کاپ قاعدگی چیست؟ با مزایا، معایب و روش استفاده از آن آشنا شوید

استفاده از کاپ قاعدگی چندبار مصرف، در روزهای عادت ماهانه می‌تواند هزینه‌های شما را کاهش دهد. همچنین استفاده از این کاپ‌ها، میزان زباله‌های تولیدشده در اثر مصرف تامپون‌ها و پدهای یک‌بار مصرف را تا حد قابل توجهی پایین می‌آورد. علاوه بر این، استفاده از این کاپ‌ها مزایای دیگری هم دارد.

ما در این مقاله به بررسی مزایا و معایب و نحوه استفاده از کاپ قاعدگی پرداخته‌ایم. با ما همراه باشید.

قاعدگی چیست؟

به خونریزی ماهانه زنان قاعدگی یا پریود گفته می‌شود. هنگام قاعدگی، پوشش داخلی رحم که در طول ماه شکل گرفته ‌است، دچار ریزش شده و همراه خون از مسیر دهانه رحم و سپس واژن از بدن خارج می‌شود.

در طول چرخه ماهانه قاعدگی، پوشش داخلی رحم منسجم و متراکم و برای بارداری آماده می‌شود. اگر بارداری اتفاق نیفتد، میزان هورمون‌های استروژن و پروژسترون شروع به کاهش می‌کنند. میزان خیلی کم هورمون‌های استروژن و پروژسترون به بدن اعلام می‌کند که قاعدگی را شروع کند.

کاپ قاعدگی چیست؟

کاپ قاعدگی یک فنجان منعطف است که به منظور استفاده داخل واژن و جمع‌آوری خون قاعدگی طراحی شده است. این کاپ، خون قاعدگی را مثل تامپون یا پد جذب نمی‌کند.

با اینکه شاید این‌طور به نظر برسد که ایده طراحی این کاپ‌ها جدید است، اما در واقع شکلی از این محصول از قرن نوزدهم وجود داشته است. اولین گواهی ثبت اختراع برای طراحی یک کاپ قاعدگی در سال ۱۸۶۷ ارائه شد و نمونه اولیه آن بیشتر شبیه یک کیسه لاستیکی متصل به حلقه بود.

این مدل اولیه، همانند مدل‌های امروزی، به منظور قرارگیری در داخل واژن و جمع‌آوری خون قاعدگی طراحی شده بود و با بندی که به آن وصل بود بیرون کشیده می‌شد.
در حال حاضر، تعداد زنانی که از کاپ قاعدگی استفاده می‌کنند رو به افزایش است. بر اساس مطالعات انجام‌شده این کاپ‌ها ایمن و بسیار مؤثر هستند و بیشتر از پد و تامپون دوستدار محیط زیست هستند.

آیا استفاده از کاپ‌های قاعدگی ایمن است؟

نتایج ۴ مطالعه تحقیقاتی نشان داده‌اند که استفاده از کاپ‌های قاعدگی بر فلور واژن (باکتری‌های درون واژن که از آن در برابر عفونت‌ محافظت می‌کنند) تأثیر ندارد. تحقیقاتی که کانال واژن و دهانه رحم را پس از استفاده از کاپ قاعدگی بررسی کردند، نشان دادند که این محصولات باعث آسیب بافتی نمی‌شوند.

از میان کسانی که از کاپ قاعدگی استفاده کرده‌اند، افراد اندکی بروز عوارضی مانند درد، زخم واژن، حساسیت و مشکلات ادراری را گزارش کرده‌اند.

در مجموع، محققان بر اساس بررسی‌های موجود به این نتیجه رسیده‌اند که کاپ‌های قاعدگی به اندازه سایر محصولات بهداشت قاعدگی ایمن و قابل اطمینان هستند.

نحوه استفاده از کاپ‌های قاعدگی

این کاپ‌های کوچک و منعطف از جنس سیلیکون یا لاتکس هستند. اگر به لاتکس حساسیت دارید، برای پیشگیری از بروز هر گونه مشکلی، از کاپ‌های سیلیکونی استفاده کنید. کاپ‌های قاعدگی به جای اینکه مثل پد یا تامپون خون را جذب کنند، آن را جمع‌آوری می‌کنند.

درست قبل از شروع خونریزی ماهانه باید کاپ را کاملاً فشرده و تا کنید و مثل تامپون بدون اپلیکاتور داخل واژن قرار دهید. اگر کاپ را به‌درستی قرار داده باشید، نباید وجود آن را احساس کنید. نحوه قرار دادن کاپ مشابه با گذاشتن دیافراگم ضد بارداری یا حلقه جلوگیری از بارداری است.

کاپ پس از قرار گرفتن در واژن، باز می‌شود (ممکن است لازم باشد اول آن را بچرخانید) و روی دیواره‌های واژن قرار می‌گیرد. برای جلوگیری از نشتی، کاپ کاملاً به دیواره‌های واژن می‌چسبد و بعد از آن خون به‌راحتی به داخل کاپ می‌ریزد.

برخی از کاپ‌ها یک‌بار مصرف هستند، اما بیشتر آن‌ها قابلیت استفاده مجدد دارند. برای بیرون‌آوردن کاپ فقط لازم است دنباله‌ای را که انتهای آن قرار گرفته است بکشید و پایه آن را فشار دهید تا مکش از بین برود.

مزایا و معایب استفاده از کاپ قاعدگی

این محصول نیز مانند سایر محصولات بهداشتی بانوان، جنبه‌های مثبت و منفی متفاوتی دارد. با اطلاع از مزیت‌ها و مشکلات احتمالی ناشی از استفاده از این محصول، می‌توانید تصمیم بگیرید که آیا استفاده از کاپ قاعدگی برای شما مناسب است یا خیر.

مزایای استفاده از کاپ قاعدگی

• صرفه‌جویی مالی: خرید کاپ در ابتدا ممکن است پر هزینه باشد، اما با توجه به نوع آن، یک کاپ می‌تواند تا چند سال برایتان کار کند. بنابراین در بلندمدت نسبت به خرید پد و تامپون مقرون به صرفه خواهد بود.
• راحتی: بسیاری از مصرف‌کنندگان کاپ قاعدگی گزارش داده‌اند استفاده از این محصول خیلی راحت‌تر از پد و تامپون است. کاپ باعث خشکی واژن نمی‌شود؛ مشکلی که در استفاده از تامپون رایج است.
• درد و گرفتگی عضلانی قاعدگی کمتر: برخی از مصرف‌کنندگان گزارش داده‌اند هنگام استفاده از این کاپ‌ها، درد و گرفتگی‌های قاعدگی کمتری داشته‌اند. با این حال، گزارش‌هایی خلاف این نظر هم وجود دارند.
• نشتی کمتر: اگر کاپ به شکل صحیح قرار داده شود، نباید نشتی یا ریزش داشته باشد. همچنین می‌توان از آن هنگام ورزش، شنا یا حمام استفاده کرد.
• کاهش تأثیرات محیط زیستی: پدها و تامپون‌ها معمولاً یک‌بار مصرف هستند و با بسته‌بندی‌های متعددی عرضه می‌شوند. اما کاپ‌ها طوری طراحی شده‌اند که بتوان سال‌ها از آن‌ها استفاده کرد. استفاده از کاپ‌ها باعث می‌شود حجم زباله‌های ناشی از مصرف محصولات بهداشتی یک‌بار مصرف قاعدگی، تا حد قابل توجهی کاهش یابد.
• به مدت ۱۲ ساعت قابل استفاده است: با توجه به میزان خونریزی، تامپون‌ها باید هر ۴ تا ۸ ساعت تعویض شوند. اما کاپ‌ها مدت طولانی‌تری قابل استفاده‌اند. بنابراین برای استفاده در طول شب گزینه خوبی محسوب می‌شوند. هنگامی که کاپ را به‌درستی جای‌گذاری کنید، دیگر نیازی نیست از پد استفاده کنید.
• بوی ناخوشایند را کاهش می‌دهد: خون قاعدگی وقتی در معرض هوا قرار می‌گیرد، بوی ناخوشایندی ایجاد می‌کند. کاپ قاعدگی مانع از تماس هوا با خون می‌شود.
• خون بیشتری را نگه می‌دارد: کاپ قاعدگی تا ۲۸ گرم مایع را در خود نگه می‌دارد که تقریباً ۲ برابر ظرفیت تامپون‌ها یا پدهای با جذب زیاد است. همین تفاوت می‌تواند راحتی شما را در روزهایی که خونریزی شدید قاعدگی دارید، فراهم کند.

معایب استفاده از کاپ قاعدگی

• انتخاب اندازه مناسب کاپ سخت است: کاپ‌ها با توجه به سن، میزان خونریزی و سابقه زایمان طبیعی، اندازه‌های متفاوتی دارند. با این حال انتخاب اندازه مناسب می‌تواند چالش‌برانگیز باشد، به‌ویژه اگر به کج‌بودن یا افتادگی رحم دچار باشید. بنابراین برای انتخاب اندازه مناسب کاپ باید چند بار آزمون و خطا کنید و ممکن است در این حین نشتی داشته باشید.
• بیرون‌آوردن آن ممکن است ناراحت‌کننده باشد یا آلودگی ایجاد کند: حتی اگر جای‌گذاری کاپ برایتان راحت باشد، بیرون‌آوردن آن به مهارت نیاز دارد. در حالت نشسته یا چمباتمه، باید از عضلات کف لگن خود استفاده کنید تا کاپ را به پایین بفرستید و به زائده انتهایی آن دست پیدا کنید. سپس باید پایه آن را فشار دهید و کاپ را کمی رو به عقب بگیرید تا محتویات آن بیرون نریزد. اگر در مکان عمومی هستید، به خاطر داشته باشید باید کاپ را در دستشویی بشویید و با دستمال توالت خشک کنید.
• در عملکرد آی‌یودی (IUD) تداخل ایجاد می‌کند: برخی از تولیدکنندگان به بانوانی که آی‌یودی (دستگاه داخل‌رحمی جهت جلوگیری از بارداری) دارند، استفاده از کاپ قاعدگی را توصیه نمی‌کنند. چون ممکن است آی‌یودی را جابه‌جا کند. اما مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۲ انجام شد، هیچ شواهدی برای اثبات این موضوع نشان نداد. با این حال، بهتر است قبل از استفاده همزمان از این دو، با پزشک مشورت کنید.
• ممکن است عوارض داشته باشد: اگرچه استفاده از کاپ‌های قاعدگی برای بسیاری از افراد عارضه‌ای به دنبال ندارد، اما استفاده از این محصول، خطرهای بالقوه‌ای دارد که بسیاری از آن‌ها مشابه خطرهای استفاده از سایر محصولات قاعدگی از جمله تامپون‌ها هستند؛ خطرهایی مانند درد یا آسیب جزئی، واکنش‌های آلرژیک، مشکلات ادراری، عفونت، سندرم شوک توکسیک (نوعی عفونت باکتریایی جدی و تهدیدکننده حیات که سویه‌ای از باکتری استافیلوکوکوس اورئوس آن را ایجاد می‌کند).

تمیزکردن کاپ قاعدگی

نگهداری صحیح از کاپ قاعدگی بسیار مهم است و تمیز نگه‌داشتن آن ضروری است. هر زمان که کاپ را بیرون می‌آورید، باید آن را بلافاصله با آب و شوینده ملایم و غیر معطر بشویید. شستشو با صابون و شوینده‌های معطر ممکن است باعث حساسیت، سوزش و خارش شود. همچنین بهتر است در فاصله بین دو چرخه قاعدگی، کاپ را به مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه در آب بجوشانید. برای اینکه کاپ با لبه‌ها یا انتهای ظرف برخورد نکند و نسوزد، می‌توان آن را داخل یک همزن دستی فلزی قرار داد. البته برای برخی از برندها لازم نیست چنین کاری انجام داد.

تخلیه و تمیزکردن کاپ در دستشویی‌های عمومی سخت است. در چنین وضعیتی باید قبل از ورود به دستشویی، دستان خود را بشویید، بعد کاپ را بیرون بیاورید و قبل از قرار دادن دوباره، آن را با دستمال توالت پاک کنید. بنابراین اگر در دستشویی عمومی ناچار شدید کاپ را تخلیه کنید، حتماً توجه داشته باشید که در اولین فرصت آن را به‌خوبی تمیز کنید.

تامپون چیست؟

تامپون‌ها از مواد جاذبی مشابه با پدها ساخته شده‌اند. تامپون شبیه به یک لوله کوچک است و شما باید با انگشت یا اپلیکاتوری که تامپون درون آن قرار دارد، آن را وارد واژن کنید. اگر به‌تازگی استفاده از تامپون را شروع کرده‌اید، احتمالاً استفاده از اپلیکاتور برایتان راحت‌تر است. این اپلیکاتورها مقوایی یا پلاستیکی هستند و به شما کمک می‌کنند تا تامپون را داخل واژن وارد کنید.

تامپون‌ها معمولاً انتهای خود یک نخ دارند. این نخ به این منظور طراحی شده که بیرون بدن باقی بماند تا بتوانید برای بیرون‌کشیدن تامپون هنگام تعویض از آن استفاده کنید.

مقایسه کاپ قاعدگی و تامپون

بسیاری از افراد کاپ قاعدگی را محصولی دوستدار محیط زیست می‌دانند. آن‌هایی که خود را به کاهش پسماندهای پلاستیکی غیرقابل بازیافت و زیست‌تخریب‌ناپذیر متعهد می‌دانند، در میان انواع محصولات بهداشت قاعدگی، کاپ‌ها را برای دوران قاعدگی خود انتخاب می‌کنند.

همه این محصولات میزان نشتی مشابهی دارند

از میان همه بررسی‌هایی که درباره میزان نشتی این محصولات انجام شده است، ۳ بررسی دریافتند که کاپ‌های قاعدگی و سایر محصولات کیفیت مشابهی دارند. با این حال نتایج یک بررسی نشان داد که کاپ‌های قاعدگی نشتی خیلی کمتری دارند.

برخی از بررسی‌ها به این نکته اشاره کردند که نشتی به دلایل گوناگونی مانند خونریزی سنگین و غیر طبیعی، آناتومی خاص رحم، استفاده از کاپ خیلی کوچک، قرار دادن اشتباه کاپ یا عدم تخلیه به‌موقع آن بروز پیدا می‌کند. .

جمع‌بندی

کاپ‌های قاعدگی در مقایسه با سایر محصولات قاعدگی سنتی، ایمن، مطمئن و دوستدار محیط زیست هستند. این کاپ‌ها با دوام بالا و قابلیت استفاده مجدد هستند و نه‌تنها در بلندمدت در هزینه‌ها صرفه‌جویی می‌کنند، بلکه میزان پسماند محصولات قاعدگی را نیز کاهش می‌دهند.

با اینکه مدتی طول می‌کشد تا به استفاده از کاپ‌ها عادت کنیم، اما به خاطر مزایای بسیارشان، ارزش سرمایه‌گذاری و خرید را دارند. همان‌طور که آگاهی درباره سبک زندگی پایدار و دوستدار محیط ‌زیست در حال افزایش است، زمان لازم است تا این کاپ‌ها به محصولاتی معمول برای استفاده بانوان در سراسر دنیا تبدیل شوند.

از تجربه خودتان بگویید

به احتمال زیاد، همه بانوان برای یک‌بار هم که شده به استفاده از کاپ قاعدگی به جای پدها و تامپون‌ها فکر کرده‌اند اما همه آن‌ها سراغ استفاده از این محصول نرفته‌اند. شما جزو کدام دسته هستید؟ آیا همچنان از پدها و تامپون‌ها استفاده می‌کنید یا به دلایل گوناگون، ازجمله مسائل محیط ‌زیستی، سراغ کاپ‌ها رفته‌اید؟ آیا استفاده از کاپ را راحت و مفید می‌دانید؟ اگر در این زمینه‌ تجربه‌ای دارید با ما به اشتراک بگذارید.

تیم نویسندگان

دکتر مهدیه بهشادفر

• کانسیلر چیست و چگونه باید از آن استفاده کرد؟
• پرایمر: انواع، مزایا و نحوه استفاده از آن
• انواع ویتامین‌های گروه ب و نقش آن‌ها در سلامت بدن
• کک و مک چیست؟ با علت بروز و روش‌های درمان آن آشنا شوید