تمام آنچه باید درباره اختلالات خواب بدانیم
احتمالاً هیچکسی وجود ندارد که حداقل برای دوره کوتاهی، نوعی از اختلالات خواب را تجربه نکرده باشد. حتماً برای شما هم پیش آمده که نیمه شب یا صبح هنگام با حالت ناخوشایندی بیدار شوید و ندانید که چرا خواب راحتی نداشتهاید.
مشکلات خواب انواع متفاوتی دارند و در اثر عوامل مختلفی ایجاد میشوند؛ اما با وجود دلایل متفاوت، نتیجه نهایی همه اختلالات خواب این است که چرخه طبیعی خواب و بیداری بدن مختل میشود. اگر چنین شرایطی مزمن شود، سلامت جسمی و روانی فرد به شدت دستخوش تغییر میشود. بنابراین آشنایی با انواع اختلالات خواب بسیار مهم است. به این طریق میتوانید رویکردهای درمانی مناسب را در پیش بگیرید و از بسیاری بیماریهای آتی پیشگیری کنید. با ما همراه باشید.
علت مشکلات خواب
عواملی که میتوانند باعث بروز مشکلات خواب شوند، به طورکلی عبارتاند از:
- اختلالات فیزیکی (برای مثال درد مزمن ناشی از آرتروز یا سردرد)
- انواع بیماریها (مانند آسم)
- اختلالات روحی و روانی (مانند افسردگی و اختلالات اضطرابی)
- عوامل محیطی (برای مثال محیط خیلی روشن یا خیلی گرم)
در کنار آگاهی نسبت به عوامل عمومی ایجادکننده اختلالات خواب، بهتر است از منظری دقیقتر نیز به این اختلالات و درمانهای احتمالی آنها نگاه کنیم. یکی از معتبرترین منابع برای این منظور، ویرایش سوم کتاب طبقهبندی بینالمللی اختلالات خواب است که در آن اختلالات خواب در 6 دسته اصلی جای گرفته و بررسی شدهاند.
این اطلاعات، نتیجه ارزشمند حاصل از تلاش گسترده صدها پزشک و دانشمند است که برای تعیین اختلالات خواب با رویکردی بیمارمحور و قابل استفاده برای همه افراد تهیه شده است.
انواع اختلالات خواب
در ادامه، 6 دسته کلی اختلالات بالینی خواب و علل و درمانهای آنها را با هم میخوانیم.
۱) بیخوابی
معمولاً بیشترین شکایت افراد در مورد بی خوابی، شامل دشواری مداوم در شروع یا حفظ خواب است. افراد مبتلا به این اختلالات معمولاً از دورههای طولانی بیداری شبانه یا مقادیر ناکافی خواب شبانه رنج میبرند. اختلال در فعالیتهای روزانه که به طور مستقیم ناشی از کیفیت پایین یا میزان ناکافی خواب است نیز باعث ناراحتی این افراد میشود.
بیخوابی میتواند در اشکال گوناگونی بروز کند، اما بیشتر تشخیصهای مربوط به آن در یکی از دو دسته زیر قرار میگیرند:
-
اختلال در شروع خواب
این دسته از اختلالات بی خوابی باعث میشوند فرد نتواند به راحتی به خواب برود.
این نوع بیخوابی معمولاً در افرادی رخ میدهد که زمان استراحت در تختخواب مشکل دارند. این حالت همچنین در افرادی که ریتم شبانهروزی آنها به دلیل عواملی مانند پرواززدگی (جت لگ) یا برنامه کاری نامنظم از حالت عادی خود خارج شده است، دیده میشود. افرادی که یک فشار روانی شدید مانند از دست دادن یک عزیز را تجربه کردهاند نیز ممکن است این اختلال را تجربه کنند.
-
اختلال در حفظ خواب
افراد مبتلا به این دسته از اختلالات بیخوابی، در حفظ خواب باکیفیت دچار مشکل هستند.
این نوع بیخوابی میان سالمندان و همچنین افرادی که قبل از خواب الکل، کافئین یا دخانیات مصرف میکنند، رایجتر است. برخی اختلالات مانند آپنه خواب (وقفه تنفسی در حین خواب) و اختلال حرکت دورهای اندامها نیز میتوانند باعث اختلال در حفظ خواب شوند.
برخی از افراد -خصوصاً افرادی که از بیخوابی مزمن رنج میبرند- ممکن است بیخوابی مختلط داشته باشند؛ به این معنا که هم بهسختی میتوانند بخوابند و هم در حفظ خواب خود دچار مشکل هستند. البته این علائم با گذشت زمان میتوانند تغییر کنند.
علت بی خوابی چیست؟
دلایل مختلفی سبب بروز بیخوابی میشوند که ازجمله آنها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
-
بهداشت خواب نامناسب
زمان نامنظم خواب و بیداری، انجام فعالیتهای تحریککننده و هوشیارکننده قبل از خواب و مصرف موادی مانند الکل، کافئین و سیگار پیش از زمان خواب سبب بروز اختلال در شروع خواب و زمان بیداری میشود. بااینحال، عدم رعایت نکات مختلف بهداشت خواب، لزوماً در همه افراد به طور مشابه اختلال خواب ایجاد نمیکند. برای مثال، زمان نامنظم خواب یا بیداری ممکن است در یک فرد باعث ایجاد بیخوابی شود، درحالیکه همین شرایط در شخص دیگر ممکن است چنین مشکلی به وجود نیاورد.
-
اختلالات خواب مرتبط با مشکلات تنفسی
اختلالاتی که به دنبال مشکلات تنفسی هنگام خواب ایجاد میشوند، جزو گروه اختلالات خواب مرتبط با عوارض تنفسی هستند. هر یک از اختلالات این گروه میتواند مشکلاتی را عمدتاً در حفظ خواب ایجاد کند؛ اما به ندرت باعث بروز دشواری در شروع خواب میشود. آپنه انسدادی خواب شایعترین اختلال این دسته محسوب میشود.
-
مشکلات جسمی
درد و ناراحتیهای جسمی میتوانند مراحل به خواب رفتن یا حفظ خواب را در فرد با مشکل رو به رو کنند و به اختلال در فعالیتهای روزانه منجر شوند. برای مثال، شرایطی که باعث میشود در طول شب به طور مکرر نیاز به دستشویی رفتن داشته باشید (مانند بارداری یا بزرگشدن پروستات) میتواند علائم بیخوابی ایجاد کند.
همین امر درباره آپنه خواب نیز صدق میکند. این اختلال با وقفههای تنفسی مکرر شناخته میشود که در طول شب اتفاق میافتند.
-
اختلالات رفتاری و بهداشت روان
بیخوابی یکی از علائم رایج افسردگی است. استرس و اضطراب میتوانند در ایجاد بیخوابی نقش داشته باشند و خود بی خوابی نیز میتواند استرس و اضطراب را تشدید کند. اختلالات بهداشت روان مانند اختلال دوقطبی نیز میتوانند باعث بروز بی خوابی شبانه شوند. جالب است بدانید که حتی نگرانی بیش از حد درباره بیخوابی نیز میتواند باعث ایجاد بیخوابی یا تشدید آن شود.
-
حرکات اندامها در زمان خواب
یک اختلال شایع در این گروه سندرم پای بیقرار (RLS) است که خود را بهصورت تمایل غیر قابل کنترل در پاها برای حرکت و جابهجایی در هنگام استراحت نشان میدهد. در این اختلال معمولاً فرد به واسطه حرکات اضافه اندامها، نمیتواند بهراحتی به خواب برود.
-
تغییرات هورمونی و اختلالات خواب
تغییرات هورمونی میتوانند باعث بروز مشکلات خواب شوند. کمبود خواب میتواند با تغییر سطح هورمونها و ایجاد یک سیکل معیوب، سبب تشدید بیخوابی شود. بنابراین هنگامیکه سطح هورمونها به دلایلی مانند قاعدگی، بارداری و به ویژه یائسگی افزایش یا کاهش مییابد، زنان ممکن است در برابر مشکلات خواب آسیبپذیرتر شوند.
-
اختلالات ریتم شبانهروزی
این دسته از اختلالات، زمان نیاز فرد به خواب را تغییر داده و باعث میشوند زمان خواب از تنظیمات طبیعی خود فاصله بگیرد. بیمار مبتلا به هر یک از این اختلالات، شاید در طول شبانه روز به تعداد ساعات کافی بخوابد، اما میزان طبیعی خواب شبانه را ندارد. این مسئله نیز میتواند باعث انواع اختلالات سلامتی شود.
در ادامه مقاله، این گروه از اختلالات خواب توضیح داده خواهند شد.
تشخیص اختلالات بیخوابی
برای تشخیص اختلال بیخوابی لازم است که مشکلات خواب همراه با حداقل یکی از موارد زیر در فرد وجود داشته باشند:
- خستگی یا بیحالی
- کاهش توجه و تمرکز
- اختلال در عملکرد اجتماعی، شغلی و تحصیلی
- اختلالات خلقی یا تحریکپذیری
- خوابآلودگی در طول روز
- کاهش انگیزه و انرژی
- افزایش خطا و اشتباهات
- بروز مشکلات رفتاری مانند بیشفعالی یا پرخاشگری
- نگرانی مستمر درباره خواب
عوارض بیخوابی
بیماران مبتلا به بیخوابی مزمن اغلب به مشکلات رفتاری دچار میشوند. آنها غالباً نگرانند که کمبود خواب کافی به اختلال قابلتوجهی در توانایی آنها در زمینههای اجتماعی و شغلی در طول روز منجر شود. این نگرانی میتواند چرخه معیوبی ایجاد کند که باعث تشدید بیخوابی شود.
عدم داشتن خواب سالم و کافی، عوارض جسمی بسیاری نیز ایجاد میکند. تضعیف سیستم ایمنی (و در پی آن، بروز انواع بیماریها نظیر بیماریهای عفونی و سرطان در بلندمدت)، پیری زودرس پوست، مشکلات گوارشی، آسیبهای شناختی، اختلالات عصبی و بسیاری موارد دیگر جزو مشکلاتی هستند که خواب ناسالم ایجاد میکند.
به طور خاص، هنگامیکه افراد قادر نیستند سریع به خواب بروند، نگران کاهش کیفیت عملکرد خود درنتیجه کمبود خواب هستند و این نگرانی با افزایش زمان بیداری تشدید شده و به طور همزمان احتمال به خواب رفتن را کاهش میدهد. این در حالی است که استرس نیز توسط این نگرانی بیشتر میشود. در نتیجه در صورت عدم درمان، این چرخه معیوب ادامه پیدا میکند.
اگرچه خستگی مفرط شایعترین شکایت بیماران مبتلا به بیخوابی مزمن است، اما در واقع، خوابیدن در زمان نامناسب یا به صورت ناخواسته یا خوابآلودگی بیش از حد در طول روز از علائم شایع این اختلال نیست و میتواند علامت وجود اختلال خواب دیگری باشد که در ادامه به آن اشاره خواهد شد.
آیا درمان بی خوابی ممکن است؟
بله، آسانترین روش درمان بیخوابی «تغییر شیوه زندگی» برای داشتن بهداشت خواب بهتر است. با بهبود شیوه زندگی و رعایت توصیههای بهداشت خواب، انتظار میرود که بیخوابی شما برطرف شود. اما اگر با رعایت همه نکات مطرحشده هنوز با بیخوابی دست و پنجه نرم میکنید، ناامید نشوید، چون شما میتوانید از کمک متخصصان این زمینه استفاده کنید.
روشهای مختلفی برای درمان بیخوابی وجود دارند که ازجمله آنها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- روشهای دارویی
برای مثال، زمانی که پزشک تشخیص میدهد دلیل بی خوابی شما اضطراب است، ممکن است با تجویز داروهایی برای درمان اضطراب، بیخوابیتان را درمان کند.
- روشهای غیر دارویی
از جمله این روشها میتوان به رفتاردرمانی شناختی اشاره کرد که بر کاوش ارتباط بین نحوه تفکر فرد، کارهایی که انجام میدهد و نحوه خواب او متمرکز است. درمانگر طی درمان، سعی میکند افکار، احساسات و رفتارهایی که در ایجاد علائم بیخوابی نقش دارند را شناسایی کرده و برای بهبود آنها راهکار ارائه دهد.
۲) اختلالات خواب مرتبط با مشکلات تنفسی
تنفس نامنظم هنگام خواب به چند شکل رخ میدهد. وقفههای غیرطبیعی در تنفس یا تنفس سطحی در بازههای زمانی مختلف که میتواند باعث کاهش اکسیژن خون شود، از انواع این اختلالات هستند.
آپنه انسدادی خواب متداولترین اختلال این دسته است.
۳) هایپرسومنیا (اختلال پرخوابی)
هایپرسومنیا به گروهی از اختلالات خواب گفته میشود که باعث خوابآلودگی بیش از حد در روز یا صرف زمان بیش از حد برای خواب میگردند. به عبارت دیگر، هایپرسومنیا شرایطی است که در آن فرد با بیدار ماندن در طول روز مشکل دارد. افراد مبتلا به هایپرسومنیا ممکن است در مکانهای نامناسب مانند محل کار یا حتی در زمانهای خطرناک مثلا حین رانندگی به خواب بروند.
علت پرخوابی
مهمترین عواملی که سبب بروز پرخوابی میشوند، عبارتند از:
- برخی از اختلالات خواب مانند آپنه خواب
- خواب ناکافی در شب
- اضافه وزن
- سوء مصرف مواد مخدر یا الکل
- آسیب به سر، وجود بیماریهای عصبی مانند مالتیپل اسکلروزیس (ام اس) یا بیماری پارکینسون
- مصرف برخی داروها مانند داروهای آرامبخش یا آنتیهیستامین
- عوامل وراثتی
- افسردگی
انواع اختلالات پرخوابی
در ادامه چند نوع رایجتر از اختلالات خواب که منجر به خوابیدن بیش از حد میشوند را با هم میخوانیم.
نارکولپسی (Narcolepsy)
نارکولپسی یک اختلال خواب مادامالعمر است که باعث احساس خستگی فراوان میشود و در موارد شدید سبب بروز حملات ناگهانی خواب غیر قابل کنترل میگردد. نارکولپسی ممکن است در برخی خانوادهها ارثی باشد، اما در بیشتر موارد ژنتیکی نیست.
در برخی موارد، افراد مبتلا به نارکولپسی ممکن است دچار توهم شوند. متأسفانه این توهمها ممکن است در هرزمانی اتفاق بیفتند و اغلب بهصورت واضح و ترسناک هستند.
نارکولپسی ممکن است با کاتاپلکسی همراه باشد (نوع 1) یا نباشد (نوع 2). کاتاپلکسی (Cataplexy) نوعی حمله عصبی است که باعث از بین رفتن ناگهانی کنترل فرد بر عضلات بدن هنگام بیداری میشود.
کاتاپلکسی معمولاً در پاسخ به احساساتی مانند استرس، عصبانیت و خنده ایجاد شده و ممکن است طیفی از علائم نظیر مشکلات گفتاری، رعشه زانوها یا در موارد شدیدتر فلج کامل را برای فرد در پی داشته باشد. حملات کاتاپلکسی به طور معمول نهایتاً دو دقیقه طول میکشند، البته اگر پشت سر هم تکرار شوند، ممکن است تا 30 دقیقه هم فرد را درگیر کنند. در تمام این مدت، (اگر کاتالپسی همراه با نارکولپسی نباشد) فرد هشیاری کامل دارد، تنها کنترل ارادی بر عضلاتش را از دست میدهد.
علت نارکولپسی
طبق نظر متخصصان بنیاد خواب ایالات متحده، مشخص نیست دقیقاً چه عاملی باعث میشود نارکولپسی اتفاق بیفتد. اکثر متخصصان خواب و مغز و اعصاب معتقدند عوامل متفاوتی باعث بروز مشکلاتی در مغز شده و خواب REM (مرحلهای از خواب که همراه با حرکات سریع چشم است و افراد در این مرحله رویا میبینند) را مختل میکند. برخی از متخصصان بر این باورند که بروز نارکولپسی میتواند به علت کاهش توانایی مغز در تولید مادهای شیمیایی به نام هیپوکرتین (hypocretin) باشد.
آیا درمانی برای نارکولپسی وجود دارد؟
در حال حاضر درمان قطعی برای نارکولپسی وجود ندارد اما داروها و درمانهای رفتاری میتوانند علائم آن را بهبود بخشند. بنابراین افراد مبتلا از این طریق میتوانند زندگی طبیعی داشته باشند. در این مورد، رعایت نکات مربوط به بهداشت خواب همواره توصیه میشود.
همچنین باید توجه داشته باشید که داروهای متفاوت چگونه روی علائم شما تأثیر میگذارند و چه وقت باید آنها را مصرف کنید. انواع غذاها و ورزش منظم باعث میشوند در طول روز هوشیاری بیشتری داشته باشید. از مصرف الکل خودداری کنید، در طول روز چرتهای کوتاه بزنید و ببینید رعایت این تکنیک چه زمانی و برای چه مدتی باعث هوشیاری شما میشود.
پرخوابی ایدیوپاتیک (با علت ناشناخته)
این اختلال خواب شامل دورههای نیاز غیر قابل کنترل به خواب طی روز است. زمان خواب این افراد حدود 12 تا 14 ساعت در 24 ساعت است. علت پرخوابی ایدیوپاتیک ناشناخته است. با این حال، رعایت نکات بهداشت خواب میتواند به درمان این نوع پرخوابی کمک کند.
سندرم کلاین-لوین (KLS)
سندرم کلاین-لوین یک سندرم بسیار نادر است و دورههای مکرر خوابآلودگی بیش از حد و خواب طولانی را همراه دارد. هرکدام از این دورهها معمولاً بین ده روز تا چند هفته یا حتی چند ماه ادامه دارند. این دورههای زمانی بیشتر از یک بار در سال تکرار میشوند.
در فاصله زمانی بین این دورهها، بیماران خواب، رفتار تغذیهای، خلق و خو و رفتار شناختی طبیعی از خود نشان میدهند. این بیماری اغلب از دهه دوم زندگی بیماران شروع میشود و در مردان شیوع بیشتری دارد. این سندرم به طور معمول پس از چند سال، برطرف میشود.
پرخوابی ناشی از بیماری
شایعترین اختلال این گروه، پرخوابی مرتبط با آپنه انسدادی خواب است. از میان سایر اختلالات این گروه میتوان به پرخوابی ناشی از ترومای سر، بیماری پارکینسون، نارسایی مزمن کلیه و دیستروفی میوتونیک اشاره کرد. دیستروفی میوتونیک یک بیماری ارثی است که در عملکرد عضلات اختلال ایجاد میکند. مشخصه این بیماری ضعف و کاهش توده عضلانی است. در این بیماری عضلات پس از انقباض، کندتر از حالت عادی به وضعیت استراحت باز میگردند. در واقع حالت انقباض عضلات بیش از حد معمول طول میکشد.
پرخوابی ناشی از مصرف دارو
خوابآلودگی، عارضه جانبی مشترک چندین گروه دارویی مختلف است (مانند زولپیدم).
پرخوابی ناشی از اختلالات روانپزشکی
خوابآلودگی بیش از حد در طول روز در بیماران مبتلا به اختلالات روانپزشکی لزوماً ناشی از اختلال روانی نیست. برای مثال، بیماری که به پرخوابی مرتبط با افسردگی مبتلاست، باید هم دچار پرخوابی باشد و هم افسردگی و این دو مورد باید بههم مرتبط باشند. اما در حال حاضر دقیقاً مشخص نیست که افسردگی باعث پرخوابی میشود، پرخوابی افسردگی را در پی دارد یا اینکه این دو به طریق دیگری با یکدیگر مرتبط هستند.
سندرم خواب ناکافی (سندرم محرومیت از خواب)
همه افراد از نظر بیولوژیک به یک میزان مشخص از خواب برای حفظ سطح هوشیاری و بیداری طبیعی خود نیازمندند. وقتی فرد به طور مداوم نتواند حداقل خواب مورد نیاز را تأمین کند، سندرم خواب ناکافی با افزایش خوابآلودگی در او به وجود میآید. متأسفانه محرومیت از خواب مزمن به یکی از مهمترین نگرانیهای بهداشت عمومی در قرن بیست و یکم تبدیل شده است.
4) اختلالات ریتم شبانهروزی خواب و بیداری (CRSWD)
ریتمهای شبانهروزی (ریتم سیرکادین)، ساعت درونی بدن هستند. این ریتمها زمانی که باید احساس خوابآلودگی یا هوشیاری کنید را به بدن شما نشان میدهند. ریتم شبانهروزی شما طبق یک برنامه تقریباً 24 ساعته کار میکند.
از طرفی، ساعت بدن از نور خورشید برای تعیین میزان تولید هورمون ملاتونین (هورمون القاءکننده خواب) استفاده میکند. تولید ملاتونین هنگام عصر زیاد و در طول روز بسیار کم است. درنتیجه، شما در طول روز هوشیار هستید و شبها احساس خوابآلودگی میکنید.
ویژگی اصلی این اختلالات، عدم تطابق مداوم بین الگوی خواب بیمار و الگویی است که بهعنوان هنجار اجتماعی در نظر گرفته میشود. مشکل زمینهای در اکثر اختلالات خواب ناشی از مشکلات ریتم شبانهروزی، این است که بیمار نمیتواند در مواقعی که باید، بخوابد. در نتیجه، دورههای خواب و بیداری در زمانهای نامناسب شکل میگیرند. بنابراین، بیمار ممکن است از بیخوابی یا خوابآلودگی بیش از حد شکایت کند.
یکی از معیارهای ضروری برای تشخیص این نوع اختلالات خواب این است که اختلالات چرخه خواب-بیداری باعث پریشانی یا بروز اختلالات قابلتوجهی در این افراد میشوند. البته در چند مورد از اختلالات خواب ناشی از مشکلات ریتم شبانهروزی، مشاهده شده که فرد در حفظ خواب مشکلی نداشته است.
عوامل دخیل در ایجاد اختلال ریتم شبانهروزی
- شیفتهای کاری
- بارداری
- تغییر منطقه زمانی و اختلال پرواززدگی (جت لگ)
- مصرف برخی داروها
- تغییر در روال معمول خواب و بیداری مانند بیدار ماندن تا دیروقت
- بیماریهای عصبی ازجمله آلزایمر و پارکینسون
- مشکلات روحی مانند افسردگی
- یائسگی
هدف از درمان اختلالات ریتم شبانهروزی، تنظیم مجدد ریتم خواب و بیداری برای همسویی با محیط و فعالیت روزمره شما است. برنامه درمانی نیز به نوع و شدت اختلال ریتم شبانهروزی بستگی دارد. متداولترین روشهای درمانی این اختلال شامل تغییر سبک زندگی (رعایت بهداشت خواب)، نوردرمانی و مصرف ملاتونین هستند. اغلب اوقات، پزشک ترکیبی از این روشهای درمانی را به شما پیشنهاد میکند.
5) پاراسومنیا یا خواب پریشی
راه رفتن در خواب، وحشتزدگی در خواب، حرف زدن در خواب و فلج در خواب، برخی از تظاهرات رفتاری مرتبط با انگیختگی جزئی در خواب یا پاراسومنیا هستند. در واقع، پاراسومنیا به گروهی از اختلالات خواب اطلاق میشود که در آن فرد هنگام شروع خواب، حین خواب یا هنگام انگیختگی از خواب وقایع فیزیکی یا اتفاقات ناخوشایندی را تجربه میکند.
6) اختلالات حرکتی مرتبط با اختلالات خواب
این دسته از اختلالات خواب شامل وضعیتی است که باعث حرکت هنگام خواب یا قبل از آن میشود. این اختلالات میتوانند به خواب رفتن یا حفظ خواب باکیفیت را در فرد مختل کنند.
متداولترین انواع این اختلالات عبارتاند از:
- سندرم پای بیقرار
- حرکات دورهای اندامها
- دندانقروچه مربوط به خواب
چشمانداز فردی که مشکلات خواب دارد چگونه است؟
اثرات اختلالات خواب میتوانند آنقدر زیانبار باشند که افراد دنبال یک راه حل فوری برای آن بگردند. متأسفانه بهبود اختلالات خواب مزمن ممکن است بیشتر طول بکشد. با این حال، اگر به برنامه درمانی خود پایبند و مرتب با پزشک خود در ارتباط باشید، میتوانید کیفیت خواب و در نتیجه کیفیت زندگی خود را بهبود ببخشید. از کنار این مسائل ساده نگذرید، غالب این مشکلات به خودی خود برطرف نمیشوند.
از تجربه خودتان بگویید
همه ما ممکن است در دورهای از زندگی اختلالات خواب را تجربه کرده باشیم. اگر شما هم تجربه مشابهی دارید برایمان از آن بنویسید و بگویید چطور مشکلتان را حل کردهاید.
منابع
https://www.cmaj.ca/content/186/8/E273
Insomnia: Symptoms, Causes, and Treatments
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28845957
Hypersomnia: Symptoms, Causes, and Treatments
https://www.webmd.com/sleep-disorders/hypersomnia
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6139790
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3480567
https://www.nhlbi.nih.gov/health-topics/circadian-rhythm-disorders
https://www.webmd.com/sleep-disorders/periodic-limb-movement-disorder
http://sleepeducation.org/sleep-disorders-by-category/circadian-rhythm-disorders
https://www.webmd.com/sleep-disorders/features/women-hormones-sleep-problems
https://www.mountsinai.org/health-library/diseases-conditions/isolated-sleep-paralysis
https://www.nhs.uk/live-well/sleep-and-tiredness/why-lack-of-sleep-is-bad-for-your-health
https://www.aastweb.org/blog/how-to-diagnose-treat-the-5-most-common-sleep-disorders
https://www.sciencedirect.com/topics/medicine-and-dentistry/international-classification-of-sleep-disorders
https://stanfordhealthcare.org/medical-conditions/sleep/nighttime-sleep-behaviors/confusional-arousals.html