مزوتراپی چیست؟ با انواع روش‌های مزوتراپی، کاربردها و عوارض آن آشنا شویم

مزوتراپی روشی است که در آن از تزریق ویتامین‌ها، آنزیم‌ها، هورمون‌ها و عصاره‌های گیاهی برای سفت کردن و جوانسازی پوست، از بین بردن چربی‌های اضافی و همچنین درمان ریزش مو و پیری پوست استفاده می‌شود.

مزوتراپی (برگرفته از کلمه یونانی Meso به معنای در میان و Therapeia به معنای درمان) نوعی روش درمانی غیر جراحی و عمدتاً زیبایی است که در آن مواد فعال با استفاده از سوزن‌های بسیار ظریف به عمق حدود 4 میلی‌متری داخل پوست تزریق می‌شوند.

در ادامه مقاله با ما همراه باشید تا با نحوه عملکرد مزوتراپی، انواع مختلف آن، ایمنی و عوارض جانبی احتمالی آن آشنا شوید.

عملکرد مزوتراپی چگونه است؟

مزوتراپی یکی از روش‌های جوان‌سازی پوست صورت است که در آن مواد مغذی مختلف به لایه‌هایی از پوست منتقل می‌شود که ترمیم و رشد سلول‌ها در آن اتفاق می‌افتد. انتقال انواع ویتامین‌ها، اسیدهای آمینه، مواد معدنی، هیالورونیک اسید و بسیاری مواد ضروری برای سلامت سلول‌های پوست می‌تواند از طریق این روش انجام ‌شود.

این کار به دو روش تزریق چندگانه (روش نیمه تهاجمی) و ایجاد منافذ ریز و متعدد با سوزن (مزوتراپی سنتی / تهاجمی) انجام می‌شود که در آن سرم‌های موضعی به بافت چربی زیر پوست در نواحی مورد نظر تزریق می‌شود.

کاربردهای مزوتراپی چیست؟

بسیاری افراد به دلیل خاصیت افزایش جریان خون پوست صورت،به استفاده از مزوتراپی روی می‌آورند. از این روش برای ایجاد تغییراتی در بدن یا حتی پوست سر نیز استفاده می‌شود. انواع مختلفی از مزوتراپی وجود دارد که بسته به نیاز درمانی افراد درپیش گرفته می‌شود. نیاز‌هایی مانند از بین رفتن کلاژن، ریزش مو، سلولیت (توده‌های چربی زیر پوست که به دلیل فشار چربی بر بافت پیوندی ایجاد شده است و باعث بروز ظاهر ناهموار پوست در نواحی مختلفی مانند باسن، ران و … می‌شود) یا حتی وجود چربی اضافی در برخی قسمت‌های بدن.

ترکیب مواد تزریقی (کوکتل‌ها) در مزوتراپی چگونه انتخاب می‌شود؟

ترکیب نهایی مواد تزریقی به پزشک یا مزوتراپیست بستگی دارد. این ترکیب ممکن است حاوی مقادیر اندکی از عصاره‌های گیاهی، ویتامین‌ها، آنزیم‌ها، مواد مغذی، هورمون‌ها و داروهایی مانند داروهای متسع‌کننده عروق، داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی و آنتی بیوتیک‌ها باشد.

انواع مزوتراپی

در این مقاله ۸ نوع مزوتراپی را به شما معرفی می‌کنیم.

مزوتراپی لاغری و سلولیت

مزوتراپی، درمانی امیدوارکننده برای از بین بردن چربی‌های اضافی در نواحی کوچک و مشخص پوست و عمل پیکرتراشی است. با این حال، ایمنی و کارایی آن هنوز اثبات نشده است. زیرا بسیاری از مطالعات انجام‌شده به کاربرد مزوتراپی در کاهش درد مربوط است، نهکاربردهای زیبایی آن.

دو ماده رایج که برای درمان سلولیت و کاهش چربی بدن استفاده می‌شود، لسیتین (Lecithin) و ایزوپروترنول (Isoproterenol) است. لسیتین ترکیبی است که در صفرای انسان وجود دارد و برای هضم چربی‌های رژیم غذایی مورد نیاز است. ایزوپروترنول یک عامل لیپولیتیک (تجزیه‌کننده چربی) است که واکنشی شیمیایی در بدن را آغاز می‌کند که به تجزیه سلول‌های چربی می‌انجامد.

این روش برای از بین بردن چربی به دو دسته تقسیم می‌شود که عبارت است از: مزوتراپی لیپولیتیک (تجزیه‌کننده چربی) و مزوتراپی ابلیتو (Ablative).

• مزوتراپی لیپولیتیک (تجزیه‌کننده چربی): در مزوتراپی لیپولیتیک از محرک‌های تجزیه کننده چربی استفاده می‌شود و به جلسات درمانی بیشتری نیاز است؛ زیرا سلول‌های چربی از بین نمی‌روند و ممکن است با گذشت زمان دوباره پر شوند.
• مزوتراپی ابلیتو (Ablative): در مزوتراپی ابلیتو (تخریبی) سلول‌های چربی با استفاده از یک ماده مخصوص از بین می‌روند. در این روش به دلیل نکروز بافت چربی، التهاب و اسکار (جای زخم) ایجاد می‌شود، اما به جلسات درمان کمتری نیاز است.

مزوتراپی صورت

در سال‌های اخیر، گروه‌های مختلفی از دانشمندان اثر مزوتراپی را در جوان‌سازی پوست بررسی کرده‌اند، اما این روش در درمان پیری پوست نتایج متفاوت و ناهمگونی را نشان داده است. در اینجا چند نمونه از این مطالعات را به همراه نتایج آن‌ها بررسی می‌کنیم:

• مطالعه در آمریکا، سال 2006

روش: 10 نفر تحت 4 جلسه مزوتراپی قرار گرفتند. جلسات درمانی شامل تزریق چندگانه محلول مولتی‌‌ویتامین و هیالورونیک اسید بود. درمان در فواصل 4 ماهه انجام شد.

نتیجه: بعد از مزوتراپی مولتی ویتامین برای جوان‌سازی پوست، هیچ تغییر بالینی یا بافت‌شناسی قابل توجهی مشاهده نشد. به نظر نمی‌رسد مزوتراپی صورت با محلول مولتی ویتامین و هیالورونیک اسید اثربخشی قابل توجهی داشته باشد.

• مطالعه در ایتالیا سال 2008

روش: 20 زن (در محدوده سنی 40 تا 60 سال) با علائم فیزیکی متوسط پیری پوست پشت دست ناشی از نور آفتاب انتخاب شدند و تحت درمان با تزریق‌های کوچک چندگانه هیالورونیک اسید به‌ صورت هفتگی و به مدت 4 هفته قرار گرفتند.

نتیجه: مزوتراپی با هیالورونیک اسید ممکن است درمان مؤثری برای پیری پوست ناشی از نور آفتاب باشد.

• مطالعه در مصر، سال 2012

روش: 6 داوطلب دارای چین و چروک، تحت یک دوره 3 ماهه تزریق‌های مزو در ناحیه اطراف چشم قرار گرفتند (6 جلسه در فواصل دو هفته‌ای).

نتیجه: مزوتراپی برای جوان‌سازی پوست باعث تغییرات آماری معنی‌دار از نظر بافت‌شناسی یا بهبود بالینی نمی‌شود.

• مطالعه در فرانسه، سال 2013

روش: 55 زن با علائم پیری پوست، تزریق‌‌های کوچک فیلر (پرکننده پوستی) را از نوع خاصی از هیالورونیک اسید (بدون اتصالات متقاطع بین مولکولی) در یک سمت گونه و محلول سرم فیزیولوژیک را در سمت دیگر گونه ماهانه طی 3 جلسه دریافت کردند.

نتیجه: این نوع مزوتراپی بر پایه هیالورونیک اسید به صورت چشمگیر و پایدار باعث بهبود قابلیت ارتجاعی و درخشندگی پوست می‌شود.

• مطالعه در ایتالیا، سال 2018

روش: 62 بیمار با چین و چروک صورت، گردن و ناحیه بالای سینه با سه پروتکل مختلف که شامل تزریق اسیدهای آمینه، ویتامین‌ها و هیالورونیک اسید همراه با تزریق دی اکسید کربن ، تحت درمان قرار گرفتند.

نتیجه: پروتکل‌های استفاده‌شده در این مطالعه نتایج قابل استنادی را در جوان‌سازی صورت برای موارد پیری خفیف، متوسط و شدید ارائه داد.

• مطالعه در لهستان، سال 2019

روش: در این مطالعه 17 داوطلب شرکت کردند. از سرم حاوی 20 درصد L-آسکوربیک اسید به صورت موضعی در همه درمان‌ها استفاده شد. در این روش مزوتراپی بدون سوزن (یک روش جوان‌سازی غیر تهاجمی شامل پالس‌های الکتریکی، الکتروپوراسیون ]یک شوک الکتریکی کوچک به سلول‌ها داده می‌شود و برای لحظاتی منافذی در غشای سلولی ایجاد می‌شود که اجازه ورود مولکول‌های بزرگ را به درون سلول می‌دهد و اولتراسوند [فراصوت]) در نیمه چپ صورت و مزوتراپی میکرونیدل (با استفاده از سوزن‌های ظریف) در نیمه سمت راست صورت انجام شد.

نتیجه: این مطالعه اثربخشی هر دو روش را تأیید کرد.

اکنون که نتایج ناهمگون مزوتراپی پوست را مطالعه کردید و درباره اثرات متفاوت ترکیبات مختلف اطلاعات کسب کردید، تصمیم‌گیری و انتخاب روش مناسب با شماست.

مزوتراپی زیر چشم

طبق مطالعه‌ای که نتایج آن در سال 2019 منتشر شد، مزوتراپی با ویتامین C در کاهش رنگ‌دانه‌های ناحیه دور چشم مؤثر بوده‌است. این روش در مقایسه با دو روش درمانی دیگر (کربوکسی‌تراپی ]تزریق یا استفاده موضعی از گاز دی اکسید کربن[ و لایه‌برداری شیمیایی) که برای کاهش اندازه کیسه‌های زیر چشم و تیرگی دور چشم استفاده می‌شود، رضایت بیشتر بیمار را نشان می‌دهد.

مزوتراپی غبغب

در یک کارآزمایی بالینی، محققان اثر این روش را با استفاده از دو کوکتل مختلف بر پایه فسفاتیدیل کولین در کاهش چربی زیر چانه بررسی کردند. نتایج نشان داد بهره گیری از کوکتل‌های مزو در کاهش چربی زیر چانه مؤثر و ایمن است و نتیجه مطلوب پس از سه جلسه درمانی حاصل می‌شود. همچنین محققان به این نتیجه رسیدند که مزوتراپی غبغب مؤثر و مقرون به صرفه است و می‌تواند به عنوان جایگزین روش‌های جراحی تهاجمی استفاده شود.

مزوتراپی مو

در روش مزوتراپی مو، تزریق مخلوطی از عصاره‌های گیاهی طبیعی، داروهای هومیوپاتی (نوعی طب مکمل که در آن برای درمان بیماری‌ها از مقادیر بسیار کم ترکیبات طبیعی‌ای استفاده می‌شود که مقادیر زیاد آن‌ها ممکن است باعث بروز علائم همان بیماری شوند)، گشادکننده‌های عروقی، فیناستراید، ماینوکسیدیل و ویتامین‌‌ها با استفاده از دستگاه مزوتراپی 2 تا 4 هفته یک بار انجام می‌شود. در مطالعات انجام‌شده نقش اکثر مواد تزریق‌شده در رشد مجدد مو تأیید نشده و تنها نقش مهم ماینوکسیدیل و فیناستراید در کنترل ریزش مو اثبات شده است.

نتایج یک بررسی بروز آلوپسی (طاسی) را در دو بیمار به دنبال استفاده از مزوتراپی در درمان ریزش مو گزارش کرده است (که نمونه آماری قابل اعتمادی نیست). اما باید گفت مقایسه نتایج این مطالعه با مطالعه دیگر نشان می‌دهد این روش درمانی می‌تواند عوارض جانبی جدی داشته باشد.

آیا مزوتراپی مو واقعاً روش مؤثری است؟

درباره نقش احتمالی مزوتراپی مو در درمان آلوپسی آندروژنیک (ریزش مو با الگوی زنانه یا مردانه) بحث‌های زیادی در رسانه‌ها و اینترنت انجام شده است. داده‌های مربوط به ایمنی و کارایی این روش در درمان ریزش مو با الگوی مردانه یا زنانه به اندازه کافی در کارآزمایی‌های بالینی مناسب و معتبر ارزیابی و ثبت نشده است.

همچنین هیچ دستورالعمل مشخصی درباره میزان مصرف و اثربخشی کوکتل های استفاده‌شده در مزوتراپی مو وجود ندارد. به علاوه، این روش به آن اندازه که در رسانه‌های غیر تخصصی تبلیغ می‌شود، یک روش کاملاً ایمن نیست و ممکن است عوارض داشته باشد.؛ بنابراین، استفاده روتین از این روش توجیه‌پذیر نیست و برای اطمینان از کیفیت، مدیریت اخلاقی و جلوگیری از بهره‌برداری تجاری از بیماران، آموزش عمومی نیاز است.

مزوتراپی بینی

اطلاعات علمی کافی در زمینه این نوع از مزوتراپی وجود دارد، اما طبق مشاهدات تجربی، این شیوه مزوتراپی برای پر کردن فرورفتگی‌‌ها یا قسمت‌های نامتقارن بینی استفاده می‌شود. کاربرد دیگر این روش در کوچک کردن جزئی بینی‌های گوشتی در قسمت بافت غیر غضروفی است.

یک نکته قابل توجه این است که حتی اگر این روش برای بینی کارساز و مؤثر باشد، باز هم برای تمام مدل‌های بینی مناسب نیست؛ به طور مثال، افرادی که بینی رومی (پل بینی باریک و نسبتاً بلند) دارند، نمی‌توانند از مزایای آن بهره‌مند شوند؛ زیرا مزوتراپی شکل استخوان‌ها یا غضروف‌ها را تغییر نمی‌دهد.

مزوتراپی برای لیپوماهای سطحی

لیپوماها تومورهای چربی خوش‌خیم هستند. برداشتن و خارج کردن چربی از طریق عمل جراحی، روش استاندارد طلایی برای درمان لیپوما است؛ اما زخم‌هایی با ظاهر ناپسند ایجاد می‌کند. گروهی از پزشکان و دانشمندان در سال 2021 پژوهشی را به منظور مقایسه نتایج جراحی در مقابل نتایج مزوتراپی در درمان لیپوما انجام دادند. یافته‌های این پژوهش نشان داد مزوتراپی حجم لیپوماها را با عوارض بسیار کم و جزئی و نتایج عالی از نظر زیبایی کاهش می‌دهد.

مزوتراپی برای بیماری‌های عضلانی – اسکلتی

مطالعات مختلف نشان داده‌اند مزوتراپی نسبت به روش‌های درمانی سیستمیک در درمان درد موضعی و محدودیت‌های عملکردی ناشی از انواع بیماری‌های عضلانی – اسکلتی مؤثرتر است. با این حال، به دلیل تفاوت در داروهای تزریقی، روش تجویز، درمان‌های همراه، دفعات و تعداد کل جلسات درمان، هر مطالعه با یک روش متفاوت به نتیجه رسیده است؛ بنابراین، در حال حاضر پروتکل واحدی برای استفاده از این روش در بیماری‌های عضلانی – اسکلتی وجود ندارد.

دستورالعمل‌های پس از درمان با مزوتراپی

• بلافاصله پس از مزوتراپی، باید کمپرس یخ را روی ناحیه تحت درمان قرار داد. در صورت نیاز برای کاهش تورم می‌توان در 48 ساعت اول از یخ استفاده کرد. طی 15 دقیقه تا 2 ساعت پس از درمان، قرمزی، گزگز و سوزش و پس از آن تورم و کبودی را مشاهده خواهید کرد که طی 6 تا 72 ساعت به اوج می‌رسد.
• حداقل 4 ساعت پس از درمان، ناحیه درمان‌شده را شست‌وشو ندهید و دوش نگیرید.
• استفاده از ژل آرنیکا تا 48 ساعت و 3 بار در روز به رفع کبودی کمک می‌کند.
• به مدت 24 ساعت پس از تزریق از داروهای ضد التهاب (آسپرین، ایبوپروفن و …) یا ویتامین E استفاده نکنید. برای هر گونه درد یا ناراحتی از مسکن‌های عمومی (مثل استامینوفن) یا داروهای تجویزشده توسط پزشک استفاده کنید.
• استفاده از وان آب گرم، سونا، جکوزی و ماساژ به مدت 48 ساعت پس از درمان توصیه نمی‌شود.
• بعد از 48 ساعت، حمام یا دوش آب گرم برای کمک به روند بهبودی توصیه می‌شود.
• پس از انجام مزوتراپی تا حدود دو هفته از قرار گرفتن در معرض آفتاب مستقیم، برنزه کردن، سونا یا گرما خودداری کنید.
• حداقل به مدت یک هفته پس از درمان از آب‌تنی در دریا یا آب‌های آزاد (فضای باز) خودداری کنید.
• ماساژ آرام ناحیه تحت درمان برای مدت 15 دقیقه در روز به مدت دو هفته پس از درمان، به فرآیند حذف چربی پس از مزوتراپی لاغری کمک می‌کند.
• 20 تا 30 دقیقه پیاده‌روی روزانه در طول دوره درمان به اثربخشی بهتر درمان کمک می‌کند.
• به مدت 48 ساعت پس از تزریق از انجام هر گونه ورزش شدید (هر آنچه باعث تعریق یا افزایش ضربان قلب می‌شود) خودداری کنید.
• بعد از 48 ساعت می‌توانید فعالیت‌های منظم بدنی را مطابق با توان بدن خود از سر بگیرید.

نکات زیر به طور عمده بعد از انجام مزوتراپی لاغری توصیه می‌شود

• در 24 ساعت اول مایعات (آب) زیاد بنوشید.
• سعی کنید فیبر زیاد مصرف کنید تا به سموم دفع‌شده در دستگاه گوارش متصل شود.
• به مدت 72 ساعت پس از درمان، رژیم غذایی با کربوهیدرات کم و پروتئین زیاد داشته باشید. بهترین نتیجه با مصرف پنج بار در روز شیک‌های حاوی پروتئین زیاد و یک وعده غذایی با کربوهیدرات کم که شامل سبزیجات باشد، مانند سالاد با سس، سبزیجات بخارپز و گوشت / ماهی / مرغ پخته یا کبابی (بدون سیب‌زمینی یا نان) به دست می‌آید. برای کسب نتیجه نیازی به انجام این کار نیست، اما با این اقدام شاهد نتایج بهتری خواهید بود.
• به منظور کمک به تسهیل کنترل سموم توسط کبد از مصرف الکل خودداری کنید.

عوارض مزوتراپی چیست؟

از آنجا که مزوتراپی مستقیماً در ناحیه مورد نظر انجام می‌شود، اعتقاد بر این است که عوارض جانبی محدودی دارد. اگرچه شکایاتی نیز از عوارض جانبی طولانی مدت انواع مختلف مزوتراپی وجود دارد. عوارض جانبی گزارش‌شده عبارت‌اند از:

• واکنش آلرژیک فوری یا تأخیری به داروها / محلول‌های تزریق‌شده
• لسیتین به عنوان عامل التهاب و تورم شناخته شده است (بیشتر در مزوتراپی لاغری)
• عفونت‌های پوستی
• اختلال رنگ‌دانه‌ای و تیره شدن پوست در محل تزریق
• کبودی محل تزریق
• زخم، اسکار (جای زخم) و تغییر شکل پوست در محل تزریق
• تشکیل کیست در محل تزریق
• التهاب لایه چربی زیر پوست (پانیکولیت)

مزوتراپی چقدر ایمن است؟

سازمان غذا و داروی ایالات متحده آمریکا (FDA) این روش را به عنوان یک راه درمانی تأیید نکرده است، اما بسیاری از مواد استفاده‌شده در این روش برای درمان سایر بیماری‌ها تأییدیه این سازمان را دارند و تا زمانی که این مواد تأییدیه داشته باشند، از آن‌ها به صورت تصویب‌نشده برای مزوتراپی هم استفاده می‌شود. منظور از استفاده تصویب نشده این است که از یک دارو یا ماده تأییدشده در درمان یک بیماری، برای سایر بیماری‌ها بهره بجویند.

مزوتراپی خوب است یا بد؟

اگرچه در اروپا دهه‌ها از مزوتراپی استفاده شده است، شواهد علمی یا بالینی بسیار کمی برای تأیید این روش درمانی وجود دارد. همچنین به نظر می‌رسد هیچ استانداردی از نظر مواد استفاده‌شده، مقادیر استفاده از این مواد و تعداد دفعات تزریق وجود ندارد.

مزایای مزوتراپی شامل رویکرد غیر جراحی آن، درد کم یا بدون درد بودن، عوارض کمتر و دوره نقاهت کوتاه‌تر است. از نظر هزینه، کل هزینه چند جلسه مزوتراپی لاغری معمولاً مشابه روش لیپوساکشن است.

نتیجه گیری

مزوتراپی یک روش درمانی چند منظوره است که برای درمان مشکلات مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرد. به عنوان مثال مزوتراپی لاغری روشی برای از بین بردن چربی اضافی و پیکرتراشی است. با این حال، ایمنی و کارایی آن هنوز اثبات نشده است. بسیاری از مطالعات انجام‌شده مربوط به کاربرد مزوتراپی در کاهش درد است، نه برای کاربردهای زیبایی این روش.

پزشکان از هیچ فرمول استانداردی برای مزوتراپی استفاده نمی‌کنند؛ به این معنی که ممکن است نتیجه درمان با یک پزشک کاملاً با نتیجه درمان توسط پزشک دیگر متفاوت باشد. اگر می‌خواهید مزوتراپی را امتحان کنید، به یک متخصص معتبر و حاذق مراجعه کنید که تجربه زیادی در انجام این روش داشته باشد. این موضوع در کاهش عوارض جانبی مزوتراپی به شما کمک خواهد کرد.

تجربه شما

آیا شما یا اطرافیانتان تا به حال برای انجام این روش اقدام کرده‌اید؟ در صورت پاسخ مثبت، از کدام نوع مزوتراپی و برای درمان چه مشکلاتی استفاده کردید؟ آیا نتایج آن برای شما رضایت‌بخش بود؟ خوشحال می‌شویم تجربیات خود را با ما در میان بگذارید.