بیماری خود ایمنی چیست؟ انواع، علائم و روش‌های کنترل آن چگونه است؟

بسیاری از اوقات برقراری تعادل میان مسئولیت‌های متفاوت مانند مراقبت از خود و اعضای خانواده، هم‌زمان با تلاش برای مدیریت زندگی شغلی و اجتماعی، خسته‌کننده و دردآور است؛ اما آیا این خستگی و علائم دیگر تنها ناشی از یک زندگی استرس‌آور است یا زنگ خطر وجود یک بیماری زمینه‌ای مانند بیماری خود ایمنی به صدا درآمده است؟

بیماری خود ایمنی! این عبارت برای خیلی‌ از افراد یک مفهوم ناشناخته است و برای برخی دیگر یک کلمه وحشت‌آور. با این حال، برای کسانی که اطلاعات کافی از این نوع بیماری‌ها دارند، آن‌قدرها هم ترسناک نیست. بنابراین لازم است با بیماری‌های خود ایمنی آشنا شویم و اطلاعات کافی درباره آن‌ها به دست آوریم.

بیماری‌ خود ایمنی چیست؟

سیستم ایمنی، مجموعه‌ای از سلول‌های خاص و مواد شیمیایی است که از شما در برابر انواع بیماری‌ها و عفونت‌هایی که در اثر ورود عوامل بیگانه، مانند ویروس‌ها و باکتری‌ها به بدن ایجاد می‌شوند، محافظت می‌کند. در شرایط طبیعی، سیستم ایمنی قابلیت تشخیص عوامل بیماری‌زا در بدن را دارد و آن‌ها را از بین می‌برد.

اما هنگامی که فردی به بیماری خود ایمنی مبتلا می‌شود یعنی سیستم ایمنی بدن او قدرت شناسایی سلول‌های خودی از عوامل بیگانه را از دست داده و در نتیجه، به اشتباه به سلول‌های سالم و طبیعی بافت‌ها و ارگان‌های خود بدن حمله می‌کند. اگرچه متخصصان، تئوری‌های متعددی درباره چرایی خطای سیستم ایمنی و بروز این دسته از بیماری‌ها مطرح کرده‌اند، اما هنوز علت اصلی آن‌ها به طور دقیق مشخص نیست.

بیش از 80 نوع بیماری خود ایمنی وجود دارد. این دسته از بیماری‌ها می‌توانند تقریباً هر بخشی از بدن را هدف قرار دهند. برای مثال، آلوپسی آره آتا نوعی بیماری خود ایمنی پوستی است که باعث ریزش مو می‌شود. بیماری هپاتیت خود ایمنی، به کبد آسیب می‌زند. در بیماری آرتریت روماتوئید (روماتیسم مفصلی)، سیستم ایمنی به نقاط متفاوت بدن مانند مفاصل، ریه‌ها و چشم‌ها حمله می‌کند. حتی دیابت نوع 1 نیز نوعی بیماری خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن، پانکراس را هدف قرار می‌دهد و سلول‌های تولیدکننده انسولین را از بین می‌برد.

چه عواملی سبب بروز بیماری‌های خود ایمنی می‌شوند؟

تا به حال هیچ نظریه قطعی درباره علت بروز بیماری‌های خود ایمنی ارائه نشده است. با این حال، قاطعانه می‌توان گفت که خوشبختانه این دسته از بیماری‌ها مسری نیستند و از فردی به فرد دیگر منتقل نمی‌شوند. بیماری‌های خود ایمنی معمولاً بین اعضای یک خانواده شایع‌اند؛ به این معنا که ژن‌های خاصی، برخی از افراد را نسبت به این نوع از بیماری‌ها آسیب‌پذیرتر می‌کنند.

اگرچه محققان درباره علت دقیق این بیماری‌ها مطمئن نیستند، مطالعات روی برخی از فرضیه‌ها همچنان ادامه دارد. طبق یکی از تئوری‌های موجود، برخی از میکروارگانیسم‌ها (مانند باکتری‌ها یا ویروس‌ها)، برخی از داروها یا مواد شیمیایی و سایر عوامل محیطی ممکن است از طریق بروز تغییراتی در بدن، سیستم ایمنی را گیج کنند. ممکن است این تغییرات در افرادی که از نظر ژنتیکی نسبت به اختلالات خود ایمنی آسیب‌پذیرتر هستند، بیشتر رخ دهند.

چرا آمار ابتلا به بیماری‌های خود ایمنی در حال افزایش است؟

طبق برآوردهای انجام‌شده در سطح جهانی، موارد ابتلا به بیماری‌های خود ایمنی سالانه بین 3 تا 9 درصد در حال افزایش است. از آنجا که محتوای ژنتیکی انسان طی دهه‌های گذشته تغییری نکرده است، بیشتر محققان بر این باورند که عوامل محیطی نقش کلیدی در این روند صعودی دارند.

دور از ذهن هم نیست که هوای آلوده، استرس‌های روانی، مواد غذایی نامناسب و بسیاری عوامل مشابه دیگر که در روند طبیعی زندگی انسان‌ها در گذشته وجود نداشتند، اکنون مسئله‌ساز شوند.

بیماری‌های خود ایمنی چگونه بدن را تحت تأثیر قرار می‌دهند؟

بروز یک بیماری خود ایمنی ممکن است عواقب مختلفی داشته باشد:

• تخریب بافت بدن
• رشد غیر طبیعی یک ارگان
• تغییرات در عملکرد ارگان

بیماری خود ایمنی ممکن است یک یا چند نوع بافت یا ارگان بدن را تحت تأثیر قرار دهد. بخش‌هایی از بدن که معمولاً در اثر بیماری‌های خود ایمنی دچار آسیب می‌شوند عبارتند از:

• عروق خونی
• بافت‌های همبند
• غدد درون‌ریز مانند تیروئید یا پانکراس
• مفاصل
• عضلات
• گلبول‌های خونی
• پوست

مهم است بدانید یک فرد می‌تواند به صورت هم‌زمان به چند بیماری خود ایمنی مبتلا باشد.

چه افرادی بیشتر در خطر ابتلا به این بیماری‌ها هستند؟

بیماری‌های خود ایمنی انواع گوناگونی دارند و در حال حاضر 4.5 درصد از کل جمعیت دنیا را درگیر کرده‌اند. میزان شیوع اختلالات خود ایمنی در بانوان بیشتر از آقایان است (78 درصد از افراد مبتلا به بیماری‌های خود ایمنی، بانو هستند). به جز جنسیت مؤنث، سایر عوامل خطر عبارتند از:

• سابقه خانوادگی ابتلا به بیماری‌های خود ایمنی: برخی از اختلالات مانند لوپوس و مالتیپل اسکلروزیس (MS) میان اعضای یک خانواده شایع‌اند. اگر در خانواده‌تان فردی را دارید که به بیماری خود ایمنی مبتلا است، خطر بروز این بیماری در شما افزایش می‌یابد. با این حال، این به آن معنا نیست که شما قطعاً در آینده به این نوع بیماری‌ها مبتلا می‌شوید.
• سیگارکشیدن: مطالعات پزشکی، ارتباط معناداری را بین سیگار و ابتلا به گروهی از بیماری‌های خود ایمنی مانند لوپوس، آرتریت روماتوئید، پرکاری تیروئید و ام اس نشان می‌دهند.
• عفونت‌ها: به نظر می‌رسد ابتلا به عفونت‌ها می‌تواند سبب بروز یا حتی تشدید برخی از اختلالات شود. برای مثال، مدتی پس از اولین موج همه‌گیری کووید-19، مواردی از ابتلا به بیماری‌های خودایمنی در افرادی که سابقه خانوادگی یا سایر عوامل خطر ابتلا به بیماری خودایمنی را نداشتند، اما دچار کووید بلندمدت (long-covid) شده بودند، گزارش شد.
• ابتلا به بیماری خود ایمنی: ابتلا به یک بیماری خود ایمنی، احتمال ابتلا به سایر بیماری‌های خود ایمنی را افزایش می‌دهد.
• تماس با سموم: تماس با سموم و مواد شیمیایی آثار منفی بسیاری بر بدن دارد. برای مثال، ارتباط بین تماس با آفت‌کش‌های کشاورزی و ابتلا به دو نوع بیماری خود ایمنی (لوپوس اریتماتوز و آرتریت روماتوئید) مشخص شده است.
• چاقی: چاقی یا اضافه وزن، خطر بروز آرتریت روماتوئید و آرتریت پسوریاتیک را افزایش می‌دهد. علت این پدیده می‌تواند این باشد که وزن اضافه بدن، استرس و فشار بیشتری روی مفاصل وارد می‌کند یا اینکه بافت چربی موادی را تولید می‌کند که سبب بروز التهاب می‌شوند.
• برخی از داروها: درباره عوارض جانبی داروهایی که برای فشار خون، چربی خون و سایر بیماری‌ها مصرف می‌کنید، با پزشک خود مشورت کنید.

بیماری‌های خود ایمنی شایع

برخی از بیماری‌های خود ایمنی را می‌توان در گروه‌های زیر دسته‌بندی کرد:

1) بیماری‌های درگیرکننده مفاصل و عضلات

• آرتریت پسوریاتیک: نوعی التهاب مفصلی که افراد مبتلا به پسوریازیس را درگیر می‌کند.
• آرتریت روماتوئید (RA): یک بیماری مزمن که با درد، تورم و سفتی مفاصل همراه است.
• سندرم شوگرن (Sjögren’s syndrome): این سندرم قسمت‌هایی از بدن (مانند چشم و دهان) را که مایع تولید می‌کنند، درگیر می‌کند. خشکی چشم و دهان از علائم این سندرم است.
• لوپوس اریتماتوز سیستمیک (SLE): التهابی فراگیر است که در آن مفاصل، پوست، ریه‌ها، کلیه‌ها و عروق خونی می‌توانند متأثر شوند.

2) بیماری‌هایی که سیستم گوارشی فرد را درگیر می‌کنند

• بیماری کرون: نوعی بیماری التهابی روده که موجب درد شکم و اسهال شدید می‌شود.
• بیماری سلیاک: وضعیتی است که در آن بعد از مصرف گلوتن، سیستم ایمنی بدن به روده کوچک حمله می‌کند.
• کولیت اولسراتیو: نوعی بیماری التهابی روده که موجب التهاب و زخم در لایه داخلی روده بزرگ و رکتوم می‌شود.

3) بیماری‌های خود ایمنی که سیستم درون‌ریز را درگیر می‌کنند

• بیماری گریوز (Graves): نوعی اختلال خود ایمنی که باعث افزایش فعالیت غده تیروئید یا پرکاری تیروئید می‌شود.
• تیروئیدیت هاشیموتو: در این اختلال، حمله سیستم ایمنی به سلول‌های غده تیروئید، باعث کم‌کاری آن می‌شود.
• بیماری آدیسون: وضعیتی که به کم‌کاری غدد فوق کلیه و کاهش تولید هورمون‌های کورتیزول و آلدوسترون منجر می‌شود.

4) انواع بیماری‌های خود ایمنی پوستی

• درماتومیوزیت: یک بیماری نادر که موجب ضعف عضلانی و بثورات پوستی می‌شود.
• پسوریازیس: در این بیماری سرعت تولید سلول‌های جدید پوست بیشتر از ریزش سلول‌های مرده است. این مسئله موجب می‌شود لایه‌های ضخیم و فلس‌مانند روی پوست تشکیل شود.
• درماتیت سبورئیک: علت دقیق درماتیت سبورئیک هنوز مشخص نیست، اما برخی محققین باور دارند که علائم آن بر اثر پاسخ سیستم ایمنی به یک قارچ یا نوعی میکروارگانیسم که به طور طبیعی روی پوست انسان زندگی می‌کند، ایجاد می‌شود.

5) بیماری‌های سیستم عصبی

• بیماری پلی‌نوروپاتی دمیِلینه‌کننده التهابی مزمن (CIDP): در این بیماری سیستم ایمنی به لایه میلین، که پوشش سلول‌های عصبی است، حمله می‌کند. از علائم این بیماری می‌توان به ضعف عمومی و درد در بازوها و پاها اشاره کرد.
• سندرم گیلن باره: آسیبی که در این سندرم به اعصاب می‌رسد، باعث بی‌حسی، سوزن‌سوزن‌شدن، ضعف عضلات و درد در دست‌ها و پاها و مشکل در حفظ تعادل می‌شود.
• بیماری ام اس: در این بیماری سلول‌های سیستم ایمنی به اعصاب مغز و نخاع حمله می‌کنند. بسته به شدت بیماری، مالتیپل اسکلروزیس (MS) می‌تواند به انواعی از مشکلات در بینایی، تعادل و حرکت دست‌ها و پاها منجر شود.

6) سایر بیماری‌ها

• میاستنی گراویس (MG): این بیماری با ضعف و خستگی‌های زودهنگامِ هریک از عضلات اسکلتی شناخته می‌شود. این مسئله از شکست ارتباط سالم بین اعصاب و عضلات ناشی می‌شود.
• واسکولیت خود ایمنی: التهاب عروق خونی که باعث ضخیم‌شدن رگ‌ها و کاهش فضای عبور خون می‌شود و می‌تواند به آسیب جدی ارگان‌ها و تخریب بافتی منجر شود.
• آنمی پرنیشیوز: نوعی کم‌خونی که از کمبود ویتامین B12 ناشی می‌شود، زیرا این ویتامین در فرایند تولید گلبول‌های قرمز نقش دارد. این ویتامین در روده به کمک پروتئینی به نام فاکتور داخلی (که در لایه داخلی معده تولید شده) جذب خون می‌شود. چنانچه سیستم ایمنی به فاکتور داخلی یا خود سلول‌های داخلی معده حمله کند، جذب این ویتامین مختل شده و بدن به کم‌خونی دچار می‌شود.
• دیابت نوع 1: در این نوع از دیابت سیستم ایمنی بدن به سلول‌های سازنده انسولین در پانکراس حمله می‌کند. بنابراین انسولین یا اصلاً ساخته نمی‌شود یا ناکافی است.

بیماری‌های خود ایمنی شایع در بانوان

از بین 80 نوع بیماری خود ایمنی شناخته‌شده در بین جمعیت سراسر دنیا، تعداد اندکی از آن‌ها میان بانوان شایع است که ازجمله آن‌ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• آرتریت روماتوئید
• پسوریازیس
• آرتریت پسوریاتیک
• لوپوس
• بیماری‌های تیروئیدی: مانند بیماری گریوز که در آن میزان تولید و ترشح هورمون تیروئیدی در بدن افزایش می‌یابد (پرکاری تیروئید) و بیماری تیروئیدیت هاشیموتو که در آن بدن به اندازه کافی هورمون تیروئیدی تولید نمی‌کند (کم‌کاری تیروئید).
• بیماری دیابت نوع 1

علائم بیماری‌های خود ایمنی ممکن است در برخی افراد شدید و در برخی دیگر خفیف ظاهر شوند. شایان ذکر است بیماری‌های خود ایمنی درجات گوناگونی دارند. علائمی که هر فرد تجربه می‌کند، به عوامل متفاوتی مانند ژنتیک، محیط و سطح سلامت جسمی و روحی او بستگی دارد.

علائم بیماری‌ خود ایمنی چیست؟

علی‌رغم وجود انواع مختلفی از بیماری‌های خود ایمنی و نواحی متنوعی از بدن که سیستم ایمنی به اشتباه به آن‌ها حمله می‌کند، بیشتر این بیماری‌ها علائم مشابهی دارند. با این حال، برخی از علائم منحصراً به یکی از دسته‌های بیماری‌های خود ایمنی تعلق داشته و فقط در افراد مبتلا به آن دسته دیده می‌شوند.

علائم شایع بیماری‌های خود ایمنی

از شایع‌ترین علائم بیماری‌های خود ایمنی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• خستگی
• احساس کسالت و ناخوشی عمومی
• درد و تورم مفاصل
• مشکلات پوستی
• درد شکمی و عوارض گوارشی
• تب راجعه
• غدد متورم

دسته‌بندی علائم بر اساس نوع بیماری خود ایمنی

نشانه‌های بیماری، بسته به محل درگیری بدن، می‌توانند متفاوت باشند.

علائم بیماری‌های خود ایمنی مفاصل و عضلات

• درد مخصوصاً دردهای عضلانی
• درد، سفتی و تورم مفاصل
• ضعف عضلانی
• التهاب

علائم بیماری‌های خود ایمنی سیستم گوارشی

• نفخ شکمی
• یبوست
• درد شکمی
• حالت تهوع
• حساسیت‌های غذایی
• وجود خون یا مخاط در مدفوع
• ریفلاکس اسید (بازگشت اسید معده به داخل مری)

نشانه‌های بیماری‌های خود ایمنی پوستی

• بثورات پوستی
• خارش پوست
• خشکی چشم
• خشکی دهان
• التهاب
• ریزش مو
• خشکی پوست

علائم بیماری‌های خود ایمنی سیستم عصبی

• گیجی
• سردرد
• اضطراب و افسردگی
• احساس سردرگمی و اختلال در تفکر
• تاری دید
• بی‌خوابی
• مشکلات حافظه
• میگرن‌
• احساس سبکی سر
• کرختی و گزگز کردن اندام‌ها

نشانه‌های سایر بیماری‌های خود ایمنی

• خستگی
• درد
• تب
• درد قفسه سینه
• تورم غدد
• افزایش یا کاهش وزن
• ضربان قلب سریع یا نامنظم
• تنگی نفس
• حساسیت به دما

بارداری و بیماری‌های خود ایمنی

زنان مبتلا به بیماری‌های خودایمنی می‌توانند باردار شوند. اما باتوجه به نوع بیماری و شدت آن، ممکن است خطراتی برای مادر یا جنین به وجود آید. به عنوان مثال، بانوان باردار مبتلا به لوپوس بیشتر در خطر زایمان زودرس و مرده‌زایی هستند. همچنین، زنان باردار مبتلا به میاستنی گراویس ممکن است علائمی داشته باشند که منجر به بروز مشکلات تنفسی در دوران بارداری شود. در برخی از خانم‌ها، علائم بیماری‌های خودایمنی در دوران بارداری بهبود می‌یابند، در حالی که برخی دیگر با تشدید علائم مواجه می‌شوند.

علاوه بر این، مصرف بعضی از داروهای بیماری‌های خودایمنی در دوران بارداری ممکن است خطرآفرین باشند.

طول دوره بیماری‌های خود ایمنی چقدر است؟

جواب این سؤال به عوامل گوناگونی بستگی دارد. برخی از این بیماری‌ها به‌راحتی درمان می‌شوند و برخی دیگر پروسه درمانی سختی را به بیمار تحمیل می‌کنند. برخی از بیماری‌های خود ایمنی تا آخر عمر با فرد باقی می‌مانند و متأسفانه برخی از آن‌ها کشنده هستند. بیماری‌های خود ایمنی یکی از 10 علت اصلی مرگ در بانوان در همه طیف‌های سنی مختلف هستند (تا سن 64 سالگی).

بیماری‌های خود ایمنی چگونه تشخیص داده می‌شوند؟

چون هیچ‌گونه تست اختصاصی برای تشخیص دقیق نوع بیماری خود ایمنی وجود ندارد، پزشکان غالباً، اوقات سختی را در پروسه تشخیص بیماری‌های خود ایمنی سپری می‌کنند. علاوه بر این، علائم گاهی می‌توانند گمراه‌کننده باشند. شاید علت این امر این باشد که بسیاری از بیماری‌های خود ایمنی علائم مشابهی دارند و برخی علائم مانند درد عضلانی در بسیاری از بیماری‌های دیگر نیز شایع هستند. بنابراین برای رسیدن به تشخیص نهایی، ممکن است به مدت‌زمانی طولانی همراه با مراجعه‌های متعدد به پزشکان متخصص در زمینه‌های گوناگون نیاز باشد.

همکاری با پزشک در تشخیص بهتر بیماری

برای کمک به پزشک برای تشخیص هرچه سریع‌تر بیماری، نکات زیر را مد نظر قرار دهید:

• درباره سوابق هرگونه بیماری در افراد خانواده خود آگاهی کامل کسب کنید. اینکه پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌هایتان، عموها، عمه‌ها، خاله‌ها یا دایی‌ها و فرزندان آن‌ها چه بیماری‌هایی داشته‌اند؟ اطلاعات جمع‌آوری‌شده را یادداشت کرده و با پزشک خود درمیان بگذارید.
• علائم خود را به طور کامل یادداشت کنید. برای مثال، از چه زمانی و برای چه مدتی این علائم را داشته‌اید؟ چه عواملی سبب تشدید یا بهبود آن‌ها می‌شوند؟ نتایج بررسی‌های خود را با پزشک‌تان درمیان بگذارید.

تست‌های تشخیصی

پزشک ممکن است یک‌سری آزمایش‌های خونی تجویز کند تا احتمال وجود بیماری‌های خود ایمنی را بیشتر بررسی کند. این آزمایش‌ها به شرح زیر هستند:

• آزمایش آنتی بادی ضد هسته‌ای (ANA)
• آزمایش پروتئین واکنشی C یا (CRP)
• آزمایش شمارش کامل سلول‌های خون (CBC)
• آزمایش سرعت رسوب گلبول‌های قرمز (ESR)
• آزمایش آنالیز ادرار

وجود برخی علائم خاص، هم‌زمان با نشانگرهای خونی، می‌تواند از ابتلا به یک بیماری خود ایمنی خبر دهد. البته برخی از این تست‌ها مانند CBC در بسیاری موارد دیگر نیز انجام می‌شود و وجود آن‌ها در برگه درخواست آزمایش شما، لزوماً به این معنی نیست که پزشک نسبت به وجود بیماری خودایمنی مشکوک شده است.

برای تشخیص بیماری‌های خود ایمنی باید به کدام‌ متخصص پزشکی مراجعه کرد؟

همان‌طور که بیماری‌های خودایمنی متفاوت هستند و هریک می‌توانند اعضا و بافت‌های مختلفی از بدن را درگیر کنند، تشخیص آن‌ها نیز می‌تواند بسته به نوع بیماری، توسط متخصصان متفاوتی انجام شود. بنابراین پزشک معالج ممکن است شما را به هرکدام از متخصصین زیر ارجاع دهد:

• روماتولوژیست (متخصص بیماری‌های مفاصل، عضلات، استخوان‌ها، تاندون‌ها و لیگامان‌ها)
• متخصص گوارش
• متخصص غدد درون‌ریز
• متخصص پوست و مو

راهکارهای درمانی بیماری‌های خود ایمنی

همه بیماری‌های خود ایمنی قابل درمان نیستند. با این حال، علائم در بسیاری از موارد قابل کنترل است. اهدافی که در پروسه درمانی این بیماری‌ها دنبال می‌شوند، عبارتند از:

• کنترل فرآیندهای خود ایمنی در بدن
• حفظ توانایی بدن برای مقابله با بیماری
• کاهش علائم

روند درمان به نوع و شدت بیماری و علائم آن بستگی دارد. از جمله انواع درمان‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• استفاده از داروها و مکمل‌ها برای جبران موادی که بدن به واسطه بیماری خود ایمنی دچار کمبود آن‌ها شده است؛ مانند هورمون تیروئیدی، ویتامین B12 یا انسولین.
• انواع قرص‌ها و کرم‌ها برای ترمیم بثورات پوستی، در صورت بروز علائم پوستی ناشی از بیماری.
• تزریق خون در صورت بروز مشکلات خونی در روند بیماری.
• فیزیوتراپی، در صورتی که استخوان‌ها، مفاصل و عضلات در اثر بیماری دچار عارضه شده باشند.
• استفاده از داروهای ضد التهاب برای کاهش التهاب و درد.
• مصرف کورتیکواستروئیدها برای کاهش التهاب: از این داروها برای تسکین علائم شدید و ناگهانی استفاده می‌شود.
• داروهای مسکن نظیر استامینوفن و کدئین.
• عمل جراحی: برای مثال، برای درمان انسداد روده در موارد ابتلا به بیماری کرون می‌توان این راهکار را مد نظر قرار داد.
• تعویض پلاسما (پلاسمافرز): تعویض پلاسمای درمانی (TPE) یکی از راهکارهای رایج است که برای درمان برخی از بیماری‌های عصبی خودایمنی (ANDs) به کار برده می‌شود. هدف اصلی این راهکار، حذف آنتی بادی‌های بیماری‌زا است.
• دوز بالای داروی سرکوب‌کننده سیستم ایمنی: اخیراً از داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی (در دوزهای مورد استفاده برای درمان سرطان یا جلوگیری از پس‌زدن عضو پیوندی) برای بهبود بیماری‌های خود ایمنی استفاده می‌شود. خوشبختانه استفاده از این روش درمانی با نتایج امیدوارکننده همراه بوده است. علاوه بر این، هرچه مداخله زودتر انجام شود، شانس درمان درباره برخی از این بیماری‌ها به طور چشم‌گیری افزایش می‌یابد.

بسیاری از افراد برای کاهش پاسخ‌های غیر طبیعی سیستم ایمنی، داروهایی به نام داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی مصرف می‌کنند. ازجمله این داروها می‌توان به کورتیکواستروئیدها (مانند پردنیزون) و داروهای غیر استروئیدی مانند آزاتیوپرین، سیکلوفسفامید، مایکوفنولات، سیرولیموس یا تاکرولیموس اشاره کرد. از داروهای هدفمند مانند مهار‌کننده‌های فاکتور نکروزدهنده تومور (TNF) و مهارکننده‌های اینترلوکین نیز برای برخی از بیماری‌ها استفاده می‌شود.

آیا بیماری‌های خود ایمنی خود به خود از بین می‌روند؟

اگرچه اکثر بیماری‌های خودایمنی مزمن هستند و تا مدت‌زمانی طولانی، یا گاهی برای تمام عمر، فرد را درگیر می‌کنند، اما در مواردی مشاهده شده که این بیماری‌ها خودبه‌خود بهبود یافته‌اند. در برخی موارد نیز پس از مدتی درمان، علائم فروکش کرده‌اند و نیاز به دارو رفع شده است.

پیشگیری از بروز یا بازگشت علائم بیماری خودایمنی

متأسفانه تا این لحظه هیچ‌گونه راهکار قطعی برای پیشگیری از بروز اکثر بیماری‌های خود ایمنی یافت نشده است. با این حال، برخی از متخصصان رعایت موارد زیر را برای کاهش احتمال وقوع بیماری یا پیشگیری از عود علائم آن پس از یک دوره فروکش کردن، پیشنهاد می‌کنند:

• برنامه ورزشی منظم داشته باشید.
• مصرف سیگار و نوشیدن الکل را قطع کنید.
• از تماس مستقیم با انواع سموم خودداری کنید.
• رژیم غذایی سالم را فراموش نکنید.
• مصرف غذاهای فرآوری‌شده را تا جای ممکن کاهش دهید.

تمام موارد گفته‌شده، نه تنها برای پیشگیری از بروز اختلال در عملکرد سیستم ایمنی پیشنهاد می‌شوند، بلکه رعایت این موارد و در کل، در پیش گرفتن سبک زندگی ضد التهاب، قطعاً در پروسه درمانی یا پیشگیری از طیف وسیعی از بیماری‌های دیگر نیز مفید خواهد بود. کنترل اضطراب و استرس یکی از مهم‌ترین جنبه‌های سبک زندگی ضد التهاب است.

سخن پایانی

برخی از متخصصان معتقدند غذایی که مصرف می‌کنید، می‌تواند در بروز یا روند بیماری‌های خود ایمنی تأثیرگذار باشد. با پزشک یا متخصص تغذیه خود درباره نحوه داشتن یک برنامه غذایی مطلوب مشورت کنید. رژیم غذایی ضد التهاب می‌تواند به روند مدیریت برخی از بیماری‌های خود ایمنی کمک کند. علاوه بر این، انجام تمرینات بدنی می‌تواند در کنترل علائم بیماری مؤثر باشد. بهتر است در مورد نوع و میزان ورزش مناسب با پزشک خود مشورت کنید.

از تجربه خودتان بگویید

از آنجا که برخی از علائم بیماری‌های خود ایمنی با علائم سایر مشکلات و بیماری‌ها مشابه هستند، ممکن است شما هم تا به حال با مشاهده‌ برخی از این علائم در بدن خود، نسبت به بروز بیماری خود ایمنی تردید کرده باشید. آیا تا به حال چنین موقعیتی برایتان پیش آمده است؟ در نهایت، چه کرده‌اید؟ اگر در این زمینه تجربه‌ای دارید با ما به اشتراک بگذارید.