آیا فولیک اسید بر رشد مو اثر دارد؟

گفته می‌شود که فولیک اسید می‌تواند به رشد موها کمک کند. این نکته را با یک جستجوی ساده در اینترنت هم می‌توان متوجه شد. از سوی دیگر، تبلیغات مکمل‌ها و محصولات مراقبت از مو نیز همین ادعا را تکرار می‌کنند؛ ولی آیا با تکیه بر همین شنیده‌ها می‌توان با اطمینان گفت که اسید فولیک به رشد موها کمک می‌کند؟

تکیه به این دست اطلاعات شفاهی، آسان است؛ اما اگر واقعاً به دنبال اثربخشی هستید، باید چنین اطلاعاتی را راستی‌آزمایی کنید.

در این مطلب، اثر اسید فولیک بر رشد موها به‌طور دقیق و علمی بررسی شده است. در صورتی که تمایل به استفاده از این ویتامین برای افزایش رشد موهای خود دارید، پیشنهاد می‌کنیم ابتدا این مطلب را بخوانید.

فولیک اسید در نگاهی کلی

در هر مرحله از زندگی، رشد مو تحت ‌تأثیر عوامل متفاوتی قرار می‌گیرد. این عوامل گاهی منجر به بروز برخی مشکلات از جمله ریزش یا شکنندگی موها می‌شوند. از جمله عوامل تأثیرگذار بر رشد موها می‌توان به سن، نژاد، تغذیه، شرایط آب‌وهوایی و همچنین شیوه شست‌وشو و اقداماتی از این دست اشاره کرد. در هر صورت، درسنین جوانی، ممکن است به دلیل رشد سریع‌تر موها، کمتر به آسیب‌هایی که به آن‌ها وارد می‌شود توجه کنیم؛ در حالی که با بالا رفتن سن، رشد‌ موها کند‌تر می‌شود. از دلایل این کند شدن می‌توان به کاهش متابولیسم و تغییرات هورمونی اشاره کرد. این اتفاقات، روی فولیکول‌های مو که مسئولیت تولید سلول‌های جدید را برعهده دارند، اثر می‌گذارند و باعث کندی رشد مو می‌شوند.

پیش ‌از هرچیز، باید گفت سلامت موها در گرو تغذیه سالم است؛ بنابراین دریافت مواد مغذی، به سلامت پوست و سایر اندام‌های بدن کمک کرده و همچنین مواد معدنی موردنیاز برای رشد موها را تامین می‌کند. ویتامین‌ها ازجمله موادی هستند که برای سوخت و ساز بدن، اعمال حیاتی و‌ به‌طور کلی تندرستی ضروری هستند. اسید فولیک (ویتامین B9) یکی از این مواد است که علاوه بر رفع نیازهای اساسی بدن ما، روی رشد و سلامت موها نیز تاثیرگذار است. در صورتی که ویتامین B9 به‌طور منظم و به مقدار کافی مصرف شود، موجب سلامتی موها می‌شود.

فولیک اسید چیست؟

اسید فولیک، فرم سنتتیک فولات یا ویتامین B9  است و عملکردی مشابه آن دارد. فولات به‌طور طبیعی در برخی مواد غذایی وجود دارد؛ همچنین، برخی مواد غذایی و مکمل‌ها، با اسید فولیک غنی شده‌اند.

بهترین منابع فولات، میوه‌ها (به خصوص مرکبات)، انواع لوبیای خشک و سبزیجات دارای برگ سبز مانند اسفناج هستند. فلفل دلمه‌ای، لوبیا سبز، کلم بروکلی و فلفل قرمز نیز از دیگر منابع غنی اسید فولیک به‌شمار می‌روند. در بسیاری کشورها، برخی غذاهای غنی شده با این ماده مغذی ضروری، شامل نان، غلات صبحانه، برنج، ماکارونی، آرد و محصولات چندغله هستند.

وظیفه اصلی اسید فولیک، کمک به رشد سالم سلول‌ها از جمله سلول‌هایی که در بافت‌های پوست، موها و ناخن‌ها قرار دارند، می‌باشد. این ویژگی مثبت و تأثیر منحصربه‌فرد اسید فولیک، باعث محبوبیت این ماده مغذی به‌عنوان یک روش درمانی برای کمک به رشد مو شده است. همچنین، اسید فولیک به سلامت گلبول‌های قرمز خون نیز کمک می‌کند.

آیا فولات (ویتامین B9) برای رشد مو مفید است؟

مصرف منظم فولات یا اسید ‌فولیک موجب تسهیل رشد بافت‌ها و همچنین عملکرد بهتر سلول‌ها می‌شود.

یافته‌های علمی ثابت کرده‌اند این ویتامین سبب افزایش رشد سلول‌های سالم می‌شود؛ درنتیجه محرک بسیار مناسبی برای رشد طبیعی مو در مردان و زنان به‌شمار می‌رود. یکی از تحقیقات اخیر، نشان می‌دهد سطح فولات در افراد مبتلا به آلوپسی آره‌آتا یا طاسی منطقه‌ای، پایین بوده است.

در ادامه به فواید مختلف فولات برای موها می‌پردازیم:

• فولات به سوخت‌و‌ساز پروتئین، چربی و کربوهیدرات‌ کمک می‎کند. این ماده همچنین به جذب انواع مواد مغذی در بدن انسان کمک می‌کند. به ‌این ‌ترتیب، با مصرف درست فولیک اسید، فولیکول‌های مو، مواد مغذی مورد ‌نیازشان را از غذاهای مصرفی، بهتر دریافت می‌کنند.
• این ماده به سنتز مناسب اجزای سازنده DNA (نوکلئوتیدها و اسیدهای آمینه) کمک می‌کند. در نتیجه، فولیکول‌ها تغذیه شده و موها درخشان و حجیم می‌شوند.
• کمبود اسید فولیک از علل سفیدی زودرس موها است. تغییر رنگ مو در پی کم‌خونی مگالوبلاستیک رخ می‌دهد. در این بیماری، تولید گلبول‌های قرمز به شکل غیرطبیعی افزایش می‌یابد. مصرف منظم اسید فولیک، سبب کنترل تولید بیش از حد گلبول‌های قرمز می‌شود.
• از آنجا که اسید فولیک به تقسیم سلولی سرعت می‌بخشد، بنابراین به تقویت رشد مو کمک می‌کند.

نحوه استفاده از اسید فولیک برای رشد مو

به‌رغم آنکه فولات یا اسید فولیک برای موها مفید است، اما به‌تنهایی نمی‌تواند رشد موها را تحریک کند.

1) اسید فولیک همراه با بیوتین (ویتامین B7)، مکمل رشد مو

بسیاری از مکمل‌های مراقبت از مو دارای بیوتین هستند؛ اما علم در این باره چه می‌گوید؟ هرچند در برخی موارد و در بعضی گزارش‌ها ذکر شده که کمبود بیوتین منجر به ریزش مو می‌شود، اما تحقیقات کافی برای اثبات کمک این ماده به رشد مو انجام نشده؛ البته اثرگذاری این ماده در بهبود کیفیت موها تاییدشده است.

نتایج یک تحقیق نشان داده است که با رفع کمبود بیوتین، کیفیت موها و همچنین ناخن‌ها بهتر می‌شود. براساس همین تحقیق، علائم افراد مبتلا به آلوپسی پس از درمان با بیوتین، بهبود یافته بود.

از ‌سوی ‌دیگر، تحقیقات زیادی درباره لزوم مصرف هم‌زمان فولات و بیوتین برای اثرگذاری بیشتر انجام نشده است؛ اما معمولا این دو در کنار هم در مکمل‌های ویتامین B کمپلکس تجویز می‌شوند. این ویتامین‌ها، منبع تغذیه خوبی برای موها هستند و به رشد آن‌ها سرعت می‌بخشند. چند ماه پس از استفاده از این مکمل‌ها، شاهد بهبود کیفیت موها خواهید بود.

از جمله مواد غذایی که منبع غنی بیوتین هستند می‌توان به تخم‌مرغ، آجیل، غلات کامل، گوشت و حبوبات اشاره کرد. به این نکته مهم توجه داشته باشید که باید پیش از شروع مصرف هرگونه مکمل یا ویتامین، با پزشک مشورت کنید.

2) منابع غذایی حاوی فولات

اگر در مصرف مکمل‌ها تردید دارید، می‌توانید از منابع غذایی طبیعی حاوی این ویتامین استفاده کنید. در این صورت نه‌تنها غذاهای سالم‌تری مصرف خواهید کرد، بلکه احتمال بروز عوارض جانبی ناشی ‌از مصرف مکمل‌ها نیز کاهش خواهد یافت.

3) مصرف اسید فولیک همراه با زینک، کمک‌کننده به رشد مو

اگر به‌خاطر کمبود زینک (روی) درگیر ریزش مو هستید، افزایش مصرف آن رشد موهایتان را تقویت می‌کند. استفاده از شامپو حاوی زینک، افزایش رشد موها را نشان داده‌است. البته همان‌طور که قبلاً هم گفته شد، بهتر است پیش از مصرف مکمل‌ها، با پزشک مشورت کنید.

تخم ‌مرغ، آجیل، صدف، اسفناج، نخودچی و سیب‌زمینی شیرین برخی منابع غذایی طبیعی سرشار از روی هستند که می‌توانید با خیال راحت آن‌ها را به رژیم غذایی‌تان اضافه کنید.

میزان مصرف مکمل فولیک اسید

میزان توصیه‌شده برای مصرف روزانه اسید فولیک در مردان و زنان بزرگسال، 400‌ میکروگرم است. بنابراین اگر در رژیم غذایی خود به اندازه کافی فولات دریافت نمی‌کنید، شاید لازم باشد مصرف مکمل را مد‌نظر قرار دهید. البته کمبود شدید فولات می‌تواند منجربه بیماری کم‌خونی ناشی از کمبود فولات یا کم‌خونی مگالوبلاستیک شود که علائم آن عبارت‌اند از:

• سردرد
• تحریک‌پذیری
• رنگ‌پریدگی پوست
• تغییر رنگ موها و ناخن‌ها
• خستگی شدید
• احساس درد در دهان
• کم‌پشت شدن موها

اگر کمبود فولات ندارید، لازم نیست برای داشتن موهای سالم از مکمل اسید فولیک استفاده کنید. مصرف بیش ‌از 400 میکروگرم فولات در روز نه تنها موجب رشد سریع‌تر مو نخواهد شد، بلکه می‌تواند خطرناک هم باشد. مصرف بیش ‌‌از میزان توصیه‌شده مکمل‌ها یا مصرف بیش ‌از حد غذاهای غنی شده با این ماده، ممکن است منجر به مصرف بیش از حد مجاز (overdose) اسید ‌فولیک شود. البته به این نکته بسیار مهم توجه داشته باشید که این حالت در اثر استفاده از غذاهای طبیعی سرشار از اسید فولیک رخ نخواهد داد. براساس ‌نظر دفتر بهداشت و سلامت زنان آمریکا، مصرف روزانه بیش از 1000 میکروگرم اسید فولیک، علائم کمبود ویتامین B12 را پنهان می‌کند و منجر به آسیب‌های عصبی خواهد شد.

اسید فولیک به‌طور معمول در مکمل‌های ویتامین B کمپلکس وجود دارد. همچنین در انواع مولتی‌ویتامین‌ها یافت و حتی به‌شکل مکمل جداگانه نیز فروخته می‌شود. به ‌هر حال مکمل‌ها متنوع هستند؛ بنابراین باید مطمئن شوید که مکمل مورد استفاده‌تان، نیاز روزانه شما را به‌طور کامل برطرف می‌کند. با پزشکتان درباره انتخاب مکملی که برایتان بهترین است و همچنین میزان مناسب مصرف، صحبت کنید.

مصرف فولیک اسید در بارداری

مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های آمریکا توصیه می‌کند زنان باردار، روزانه 400 میکروگرم اسید‌فولیک مصرف کنند. این مرکز همچنین پیشنهاد می‌‌دهد در صورت امکان، یک‌ ماه پیش از بارداری، مصرف اسید فولیک آغاز شود.

احتمالاً متوجه شده‌اید که موهای بسیاری از خانم‌های باردار سالم‌تر هستند و رشد بهتری دارند. دلیل این پدیده، احتمالاً مصرف اسید ‌فولیک است، نه بارداری!

از همه مهم‌تر اینکه اسید فولیک به سلامت مادر و کودک کمک کرده و در عین حال از نقایص عصبی مادرزادی نیز پیشگیری می‌کند. در دوران بارداری پزشک مولتی‌ویتامین مخصوص بارداری که دارای اسید فولیک است را تجویز خواهد کرد.

سخن پایانی

در حالی که اسید فولیک بخش‌جدایی‌ناپذیر مواد مغذی مورد‌نیاز بدن برای ساخت سلول‌های جدید است، اما به‌‌تنهایی برای رشد مو کافی نیست. بنابراین اول باید مطمئن شوید که اسید‌ فولیک کافی را برای سلامت کلی بدنتان دریافت می‌کنید. در کنار این موضوع، باید در نظر بگیرید که دریافت اسید فولیک کافی به نفع موهایتان نیز خواهد بود.

در آخر، اگر درباره میزان رشد یا ریزش موهایتان نگران هستید، به پزشک متخصص مراجعه کنید. به‌عنوان ‌مثال اگر ناگهان بخش وسیعی از موها بریزند یا نقاطی از سر فاقد مو شوند، این اتفاقات دلایل پزشکی دارند و ممکن است نشانه یک مشکل ‌‌زمینه‌ای مانند آلوپسی (طاسی) یا عدم تعادل هورمونی باشند. این مشکلات را نمی‌توان با مصرف خودسرانه اسید فولیک رفع کرد. بنابراین به‌جای گوش‌سپردن به توصیه‌های دیگران، در اولین فرصت به پزشک متخصص مراجعه کنید.

از تجربه خود بگویید

آیا شما تا به حال اسید فولیک را به صورت مکمل مصرف کرده‌اید یا رژیم غذایی‌تان را برای دریافت بیشتر آن تغییر داده‌اید؟ اثرگذاری این ماده مغذی روی رشد موهای شما چطور بوده است؟ آیا مصرف آن توانسته تغییر عمده‌ای در رشد موهایتان ایجاد کند؟ تجربه‌تان را به ما و دیگران بگویید.

تیم نویسندگان

دکتر مهدیه بهشادفر

• کانسیلر چیست و چگونه باید از آن استفاده کرد؟
• پرایمر: انواع، مزایا و نحوه استفاده از آن
• انواع ویتامین‌های گروه ب و نقش آن‌ها در سلامت بدن
• کک و مک چیست؟ با علت بروز و روش‌های درمان آن آشنا شوید