بارداری تغییرات زیادی در بدن ایجاد می‌کند. اگرچه این تغییرات طبیعی هستند، اما برخی بانوان ممکن است با تصویر بدن در دوران بارداری خود یا پس از آن دچار چالش شوند و به آن حسی مثبت نداشته باشند. تصویر بدنی، افکار و احساساتی است که شما نسبت به فیزیک بدن و ظاهر خود دارید. دوست‌داشتن تصویر بدن‌تان قبل از بارداری، می‌تواند به شما کمک کند تا از تغییرات فیزیکی و احساسی این دوران راحت‌تر عبور کنید. داشتن تصویر مثبت از بدن به شکل ظاهری بدن مربوط نیست، بلکه به احساسی که نسبت به خودتان دارید، مربوط می‌شود. این مسئله در بارداری بسیار مهم است، زیرا تغییراتی در بدن ایجاد می‌شود که از کنترل شما خارج است. درک اینکه چرا بدن دچار چنین تغییراتی می‌شود نیز می‌تواند مفید باشد.
غییرات بدن در دوران بارداری
کنارآمدن با برخی از تغییرات بدن در دوران بارداری ممکن است دشوار یا حتی بسیار ناراحت‌کننده باشد. یکی از این تغییرات بدنی، تصویر بدن در دوران بارداری است. علاوه بر این، پس از زایمان، ممکن است مدتی طول بکشد تا بدن به حالت قبلی خود برگردد یا شاید هرگز نتواند به طور کامل، به شکل قبل از بارداری بازگردد. شما می‌توانید برای کنارآمدن با احساسات مربوط به تغییرات بدن در طول دوران بارداری و پس از آن راهکارهایی را بیاموزید.
تصویر بدن در دوران بارداری چقدر تغییر می‌کند؟
بارداری در برخی زنان، می‌تواند باعث بروز مشکلات جدیدی در تصویر بدن‌شان شود یا مشکلات قبلی را که با آن درگیر بوده‌اند تشدید کند. در طول بارداری، بدن شما با تغییرات زیادی از جمله افزایش وزن روبه‌رو خواهد شد. تغییرات هورمونی باعث می‌شوند شکم و سینه‌های شما، هم‌زمان با رشد کودک و آماده‌شدن بدن برای زایمان و شیردهی، بزرگ‌تر شوند. ممکن است در قسمت‌هایی از بدن‌تان که بزرگ‌تر شده‌اند، ترک‌های پوستی ناشی از بارداری (کشیدگی پوست) نیز ایجاد شود. گاهی اوقات پوستتان به آکنه دچار می‌شود. همچنین ممکن است خیلی بیش‌تر از حد معمول، احساس خستگی کنید و بیش از قبل، دچار نوسانات خلقی شوید. خلق‌وخوی منفی، می‌تواند باعث شود افکار ناسالم یا منفی درباره بدن خود پیدا کنید.
بدن خود را در زمان بارداری دوست داشته باشید
دانستن این نکته که تغییرات ایجادشده در بدن شما برای رشد کودکتان ضروری است، دلیل قانع‌کننده‌ای برای پذیرش این تغییرات ساختاری در تصویر بدن در دوران بارداری است. دوست داشتن بدن‌تان در دوران بارداری حتی از داشتن تصویر بدن مثبت در سایر دوران‌های زندگی مهم‌تر است؛ زیرا تمام احساسات شما بر سلامت روند رشد و نمو کودکی که در وجود خود پرورش می‌دهید هم اثرگذار است.
آنچه را بدن شما برای کودکتان انجام می‌دهد، درک کنید
به محض اینکه تخمک بارور شده و در دیواره رحم جای می‌گیرد، بدن شروع به تغییر می‌کند. این تغییرات، نتیجه رشد و تکامل کودک شماست. کودک شما در یک سیستم حمایت از زندگی جنینی رشد می‌کند که از جفت، بند ناف و کیسه آمنیوتیک تشکیل می‌شود. جفت، هورمون‌هایی را تولید می‌کند که برای داشتن یک بارداری خوب و جنین سالم ضروری است. این هورمون‌ها به آماده‌سازی سینه‌ها برای شیردهی کمک می‌کنند و مسئول تغییرات زیادی در بدن شما هستند. همچنین گردش خون شما افزایش خواهد یافت که این فرایند برای حمایت از جفت لازم است. این افزایش گردش خون، مسئول «درخشندگی فوق‌العاده پوست» است که شاید طی این دوران تجربه‌اش کنید.
متابولیسم بارداری
در این دوره، سوخت‌وساز بدن‌تان افزایش می‌یابد؛ بنابراین ممکن است هوس‌های غذایی (ویار) پیدا کنید یا تمایل بیشتری برای غذاخوردن داشته باشید. دلیل این امر است که بدن‌تان برای تغذیه شما و کودکتان به مواد مغذی بیشتری نیاز دارد. رحم شما هم بزرگ‌تر شده و کیسه آمنیوتیک نیز با مایع آمنیوتیک پر می‌شود. وجود مایع آمنیوتیک برای محافظت از کودک شما در برابر هرگونه ضربه یا سقوط ضروری است.
چگونه می‌توان بدن باردار خود را دوست داشت و پذیرفت؟
بدن زنان دارای توانایی شگفت‌انگیزی برای تغذیه، پرورش و به دنیا آوردن نوزاد است. برخی از تغییرات بدن که در اثر بارداری به وجود می‌آیند آزاردهنده هستند، اما همه آن‌ها از کودک در حال رشد شما حمایت می‌کنند. بارداری قرار نیست که تا ابد طول بکشد. به این فکر کنید که به زودی این شرایط می‌گذرد و شما کودک نازنین خود را در آغوش می‌گیرید؛ البته در طی این دوران کوتاه هم می‌توانید حس بهتری داشته باشید. اما چگونه؟
- روی کارهای مثبتی که بدن‌تان انجام می‌دهد تمرکز کنید. بدن شما برای کمک به رشد و تکامل کودک، در حال تغییر است و بنابراین، این تغییرات طبیعی است.
- احساسات خود را بیان کنید. با همسر، خانواده یا دوستان خود درباره احساساتی که دارید صحبت کنید. سرپوش‌گذاشتن روی احساسات و نادیده‌گرفتن آن‌ها، فقط باعث می‌شود حال شما بدتر شود. هیچ اشکالی ندارد که درباره تصویر بدن در دوران بارداری خود با عزیزانتان صحبت کنید.
- فعالیت بدنی منظم داشته باشید. شنا یا پیاده‌روی سبک می‌تواند به شما کمک کند تا ذهن‌تان را پاک‌سازی کرده و تمرکز را از روی تصویر بدنی‌تان دور کنید. درباره انجام‌دادن فعالیت‌های فیزیکی در دوران بارداری اطلاعات بیشتری کسب کنید.
- یوگای بارداری را امتحان کنید (در صورت موافقت پزشک، پرستار یا ماما با انجام‌دادن این کار). یوگا به شما کمک می‌کند تا روی ظاهر بدن‌تان کمتر تمرکز کرده و در عوض، روی پیوند بین بدن و ذهن‌تان تمرکز بیشتری داشته باشید.
- ماساژ را امتحان کنید (در صورت موافقت پزشک، پرستار یا ماما با انجام‌دادن این کار). ماساژ می‌تواند استرس و اضطراب را از بین ببرد و به شما کمک کند تا حس خوشایند بیشتری روی پوستتان تجربه کنید.
- تا جایی که می‌توانید درباره فرآیندی که در طی 9 ماه بارداری طی می‌کنید، اطلاعات کسب کنید. با بالابردن اطلاعات خود متوجه خواهید شد که انتظار چه چیزی را باید داشته باشید و علاوه بر آن، کنترل بیشتری بر احساسات خود خواهید داشت.
- در صورت نیاز، برای سلامت روان‌تان به دنبال حمایت باشید. هیچ‌گاه از اینکه به دنبال کمک باشید احساس شرم نکنید. این کار را به خاطر خود و کودکتان انجام دهید. با پزشک یا پرستار خود درباره اینکه از کجا می‌توانید چنین درمان حمایتی‌ای را دریافت کنید مشورت کنید.
اساساً داشتن احساس شرم از بدن یا بادی شیمینگ یکی از رایج‌ترین و آزارنده‌ترین مشکلات تهدیدکننده سلامت روان در روزگار ماست. لافارر به بررسی این موضوع نیز پرداخته است. به شما پیشنهاد می‌کنیم در کنار مقاله پیش رو، مقاله شرم از بدن یا بادی شیمینگ چیست و با آن چه کنیم؟ را نیز بخوانید.
چگونه می‌توانید ظاهر قبل از بارداری بدن خود را بازگردانید؟
بارداری، بدن شما را از جنبه‌های مختلف تغییر می‌دهد. پس از به دنیا آمدن نوزاد، بدن‌تان باید خود را به بودن در وضعیت خارج از بارداری عادت دهد. این کار زمان‌بر است. رحم شما به زمان نیاز دارد تا جمع (منقبض) شود، بنابراین بلافاصله پس از زایمان، انتظار نداشته باشید شکم‌تان صاف و تخت شود. این نکته را فراموش نکنید که بدن شما طی فرایند بارداری و زایمان، سختی‌های زیادی را پشت سر گذاشته است و برای بهبودی نیز به زمان نیاز دارد. زمان بیشتری را به استراحت اختصاص دهید تا خستگی و کمبود خواب‌تان برطرف شود. اشکالی ندارد که گاهی برای نگهداری کودک، از خانواده و دوستان‌تان تقاضای کمک کنید تا بتوانید کمی استراحت کنید.
برخی از زنان پس از زایمان متوجه می‌شوند که بدن آن‌ها هرگز به حالت قبل از بارداری باز نمی‌گردد. این هم مسئله مهمی نیست. همه زنان، چه بچه‌دار شوند و چه نشوند، با افزایش سن، از نظر ظاهری تغییراتی را در بدن‌شان تجربه خواهند کرد. پذیرفتن روند طبیعی زندگی و توجه به جنبه‌های مثبت آن (مانند ورود کودکی دوست‌داشتنی به زندگی) می‌تواند گام بسیار مهمی در حفظ و بهبود سلامت روان و شادابی شما باشد.
شیردهی نیز تا حد امکان پس از زایمان، به تولید هورمون اکسی توسین کمک می‌کند. یکی از اثرات اکسی توسین این است که به منقبض‌شدن رحم و برگشتن به اندازه قبل از بارداری کمک می‌کند. انتخاب غذاهای سالم و انجام‌دادن فعالیت‌های بدنی منظم، بهترین راه برای کاهش وزن پس از زایمان است. در باشگاهی عضو شوید که امکانات مراقبت از کودک داشته باشد. همچنین می‌توانید همراه با کودکتان و با هدف پیاده‌روی، در اطراف محل سکونت‌تان گردش کنید. اگر به فرزندتان شیر می‌دهید، در این صورت، بیش‌تر از حد معمول کالری خواهید سوزاند.
کلام آخر
اینکه در دوران بارداری نسبت به بدن خود احساس خوبی داشته باشید، همیشه آسان نیست اما می‌توانید به آن دست پیدا کنید. طی دوران بارداری، فرزند کوچک شما برای زنده ماندن و رشد سالم، به تمام تغییراتی که بدن‌تان متحمل می‌شود نیاز دارد. توجه‌کردن به این واقعیت به شما کمک خواهد کرد تا همه این تغییرات را بپذیرید و حتی از آن لذت ببرید.
همان‌طور که گفته شد، روش‌های مختلفی نیز وجود دارد که می‌توانید برای حفظ تصویری مثبت از بدن‌تان در دوران بارداری و پس از زایمان از آن‌ها استفاده کنید. هرقدر شما شاداب‌تر باشید، کودکتان نیز خوشحال‌تر و سالم‌تر بزرگ خواهد شد.
از تجربه خودتان بگویید
اگر شما این مطلب را خوانده‌اید احتمالاً در دوران بارداری به‌سر می‌برید. اگر این‌طور است، از تصویر بدنی خودتان برایمان بگویید. آیا از بدن خود راضی هستید یا با تغییرات آن کنار نیامده‌اید؟ شما چه راهکارهای دیگری را برای پذیرفتن تصویر بدن در دوران بارداری پیشنهاد می‌دهید؟
منبع:
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17982337
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7793966
http:/www.seleni.org/advice-support/2018/3/19/feeling-good-about-your-pregnant-body
https://www.womenshealth.gov/mental-health/body-image-mental-health/pregnancy-and-body-image
https:/americanpregnancy.org/healthy-pregnancy/changes-your-body/body-changes-during-pregnancy
https://americanpregnancy.org/healthy-pregnancy/pregnancy-health-wellness/body-image-during-pregnancy
تیم نویسندگان
دکتر مهدیه بهشادفر
