نیاسینامید چیست؟ چگونه از فواید آن برای پوست بهره ببریم؟

نیاسینامید که نیکوتینامید نیز نامیده می‌شود، شکلی از ویتامین B3 است. به‌طور کلی، Vitamin B3 به دو شکل وجود دارد؛ نیاسین و نیاسینامید. مصرف خوراکی یا استفاده موضعی نیاسینامید، فواید بسیاری برای پوست دارد. جالب است بدانید که بدن می‌تواند از نیاسین موجود در رژیم غذایی، نیاسینامید بسازد.

برای آشنایی کامل با نیاسینامید و خواص بسیار آن برای سلامت و زیبایی پوست، در ادامه این مقاله با ما همراه باشید.

ترکیبات کلیدی مراقبت از پوست

در سال‌های اخیر با پررنگ شدن اهمیت ویتامین C و ویتامین E در حفظ سلامت پوست، این دو ویتامین بسیار مورد توجه قرار گرفته‌اند. اما یک بازیکن کلیدی دیگر در این حوزه قطعاً نیاسینامید است. این ویتامین می‌تواند به بهبود آکنه و ظاهر کلی و زیبایی پوست شما کمک کند.

نیاسینامید چیست؟

حضور نیاسینامید برای بقای سلول‌های سالم و عملکرد صحیح چربی‌ها و قندها در بدن ضروری است. نیاسینامید، از گروه ویتامین‌های B است که به‌عنوان ویتامین B3 نیز شناخته‌ شده و با نیاسین هم مرتبط است. علت وجود نیاسین آمید در محصولات مراقبت از پوست، لیست طولانی مزایای بالقوه‌ آن برای پوست است.

کمبود ویتامین B3 می‌تواند باعث بروز اختلالات پوست، کلیه و مغز شود. اگرچه مصرف نیاسینامید می‌تواند به جلوگیری از کمبود ویتامین B3 کمک کند، اما با این‌ حال کمبود این ماده به دلیل وجود آن در منابع طبیعی، رایج نیست.

منابع نیاسینامید

نیاسینامید در غذاهایی مانند تخم‌مرغ، شیر، انواع لوبیا، ماهی و سبزیجات سبز یافت می‌شود. علاوه بر مصرف منابع غذایی دارای این ویتامین، می‌توانید از محصولات موضعی حاوی آن نیز استفاده کنید. این ویتامین می‌تواند به خوبی از طریق پوست جذب شود.

فواید نیاسینامید برای سلامت پوست

نیاسینامید در بسیاری از محصولات مراقبت از پوست وجود دارد؛ اما تا به‌ حال به این فکر کرده‌اید که نیاسین آمید چه کاری انجام می‌دهد؟ این ویتامین ظاهر کلی پوست را بهبود می‌بخشد و در اصل یک قهرمان متواضع برای برطرف کردن مشکلات پوستی است؛ از چین‌ و چروک و خطوط ریز گرفته تا آکنه و قرمزی پوست. در ادامه بخوانیم این قهرمان پوست چگونه به سلامت و زیبایی آن کمک می‌کند.

1) می‌تواند به پیشگیری و درمان آکنه کمک کند

غدد سباسه یا غدد تولیدکننده چربی در نواحی مختلف پوست بدن مانند صورت، گردن، بالای سینه و پشت، سبوم (چربی) تولید می‌کنند. نیاسینامید موضعی 2 درصد می‌تواند تولید سبوم را در پوست کاهش دهد. از آنجایی که چربی اضافی پوست می‌تواند باعث بروز آکنه شود، بنابراین توانایی نیاسینامید در تنظیم تولید چربی پوست می‌تواند به پیشگیری و درمان جوش‌های پوستی، به‌ویژه در افرادی که پوست چرب دارند، کمک کند. همچنین این ویتامین می‌تواند مکمل خوبی برای سایر روش‌های درمان جوش باشد.

2) پوست را مرطوب نگه می‌دارد

اپیدرم یا سد پوستی ما عملکردهای متنوعی دارد؛ از در امان نگه‌داشتن بدن در برابر عوامل عفونت (مانند انواع ویروس‌ها و باکتری‌ها) گرفته تا جلوگیری از اتلاف و تبخیر آب و کمک به هیدراته نگه ‌داشتن بدن. استفاده از نیاسینامید به‌صورت موضعی می‌تواند به حفظ این عملکرد پوست کمک کرده و آن را مرطوب و کارا نگه دارد.

3) از پوست در برابر پرتوهای مضر خورشید و آلودگی محافظت می‌کند

منابع آسیب محیطی مانند پرتو فرابنفش (UV) و آلودگی با تولید ترکیباتی به نام گونه‌های فعال اکسیژن (ROS) به پوست آسیب می‌رسانند. اگرچه پوست به‌طور طبیعی دارای برخی عملکردهای آنتی‌اکسیدانی است که به‌واسطه آن‌ها‌ می‌تواند از خود در برابر عوارض ناشی از پرتوهای آسیب‌رسان خورشید محافظت کند، اما مصرف نیاسینامید موضعی می‌تواند محافظت بیشتری برای پوست به ارمغان آورده و در جلوگیری از تشکیل گونه‌های فعال اکسیژن کمک‌رسان باشد. علاوه بر این، نیاسین آمید می‌تواند به پوست در مقابله با آسیب DNA که در اثر پرتو فرابنفش خورشید ایجاد می‌شود، کمک کند.

4) می‌تواند به پیشگیری از سرطان پوست کمک کند

پرتوهای آسیب‌رسان خورشید می‌توانند سبب بروز مشکلاتی در DNA سلول‌های پوستی شوند، اما حتی اگر از قبل دچار آسیب پوستی ناشی از نور خورشید شده‌ باشید، به ‌احتمال‌ زیاد مصرف نیاسینامید می‌تواند به شما کمک کند. این شکل از ویتامین B3 می‌تواند در ارتقای مکانیسم‌های ترمیم DNA و جلوگیری از سرکوب سیستم ایمنی ناشی از پرتو فرابنفش مؤثر واقع شود.

محققان بر این باورند که احتمالاً این ویتامین به‌واسطه عملکرد محافظتی‌اش روی سلول‌های پوست، می‌تواند در جلوگیری از بروز سرطان پوست نیز موثر باشد. مطالعات نشان می‌دهد مصرف موضعی نیاسینامید ممکن است کراتوز اکتینیک (کراتوز خورشیدی) را که یک ضایعه پیش‌سرطانی پوستی رایج است، بهبود بخشد؛ اما توجه داشته باشید که این ویتامین به ‌هیچ ‌وجه نمی‌تواند جایگزین مناسبی برای استفاده منظم از کرم ضد آفتاب باشد.

5) می‌تواند قرمزی پوست را کاهش دهد

نیاسینامید موضعی دارای اثرات ضدالتهابی برای سلول‌های پوستی است. این قابلیت نیاسین آمید، به کاهش قرمزی ناشی از آکنه التهابی، اگزما و محرک‌های پوست کمک می‌کند.

6) خطوط ریز و چین‌ و چروک را کاهش می‌دهد

خطوط ریز و چین‌ و چروک، نشانه پیری و آسیب‌های ناشی از نور خورشید هستند. این علائم پوستی معمولاً در اثر استرس اکسیداتیو و التهاب ایجاد می‌شوند. مصرف موضعی نیاسینامید ممکن است خاصیت ضدپیری داشته باشد، زیرا ویژگی‌های آنتی‌اکسیدانی و ضدالتهابی این ماده می‌توانند به بهبود ظاهر خطوط ریز و چین ‌و چروک کمک کنند.

7) باعث بهبود سنتز کلاژن می‌شود

نیاسینامید همچنین ممکن است تولید کلاژن و خاصیت ارتجاعی پوست را بهبود بخشد و از این طریق نیز علائم پیری را کاهش دهد. به همین دلیل، در هنگام خرید محصولات پوستی، سرم‌ها یا پد حاوی نیاسین آمید یا لوازم‌ آرایشی حاوی نیاسینامید به همراه رتینول یا ویتامین C را فراموش نکنید؛ زیرا همه این ترکیبات دارای اثرات ضد پیری هستند.

8) باعث بهبود هایپرپیگمنتاسیون می‌شود

بالا رفتن سن، آسیب ناشی از نور خورشید و سایر بیماری‌های پوستی می‌توانند لک‌های تیره قهوه‌ای یا خاکستری روی پوست شما برجای بگذارند. به این حالت هایپرپیگمنتاسیون گفته می‌شود. برخی مطالعات نشان می‌دهد که استفاده از نیاسینامید ممکن است به روشن شدن این لک‌های تیره کمک کند. با این ‌حال، تائید این خاصیت نیاسینامید نیازمند انجام تحقیقات بیشتری است.

نیاسین آمید، رتینول یا هر دو؟

نیاسینامید یک ماده مراقبت از پوست ملایم است که به کاهش علائم پیری، تغییر رنگ و لک‌های پوستی کمک می‌کند. رتینول نیز فواید مشابهی دارد، اما قوی‌تر از نیاسینامید بوده و می‌تواند باعث تحریک، قرمزی و خشکی پوست شود. استفاده هم زمان از این دو ماده بی‌خطر است و حتی می‌تواند باعث سهولت بیشتر مصرف رتینول شود؛ البته تنها درصورتی‌که محصول ترکیبی، به‌صورت علمی و تحت نظارت کامل متخصصان مراقبت از پوست تولید شده باشد. اما اگر تمایل دارید از دو محصول جداگانه به طور هم‌زمان استفاده کنید، حتماً با پزشک متخصص پوست مشورت کنید.

نحوه استفاده از نیاسینامید برای درمان آکنه

ناگفته پیداست که مصرف منابع غذایی حاوی این نوع ویتامین B3 فواید زیادی برای پوست دارد، با این ‌حال محصولات موضعی نیاسینامید نیز می‌توانند مکمل‌های مؤثری برای روتین پوستی شما باشند. طبق نتایج مطالعات انجام شده، محصولات موضعی نیاسینامید با غلظت‌های بین 2 تا 5 درصد بیشترین اثر را برای ظاهر پوست از خود نشان داده‌اند، بنابراین در هنگام خرید به دنبال محصولاتی با غلظتی در این محدوده باشید. غلظت مناسب برای شما ممکن است به نوع پوست‌تان نیز بستگی داشته باشد.

طیف وسیعی از محصولات حاوی نیاسینامید وجود دارد که می‌توان از بین آن‌ها به پاک‌کننده‌ها، مرطوب‌کننده‌ها، کرم‌های دور چشم، تونرها، پدها و حتی سرم‌های نیاسینامید اشاره کرد. برخی از این محصولات حاوی غلظت 10 درصد از این شکل ویتامین B هستند.

از آنجایی‌که مصرف نیاسینامید در ابتدا ممکن است باعث تحریک پوست شود (در ادامه در این مورد توضیح بیشتری ارائه شده است)، توجه داشته باشید که محصولات حاوی این ویتامین را طبق دستورالعمل استفاده کنید. اگر پوست حساسی دارید، در رابطه با اینکه چگونه این محصولات را به روتین مراقبت از پوست‌تان اضافه کنید با یک متخصص پوست مشورت کنید.

عوارض جانبی

اکثر مطالعات بالینی نشان می‌دهند که مصرف نیاسینامید بی‌خطر است. با این ‌حال، بروز عوارض جانبی حتی با اشکال موضعی این ویتامین، محتمل است. شایع‌ترین عوارض جانبی موضعی، خفیف بوده و شامل سوزش، خارش، قرمزی و تحریک پوستی است.

احتمال اینکه افراد دارای زمینه آلرژی در صورت مصرف نیاسینامید دچار واکنش آلرژیک شوند، بیشتر است. علت این پاسخ، توانایی نیاسینامید برای تحریک ترشح هیستامین در بدن است. با انجام آزمایش حساسیت پوستی (تست پچ) می‌توانید از واکنش‌های آلرژیک گسترده و حساسیت به محصول پیشگیری کنید.

مراحل انجام آزمایش حساسیت پوستی:

1. مقدار کمی (به اندازه یک سکه) از محصول را روی پوست پشت بازوی خود بمالید.
2. 24 ساعت صبر کنید.
3. اگر در محل انجام تست علائمی مانند قرمزی، خارش یا تورم مشاهده کردید، آن را بشویید و از مصرف محصول خودداری کنید.
4. اگر عارضه‌ای مشاهده نکردید، می‌توانید با خیال راحت از محصول استفاده کنید.

عوارض جانبی نیاسینامید خوراکی

از آنجا که نیاسینامید خوراکی از طریق سیستم گردش خون به نقاط مختلف بدن منتقل می‌شود، ممکن است عوارض جانبی بیشتری داشته باشد که ازجمله آن‌ها می‌توان به تهوع، اسهال و سوزش سر دل اشاره کرد.

تحریک پوستی در ابتدای مصرف محصولات حاوی نیاسینامید

در ابتدای مصرف محصولات حاوی نیاسینامید ممکن است کمی قرمزی و تحریک پوست را تجربه کنید. برخی از این علائم طبیعی بوده و با گذر زمان کاهش می‌یابند، اما تحریک پوستی ادامه‌دار می‌تواند نشان‌دهنده استفاده بیش‌ از حد محصول یا مصرف محصولی باشد که درصد ماده فعال آن برای پوست شما بالا است.

اگر پوست شما تحریک شد با متخصص پوست در این ‌باره صحبت کنید. او اطلاعات مورد نیاز درباره زمان لازم برای سازگار شدن پوست با محصول و زمان نیاز به استفاده از محصولی دیگر را در اختیار شما قرار می‌دهد.

چه زمانی باید منتظر نتایج قابل‌توجهی از نیاسینامید بود؟

مانند هر محصول جدید دیگری که برای مراقبت از پوست استفاده می‌شود، احتمالاً برای چندین هفته نتیجه قابل‌توجهی نخواهید دید.

در برخی موارد، نوع پوست می‌تواند روی نتایج تأثیر بگذارد. نوع پوست شما ممکن است با نوع پوست شرکت‌کنندگان در مطالعات بالینی متفاوت باشد؛ اما این مطالعات به ما سرنخ‌هایی می‌دهند. این سرنخ‌ها نشان می‌دهند که ظهور نتایج بر روی پوست چقدر طول خواهد کشید. بسیاری از مطالعات بالینی روی نیاسینامید حاکی از بروز اثرات آن پس از 6 تا 12 هفته هستند؛ هرچند که استفاده مداوم، طبق دستورالعمل، الزامی است.

ممکن است بعد از هشت هفته تغییرات بیشتری در پوست‌تان مشاهده کنید. از جمله این تغییرات می‌توان به داشتن پوستی صاف‌تر، یکنواخت‌تر و مرطوب‌تر اشاره کرد.

اگر برای درمان آکنه برای مدت طولانی (مثلاً چند ماه) است که از ویتامین B3 استفاده می‌کنید و هیچ نتیجه‌ای ندیده‌اید، حتماً در این ‌باره با متخصص پوست خود صحبت کنید. او می‌تواند به هر سؤال دیگری که ممکن است داشته باشید پاسخ داده و شما را در مورد نحوه مصرف صحیح این محصولات برای بهره‌گیری بهتر راهنمایی کند.

سخن پایانی

مصرف نیاسینامید موضعی به‌صورت روزانه می‌تواند تأثیر مثبتی روی سلامت کلی پوست شما داشته باشد. این ماده می‌تواند به کاهش التهاب و لک‌های تیره، روشن‌سازی و لطیف و صاف کردن بافت کلی پوست کمک کند.

ظهور اثرات این ویتامین ممکن است چندین هفته طول بکشد؛ بنابراین مهم است که صبوری پیشه کنید و به روتین پوستی خود پایبند باشید. طبق دستورالعمل‌های دارویی، مصرف مکمل‌های خوراکی این ماده بدون تجویز پزشک برای درمان کمبود ویتامین B3 یا سایر بیماری‌های زمینه‌ای به ‌هیچ ‌وجه توصیه نمی‌شود. در غیر این صورت ممکن است به دلیل عوارض جانبی ویتامین B3 با مشکلاتی روبرو شوید.

تجربه شما

در پایان، از شما می‌خواهیم تا این مقاله را با نوشتن تجربه‌هایتان از مصرف نیاسینامید و همچنین نظراتتان در مورد آن، به مقاله‌ای ارزشمندتر برای مخاطبان تبدیل کنید.

تیم نویسندگان

دکتر مهدیه بهشادفر

• کانسیلر چیست و چگونه باید از آن استفاده کرد؟
• پرایمر: انواع، مزایا و نحوه استفاده از آن
• انواع ویتامین‌های گروه ب و نقش آن‌ها در سلامت بدن
• کک و مک چیست؟ با علت بروز و روش‌های درمان آن آشنا شوید