اختلال طیف اوتیسم چیست؟ با علائم، علت، تشخیص و راه‌های درمان آن آشنا شوید

اختلال طیف اوتیسم شرایطی است که با علائم و نشانه‌های گوناگونی بروز پیدا می‌کند. به همین دلیل، هر شخص مبتلا به اوتیسم با دیگری متفاوت است. باید این موضوع مهم را به یاد داشت که ابتلا به اوتیسم شخصیت یک فرد را تعریف نمی‌کند و افراد مبتلا به این اختلال، مانند سایرین، هویت ‌خودشان را دارند.

وقتی با کودکان مبتلا به اوتیسم روبه‌رو می‌شوید، متوجه خواهید شد که آن‌ها تا حدی با دیگران تفاوت دارند. اما این تفاوت، در ظاهر و در نگاه اول، فاحش و آشکار نیست. کودکان و افراد جوان مبتلا به اوتیسم همیشه در اطراف ما زندگی می‌کنند، با این وجود ممکن است که ما اصلاً متوجه وضعیت آن‌ها نشویم. حتی گاهی خود فرد نیز نمی‌داند که مبتلا به این اختلال است.

در این مقاله، ما با نگاهی جامع به بررسی اختلال طیف اوتیسم و علائم آن می‌پردازیم. همچنین در این باره صحبت می‌کنیم که چگونه با بهره‌گیری از روش‌های درمانی موجود، می‌توانیم افراد مبتلا به این اختلال را به بالاترین سطح ممکن از استقلال هدایت کنیم. با ما همراه باشید.

اختلال طیف اوتیسم چیست؟

اختلال طیف اوتیسم (ASD) شرایطی است که با رشد مغز ارتباط دارد، بر درک شخص و نحوه معاشرت او با دیگران تأثیر می‌گذارد و مشکلاتی در تعاملات و ارتباطات اجتماعی او ایجاد می‌کند. همچنین این اختلال شامل الگوهای رفتاری محدود و تکراری نیز می‌شود. واژه طیف در اختلال طیف اوتیسم به انواع بسیار علائم و شدت آن‌ها اشاره دارد.

تفاوت بین اوتیسم و اختلال طیف اوتیسم

واژه اوتیسم در سال ۲۰۱۳ از طرف انجمن روان‌پزشکی آمریکا به اختلال طیف اوتیسم تغییر پیدا کرد. در حال حاضر اختلال طیف اوتیسم یک اصطلاح فراگیر است که بیماری‌ها زیر را در بر می‌گیرد:

• اختلال اوتیسم
• اختلال فراگیر رشد طبقه‌بندی نشده (PDD-NOS): گروهی از اختلالات که با مشکل در تعاملات اجتماعی، ارتباطات کلامی و غیرکلامی، فعالیت‌های تخیلی و تمایل به تکرار تعداد محدودی از فعالیت‌ها مشخص می‌شود.
• سندرم آسپرگر: این سندرم یک اختلال رشدی-عصبی است که بر نحوه رفتار افراد، ادراک جهان و تعامل با دیگران تأثیر می‌گذارد. افراد مبتلا به این اختلال ممکن است علایق خاص و رفتارهای تکراری داشته باشند و نسبت به محرک‌های حسی، کمتر یا بیش‌ازحد واکنش نشان دهند.

علائم اوتیسم

ویژگی‌های اصلی مرتبط با اختلال طیف اوتیسم به دو دسته عمده تقسیم می‌شود: 1. مشکلات در تعاملات و ارتباطات اجتماعی و 2. رفتار و علایق محدود و تکراری.

1) علائم اوتیسم در کودکان با سن کمتر

• به اندازه سایر کودکان صحبت نمی‌کنند.
• وقتی نامشان را صدا می‌زنید پاسخ نمی‌دهند.
• از برقراری ارتباط چشمی اجتناب می‌کنند.
• وقتی به آن‌ها لبخند می‌زنید، لبخند نمی‌زنند.
• عبارت‌های یکسان را تکرار می‌کنند.
• هنگامی‌که طعم، صدا یا بوی خاصی را دوست ندارند، خیلی ناراحت و عصبانی می‌شوند.
• حرکات تکراری انجام می‌دهند؛ حرکاتی مثل تکان‌دادن دست‌ها، ضربه‌زدن با انگشتان و عقب و جلو کردن بدن.
• بازی‌های تخیلی (وانمودی) نمی‌کنند.

2) علائم اوتیسم در کودکان با سن بیشتر

• به نظر می‌رسد افکار و احساسات دیگران را متوجه نمی‌شوند.
• صحبت‌های غیرمعمول کرده، عبارت‌ها را تکرار می‌کنند و به آنچه دیگران در پاسخ به آن‌ها می‌گویند، توجهی نشان نمی‌دهند.
• یک روتین روزانه ثابت را دنبال می‌کنند و درصورت تغییر آن، ناراحت و عصبانی می‌شوند.
• به یک سری از موضوعات و فعالیت‌های خاص علاقه بسیار زیادی دارند.
• هنگامی‌که از آن‌ها بخواهید برایتان کاری انجام دهند بسیار ناراحت و عصبانی می‌شوند.
• دوستی با دیگران برایشان سخت است و ترجیح می‌دهند تنها باشند.
• معنی ظاهری عبارت‌ها را متوجه می‌شوند اما معنی کنایی آن‌ها را نمی‌فهمند.
• صحبت‌کردن درباره احساساتشان برایشان سخت است.

علت اوتیسم چیست؟

محققان هنوز علت اصلی ابتلا به اختلال طیف اوتیسم را کشف نکرده‌اند؛ اما مطالعات گسترده‌ای در زمینه برهمکنش ژن‌ها و عوامل محیطی، مانند قرار گرفتن در معرض آلاینده‌های خطرناک در دوران بارداری، و نقش آن‌ها در بروز اوتیسم در حال انجام است.

چه عواملی خطر ابتلا به اوتیسم را افزایش می‌دهند؟

برخی از عوامل خطر ابتلا به اختلال طیف اوتیسم عبارتند از:

• داشتن خواهر یا برادر مبتلا به این اختلال
• بارداری در سنین بالا
• داشتن بیماری‌های ژنتیکی خاص مانند سندرم داون (نوعی اختلال ژنتیکی) یا سندرم ایکس شکننده (نوعی اختلال ژنتیکی که منجر به ناتوانی ذهنی می‌شود)
• وزن خیلی پایین هنگام تولد
• سابقه ابتلای والدین به اختلالات روانی به‌ویژه اسکیزوفرنی
• تولد زودهنگام
• استفاده مادر از والپروئیک اسید و تالیدوماید در دوران بارداری

عوامل زیر نمی‌توانند در بروز اختلال طیف اوتیسم نقش داشته باشند:

• تربیت نادرست و بدرفتاری والدین
• رژیم غذایی
• سایر عوامل مربوط به سبک زندگی
• محیط اجتماعی یا فرهنگی
• عفونتی که می‌تواند به دیگران انتقال پیدا کند

میزان شدت اختلال اوتیسم

بنابر راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5)، پزشکان اوتیسم را با سه سطح ۱، ۲ و ۳ و دو بخش عملکردی، ارتباطات اجتماعی و رفتارهای تکراری و محدود، دسته‌بندی می‌کنند. تعیین سطح نشان می‌دهد که شخص به چه میزان کمک بیرونی در زندگی روزمره‌اش نیاز دارد.

سطح ۱: نیازمند حمایت

شخص مبتلا به اوتیسم که شرایط سطح ۱ را دارد، ممکن است در مواجهه با چالش‌های اجتماعی به حمایت نیاز داشته باشد.

برای این افراد این موارد ممکن است دشوار باشد:

• شروع گفت‌و‌گو با دیگران
• پاسخ‌دادن به شکلی که دیگران انتظار دارند
• حفظ علاقه به گفت‌و‌گو

در نتیجه بدون حمایت درست، پیداکردن دوست برایشان سخت می‌شود. این اشخاص همچنین ممکن است:

• احساس کنند که باید الگوهای رفتاری ثابتی را دنبال کنند.
• با تغییر موقعیت‌ها، مثل تغییر محیط، دچار احساس ناراحتی شوند.
• در سازماندهی و برنامه‌ریزی به کمک نیاز داشته باشند.

سطح ۲: نیازمند حمایت جدی

افراد مبتلا به اوتیسم که شرایط سطح ۲ را دارند، در مقایسه با افراد سطح ۱ به حمایت بیشتری نیاز دارند. چالش‌های اجتماعی، برقراری ارتباط و گفت‌و‌گو را برایشان بسیار دشوار می‌کند. حتی با وجود حمایت، برقراری ارتباط ممکن است برای این افراد سخت باشد. احتمال دارد آن‌ها طوری پاسخ دهند که از نظر افراد معمولی تعجب‌آور یا نامناسب باشد.

این افراد ممکن است:

• با جملات کوتاه صحبت کنند.
• در درک ارتباط غیرکلامی مانند حالت چهره و استفاده از آن‌ مشکل داشته باشند.
• فقط درباره موضوعات خیلی خاص صحبت کنند.

برای افراد مبتلا به اوتیسم سطح ۲ احتمالاً انجام‌دادن فعالیت‌های روزانه به دلیل چالش‌های کنار آمدن با تغییرات روزانه دشوار است. چراکه مواجهه با تغییرات ممکن است باعث نگرانی و پریشانی بیش‌ازحد در آن‌ها شود.

سطح ۳: نیازمند حمایت بسیار زیاد

در میان افراد مبتلا به اوتیسم، افراد با اوتیسم سطح ۳ به بیشترین حمایت نیاز دارند. برای این گروه، استفاده از ارتباطات کلامی و غیرکلامی و درک آن‌ها بسیار دشوار است.

این افراد احتمالاً:

• از تعامل با دیگران اجتناب می‌کنند یا تعاملات محدودی دارند.
• شرکت در بازی‌های تخیلی با دوستانشان برایشان مشکل است.
• علاقه کمی به دوستانشان دارند.
• پیدا کردن دوست برایشان مشکل است.

علاوه بر این، افرادی که در این دسته قرار می‌گیرند احتمالاً:

• برای تغییر فعالیت‌ها یا برنامه‌های روزانه‌شان با مشکلات زیادی روبه‌رو می‌شوند.
• الگوهای رفتاری تکراری مثل پرت‌کردن اشیاء دارند؛ تا حدی که بر توانایی عملکردی‌شان تأثیر می‌گذارد.
• اگر در وضعیتی قرار بگیرند که تمرکزشان برهم بخورد یا مجبور باشند کارشان را تغییر دهند، شدیداً احساس نگرانی می‌کنند.

تشخیص اوتیسم

تشخیص قطعی اوتیسم ممکن است سخت باشد و پزشک برای تشخیص این اختلال، بر رفتار و سیر رشد تمرکز می‌کند.

اوتیسم در کودکان معمولاً در طی دو مرحله تشخیص داده می‌شود:

• غربالگری رشد به پزشک نشان می‌دهد آیا کودک در فراگیری مهارت‌های پایه مثل یادگیری، صحبت‌کردن، رفتار و حرکت به‌خوبی پیش می‌‌رود یا خیر. کارشناسان پیشنهاد می‌کنند که کودکان در سنین ۹، ۱۸، ۲۴ و ۳۰ ماه، به شکل منظم و به منظور تشخیص تأخیر در رشد، غربال شوند.
• اگر کودک در این غربالگری‌ها علائم ابتلا به مشکلی را نشان دهد، به ارزیابی کامل‌تری نیاز دارد. این ارزیابی ممکن است شامل تست‌های بینایی و شنوایی یا آزمایش‌های ژنتیک باشد. پزشک همچنین ممکن است از یک متخصص اختلالات اوتیسم، مانند روان‌پزشک یا روان‌شناس کودک، کمک بگیرد. علاوه بر این، برخی از روان‌شناسان آزمونی به نام مشاهده تشخیصی اوتیسم (ADOS) را ارائه می‌دهند.

اگر اوتیسم در دوران کودکی در شما تشخیص داده نشده است، اما اکنون متوجه شده‌اید برخی از نشانه‌ها و علائم اوتیسم را دارید، با پزشک‌تان صحبت کنید.

چگونه اوتیسم را درمان کنیم؟

روش‌های درمانی متفاوتی برای این اختلال وجود دارد. این درمان‌ها معمولاً به دسته‌های زیر تقسیم می‌شوند؛ با این حال، برخی از روش‌های درمانی شامل بیش از یک رویکرد هستند.

1) رویکردهای رفتاری

هدف این روش درمانی تغییر رفتار است. این نوع درمان، به بررسی تمام اتفاقات و عوامل محرک قبل از بروز یک رفتار خاص و بعد از آن می‌پردازد. این موضوع منجر به شناشایی الگوهای رفتاری و طراحی روند درمان می‌شود. براساس تحقیقات، رویکردهای رفتاری نسبت به سایر روش‌های درمانی اوتیسم، بیشترین تأثیر را دارند. یک روش درمانی رفتاری جالب توجه برای افراد مبتلا به اختلال طیف اوتیسم، تحلیل رفتار کاربردی (ABA) است. این روش رفتارهای مطلوب را تشویق می‌کند و رفتارهای نامطلوب را نادیده می‌گیرد تا انواع مهارت‌ها را بهبود ببخشد. در روش تحلیل رفتار کاربردی، میزان پیشرفت، پیگیری و سنجیده می‌شود.

دو سبک آموزش تحلیل رفتار کاربردی عبارتند از:

• آموزش مبتنی بر کوشش‌های مجزا (DTT): در این روش برای آموزش یک رفتار یا واکنش مطلوب، از دستورالعمل‌های گام‌به‌گام استفاده می‌شود. درمانگر درس‌ها را به بخش‌های ساده تقسیم کرده، به پاسخ‌ها و رفتارهای مطلوب پاداش داده و پاسخ‌ها و رفتارهای نامطلوب رانادیده می‌گیرد.
• آموزش مبتنی بر پاسخ‌های محوری (PRT): این روش به جای محیط درمانی در یک محیط طبیعی اتفاق می‌افتد. هدف این روش بهبود تعدادی مهارت‌های محوری است که به شخص کمک خواهند کرد بسیاری از مهارت‌های دیگر را بیاموزد. یک مثال از مهارت‌های محوری، شروع گفت‌و‌گو با دیگران است.

2) رویکردهای رشدمحور

رویکردهای رشدمحور بر بهبود مهارت‌های تکوینی خاصی، مانند مهارت‌های شناختی، زبانی، جسمی، یا عاطفی-اجتماعی تمرکز دارند. اغلب از رویکردهای رشدمحور همراه با رویکردهای رفتاری استفاده می‌شود.

• گفتاردرمانی و زبان‌درمانی: این روش متداول‌ترین نوع درمان رشدمحور برای افراد مبتلا به اختلال طیف اوتیسم است. گفتاردرمانی و زبان‌درمانی به بهبود درک و استفاده فرد از گفتار و زبان کمک می‌کند. برخی از افراد مبتلا به اختلال طیف اوتیسم به صورت کلامی و برخی دیگر از طریق استفاده از علائم، ایما و اشاره، تصاویر یا دستگاه‌های ارتباطی الکترونیکی ارتباط برقرار می‌کنند.
• کاردرمانی: در این روش درمانی، شخص مهارت‌هایی را می‌آموزد که به او کمک می‌کنند تا حد ممکن مستقل زندگی کند. این مهارت‌ها ممکن است شامل لباس‌پوشیدن، غذاخوردن، حمام‌کردن و ارتباط با مردم شوند. کاردرمانی همچنین می‌تواند شامل این موارد باشد:

• • درمان یکپارچگی حسی به بهبود پاسخ‌‌دهی به ورودی‌های حسی، که ممکن است محدودکننده یا طاقت‌فرسا باشند، کمک می‌کند.
  • فیزیوتراپی به بهبود مهارت‌های فیزیکی و حرکات اعضای بدن کمک می‌کند؛ حرکاتی مانند حرکات ظریف انگشت‌ها یا حرکات درشت مانند حرکات تنه و بدن.

روش مداخله زودهنگام دِنوِر (EDSM) یک رویکرد رشدمحور جامع بر اساس اصول تحلیل رفتار کاربردی برای کودکان 1 تا 4 ساله است. والدین و درمانگران از بازی، تبادلات اجتماعی و توجه مشترک در محیط‌های طبیعی استفاده می‌کنند تا مهارت‌های زبانی، اجتماعی و یادگیری را بهبود بخشند.

3) رویکردهای آموزشی

روش‌های آموزشی در محیط کلاس درس ارائه می‌شوند. یک نوع رویکرد آموزشی، رویکرد درمان و آموزش کودکان مبتلا به اوتیسم و کودکان دارای نقص ارتباطی وابسته به آن (TEACCH) است. روش تیچ بر اساس این ایده شکل گرفته است که افراد مبتلا به اوتیسم در محیطی دارای ثبات و همراه با آموزش دیداری شکوفا می‌شوند.

این رویکرد روش‌هایی را به آموزگار ارائه می‌دهد تا ساختار کلاس را براساس آن تنظیم کند و باعث پیشرفت تحصیلی و بهبود سایر جنبه‌های آموزشی شود. برای مثال، آموزگار برنامه‌های روزانه را نوشته یا نقاشی می‌کند و در معرض دید قرار می‌دهد. همچنین می‌تواند مرزهایی را پیرامون ایستگاه‌های یادگیری تعیین و دستورالعمل‌های کلامی را با دستورالعمل‌های بصری یا استفاده از ابزارهای مناسب تکمیل کند.

4) رویکردهای اجتماعی-ارتباطی

روش‌های اجتماعی-ارتباطی بر بهبود مهارت‌های اجتماعی و ایجاد پیوندهای عاطفی تمرکز دارند. برخی از رویکردهای اجتماعی-ارتباطی شامل نظارت و راهنمایی والدین یا دوستان می‌شود.

• مدل تحولی-تفاوت‌های فردی مبتنی بر ارتباط والدین و درمانگران را تشویق به دنبال کردن علائق فرد می‌کند تا فرصت‌های ارتباطی افزایش یابند.
• مدل مداخله رشد ارتباط (RDI) شامل فعالیت‌هایی می‌شود که انگیزه، علاقه و توانایی‌های مشارکت در تعاملات اجتماعی مشترک را افزایش می‌دهد.
• داستان‌های اجتماعی توصیف‌های ساده‌ای را ارائه می‌کنند تا نشان دهند که افراد مبتلا به اوتیسم چه انتظاراتی باید از یک موقعیت اجتماعی داشته باشند.
• گروه‌های مهارت‌های اجتماعی فرصت‌هایی را برای افراد مبتلا به اختلال طیف اوتیسم فراهم می‌کنند تا مهارت‌های اجتماعی را در یک محیط ساختاریافته تمرین کنند.

5) رویکردهای دارویی

هیچ دارویی برای درمان علائم اصلی اختلال طیف اوتیسم وجود ندارد. برخی از داروها با درمان علائم مربوط به مشکلاتی که همزمان با اوتیسم در افراد مبتلا بروز می‌کنند، به آن‌ها کمک کرده تا عملکرد بهتری داشته باشند. برای مثال، این داروها مدیریت سطوح بالای انرژی، ناتوانی در تمرکز، یا رفتارهای خودآسیب‌زننده مثل کوبیدن سر یا گازگرفتن دست را بهبود می‌بخشند. همچنین این داروها در کنترل مشکلات روانی که ممکن است همزمان با اوتیسم بروز کنند مثل اضطراب یا افسردگی و نیز مشکلاتی مثل صرع، مشکلات خواب یا مشکلات گوارشی نقش دارند.

پیش از مصرف دارو، مشورت با پزشکی که تجربه درمان افراد مبتلا به اختلال طیف اوتیسم را داشته باشد، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این موضوع هم درمورد داروهای تجویزی و هم داروهای بدون نسخه صدق می‌کند. اشخاص مبتلا، خانواده‌ها و پزشکان برای ارزیابی تأثیر داروها و اطمینان حاصل کردن از فواید بیشتر داروها نسبت به عوارض جانبی آن‌ها، باید با یک‌دیگر همکاری کنند.

6) رویکردهای روان‌شناختی

رویکردهای روان‌شناختی می‌توانند به افراد مبتلا به اختلال طیف اوتیسم کمک کنند که با اضطراب، افسردگی و سایر بیماری‌های روانی کنار بیایند. رفتار درمانی شناختی (CBT)، رویکردی است که بر یادگیری ارتباط بین افکار، احساسات و رفتار تمرکز دارد. در این رویکرد، درمانگر و فرد مبتلا با همکاری با یکدیگر اهدافی را مشخص کرده و سپس نحوه تفکر شخص نسبت به موقعیت و در نهایت نحوه واکنش او به آن موقعیت را تغییر می‌دهند.

چگونه از بروز اختلال اوتیسم پیشگیری کنیم؟

هیچ روشی برای پیشگیری از اختلال طیف اوتیسم وجود ندارد، اما گزینه‌های درمانی متفاوتی در دست است. تشخیص و مداخله اولیه، در هر سنی، بیشترین فایده را دارد و می‌تواند مهارت‌های زبانی و رفتاری را بهبود ببخشد. با اینکه بالا رفتن سن معمولاً باعث بهبود علائم اختلال طیف اوتیسم در کودکان نمی‌شود، اما آن‌ها به‌مرور یاد می‌گیرند که عملکرد بهتری داشته باشند.

آیا واکسیناسیون سبب بروز اختلال طیف اوتیسم می‌شود؟

پیرامون ارتباط بین اختلال طیف اوتیسم و واکسن‌های دوران کودکی بحث‌های زیادی وجود دارد. علی‌رغم تحقیقات گسترده، هیچ مطالعه قابل اطمینانی، ارتباطی بین اختلال طیف اوتیسم و واکسیناسیون نشان نداده است.

اجتناب از دریافت واکسن‌های کودکی، کودک و سایرین را در معرض خطر ابتلا به بیماری‌های خطرناکی ازجمله سیاه‌سرفه، سرخک یا اوریون قرار می‌دهد.

اختلال طیف اوتیسم در دختران

درگذشته این باور وجود داشت که پسران ۴ برابر بیشتر از دختران به اوتیسم مبتلا می‌شوند. این باور اشتباه ناشی از آن است که اختلال طیف اوتیسم در دختران و زنان کمتر تشخیص داده می‌شود. این مسئله دلایل گوناگونی دارد.

بیشتر مطالعات درباره اختلال طیف اوتیسم بر مردان و پسران تمرکز دارد و مطالعات اندکی راجع به ابتلای دختران به این اختلال انجام شده است. تحقیقات نشان داده‌اند که دختران مبتلا به اوتیسم در مقایسه با پسران مبتلا به این اختلال، ویژگی‌های متفاوتی دارند. چراکه دختران برای پذیرفته‌شدن در اجتماع، علائم و ویژگی‌های مرتبط به اوتیسم را بهتر از پسران پنهان می‌کنند.

سایر عواملی که باعث تشخیص کمتر اوتیسم در دختران می‌شود عبارتند از:

• مهارت‌های ارتباطی و زبانی قوی‌تر
• تقلید از دیگران در موقعیت‌های اجتماعی
• خشونت و تهاجم کمتر
• رفتار منفعل و خجالتی
• توانایی کنترل احساسات در جمع اما تمایل به برون‌ریزی این عواطف در خانه

نکته: بسیاری از زنان در بزرگسالی متوجه می‌شوند که اوتیسم دارند.

آیا اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی (ADHD) و اوتیسم یکسان هستند؟

اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی و اوتیسم، هر دو اختلالات عصبی-رشدی هستند که علائم مشترکی دارند. اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی (ADHD) یک اختلال عصبی-رشدی شایع است که در آن کودکان مبتلا دچار مشکلات توجه، بیش‌فعالی و کنترل هیجان هستند. این کودکان در تمرکز، آرام‌نشستن، یا فکرکردن قبل از انجام کارها مشکل دارند.

گاهی اوقات تشخیص تفاوت میان اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی و اوتیسم، به‌خصوص در کودکان با سن کمتر، دشوار است. توضیحاتی که در ادامه ارائه می‌شود، به تفکیک علائم این دو اختلال کمک می‌کند.

دامنه توجه

افراد مبتلا به اوتیسم معمولاً در زمان مواجهه با موضوعی که به آن علاقه دارند، می‌توانند به مدت طولانی روی آن تمرکز کنند؛ اما تمرکز بر فعالیت‌هایی که به آن علاقه ندارند، برایشان دشوار است. در این افراد، الگوی فکری غیریکنواخت، جابه‌جایی از یک فعالیت به فعالیت دیگر را مشکل می‌کند.

برای افراد مبتلا به اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی حفظ تمرکز دشوار است. آن‌ها می‌توانند برای مدت کوتاهی روی فعالیتی بیش از حد تمرکز کنند، اما معمولاً حتی در موضوعات مورد علاقه‌شان، دامنه توجه محدودی دارند. این افراد غالباً سعی دارند از کارهایی که نیازمند توجه هستند، اجتناب کنند.

رفتارها

کودکان مبتلا به اوتیسم به چیزهای خاصی مثل غذا، اسباب‌بازی، فیلم سینمایی و سریال تلویزیونی علاقه نشان می‌دهند و اغلب تا مدت‌زمانی طولانی توجه‌شان را از آن‌ها برنمی‌دارند. به عنوان مثال، کودک مبتلا به اوتیسم ممکن است تمام عمر عاشق دیزنی باشد. در مواردی هم ممکن است که برای مدتی عاشق چیزی باشد و سپس آن را برای همیشه کنار بگذارد؛ مثلاً به‌مدت ۶ ماه عاشق اسپاگتی باشد و دیگر هرگز آن را نخورد.

کودکان مبتلا به اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی این رفتارهای کودکان اوتیسم را از خود بروز نمی‌دهند؛ چراکه آن‌ها چنین نیازی به نظم و تکرار ندارند و از انجام مکرر یک کار به‌مدت طولانی متنفر هستند.

ابراز احساسات

مشکلاتی پیرامون ابراز احساسات و کنترل احساسات در افراد مبتلا به اوتیسم وجود دارد. در واقع این افراد برای بیان احساساتشان مشکل دارند. اما در افراد مبتلا به اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی مشکل چندانی در این زمینه وجود ندارد.

برخی از علائم ADHD ممکن است باعث بروز نقص در مهارت‌های زبانی شوند که در نتیجه آن مشکلاتی مانند ناتوانی در بیان کلامی احساسات به دلیل عدم توجه یا بیش‌فعالی بروز پیدا می‌کند. این در حالی است که سایر کودکان مبتلا به اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی می‌توانند بدون توقف و به صورت متکلم وحده صحبت کنند.

اختلالات هم‌زمان

تقریباً سه چهارم کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم یک اختلال عصبی، روانی یا پزشکی دیگر را هم به‌صورت هم‌زمان تجربه می‌کنند که منجر به مشکلات جسمی و ذهنی مضاعف می‌شود.

• اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی: میزان بالایی از ابتلای هم‌زمان به اختلال طیف اوتیسم و اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی وجود دارد. مطالعات نشان می‌دهند ۳۰ تا ۵۰ درصد افراد مبتلا به اختلال طیف اوتیسم، علائم اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی را هم دارند و ۶۶ درصد افراد مبتلا به اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی ویژگی‌های اختلال طیف اوتیسم را هم نشان می‌دهند.
• اضطراب: تا ۸۰ درصد کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم از یک یا چند اختلال اضطرابی رنج می‌برند.
• اختلال دو قطبی: این اختلال در افراد مبتلا به اختلال طیف اوتیسم شایع است و اغلب در سن بلوغ بروز می‌کند.
• افسردگی: افسردگی به طور مکرر در افراد مبتلا به اختلال طیف اوتیسم دیده می‌شود. با این حال در بسیاری از موارد، تشخیص صحیح افسردگی در مبتلایان به اختلال طیف اوتیسم چالش‌برانگیز است و می‌تواند درمان‌نشده باقی بماند؛ چراکه ویژگی‌های اوتیسم ممکن است علائم افسردگی را پنهان کنند. نرخ شیوع افسردگی در بین بیماران جوان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم، بین ۱۰ تا ۵۰ درصد است.

سخن پایانی

افراد مبتلا به اختلال طیف اوتیسم، علائم و ویژگی‌های رفتاری گوناگونی دارند که بر نحوه تعاملات و ارتباطات آن‌ها تأثیر می‌گذارد. برای تشخیص این اختلال از غربالگری رشد استفاده می‌شود. درمان به‌موقع نقش تعیین‌کننده‌ای در بهبود عملکرد افراد مبتلا به اوتیسم، به‌ویژه کودکان دارد. والدین یک فرد مبتلا به اوتیسم، باید بدانند که کودک آن‌ها صرف‌نظر از ابتلا به این اختلال، هنوز هم فرزند آن‌ها است. تشخیص اوتیسم تنها به این معناست که این کودک به حمایت بیشتر یا رویکرد متفاوتی در برخی از بخش‌های زندگی‌اش نیاز دارد تا به اهدافش دست یابد.

از تجربه خودتان بگویید

همان‌طور که در این مقاله خواندیم، به دلیل علائم گسترده اختلال طیف اوتیسم، تشخیص آن در افراد همیشه ساده نیست. آیا شما تا به امروز در اطرافیان خود فردی را دیده‌اید که برخی از این علائم را از خود نشان داده باشد؟ اگر در این زمینه تجربه‌ای دارید با ما و سایر خوانندگان به اشتراک بگذارید.