سوپراستار این روزهای سینمای ایران چه کسی است؟!

کدام بازیگر سوپراستار سینمای ایران است

در دهه 60 البته، غیر از جمشید هاشم پور بازیگرانی مثل فرامرز قریبیان، افسانه بایگان و در ژانر سینمای کمدی نیز اکبر عبدی به عنوان سوپراستار ظهور کردند و به گیشه سینماها جان دادند. از اواخر دهه 60 و اوایل دهه 70 با تغییر مناسبات فرهنگی ـ اجتماعی بود که فیلم جریان ساز و مهمی چون «عروس» به کارگردانی بهروز افخمی ساخته شد و بازیگران آن، ابوالفضل پورعرب و نیکی کریمی توانستند در قامت یک سوپراستار ظاهر شوند و اتفاقا در همین دهه بود که شادروان خسرو شکیبایی هم توانست به عنوان بازیگری محبوب به جایگاه ارزشمندی دست پیدا کند. پس از آن در اواسط دهه 70 پرویز پرستویی با ایفای انواع و اقسام نقش ها در ژانرهای مختلف (از ژانر اجتماعی گرفته تا کمدی و دفاع مقدسی) توانست در شمایل بازیگری که حضورش در هر فیلمی موفقیت در گیشه را همراه می آورد ظاهر شود.

از اواخر دهه 70 به بعد که ورود جوان ها به سینما سهل تر شد، جوان های بسیاری وارد این عرصه شدند. هدیه تهرانی، محمدرضا فروتن، لیلا حاتمی، محمدرضا گلزار و حامد بهداد هر کدام در دوره ای توانستند مخاطب را به سالن های سینما بکشانند. شهاب حسینی و ترانه علیدوستی نیز از اواخر دهه 80 و با بازی در فیلم های فرهادی بود که به محبوبیت فوق العاده ای بین مردم رسیدند و در سال های اخیر هم رضا عطاران هنرپیشه ای است که با استفاده از ظرفیت پولسازی اش می تواند کمابیش ضامن فروش مناسب یک فیلم سینمایی باشد.

بی شک هر کدام از ستاره هایی که در بالا از آنها نام بردیم، در مقاطعی هم نتوانستند به خودی خود مردم را به شکلی گسترده به سالن های سینما بکشانند و فیلم هایی هم داشتند که به اصطلاح نفروخت و بنابراین نسبت به این که در سینمای ایران سوپراستار یا فوق ستاره ای وجود دارد، شبهه هایی را به وجود آورد! چراکه یکی از ویژگی های یک سوپراستار برخورداری از قدرت جذب وسیع مخاطب برای فیلم سینمایی (بدون توجه به کیفیت داستان و کارگردانی) است.

سوپراستار به معنای واقعی نداریم

بهزاد عشقی منتقد و مدرس سینما نیز با تعریف واژه سوپراستار می گوید:سوپراستار بازیگری است که نامش به تنهایی می تواند فروش یک فیلم را تضمین کند و معمولا اگر سوپراستاری یک یا دو فیلم کم فروش داشته باشد بتدریج از گردونه ساز و کار در سینما حذف می شود. از سوی دیگر معمولا سوپراستارها نمادی از زیبایی، قدرت، جوانمردی و بازیگرانی تک نقش بودند. برای مثال جان وین همیشه هنرپیشه ای وسترنی در خدمت مردم و قانون بود، اما در سینمای ایران مفهوم سوپراستار، به یک غلط متداول تبدیل شده است. ما بازیگران محبوب داریم، اما سوپراستار به معنای دقیق کلمه نداریم. حتی بازیگری مثل محمدرضا گلزار یا شهاب حسینی که بازیگر قدرتمند و بااستعدادی هم هست، فیلم هایی دارند که در گیشه نمی فروشند. بنابراین در یک اقتصاد سوبسیدی ـ دولتی اشتباها بعضی از بازیگران عنوان سوپراستار را یدک می کشند و چون اقتصاد سینمای ایران، اقتصاد بخش خصوصی نیست، برگشت سرمایه هم برایشان مهم نیست.

رضا عطاران و مهناز افشار سوپراستارهای سینمای ایران

او ادامه می دهد:بازیگران سینمای ایران دستمزدی می گیرند که یک دهم آن در اکران عمومی برنمی گردد و دریافت چنین دستمزدهایی به خودی خود از عوامل بحران در سینمای ایران است.

عشقی در پایان یادآور می شود:اگر بخواهم با اغماض نام یک بازیگر را که حضورش تضمین کننده گیشه است نام ببرم به رضا عطاران اشاره می کنم که جز یکی دو مورد نامش به تنهایی برای فروش فیلم کفایت می کند. عطاران نمادی از آدم های میان مایه است که زشتی های جهان را به سخره می گیرد و این برای مردم دیدنی است، اما من در چند مقاله به این نکته اشاره کردم که وقتی یک سوپراستار محبوبیت خودش را بیش از حد صرف فیلم های نازل می کند، کم کم خودش را هم زیرسوال می برد. مثلا مردم به خاطر نام رضا عطاران می روند و فیلمی مثل «دراکولا» را می بینند، اما راضی از سالن سینما برنمی گردند. چنین روندی اگر همین طور ادامه پیدا کند حتی نام رضا عطاران هم نمی تواند فروش فیلمی را تضمین کند.

استار داریم، سوپراستار نه

آنتونیا شرکا، منتقد سینما درباره وجود سوپراستار در سینمای ایران تاکید می کند:در دهه60 از آنجا که سیاست های سینمایی مخالف چهره سازی بود این جریان اتفاق نیفتاد و بازیگری برجسته نشد، اما از اواخر دهه 60 به بعد بود که نیکی کریمی در «عروس» چهره شد و استارها کم کم وارد سینمای ایران شدند که البته همیشه حضورشان (بخصوص برای خانم ها) از سوی مراجع سینمایی محل مناقشه بوده است.

این استاد دانشگاه می افزاید:در سینمای ایران همواره بودند بازیگرانی که حضورشان تضمین کننده فروش در گیشه بوده، مثلا در حال حاضر نوید محمدزاده یا الناز شاکردوست به یک استار تبدیل شدند یا در سال های پیش مهناز افشار چنین وضعیتی داشت. این بازیگران وقتی به مجامع عمومی می آیند با استقبال مردم مواجه می شوند، اخبار و حواشی شان دائما پیگیری می شود و تمام اینها حاکی از استار بودنشان است، اما قطعا این ویژگی دلیل بر خوب و بی نقص بودن آنها نیست.

او می گوید:به هر حال در سال های اخیر با وجود نشریات زرد و فضاهای مجازی بازیگرانی به چهره و ستاره تبدیل شدند و من معتقدم در سینمای ایران استار وجود دارد، اما سوپراستار نه.

کارگردان هم می تواند سوپراستار باشد

تهماسب صلح جو، رئیس پیشین انجمن منتقدان و نویسندگان سینمایی عنوان سوپراستاری را تنها مختص به بازیگران نمی داند و می گوید:در هر دوره ای بازیگرانی که روی پرده سینما می درخشند و در خاطرات مردم جایگاه خوبی پیدا می کنند ستاره نام می گیرند و بعضی ها که از ستاره هم بالاتر می زنند، عنوان سوپراستار را به خود می گیرند. البته این عنوان فقط به بازیگر تعلق نمی گیرد و حتی ممکن است کارگردانی به قدری سوپراستار شود که مردم به خاطر نام او به تماشای فیلمش بنشینند.

رضا کیانیان میتواند سوپراستارهای سینمای ایران باشد

این منتقد سینما یادآور می شود:از نظر من سوپراستار سینمای ایران رضا کیانیان است. او بازیگر خوبی است و موردپسندم است یا از خانم ها فاطمه معتمدآریا می توانم نام ببرم که بازیگر توانمندی است و هر فیلمی که بازی کند برای من دیدنی است.