درمان ریزش مو: راهکارهای خانگی و کلینیکی

آندره آغاسی، بازیکن تنیس، ریزش موهایش در دوران جوانی را این‌طور توصیف می‌کند که گویا تکه‌هایی از هویت خود را از دست داده است. این شاید داستان بسیاری از افراد دیگری باشد که با ریزش مو درگیرند. درنتیجه درمان ریزش مو می‌تواند به افزایش اعتمادبه‌نفس افراد کمک کند.

ما در این مقاله نگاهی کوتاه به علل ریزش مو خواهیم داشت. سپس درباره درمان‌های خانگی، کلینیکی و دارویی ریزش مو و اینکه چه کسی می‌تواند از هر نوع درمان بهره ببرد صحبت خواهیم کرد. با ما همراه باشید.

چرخه رشد مو

رشد مو یک پروسه پویا است و می‌توان آن را به سه مرحله مجزا تقسیم کرد:

• آناژن: این مرحله رشد فعال مو است و شامل پیدایش تار موی جدید در فولیکول‌ها (سلول زاینده مو)، افزایش طول تار موها و درنهایت توقف رشد آن‌ها می‌شود. مرحله آناژن ممکن است سال‌ها طول بکشد.
• کاتاژن: در این مرحله رشد مو متوقف شده و فولیکول برای رفتن به دوره استراحت آماده می‌شود.
• تلوژن: در این مرحله، برای شروع یک چرخه جدید، موها کوتاه و شل شده و جدا می‌شوند.

علت ریزش مو

ریزش بین ۵۰ تا ۱۰۰ تار مو در روز امری طبیعی است و نباید به‌خاطر آن نگران بود؛ اما در برخی موارد ریزش موها می‌تواند نشانه وجود بیماری در افراد باشد. برخی از انواع ریزش مو، مانند ریزش مو با الگوی مردانه و زنانه، دائمی هستند. این نوع از ریزش موها معمولاً به‌صورت ژنتیکی به ارث می‌رسند.

انواع دیگر ریزش مو ممکن است مقطعی باشند و به‌دنبال عوامل زیر ایجاد شوند:

• انواعی از بیماری‌ها
• استرس
• شیمی‌درمانی
• کاهش وزن
• کمبود آهن

رژیم غذایی مناسب برای ریزش مو

پیروی از یک رژیم غذایی مناسب برای تنظیم چرخه رشد مو و به طور کلی سلامت مو ضروری است.

عدس

پروتئین یکی از مهم‌ترین ماده‌ها در چرخه رشد مو محسوب می‌شود. اگر میزان پروتئین دریافتی بدنتان به میزان کافی نباشد می‌تواند بر رشد، ساختار و رنگدانه مو تأثیر منفی بگذارد. عدس یکی از غنی‌ترین منابع گیاهی پروتئینی است. هر فنجان پخته‌شده عدس حدود 17.9 گرم پروتئین دارد که تقریباً 30 درصد بیشتر از پروتئین موجود در دو تخم‌مرغ بزرگ است.

ماهی سالمون

ماهی سالمون سرشار از پروتئین، ویتامین‌های D و B12 و امگا 3 است. این دسته از مواد مغذی می‌توانند سبب تقویت سلامت و رشد مو شوند. همچنین این مواد دارای خواص ضدالتهابی قوی هستند و می‌توانند در محافظت از فولیکول مو در برابر آسیب اکسیداتیو (استرس اکسیداتیو به عدم تعادل رادیکال‌های آزاد و آنتی‌اکسیدان‌ها در بدن می‌گویند که منجر به آسیب سلولی می شود.)، تقویت چرخه رشد موی سالم و بهبود تراکم مو مؤثر باشند.

آووکادو

آووکادو سرشار از مواد مغذی است که در سلامت مو نقش دارند؛ ازجمله این مواد می‌توان به نیاسین، ویتامین‌های E و C، فولات و منیزیم اشاره کرد. ویتامین C عملکرد آنتی‌اکسیدانی (آنتی‌اکسیدان‌ها، رادیکال های آزاد را از سلول های بدن پاک کرده و به بدن برای کاهش آسیب‌های ناشی از استرس اکسیداتیو کمک می‌کنند.) بسیار قوی‌ای دارد و ممکن است به محافظت از فولیکول مو در برابر آسیب‌های ناشی از استرس اکسیداتیو کمک کند. همچنین ویتامین C سبب جذب بهتر آهن، یک ماده ضروری در تنظیم چرخه رشد مو، می‌شود.

علاوه‌بر این، آووکادو حاوی فولات و ویتامین B است که موادی ضروری برای سلامت مو به حساب می‌آیند. کمبود فولات می‌تواند باعث بروز تغییرات منفی در سلامت مو، پوست و ناخن شود و ریزش موها را افزایش دهد. یک آووکادو متوسط به ترتیب 41، 28 و 22 درصد از نیاز روزانه شما به فولات، ویتامین E و ویتامین C را تأمین می‌کند.

زنجبیل

استرس اکسیداتیو یکی از عوامل مؤثر در ریزش مو به حساب می‌آید و می‌تواند بر سلامت مو و فولیکول‌ها تأثیر منفی بگذارد. علاوه‌بر این، تحقیقات نشان داده‌اند که در افراد مبتلا به برخی اختلالات ریزش مو، ازجمله مبتلایان به آلوپسی آندروژنتیک، فعالیت آنتی‌اکسیدانی کمتری مشاهده می‌شود.

ترکیبات موجود در زنجبیل ممکن است به کاهش آسیب‌های ناشی از استرس اکسیداتیو در بدن کمک کنند و فعالیت آنتی‌اکسیدانی آن را افزایش دهند.

درمان خانگی ریزش مو

درمان‌های خانگی برای رفع ریزش مو دشوار نیستند و افراد می‌توانند بسیاری از داروهای لازم را بدون نسخه تهیه کنند. در ادامه، برخی از این روش‌ها که توسط پزشکان تأیید شده‌اند آورده شده است.

1) ماینوکسیدیل موضعی

ماینوکسیدیل اولین و تنها داروی موضعی مورد تأیید سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) است. از این دارو برای درمان ریزش موی ارثی و ریزش موی تحت تأثیر هورمون‌های مردانه استفاده می‌شود. معمولاً برای مردان محلول ۲ درصد و محلول و فوم ۵ درصد و برای زنان محلول ۲ درصد و فوم ۵ درصد را تجویز می‌کنند.

نحوه مصرف ماینوکسیدیل

پزشکان اغلب ماینوکسیدیل را به صورت ترکیبی با سایر داروها تجویز می‌کنند. این امر کاری دشوار و چالش برانگیز است و برای رفع آن برخی از شرکت‌های تولیدکننده محصولات آرایشی و بهداشتی فرمول‌های دقیق و کارآمدی را تولید و روانه بازار کرده‌اند. اضافه کردن ماینوکسیدیل به این دسته از محصولات بسیار آسان و سریع بوده و نیاز به حرارت ندارد. علاو‌بر این، ماینوکسیدیل در غلظت‌های بالا قابلیت انحلال در بعضی از این محصولات مانند تونیک رزکسیدیل را دارد.

چقدر طول می‌کشد تا ماینوکسیدیل اثر کند؟

مدت‌زمان مشاهده اثر این دارو حداقل ۲ ماه است و پس از حدود ۴ ماه به حداکثر میزان خود می‌رسد؛ هرچند این زمان ممکن است طولانی‌تر هم شود. بنابراین گفته می‌شود مدت ۶ تا ۱۲ ماه برای مصرف این دارو در نظر داشته باشید.

2) استموکسیدین

استموکسیدین یک ماده شیمیایی است که رشد موها را بهبود می‌بخشد. این ماده به‌عنوان مهارکننده آنزیم P4H طبقه‌بندی می‌شود. این ترکیب می‌تواند باعث تحریک فولیکول‌های خفته برای تولید موهای جدید شود و محیط هیپوکسیک (شرایطی که در آن اکسیژن کم است) را شبیه‌سازی می‌کند.

محیطی که میزان اکسیژن در آن کم است (محیط هیپوکسیک) باعث بهبود رشد مو می‌شود. کنوژن مرحله‌ای است که طی آن فولیکول خالی از مو است. در وضعیت ریزش موی ارثی ناشی از هورمون‌های مردانه، این فاز طولانی‌تر می‌شود. استموکسیدین با شبیه‌سازی محیط هیپوکسیک و کوتاه‌کردن فاز کنوژن باعث ایجاد موهای بلندتر و متراکم‌تر می‌شود.

3) روغن‌های گیاهی

گزینه‌های زیر به عنوان درمان‌های خانگی ریزش مو، می‌توانند مفید باشند:

• روغن لیمو: با توجه به نتایج یک مطالعه، روغن لیمو می‌تواند رشد موها را تحریک کند. برای استفاده از روغن لیمو، آن را در یک روغن حامل (مثل روغن نارگیل) رقیق کنید و قبل از شست‌وشو با شامپو، مستقیم روی پوست سر بمالید.
• روغن رزماری: پژوهشگران در مطالعه‌ای دریافتند که روغن رزماری می‌تواند آلوپسی آندروژنیک را درمان کند. آلوپسی آندروژنیک در اثر پاسخ بیش از حد بدن به هورمون‌های جنسی مردانه (آندروژن) ظاهر می‌شود.
• روغن نارگیل: پژوهشی در سال ۲۰۲۱ نشان داد که استفاده از روغن نارگیل روی پوست سر می‌تواند سلامتی فولیکول‌ها را بهبود ببخشد و آسیب به موها را ترمیم کند.
• روغن دانه کدو تنبل: نتایج یک مطالعه تحقیقاتی نشان داد که استفاده از این روغن تأثیر بسزایی در افزایش رویش موها دارد.

4) مکمل‌های درمان ریزش مو

مکمل‌های ریزش مو حاوی مواد مغذی برای حفظ سلامت موها و جلوگیری از ریزش آن‌ها هستند. هدف از تجویز و استفاده از این مکمل‌ها تأمین مواد مغذی کلیدی است که به مقدار کافی در رژیم غذایی افراد وجود ندارند.

این دسته از مکمل‌ها اغلب حاوی ترکیباتی ازجمله ویتامین‌های گروه B مانند بیوتین و نیاسین، آنتی اکسیدان‌هایی مانند ویتامین E و ویتامین C و مواد معدنی ضروری مانند آهن، روی و سلنیوم هستند. مکمل‌های ریزش مو به‌منظور رشد و تقویت فولیکول‌ها، بهبود گردش خون در پوست سر و تحریک رشد موها طراحی می‌شوند.

ویتامین‌های گروه B مانند بیوتین و نیاسین به تولید کراتین، نوعی پروتئین موجود در ساختار موها، کمک می‌کند. همچنین ویتامین C موجود در این مکمل‌ها، سبب تولید پروتئینی دیگر در ساختار مو به‌نام کلاژن می‌شود.

ویتامین E و سایر آنتی اکسیدان‌ها با مولکول‌های مضری (رادیکال های آزاد) که می‌توانند به فولیکول‌های مو آسیب برسانند، مبارزه می‌کنند. علاوه‌بر این، مواد معدنی‌ای مانند آهن با فراهم کردن اکسیژن مورد نیاز برای رشد موها به درمان ریزش مو کمک می‌کنند.

اگر آزمایش خون نشان‌دهنده کمبود بیوتین، آهن یا روی باشد، پزشک ممکن است مکمل‌های مختلفی را تجویز کند. اما در افرادی که کمبود ویتامین ندارند، مصرف مکمل‌ها می‌توانند مضر باشد. بنابراین همیشه بهتر است قبل از شروع مصرف مکمل‌ها با پزشک مشورت شود.

5) میکرونیدلینگ

میکرونیدلینگ نوعی تکنیک زیبایی است که در آن به وسیله تعداد زیادی سوزن کوچک، شکاف‌های ریزی روی پوست سر ایجاد می‌شود. این روش برای افزایش کلاژن‌سازی، تشکیل مویرگ‌های جدید و تحریک رشد مو در نواحی تحت درمان مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین میکرونیدلینگ می‌تواند به جذب بهتر داروهایی مانند ماینوکسیدیل و افزایش اثربخشی آن‌ها کمک کند. این تکنیک را می‌توان در خانه یا در مطب پزشک با استفاده از ابزارهای مخصوص انجام داد.

6) لیزر خانگی

این نوع لیزرها برای درمان خانگی ریزش مو در اشکال مختلفی مانند کلاه و شانه موجود هستند. مطالعات انجام شده روی دستگاه‌های لیزر خانگی نشان‌دهنده تأثیرات مثبت آن‌ها در بهبود ریزش موی افراد است. همچنین نتایج به‌دست‌آمده از تحقیقات دیگری بیانگر افزایش ضخامت و تراکم موها در افرادی است که از این دستگاه‌ها استفاده کرده‌اند.

نکته: بررسی عوارض جانبی این دستگاه‌ها در بلندمدت نیازمند آزمایشات و تحقیقات بیشتری است.

7) کلاه‌گیس و تکه‌های مو

در برخی از موارد، ریزش مو می‌تواند بلندمدت یا دائمی باشد. برخی از افراد راه‌حل‌های غیرپزشکی را برای ریزش موی خود ترجیح می‌دهند. کلاه‌گیس‌ها و تکه‌های مو می‌توانند راهی برای پنهان‌کردن ریزش موها باشند.

مراقبت از کلاه‌گیس

بسته به میزان استفاده از محصولات حالت‌دهنده مو، تعداد دفعات استفاده از گلاه‌گیس و میزان تعریق، کلاه‌گیس‌ها باید تقریباً هر 4 تا 14 روز شسته شوند. اگر کلاه‌گیس از موی انسانی تهیه شده باشد، باید قبل از استفاده حالت داده شود؛ اما موهای مصنوعی بعد از خشک‌شدن آماده استفاده هستند. برای افزایش طول عمر کلاه‌گیس‌‌ها همیشه باید از آن‌ها روی پایه نگهدارنده یا مانکن‌هایی از جنس یونولیت نگهداری کرد.

درمان دارویی ریزش مو

روش دیگر برای درمان ریزش مو، تجویز دارو است. نوع داروی تجویزشده به موارد زیر بستگی دارد:

• علت ریزش مو
• وضعیت کلی سلامتی
• سن
• نتیجه‌ای که بیمار انتظار دارد
• قصد بارداری

هرکدام از داروها عوارض جانبی منحصر به خود را دارند. بنابراین بهتر است قبل از دریافت دارو درباره عوارض جانبی آن با پزشک خود مشورت کنید. این داروها شامل موارد زیر هستند:

1) فیناستراید

این دارو مورد تأیید FDA برای درمان ریزش مو با الگوی مردانه است. در مردان مبتلا به ریزش مو، این دارو تعداد موهای پوست سر را افزایش می‌دهد اما تغییری در تعداد موهای بدن ایجاد نمی‌کند.

تستوسترون (هورمون اصلی مردانه) توسط نوع خاصی آنزیم به هورمون دیگری تبدیل می‌شود که عامل ریزش مو در مردان است. فیناستراید با مهار این آنزیم، از کاهش تسوسترون جلوگیری کرده و درنتیجه باعث افزایش رشد موی سر می‌شود.

روش مصرف

مانند سایر درمان‌های ریزش مو، این دارو نیز برای اثربخشی نیاز به زمان دارد. معمولاً حدود ۴ ماه طول می‌کشد تا اثرات این روش درمانی مشاهده شود. به نظر می‌رسد اگر مردان هنگام آغاز ریزش مو مصرف فیناستراید را شروع کنند، تأثیر آن بیشتر خواهد بود. پزشک متخصص پوست ممکن است این دارو را برای زنانی که ریزش موی ارثی دارند یا نمی‌توانند باردار شوند، تجویز کند.

تأثیر فیناستراید تنها در طول دوره مصرف آن ادامه پیدا می‌کند. وقتی مصرف متوقف شود، موها مجدداً خواهند ریخت.

توجه: زنانی که باردار هستند یا قصد بارداری دارند نباید فیناستراید مصرف کنند یا با قرص‌های شکسته یا خردشده تماس داشته باشند. چراکه این دارو می‌تواند سبب نواقص مادرزادی در نوزادان پسر شود.

2) اسپیرونولاکتون

این دارو برای بانوانی که به ریزش مو با الگوی زنانه دچارند، می‌تواند یک گزینه مناسب باشد. اثرات اسپیرونولاکتون عبارتند از:

• جلوگیری از ریزش بیشتر موها
• افزایش ضخامت موها

مکانیسم عمل

اسپیرونولاکتون تولید آندروژن‌ها را کند می‌کند. کاهش تولید آندروژن‌‌ها می‌تواند پیشرفت ریزش موی ناشی از آلوپسی آندروژنیک را کاهش دهد. این دارو همچنین می‌تواند رویش مجدد موها را تحریک کند.

چه کسی می‌تواند این دارو را مصرف کند؟

در پژوهشی که روی ۱۶۶ زن با ریزش مو با الگوی زنانه انجام شد، پس از مصرف این دارو، ۴۲ درصد بهبودی خفیف و ۳۱ درصد نیز افزایش ضخامت موها را گزارش کردند.

توجه: زنان در زمان درمان ریزش مو با این دارو نباید باردار شوند؛ چراکه این دارو می‌تواند باعث ایجاد نواقص مادرزادی در جنین شود. اگر امکان یا احتمال بارداری برای زنان وجود داشته باشد، متخصص پوست ممکن است برای جلوگیری از بارداری، داروی دیگری تجویز کند.

روش‌های کلینیکی درمان ریزش مو

با اینکه درمان‌های خانگی راحت‌تر هستند، اما روش‌های درمانی‌ای که در مطب پزشک انجام می‌شوند، عموماً مؤثرتر هستند. در ادامه به برخی از این روش‌ها اشاره شده است.

1) پی آر پی (پلاسمای غنی از پلاکت)

پلاسمای غنی از پلاکت متشکل از دو بخش پلاسما یا قسمت مایع خون و پلاکت است. پلاکت‌ها نوعی از سلول‌های خونی هستند که در لخته‌شدن خون و افزایش سرعت بهبود و بازسازی بافت‌های آسیب‌دیده بدن نقش دارند. از این روش برای درمان بیماری‌های مرتبط با پوست و مو استفاده می‌شود.

پی آر پی در درمان ریزش مو با الگوی مردانه و زنانه مورد استفاده قرار می‌گیرد. این روش هم از ریزش مو جلوگیری کرده و هم به رویش موهای جدید کمک می‌کند. پی آر پی همچنین می‌تواند در کمک به تحریک رویش موها بعد از کاشت مؤثر باشد. لازم به ذکر است که این روش کم‌ترین عوارض جانبی را نسبت به سایر راهکارهای درمانی ریزش مو دارد.

پی آر پی چگونه انجام می‌شود؟

در این روش پزشک برای بهبود ریزش مو پلاسمای خون فرد را در قسمتی از پوست سر که دچار ریزش مو شده تزریق می‌کند.

بیشتر افراد ماهی یک بار و به‌مدت ۳ ماه این درمان را دریافت می‌کنند. هر جلسه پی آر پی حدود ۱۰ دقیقه طول می‌کشد و درمان‌های بعدی هر ۳ تا ۶ ماه انجام می‌شود.

پی آر پی برای چه کسانی مناسب است؟

پزشکان اعتقاد دارند که فولیکول‌های مویی که برای مدت زمان زیادی در حالت خفتگی قرار داشته‌اند دیرتر درمان می‌شوند. پس روش پی‌آرپی برای افرادی که ریزش موی آن‌ها به‌تازگی آغاز شده مؤثرتر است.

استفاده از این روش به برخی از افراد توصیه نمی‌شود:

• افرادی که مبتلا به بیماری‌های زمینه‌ای مانند تیروئید یا لوپوس (نوعی بیماری خودایمنی) هستند به احتمال زیاد از PRP نتیجه خوبی نخواهند گرفت. چون این بیماری‌‌ها به‌مرور زمان باعث افزایش ریزش موها می‌شوند.
• افرادی که از داروهای رقیق‌کننده خون استفاده می‌کنند. در این افراد کارایی پلاکت‌ها کاهش پیدا کرده و بنابراین انجام پی آر پی در آن‌ها به‌اندازه سایرین مؤثر نخواهد بود.

2) درمان با لیزر

روش درمان با لیزر کم توان (LLLT) که به آن درمان با نور قرمز و لیزر درمانی سرد نیز گفته می‌شود بافت آسیب‌دیده را بازسازی و ترمیم می‌کند. بهبود فعالیت سلولی، کاهش التهاب و بهبود گردش خون از دیگر فواید درمان با این روش است. به گزارش آکادمی پوست امریکا، لیزردرمانی می‌تواند در بهبود موارد زیر مؤثر باشد:

• ریزش موی ارثی
• آلوپسی آره آتا (طاسی سکه‌ای)
• ریزش مو در اثر شیمی‌درمانی
• تحریک رشد موها بعد از عمل کاشت مو

نکته: این نوع درمان بی‌خطر و بدون درد است اما برای مشاهده تأثیر آن باید جلسات درمانی متعددی را پشت‌سر گذاشت.

3) کاشت مو

کاشت مو از سری روش‌های موجود برای مقابله با ریزش مو و طاسی است. متخصصان از تکنیک‌‌های گوناگونی برای کاشت مو بهره می‌گیرند. به‌طور کلی در همه این تکنیک‌ها، پزشک قسمتی از پوست سر را که مو دارد برداشته و روی نواحی‌ای از سر که کم‌مو یا طاس هستند پیوند می‌زند. بسته به اندازه ناحیه کاشت، فرایند عمل ۴ تا ۸ ساعت طول خواهد کشید. افرادی که ریزش موهایشان بعد از عمل ادامه پیدا می‌کند یا می‌خواهند موهایشان تراکم بیشتری داشته باشد ممکن است در آینده مجدداً تحت عمل جراحی قرار بگیرند

چه مواقعی ممکن است موها دوباره خود به خود رشد کنند؟

پس از ریزش، رویش موها می‌تواند دوباره و به‌صورت خود‌به‌خودی از سر گرفته شود. رویش خودبه‌خودی مو درصورتی که علت ریزش مو یکی از موارد زیر باشد، امکان‌پذیر است:

• زایمان
• دوران نقاهت یک بیماری شدید یا عمل جراحی
• درمان سرطان
• کاهش وزن (بیشتر از 9 کیلوگرم)
• ابتلا به نوع خفیف بیماری آلوپسی آره آتا
• ابتلا به بیماری پسوریازیس پوست سر

پزشک متخصص می‌تواند درباره این موضوع که آیا امکان رشد مجدد موها وجود دارد یا خیر به فرد بیمار مشاوره دهد. گاهی اوقات برای رشد مجدد موها، نیاز به ایجاد تغییراتی در سبک زندگی است. پزشک متخصص می‌تواند برای رشد سریع‌تر موها درمان‌هایی تجویز کند. این درمان‌ها در بعضی موارد برای جلوگیری از ریزش بیشتر موها ضروری هستند.

سخن پایانی

اولین قدم در درمان ریزش مو یافتن علت آن است. برخی اوقات این مشکل مانند ریزش موی بعد از بارداری، به‌طور خودبه‌خود حل می‌شود و به درمان خاصی نیاز ندارد. اما در سایر موارد افراد می‌توانند از روش‌های مختلف خانگی، دارویی و کلینیکی برای درمان ریزش مو بهره بگیرند. مواردی مانند جنسیت و بارداری ازجمله عواملی هستند که در انتخاب نوع درمان نقش تعیین‌کننده‌ای دارند. لازم به ذکر است که توقف برخی از این روش‌های درمانی، منجر به بازگشت ریزش مو می‌شوند.

از تجربه خودتان بگویید

بسیاری از افراد ممکن است در دوره‌ای از زندگی خود ریزش مو را تجربه کنند. آیا شما هم جزو این دسته از افراد هستید؟ اگر بله، علت ریزش موی‌تان چه بوده است؟ آیا این مسئله خودبه‌خود برطرف شد یا از روش درمانی خاصی کمک گرفتید؟ اگر در این زمینه تجربه‌ای دارید با ما و سایر خوانندگان به اشتراک بگذارید.