مسمومیت ویتامین چگونه اتفاق می‌افتد؟ علائم آن چیست؟

ممکن است شما از شنیدن اصطلاح «مسمومیت با ویتامین‌ها» تعجب کنید و بگویید چگونه ماده‌ای که عالی و ضروری است می‌تواند یک بُعد تاریک نیز داشته باشد؟! از زمان کشف ویتامین‌ها در اواخر قرن 19 و اوایل قرن 20، ماهیت و میزان دقیق نیاز بدن ما به آن‌ها بحث‌برانگیز بوده است. اما مسمومیت ویتامین موضوعی است که با سبک زندگی سال‌های اخیر ما، بسیار مورد توجه قرار گرفته است.

نتیجه تلاش‌های مجموعه‌ای از اپیدمیولوژیست‌ها، پزشکان، شیمی‌دانان و فیزیولوژیست‌ها بود که به درک امروزی ما از ویتامین‌ها و مواد معدنی منجر شد. پس از سال‌ها مشاهده، آزمایش و آزمون و خطا، آن‌ها توانستند تشخیص دهند بر خلاف باور رایج آن زمان، بروز برخی از بیماری‌ها ناشی از عفونت‌ یا سموم نبوده، بلکه این مشکلات در اثر کمبود ویتامین ایجاد می‌شوند.

پس از آن، محققان مقادیری از ویتامین‌ها را که بدن به آن‌ها نیاز دارد مشخص کردند تا از بیماری‌های ناشی از کمبود ویتامین جلوگیری کنند. تا این‌جا همه‌چیز عالی بود. مشکل زمانی به وجود آمد که مردم تصور کردند «ویتامین‌ها برای سلامتی ضروری هستند. بیایید آن‌ها را مصرف کنیم، هرچه بیشتر، بهتر!» در این مرحله، روی دیگر سکه نمایان شد.

در این مقاله با مسمومیت ویتامین و چگونگی اجتناب از آن، بدون اینکه به کمبود ویتامین دچار شوید، آشنا خواهید شد.

ویتامین چیست؟

ویتامین‌ها گروهی از مواد مغذی هستند که وجود آن‌ها برای حفظ سلامت بدن ضروری است. مقادیر مناسب از ویتامین‌ها برای حفظ سلامت مغز، استخوان‌ها، پوست و خون اهمیت دارد. چندین ویتامین نیز به متابولیسم غذا کمک می‌کنند. بدن، بسیاری از ویتامین‌ها را تولید نمی‌‌کند و باید از طریق غذا یا مکمل‌ها به‌دست آیند. ازجمله این ویتامین‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ویتامین A
• ویتامین B₁ (تیامین)
• ویتامین B₂ (ریبوفلاوین)
• ویتامین B₃ (نیاسین)
• ویتامین B₅ (اسید پانتوتنیک)
• ویتامین B₆
• ویتامین B₇ (بیوتین)
• ویتامین B₉ (فولات، اسید فولیک)
• ویتامین B₁₂ (کوبالامین)
• ویتامین C (اسید اسکوربیک)
• ویتامین D (کلسیفرول)
• ویتامین E (آلفا توکوفرول)
• ویتامین K (فیلوکینون، منادیون)

ویتامین‌های محلول در چربی در مقایسه با ویتامین‌های محلول در آب

مهم است که یک ویتامین از نوع محلول در چربی است یا از نوع محلول در آب. این‌جاست که خطر مصرف بیش از حد ویتامین مطرح می‌شود. بدن، ویتامین‌های محلول در آب را هنگام هضم مصرف می‌کند و معمولاً برای مدت طولانی در هیچ‌کدام از بافت‌های بدن جذب نمی‌شوند.

همه ویتامین‌های ضروری به جز ویتامین‌های E، D، A و K، محلول در آب هستند. این چهار ویتامین محلول در چربی بوده و بدن می‌تواند آن‌ها را برای استفاده طولانی‌مدت در بافت چربی ذخیره کند.

با توجه به نحوه جذب و استفاده از ویتامین‌ها، برخی از ویتامین‌ها هنگام مصرف یک‌باره در مقادیر سمی، خطر کمتری دارند. آن‌ها تنها زمانی مشکلاتی برای سلامتی ایجاد می‌کنند که در دوزهای بالا و به صورت مداوم، به مدت چندین روز، یا در دوزهای بسیار بالا در نتیجه استفاده نادرست از مکمل‌ها مصرف شوند.

بدن، ویتامین‌های محلول در چربی را به‌سرعت جذب می‌کند و اگر در دوزهای متوسط تا بسیار بالا مصرف شوند، می‌توانند خطرات آنی برای سلامتی ایجاد کنند.

آنچه باید قبل از مصرف یک مکمل بدانید

سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) مسئولیت نظارت بر مکمل‌های غذایی را در این کشور بر عهده دارد، ولی هیچ آزمایش ایمنی یا تأییدیه قبل از عرضه یک مکمل جدید به بازار را الزامی نمی‌داند. علاوه بر این، هیچ الزامی وجود ندارد که در بسته‌بندی مکمل‌های غذایی عوارض جانبی بالقوه آن‌ها ذکر شود.

علاوه بر این، استاندارهایی وجود ندارد تا حداکثر ابعاد قرص‌ها را مشخص کند. این موضوع می‌تواند خطری بالقوه برای افراد مسن باشد چون این احتمال وجود دارد که در این افراد مشکل بلع ایجاد شود.

ارائه‌دهندگان مراقبت‌های بهداشتی ممکن است از پرسش از بیماران درباره استفاده از مکمل‌های غذایی بدون نسخه یا طبیعی غفلت کنند. بدون این اطلاعات، این احتمال وجود دارد که آن‌ها تشخیص ندهند علائم و نشانه‌هایی که بیمار تجربه می‌کند ممکن است به مصرف این محصولات مربوط باشد.

مطمئناً مصرف برخی از مکمل‌های غذایی می‌تواند مفید باشد. به این دلیل که این محصولات مواد مؤثره‌ای دارند – مولکول‌هایی که با گیرنده‌های بدن واکنش نشان می‌دهند – و باعث بروز تغییرات فیزیولوژیک می‌شوند. گرچه همین مواد مؤثره موجود در مکمل‌ها می‌توانند عوارض ناخواسته‌ای مانند افزایش فشار خون، ضربان قلب نامنظم یا تند، سردرد، گیجی یا علائم گوارشی در پی داشته باشند.

 روش ایمن برای استفاده از مکمل‌های تغذیه‌ای چیست؟

سالم‌ماندن نیازمند رویکردی چندوجهی برای خودمراقبتی است. آگاهی و دانش درباره هر مکملی، حتی اگر به عنوان مکمل طبیعی، گیاهی و غیر دارویی تبلیغ شود، بخشی از این مراقبت است.

اگر ویتامین‌ها، مکمل‌ها یا محصولات گیاهی را مصرف می‌کنید، همیشه برچسب‌های ایمنی روی بسته‌بندی را بخوانید. از داروساز یا پزشک خود بخواهید همه داروهایی را که مصرف می‌کنید (و در یک لیست با خود می‌برید)، بررسی کند تا مطمئن شوید مکمل‌ها، چه به‌تنهایی و چه همراه با داروهایی که توسط پزشک تجویز شده‌اند یا داروهای بدون نسخه، اثرات مضری برجای نخواهند گذاشت.

اگر بعد از مصرف یک مکمل غذایی علائم نگران‌کننده‌ای مشاهده کردید، مصرف آن را قطع کرده و با پزشک خود تماس بگیرید.

مسمومیت با ویتامین‌های محلول در چربی

همان‌طور که پیش از این گفتیم، ویتامین‌های E، D، A و K محلول در چربی هستند و بدن می‌تواند آن‌ها را برای مدتی طولانی در بافت‌های نرم نگه دارد. بنابراین، اگر نادرست مصرف شوند، می‌توانند عوارض جانبی سمی در پی داشته باشند.

مسمومیت ویتامین A

همان‌طور که کمبود ویتامین A می‌تواند بر سلامتی تأثیر منفی بگذارد، دریافت بیش از حد مجاز آن نیز می‌تواند خطرناک باشد.

چون ویتامین A محلول در چربی است، در بدن ذخیره می‌شود و به مرور زمان می‌تواند به سطوح ناسالم برسد. مصرف بیش از حد ویتامین آ به عوارض جانبی جدی منجر می‌شود و اگر به صورت خوراکی در مقادیر بسیار بالا مصرف شود حتی می‌تواند کشنده باشد.

مقدار مجاز مصرف ویتامین آ

میزان توصیه‌شده مجاز روزانه (RDA) ویتامین A به مقدار 900 میکروگرم برای مردان (معادل 3000 واحد بین‌المللی رتینول) و 700 میکروگرم برای زنان (معادل 2300 واحد بین‌المللی رتینول) در روز است. این مقدار را با داشتن یک رژیم غذایی کامل به‌راحتی می‌توان به دست آورد.

توجه داشته باشید از حداکثر میزان قابل تحمل یعنی 10 هزار واحد بین‌المللی (3000 میکروگرم) برای بزرگسالان تجاوز نکنید تا به مسمومیت دچار نشوید.

اگرچه مصرف بیش از حد ویتامین A از پیش ساخته‌شده از طریق منابع حیوانی مانند جگر امکان‌پذیر است، اما مسمومیت اغلب با مصرف بیش از حد مکمل‌ها و مصرف درمانی برخی داروها مانند ایزوترتینوئین (راکوتان، دکوتان) مرتبط است.

چه مقدار ویتامین آ باعث مسمومیت می‌شود؟

سمیت حاد Vitamin A در یک دوره زمانی کوتاه و با یک‌بار مصرف دوز بسیار بالای ویتامین و سمیت مزمن با مصرف دوزهای بیش از 10 برابر مقدار توصیه‌شده مجاز روزانه (RDA) در بازه زمانی طولانی‌تر رخ خواهد داد.

 علائم مسمومیت مزمن ویتامین A

شایع‌ترین عوارض جانبی مسمومیت مزمن ویتامین A که اغلب با عنوان هایپر ویتامینوز A شناخته می‌شود، عبارتند از:

• اختلالات بینایی
• درد مفاصل و استخوان
• کم‌اشتهایی
• تهوع و استفراغ
• حساسیت به نور خورشید
• ریزش مو
• سردرد
• خشکی پوست
• خارش پوست
• آسیب کبدی
• زردی و یرقان
• تأخیر در رشد
• کاهش اشتها
• سردرگمی

مسمومیت حاد ویتامین A

مسمومیت حاد، کمتر از مسمومیت مزمن ویتامین A شایع است و با علائم شدیدتری ازجمله آسیب کبدی، افزایش فشار داخل جمجمه و حتی مرگ همراه است.

علاوه بر این، سمیت ویتامین A می‌تواند بر سلامت مادر و جنین تأثیر منفی بگذارد و ممکن است به نقایص مادرزادی منجر شود. برای جلوگیری از مسمومیت، از مصرف مکمل‌های ویتامین A با مقدار بالا دوری کنید.

حد بالای مصرف (Upper Limit) با مصرف منابع غذایی حیوانی ویتامین A و هم‌چنین مکمل‌های این ویتامین اعمال می‌شود.

مصرف زیاد کاروتنوئیدهای غذایی با سمیت ارتباطی ندارد، اگرچه بر اساس نتایج مطالعات انجام‌شده، مصرف مکمل‌های بتاکاروتن با افزایش خطر ابتلا به سرطان ریه و بیماری قلبی در افراد سیگاری مرتبط است.

چون مصرف بیش از حد ویتامین A می‌تواند مضر باشد، قبل از مصرف مکمل‌های این ویتامین حتماً با پزشک خود مشورت کنید.

نکته بسیار مهم: مصرف جگر و مکمل‌های ویتامین A در دوران بارداری، به ویژه سه ماهه اول بارداری، آسیب‌های بسیار جدی برای جنین به دنبال دارد. اگر باردار هستید یا قصد باردار شدن دارید، از مصرف خوراکی‌ها و غذاهای حاوی مقادیر بالای ویتامین آ خودداری کنید.

درمان مسمومیت با ویتامین A

اگر مسمومیت مزمن با ویتامین A به وسیله آزمایش خون در شما تشخیص داده شد؛ مهم‌ترین اقدام عملی کاهش مصرف ویتامین A است. در صورت مسمومیت شدید با دوز زیادی از ویتامین، باید از کپسول خوراکی ذغال فعال استفاده کرد.

اگر ذغال فعال در دسترس نبود یا بیش از یک ساعت تا بیمارستان فاصله داشتید؛ از ایپکاک (شربت اسفراغ‌آور) جهت استفراغ و تخلیه معده استفاده کنید.

در صورت اُوردوز با ویتامین یا هر نوع مسمومیت، سریعاً با مرکز اطلاع‌رسانی داروها و سموم (1490) تماس بگیرید.

 مسمومیت ویتامین D

سمیت ویتامین D که هایپرویتامینوز D نیز نامیده می‌شود، یک بیماری نادر اما بالقوه جدی است که با وجود مقادیر بیش از حد ویتامین D در بدن ایجاد می‌شود.

مسمومیت ویتامین D معمولاً با مصرف دوزهای بالای مکمل‌های ویتامین D ایجاد می‌شود – نه در اثر رژیم غذایی یا قرارگرفتن در معرض نور خورشید. چون بدن میزان ویتامین D تولیدشده در اثر قرارگرفتن در معرض نور خورشید را تنظیم می‌کند و مواد غذایی غنی‌شده نیز حاوی مقادیر زیادی ویتامین D نیستند.

علائم مسمومیت با ویتامین دی و عوارض آن

پیامد اصلی مسمومیت با ویتامین D تجمع کلسیم در خون (هایپرکلسمی) است که می‌تواند باعث تهوع و استفراغ، ضعف و تکرر ادرار شود. سمیت ویتامین D ممکن است به درد استخوان و مشکلات کلیوی مانند تشکیل سنگ‌های کلسیمی بیانجامد.

درمان این سمیت با عدم مصرف ویتامین D و محدودکردن مصرف کلسیم در رژیم غذایی محقق می‌شود. هم‌چنین ممکن است پزشک مایعات و داروهای داخل وریدی مانند کورتیکواستروئیدها یا بیس فسفونات‌ها را تجویز کند.

مقدار مجاز مصرف ویتامین دی

مصرف روزانه 60 هزار واحد بین‌المللی (IU) ویتامین D به مدت چندماه، باعث مسمومیت می‌شود. این میزان چندین برابر بیشتر از مقدار توصیه‌شده مجاز روزانه (RDA) در ایالات متحده یعنی 600 واحد بین‌المللی در روز، برای اکثر بزرگسالان است.

گاهی اوقات از دوزهای بالاتر از مقدار توصیه‌شده مجاز روزانه برای درمان مشکلات پزشکی مانند کمبود ویتامین D استفاده می‌شود، اما این دوزها فقط تحت نظر پزشک برای یک بازه زمانی مشخص تجویز می‌شوند. در زمان مصرف دوزهای بالای ویتامین D، سطح خونی آن باید تحت کنترل باشد.

مثل همیشه، قبل از مصرف مکمل‌های ویتامین و مواد معدنی با پزشک خود مشورت کنید.

 مسمومیت ویتامین E

اکثر افراد ویتامین E کافی را از رژیم غذایی متعادل دریافت می‌کنند. برخی تحقیقات نشان می‌دهند اگر دچار آلزایمر خفیف تا متوسط باشید، مصرف ویتامین E می‌تواند به کُندکردن پیشرفت بیماری کمک کند. البته مقدار مورد نیاز و ایمن آن را حتماً باید پزشک متخصص تجویز کند.

با این حال، مصرف خوراکی ویتامین E ممکن است خطر ابتلا به سرطان پروستات را افزایش دهد. استفاده از این مکمل به‌ویژه در دوزهای بالا و در صورت ابتلا به سایر بیماری‌ها یا بروز حملات قلبی یا سکته مغزی می‌تواند خطرات جدی دیگری را به همراه داشته باشد.

 ایمنی و عوارض جانبی ویتامین E

به طور کلی، مصرف خوراکی ویتامین E در دوزهای مناسب، معمولاً بی‌خطر است و به‌ندرت می‌تواند باعث موارد زیر شود:

• حالت تهوع
• اسهال
• گرفتگی و اسپاسم گوارشی
• خستگی
• ضعف
• سردرد
• تاری دید
• بثورات پوستی
• اختلال عملکرد غدد جنسی
• افزایش غلظت کراتین در ادرار (کراتینوری)

مصرف دوزهای بالاتر ویتامین E ممکن است خطر عوارض جانبی را افزایش دهد. هم‌چنین، افرادی که سطح سلامتی پایینی دارند و دوزهای بالایی از ویتامین E مصرف می‌کنند، در معرض خطر مرگ‌ومیر بیشتری قرار می‌گیرند.

استفاده از ویتامین E می‌تواند با بروز بسیاری از بیماری‌ها در ارتباط باشد. برای مثال، تحقیقات نشان می‌دهند مصرف خوراکی ویتامین E ممکن است خطر ابتلا به سرطان پروستات را افزایش دهد. تحقیقات دیگر نشان می‌دهند استفاده از ویتامین E ممکن است خطر مرگ را در افرادی که سابقه بیماری قلبی شدید، مانند حمله قلبی یا سابقه سکته مغزی دارند، افزایش دهد.

در شرایط زیر، قبل از مصرف ویتامین E با پزشک خود مشورت کنید:

• کمبود ویتامین K
• بیماری چشمی که در آن شبکیه آسیب دیده است (رتینیت پیگمنتوزا)
• اختلالات خون‌ریزی
• دیابت
• سابقه حمله قلبی یا سکته مغزی
• سرطان سر و گردن
• بیماری کبدی

مصرف این مکمل ممکن است خطر خون‌ریزی را افزایش دهد. اگر قصد دارید جراحی کنید، از دو هفته قبل، از مصرف ویتامین E خودداری کنید. هم‌چنین اگر برای بازکردن عروق مسدودشده و بازگرداندن جریان طبیعی خون به عضله قلب (آنژیوپلاستی) عملی انجام داده‌اید یا برنامه‌ای برای انجام این عمل دارید، با پزشک خود صحبت کنید.

 مسمومیت ویتامین K

سمیت ویتامین K بسیار نادر است. تنها سمیت گزارش‌شده ناشی از مصرف منادیون است که در انسان رخ نمی‌دهد. منادیون (ویتامین K3) یک پیش‌ساز ویتامین محلول در چربی است که در کبد به مناکینون تبدیل می‌شود. این ماده در آزمایشگاه تولید می‌شود و در طبیعت وجود ندارد. تصور می‌شود سمیت این ویتامین با خواص محلول در آب آن مرتبط باشد. هنگام مسمومیت، علائم زردی، افزایش بیلی‌روبین خون، کم‌خونی (آنمی) همولیتیک (اختلالی که در آن سرعت از بین رفتن گلبول‌های قرمز خون سریع‌تر از تولید مجدد آن‌هاست) و کرن‌ایکتروس در نوزادان (نوعی آسیب مغزی که می‌تواند ناشی از سطوح بالای بیلی‌روبین در خون نوزاد باشد) ظاهر می‌شود.

مکانیسمی که در آن سمیت با منادیون رخ می‌دهد، افزایش جذب اکسیژن در کبد است که به افزایش قابل توجه پراکسیداسیون لیپیدی منجر شده و این اتفاق به نوبه خود باعث آسیب سلولی و مرگ می‌شود. آسیب سلول‌های کبدی به بروز علائم مرتبط با سمیت ویتامین K منجر خواهد شد.

 آیا ویتامین‌های محلول در آب می‌توانند باعث مسمومیت شوند؟

آیا ویتامین C و ویتامین‌های گروه B می‌توانند باعث مسمومیت شوند؟ تعجب می‌کنید اگر بدانید مصرف آن‌ها نیز می‌تواند مسمومیت در پی داشته باشد؟!

 ویتامین‌های گروه B

ویتامین‌های گروه B برای متابولیسم بدن اهمیت دارند. مصرف این ویتامین‌ها با سلامت پوست، مو، مغز و عضلات در ارتباط است. خوش‌بختانه، به استثنای ویتامین‌های B3 و B6، به احتمال زیاد با مصرف بیش از حد سایر ویتامین‌های این گروه، به سمیت قابل توجهی دچار نخواهید شد.

مسمومیت ویتامین B1 (تیامین)

ویتامین B1 که با نام تیامین نیز شناخته می‌شود، در گوشت گاو، غلات کامل، حبوبات، آجیل و دانه آفتاب‌گردان یافت می‌شود. مقدار توصیه‌شده روزانه این ویتامین برای بزرگسالان، 1.2 میلی‌گرم برای مردان و 1.1 میلی‌گرم برای زنان است. ویتامین B1 در دوزهای بالا سمی نیست.

ویتامین B2 (ریبوفلاوین)

ویتامین B2 که با نام ریبوفلاوین نیز شناخته می‌شود، در لبنیات، تخم مرغ، گوشت، ماهی سالمون، غلات کامل و سبزیجات دارای برگ سبز یافت می‌شود. مقدار توصیه‌شده روزانه آن برای بزرگسالان، 1.3 میلی‌گرم برای مردان و 1.1 میلی‌گرم برای زنان است. ویتامین B2 در دوزهای بالا سمی نیست.

ویتامین B3 (نیاسین)

ویتامین B3 که با نام نیاسین نیز شناخته می‌شود، در گوشت، ماهی، غلات کامل و سبزیجات برگ‌دار یافت می‌شود. مقدار توصیه‌شده روزانه آن برای بزرگسالان، 16 میلی‌گرم برای مردان و 14 میلی‌گرم برای زنان است.

از ویتامین B3 به شکل درمانی و برای مدیریت کلسترول خون استفاده می‌شود. اما اگر برای مدتی طولانی، روزانه، ۵۰ میلی‌گرم یا بیشتر استفاده شود، ممکن است فرد را در معرض خطر مسمومیت قرار بدهد. بنابراین سطح کلسترول خود را 30 تا 60 روز پس از یک دوره مصرف نیاسین (B3) بررسی کنید.

نکته بسیار مهم: اگر باردار هستید، از مصرف بیش از حد ویتامین B3 خودداری کنید. چون این ویتامین می‌تواند باعث نقایص مادرزادی شود.

یک بار مصرف دوزهای بالای ویتامین B3 سمی نیست. با این حال، اگر به نقرس مبتلا هستید، این ویتامین را نباید مصرف کنید چون می‌تواند سطح اسید اوریک را افزایش دهد. با مصرف ویتامین B3 هم‌زمان با استاتین‌ها (داروهای کاهنده کلسترول خون) خطر ابتلا به این موارد افزایش می‌یابد: میوپاتی (بیماری‌هایی که بر عضلات کنترل‌کننده حرکات ارادی بدن تأثیر می‌گذارند) و رابدومیولیز (یک وضعیت پزشکی وخیم است و زمانی رخ می‌دهد که بافت عضلانی آسیب‌دیده، مواد شیمیایی را در خون آزاد کند). B3 هم‌چنین ممکن است باعث تشدید بیماری زخم پپتیک شود.

علائم اولیه مسمومیت با ویتامین B3 گاهی اوقات «گرگرفتگی نیاسین یا نیاسین فلاش» نامیده می‌شود. در این عارضه رگ‌های خونی گشاد شده (اتساع عروق) و منجر به قرمزی پوست، خارش و سوزش می‌شود. اگرچه این عارضه خطر حیاتی ندارد، اما شاخصی مهم در مسمومیت با ویتامین B3 محسوب می‌شود. استفاده بیش از حد و طولانی‌مدت از ویتامین B3، به‌ویژه در افرادی که سابقه ابتلا به بیماری کبدی دارند، می‌تواند باعث آسیب کبدی شود.

ویتامین B5 (اسید پانتوتنیک)

ویتامین B5 که با نام اسید پانتوتنیک نیز شناخته می‌شود، در مرغ، زرده تخم مرغ، لبنیات، غلات کامل، حبوبات، قارچ، کلم پیچ، کلم و کلم بروکلی یافت می‌شود. مقدار توصیه‌شده روزانه برای بزرگسالان، 5 میلی گرم است.

ویتامین B5 در دوزهای بالا سمی نیست، اما در دوزهای بسیار بالا ممکن است باعث اسهال شود.

ویتامین B6

ویتامین B6 گروهی از ترکیبات مربوط به پیریدوکسین است که در گوشت طیور، ماهی، غلات کامل، حبوبات و بلوبری یافت می‌شود. مقدار توصیه‌شده روزانه آن 1.3 تا 2 میلی گرم برای بزرگسالان است.

مصرف دوزهای مکمل بیش از 100 میلی‌گرم در روز برای بزرگسالان، خارج از مصارف درمانی، توصیه نمی‌شود. مصرف طولانی‌مدت دوزهای بالا (از 1000 تا 6000 میلی‌گرم) می‌تواند بر مغز تأثیر منفی بگذارد و علائم عصبی مانند بی‌حسی و گزگز در اندام‌های انتهایی ایجاد کند.

مصرف بیش از حد ویتامین ب 6 ممکن است باعث از دست‌دادن هماهنگی (تعادل و توازن)، ضایعات پوستی و اختلال در هضم شود. علائم معمولاً با قطع مصرف مکمل‌های ویتامین برطرف می‌شوند.

ویتامین B7 (بیوتین)

ویتامین B7 که با نام بیوتین نیز شناخته می‌شود، در جگر، تخم مرغ، لبنیات، موز، سیب‌زمینی شیرین و آجیل یافت می‌شود. مقدار توصیه‌شده روزانه آن برای بزرگسالان، 30 میکروگرم است.

ویتامین B7 در دوزهای بالا سمی نیست.

مسمومیت با ویتامین B9 (فولات، اسید فولیک)

مصرف ویتامین B9 که معمولاً با نام فولات یا اسید فولیک شناخته می‌شود، در تولید سلول‌های جدید و هم‌چنین رشد اولیه مغز و نخاع جنین در دوران بارداری اهمیت دارد. این ویتامین در مرکبات و سبزی‌های برگ‌دار یافت می‌شود.

مقدار توصیه‌شده روزانه آن برای بزرگسالان، 400 میکروگرم است. افراد باردار 600 میکروگرم و مادرانی که در دوران شیردهی هستند 500 میکروگرم از این ویتامین را باید در روز دریافت کنند.

اسید فولیک در دوزهای بالا سمی نیست، اما می‌تواند علائم کم‌خونی (آنمی) پرنیشیوز را پنهان کند. آنمی پرنیشیوز (pernicious anemia) یک بیماری خودایمنی است که در آن جذب ویتامین B12 توسط بدن انجام نمی‌شود. بدون ویتامین B12 کافی، گلبول‌های قرمز کمتری وجود خواهد داشت که اکسیژن را در سراسر بدن حمل کنند.

مسمومیت ویتامین B12 (کوبالامین)

ویتامین B12 که با نام کوبالامین نیز شناخته می‌شود، در لبنیات، تخم مرغ، ماهی، مرغ و گوشت یافت می‌شود. مقدار توصیه‌شده روزانه آن برای بزرگسالان 2.4 میکروگرم است.

ویتامین B12 در دوزهای بالا سمی نیست.

ویتامین سی

ویتامین C که با نام اسید اسکوربیک نیز شناخته می‌شود، یک آنتی اکسیدان است و از آسیب به سلول‌ها جلوگیری می‌کند. هم‌چنین از آن در رشد و ترمیم بافت‌ها در بدن استفاده می‌شود. ویتامین C در مرکبات، سیب‌زمینی، فلفل‌ها و سبزیجات یافت می‌شود. مقدار توصیه‌شده روزانه آن برای بزرگسالان، 90 میلی‌گرم برای مردان و 75 میلی‌گرم برای زنان است.

ویتامین C معمولاً سمی نیست، اما مصرف دوزهای بالای 2000 میلی‌گرم در روز می‌تواند بر عمل هضم تأثیر بگذارد و باعث اسهال، گرفتگی عضلات و حالت تهوع شود.

رژیم‌های ویتامین با دوز بالا

جز در مواردی که پزشک توصیه می‌کند، روزانه نباید از مولتی‌ویتامین یا مکمل‌های ویتامین بیش از دوز توصیه‌شده استفاده کنید. هرچند برخی از بیماری‌ها و عارضه‌ها را با مصرف زیاد ویتامین می‌توان بهبود بخشید، اما قبل از تنظیم رژیم‌های ویتامین با دوز بالا، باید با یک پزشک مشورت کنید. این مسئله در مورد مکمل‌های معدنی نیز صدق می‌کند.

کلام آخر

اگر درباره سمیت با مصرف ویتامین نگران هستید، با پزشک خود درباره استفاده از مکمل‌های ویتامین صحبت کنید، چون شناسایی علائم مرتبط امکان‌پذیر است. به این ترتیب، براساس نتایج آزمایش خون، فرآیند درمان مشخص می‌شود.

به عنوان یک قاعده کلی، توقف مصرف بیش از حد مکمل‌ها به بدن اجازه می‌دهد عدم تعادل را اصلاح و سلامتی را بازیابی کند.

از تجربه خودتان بگویید

آیا شما هم تجربه استفاده بیش از حد از مکمل‌ها و ابتلا به مسمومیت ویتامین را داشته‌اید؟ آیا آن‌ها را مفید می‌دانید؟ اگر بله، از روند مصرف و نتیجه آن برایمان بنویسید. همچنین در صورتی که پرسشی در مورد مسمومیت با ویتامین دارید مطرح نمائید تا کارشناسان ما پاسخگوی شما باشند.