همه ما گیاهان دارویی بسیاری را می‌شناسیم. اما چقدر از خواص آنها آگاهی داریم؟ آشنایی با خواص گیاهان در زمینه پوست و مو یا خواص خوراکی آنها به شما کمک می‌کند بدون درگیری با عوارض جانبی احتمالی هریک از آنها، از مزایا و خواص‌شان بهره‌مند شوید. دانه رازیانه یکی از مفیدترین این گیاهان به‌شمار می‌رود. خواص رازیانه برای سلامتی و نیز برای پوست و مو متعددند. این دانه‌های شگفت انگیز سرشار از مواد مغذی و انواع آنتی‌اکسیدان‌ها هستند.
در ادامه شما را با 14 ویژگی مهم دانه رازیانه برای پوست و مو آشنا خواهیم کرد.
1) خواص ضد میکروبی رازیانه
آنتول (Anethole) یکی از اصلی‌ترین مواد فعال در دانه رازیانه است که خواص ضدمیکروبی دارد. ثابت شده است که عصاره رازیانه در شرایط آزمایشگاهی می‌تواند از رشد باکتری‌هایی مانند اِشریشیا کلی، استافیلوکوکوس و قارچ‌هایی مانند کاندیدا، آسپرژیلوس و فیوزاریوم (Fusarium) جلوگیری کند؛ بنابراین دانه‌های این گیاه می‌توانند به‌عنوان یک عامل عالی و مؤثر برای کنترل بیماری‌های پوستی و اختلالات پوست سر مانند آکنه، درماتیت، اگزما، بیماری روزاسه و پسوریازیس در نظر گرفته شوند.
2) سرشار از آنتی‌اکسیدان
دانه رازیانه به‌دلیل داشتن مقادیر فراوان ترکیبات فلاونوئیدی و دیگر آنتی‌اکسیدان‌های قدرتمند مانند اسید کافئویل‌کینیک (Caffeoylquinic acid)، فنولیک‌ها و کوئرستین، مکمل تولید آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی در بدن است . این ویژگی، این دانه‌ها را به یک از بین برنده طبیعی رادیکال‌های آزاد و عوامل منفی و مخرب در سطح سلولی تبدیل می‌کند. افزایش آنتی‌اکسیدان باعث فعالیت بیشتر کلاژن برای سم‌زدایی، سلامت و طراوت پوست می‌شود.
3) رازیانه، گیاه ضد پیری
مطالعات انجام شده درباره خواص رازیانه نشان می‌دهند دانه‌های این گیاه به افزایش تولید کلاژن، الاستین و فاکتور رشد تغییر شکل دهنده بتا یک (TGF-Beta1) کمک می‌کنند. وجود این سه، برای معکوس کردن علائم پیری و داشتن پوست صاف و عاری از چین و چروک ضروری است. همچنین لیمونن موجود در دانه‌های این گیاه روند بهبود زخم را تسریع و به شما کمک می‌کند تا جای زخم (اسکار)، چروک گوشه خارجی چشم (چروک ناحیه پنجه کلاغی) و خطوط اخم را تا حد خوبی از بین ببرید.
4) بهبود سلولیت، از خواص رازیانه برای پوست بدن
سلولیت تجمع نامتقارن چربی زیر پوست است که باعث می‌شود پوست دارای برآمدگی و فرورفتگی شده و چروکیده به نظر برسد. سلولیت معمولاً در ناحیه شکم، ران و باسن ایجاد می‌شود . دانه‌های رازیانه در بسیاری از فرمولاسیون‌های پوستی ضدسلولیت استفاده می‌شوند. هنگام ماساژ ناحیه سلولیت با دم‌کرده دانه‌های رازیانه، پوست نواحی درگیر به‌تدریج صاف، هیدراته (مرطوب) و ترمیم می‌شود و درنهایت ظاهر ناخوشایند سلولیت از بین می‌رود. بنابراین می‌توانید با آسیاب کردن دانه‌های رازیانه و مخلوط آن با مقادیر مناسب آب، خمیر درست کنید و آن را روی نواحی دارای سلولیت قرار دهید.
5) درمان هایپرپیگمنتیشن و لک پوستی با دانه رازیانه
ماده ترنس- آنتول موجود در دانه‌های رازیانه به روشن شدن لک‌های پوستی به‌ویژه لک‌های ناشی از آفتاب کمک می‌کند. در صورتی که دانه‌های رازیانه به‌صورت موضعی و در غلظت مناسب استفاده شوند، علاوه بر کاهش تولید گونه‌های واکنش‌پذیر اکسیژن (مخرب‌ترین رادیکال‌های آزاد)، تولید برخی آنتی‌اکسیدان‌ها را افزایش می‌دهند که بدون ایجاد عوارض پوستی، به بازیابی رنگ طبیعی و سالم‌تر پوست کمک می‌کنند.
6) ضد آکنه
یکی از خواص رازیانه، ضدعفونی کننده بودن آن است که می‌تواند از بروز جوش جلوگیری نماید. خواص ضدعفونی‌کننده رازیانه، علیه میکروب‌ها و باکتری‌های عامل آکنه عمل می‌کند. از سوی دیگر، خواص ضد التهابی آن باعث کاهش تورم و التهاب ناشی از آکنه نیز می‌شوند. دانه‌های رازیانه همچنین دارای ترکیباتی قوی مانند لیمونن، آنتول و مایرسن (Myrcene) هستند که همگی در درمان آکنه مؤثرند.
برای بهره‌مندی از این ویژگی، تنها باید خمیری متشکل از پودر دانه رازیانه، عسل و ماست درست کنید، سپس آن را روی مناطق آسیب‌دیده بمالید و اجازه دهید 15-10 دقیقه روی پوست بماند. در نهایت پوست‌تان را با آب سرد بشویید.
7) پاکسازی عمیق پوست
دم‌کرده دانه رازیانه، چرک، آلودگی، سبوم بیش از حد، سلول‌های مرده و میکروب‌های موجود در اعماق منافذ پوست را تمیز کرده و انسداد این منافذ را برطرف می‌کند.
برای پاکسازی پوست با رازیانه، کافی است یک قاشق غذاخوری دانه رازیانه را درون یک قوری آب داغ بریزید. اجازه بدهید به مدت 20 دقیقه بماند تا دم بکشد. پس از خنک شدن، 2 قطره روغن درخت چای به آن اضافه کنید. این روغن باعث باز شدن منافذ مسدود پوست می‌شود. در ادامه این مایع را در یک بطری شیشه‌ای خالی با سرپوش چوب‌پنبه نگهداری کنید. برای مصرف، یک پنبه تمیز را به محلول آغشته کنید و روی صورتتان بمالید. پس از مصرف این ترکیب، از حجم آلودگی روی پنبه و همچنین تمیزی پوست‌تان شگفت‌زده خواهید شد.
8) تونر طبیعی پوست
رازیانه خاصیت قابض پوست دارد. دانه‌های این گیاه به کوچک شدن منافذ و کاهش چربی پوست کمک می‌کنند. این گیاه همچنین به‌دلیل خاصیت قوام‌بخشی و تقویت‌کنندگی، خاصیت ارتجاعی پوست را حفظ می‌کند.
برای استفاده از آن به عنوان تونر، می‌توانید دم‌کرده این گیاه را در یک بطری اسپری‌دار نگهداری و روزی دو بار روی صورت خود اسپری کنید تا پوست‌تان سفت و محکم شود. همچنین می‌توانید آن را دم کرده و صاف کنید، سپس در یک بطری معمولی در بسته نگهداری کنید و هنگام استفاده مقداری از آن را روی پد آرایشی ریخته و با ملایمت روی پوست خود بکشید.
9) پاکسازی پوست از درون
رازیانه به‌عنوان یک ادرارآور طبیعی، مشکلات احتباس ادرار را برطرف و به دفع سموم ایجادکننده آکنه کمک می‌کند. این ماده یک سم‌زدای عالی برای پوست است و آن را از درون پاکسازی و نرم می‌کند.
در آیورودا (طب مکملی که ریشه در شبه قاره هند دارد) نیز از دانه‌های رازیانه به دلیل خاصیت سم‌زدایی و درمانی آن استفاده می‌شود. برای تهیه محلول پاکسازی رازیانه، یک قاشق غذاخوری دانه رازیانه را داخل یک قوری حاوی آب داغ بریزید و بگذارید برای 20 دقیقه دم بکشد. این دمنوش را با معده خالی بنوشید.
البته اگر دچار مشکلات کلیوی هستید یا هر نوع دارویی مصرف می‌کنید، پیش از مصرف خوراکی رازیانه حتماً با پزشک خود مشورت کنید.
10) لایه‌برداری ملایم
یک‌مشت دانه رازیانه را بکوبید تا به‌صورت پودر دربیاید. این پودر بافتی زبر شبیه سنگ‌ریزه دارد و برای لایه‌برداری انواع پوست مناسب است. یک قاشق غذاخوری پودر رازیانه را با یک قاشق چای‌خوری آب مخلوط کنید تا خمیر غلیظی به دست بیاید. سپس خمیر را به‌آرامی روی صورت بمالید تا سلول‌های مرده و چربی اضافه روی سطح پوست از بین برود. با حرکت انگشتان خود به‌صورت دورانی به افزایش جریان خون کمک کنید.
11) آبرسانی پوست سر با رازیانه
خشکی و خارش پوست سر بسیار آزاردهنده است. حالا وقت آن است تا اجازه دهید دانه‌های رازیانه نقش خود را ایفا کنند. نگران نباشید! این دانه‌های شگفت‌انگیز قدرت آبرسانی خوبی دارند. این دانه‌ها تعادل pH پوست سر را حفظ کرده و رطوبت موردنیاز پوست سر را نیز تأمین می‌کنند. به‌این منظور پودر رازیانه را با ماست مخلوط کنید تا حالت خمیری به خود بگیرد، سپس این خمیر را به‌صورت یکنواخت روی پوست سرتان بمالید. بعد از 15 تا 20 دقیقه موهایتان را آبکشی کنید.
12) تقویت فولیکول‌های مو
این گیاه ارزشمند به دلیل آنکه سرشار از آنتی‌اکسیدان‌هایی مانند کوئرستین و کامپفرول و همچنین اسانس‌های روغنی مانند چاویکول (Chavicol)، لیمونن و آنتول است، گیاهی بسیار مفید به‌شمار می‌رود؛ زیرا تمام این مواد برای داشتن موهایی جذاب و سالم، حیاتی هستند. دانه‌های رازیانه همچنین سرشار از ویتامین‌های C، A و ویتامین‌های گروه B هستند که از سلول‌های مو در برابر رادیکال‌های آزاد و محرک‌های پوست سر محافظت می‌کنند.
برای بهره بردن از خواص آن، پس از شست‌وشوی مو، آنها را با محلول رازیانه آبکشی کنید.
برای تهیه محلول شست‌وشوی مو کافی است یک قاشق چای‌خوری دانه رازیانه را در 2 فنجان آب داغ بریزید. قبل از استفاده از آن روی موهایتان، اجازه دهید این ترکیب کاملاً خنک شود، سپس 3 قطره اسانس روغنی رزماری به آن اضافه و خوب مخلوط کنید. اسانس رزماری باعث تحریک رشد مو می‌شود. محلول را روی موهای خود ماساژ دهید.
نکته: در یک مطالعه ایرانی که در سال 2014 انجام شد، تأثیر ژل 3% رازیانه بر از بین بردن موهای زائد در 44 نفر خانم (که 22 نفرشان به عنوان شاهد در نظر گرفته شدند) طی مدت 24 هفته، بررسی شد. محققان از داده‌های حاصل از این مطالعه نتیجه گرفتند که این ژل می‌تواند در کاهش تراکم و ضخامت موهای زائد مؤثر باشد. بر همین مبنا تبلیغات زیادی در مورد اثر موزدایی ژل رازیانه صورت گرفت، اما هیچ مطالعه دیگری این نتایج را تکرار یا تأیید نکرده است. با توجه به کوچک بودن جامعه آماری این مطالعه و عدم وجود تحقیقات گسترده دیگر، معتبر دانستن اثر موزدایی ژل رازیانه، در حال حاضر از نظر علمی صحیح نیست و به مطالعات دقیق‌تر و جامع‌تری نیاز است.
13) جلوگیری از سفیدی زودرس مو
رازیانه هم به‌صورت موضعی و هم خوراکی در جلوگیری از سفیدی زودرس موها مؤثر است. از آنجا که این ماده سرشار از مواد معدنی مانند کلسیم، پتاسیم، آهن، روی، سلنیوم، منگنز و همچنین آنتی‌اکسیدان‌های قوی است، فولیکول‌های مو را تقویت و تغذیه می‌کند و باعث رشد سریع مو می‌شود. برای داشتن ظاهر بانشاط، سالم و جوان، از دمنوش رازیانه در برنامه غذایی‌تان استفاده کنید. دقت کنید هنگام تهیه دمنوش، اجازه ندهید بجوشد.
14) کاهش پف چشم‌ها
دانه‌های رازیانه به دلیل خواص خنک‌کنندگی و نرم‌کنندگی، باعث تسکین فوری داغی و پف چشم‌ها می‌شوند. پس از تهیه پودر دانه رازیانه آن را با کمی آب مخلوط کنید تا به شکل خمیر در بیاید. خمیر را در یک پارچه نرم و مرطوب بپیچید و به‌عنوان کمپرس سرد روی نواحی پف‌کرده چشم‌ها قرار دهید.
تجربه شما از خواص رازیانه
شما تجربه استفاده از این گیاه را دارید؟ آیا ویژگی دیگری از رازیانه می‌شناسید که در این مطلب به آن اشاره‌ای نشده باشد؟ برایمان بنویسید!
منابع
https://beautymunsta.com/beauty-benefits-of-fennel-seeds
https://www.bebeautiful.in/all-things-skin/everyday/the-benefits-of-fennel-seeds-for-your-hair-and-skin
تیم نویسندگان
دکتر زهرا کلاهدوز
