوست، ماسک‌ صورت، شامپوهای درمانی و موارد مشابه استفاده شود.

ساکسی فراگا یک استرینجنت طبیعی

استرینجنت ها (astringent) یا قابض‌ها ترکیباتی هستند که به صورت مایع طراحی می‌شوند و معمولاً حاوی ایزوپروپیل الکل هستند. همان‌طور که می‌دانید الکل ضدعفونی کننده و ضد باکتری خوبی است اما نه برای پوست صورت. ایزوپروپیل الکل پوست را خشک می‌کند و برخلاف تصور بسیاری، حتی می‌تواند باعث بدتر شدن جوش صورت شود.

البته انواع قابض‌های طبیعی گیاهی حاوی الکل یا بدون الکل نیز در بازار موجود است. یک نمونه خوب، عصاره بدون الکل ساکسی فراگا است.

فواید استرینجنت ها

قابض‌ها فواید مختلفی برای پوست دارند از جمله:

• کوچک‌ کردن ظاهر منافذ پوست
• سفت کردن پوست
• پاک کردن آلودگی‌ها از سطح پوست
• کاهش التهاب
• کاهش آکنه
• اثرات ضد باکتری

با دانستن فواید قابض‌ها شاید بخواهید آن‌ها را به روتین مراقبت از پوست خود اضافه کنید. اما قبل از آن بهتر است چند نکته را در نظر بگیرید:

• همان‌طور که گفته شد قابض‌ها می‌توانند پوست را بسیار خشک کنند. اگر پوست خشک یا حساسی دارید، دقت کنید از استرینجنت بر پایه الکل یا مواد شیمیایی اجتناب کنید.
• اگر پوست شما خشک و جوش‌دار است، قابض‌های الکلی می‌توانند باعث افزایش آکنه‌، پوسته پوسته شدن و قرمزی بیشتر پوست شوند.
• به طور کلی استرینجنت ها برای پوست‌های چرب و مستعد آکنه انتخاب بسیار خوبی هستند؛ چرا که باعث باز شدن منافذ مسدود شده و کاهش چربی اضافی می‌شوند.

در صورتی که بخواهید از یک قابض طبیعی استفاده کنید، عصاره سفرس خزنده به دلیل طبیعی و فاقد الکل بودن، بدون توجه به خشک یا چرب بودن پوست‌تان، گزینه‌ای مناسب و ایمن خواهد بود. وجود عصاره این گیاه در محصولات رفع جوش صورت فرموله می‌شوند، می‌تواند سبب تسکین التهاب ناشی از آکنه شود.

7 ترکیب مفید در عصاره ساکسی فراگا

از عصاره گیاه سفرس خزنده ده ترکیب متفاوت به دست آمده است که هفت مورد از آن‌ها در زمینه مراقبت از پوست عالی هستند. دانستن نام و خاصیت این ترکیبات به شما کمک می‌کند بتوانید با خواندن برچسب محصولات مراقبتی پوست ، اطلاعات مفیدی در مورد عملکرد آن محصول به دست بیاورید.

7 ترکیب مفید عصاره ساکسی فراگا برای پوست عبارتند از:

1. بتا – سیتوسترول
2. برژنین (Bergenin)
3. پروتوکاتکویک اسید (Protocatechuic acid)
4. گالیک اسید
5. کوئرسیترین (Quercitrin)
6. کوئرستین (Quercetin)
7. هیدروکسی فنول

اکنون با خواص هر یک از این ترکیبات و در واقع خواص گیاه سفرس خزنده برای پوست آشنا می‌شویم:

• بتا – سیتوسترول: کارشناسان اعتقاد دارند که این ترکیب به دلیل داشتن فعالیت ضد التهابی، برای درمان موضعی سوختگی و زخم مؤثر است. همچنین شواهدی وجود دارد که این ترکیب به درمان بیماری پسوریازیس نیز کمک می‌کند.
• برژنین: یک ترکیب گیاهی است که تعدادی پژوهش‌ علمی نشان داده‌اند اثرات ضد التهابی، ضد قارچی و ترمیم‌کنندگی برای زخم ناشی از سوختگی دارد.
• پروتوکاتکویک اسید: یک ترکیب فنولی است که در بسیاری از گیاهان خوراکی یافت می‌شود و ساختاری مشابه گالیک اسید، کافئیک اسید و وانیلیک اسید دارد که ترکیبات آنتی اکسیدانی شناخته‌شده‌ای هستند. این ترکیب به غیر از اثرات آنتی اکسیدانی، اثرات ضد التهابی هم دارد.
• کوئرسیترین: مطالعه امیدوارکننده جدیدی، اثر محافظت سلولی (Cytoprotective) این ترکیب را بر آسیب‌های سلولی ناشی از پرتوهای فرابنفش نوع B در کراتینوسیت‌های انسان نشان داد. کراتینوسیت‌ها یا سلول‌های پایه در واقع سلول‌های اصلی سازنده پوست در لایه اپیدرم (لایه بیرونی پوست) هستند و 80 درصد لایه اپیدرم را تشکیل می‌دهند. این مطالعه نشان داد که مرگ سلولی ناشی از قرار گرفتن کراتینوسیت‌ها در معرض پرتوهای UVB پس از  استفاده از کوئرسیترین به شکل قابل توجهی کاهش می‌یابد.
• کوئرستین: یک ترکیب فلاونوئیدی است که اثرات دارویی بی‌شماری از جمله مهار رادیکال‌های آزاد و همچنین اثرات ضد التهابی و آنتی اکسیدانی دارد.
• هیدروکسی فنول: رنگ واقعی پوست را نوع و میزان رنگدانه پوست (ملانین) ساخته شده توسط سلول‌های رنگدانه‌ساز (ملانوسیت‌ها) و الگوی توزیع ملانین در سلول‌های پیرامون آن (کراتینوسیت‌‌ها)، تعیین می‌کند. هیدروکسی فنول مهارکننده ساخت ملانین است. اثر فیزیولوژیک این ماده به این صورت است که با جلوگیری از رنگدانه‌سازی (Depigmenting Activity) باعث روشن‌تر شدن پوست می‌شود.

جمع‌بندی

در بین محصولات مراقبت از پوست، عصاره گیاه ساکسی فراگا به عنوان یک آنتی اکسیدان عمل می‌‌کند تا از پوست در برابر رادیکال‌های آزاد محیطی مانند پرتوهای فرابنفش محافظت کند. همچنین خاصیت قابض این عصاره، پوست را سفت‌تر کرده و چربی پوست را کاهش می‌دهد؛ ضمن اینکه عصاره سفرس خزنده اثرات سفیدکنندگی هم برای پوست دارد.

تجربه شما

شما چه تجربه‌ای درباره عصاره گیاه ساکسی فراگا دارید؟ آیا هیچ‌یک از محصولات مراقبت از پوست شما حاوی عصاره سفرس خزنده هست؟ چنانچه از اثرات درمانی یا مراقبتی آن بهره‌مند شده‌اید، خوشحال می‌شویم که تجربه شخصی خود را با ما و مخاطبان این مقاله به اشتراک بگذارید. همچنین پاسخگوی سؤالات و ابهامات احتمالی شما عزیزان درباره خواص درمانی این گیاه خواهیم بود.

تیم نویسندگان

دکتر زهرا کلاهدوز

• پرایمر: انواع، مزایا و نحوه استفاده از آن
• کک و مک چیست؟ با علت بروز و روش‌های درمان آن آشنا شوید
• 14 خواص چای سبز برای سلامت پوست و مو
• فشار خون بالا: علل، علائم و راه‌های درمان