علائم انواع نیش حشرات و راه‌های درمان خانگی آن

نیش حشرات ازجمله اتفاقاتی است که همه افراد، حداقل یک بار در زندگی آن را تجربه کرده‌اند؛ خصوصاً در فصل تابستان و زمانی که بیرون از خانه هستند. نیش حشرات می‌تواند دردناک باشد اما معمولاً عارضه‌ای جدی ایجاد نمی‌کند و طی چند ساعت تا چند روز از بین می‌رود.

انواع زنبورها، اعم از وحشی و عسل، پشه‌‌ها و نیز مورچه‌ها می‌توانند نیش بزنند یا گزش ایجاد کنند. مهم است بدانید نیش یا گزش حشرات چه علائم و نشانه‌هایی دارد تا بتوانید با اقدامات فوری پزشکی مانع از تشدید واکنش‌های آلرژیک شوید. برای آشنایی با این موارد، در این مقاله با ما همراه باشید.

نیش حشرات چیست؟

در اثر نیش و گزش حشرات، روی پوست سوراخ ایجاد می‌شود. علاوه‌بر این، به دنبال نیش حشرات بزاق، مدفوع یا سم حشره روی پوست به جا می‌ماند. همچنین در اغلب موارد نیش حشره روی پوست باقی می‌ماند.

علائم نیش حشرات

گزش حشرات معمولاً با گذشت یک یا دو روز و بدون نیاز به درمان بهبود می‌یابد. علائم رایج گزش حشرات عبارتند از:

• تحریک پوست
• التهاب یا تورم
• ایجاد برآمدگی یا تاول اطراف جای گزش

علائم رایج نیش حشرات عبارتند از:

• احساس سوزش شدید
• قرمزی اطراف محل نیش‌زدگی
• دردی که معمولاً پس از گذشت یک ساعت (یا کمی بیشتر) کاهش می‌یابد
• تورم اطراف محل نیش‌زدگی
• تورم شدید در صورت ایجاد واکنش آلرژیک. تورم ممکن است بخش زیادی از بدن را تحت تأثیر قرار دهد؛ برای مثال، کل بازو یا پای شما درگیر شود
• ایجاد تاول و درد شدید در صورت بروز واکنش آلرژیک

جای نیش حشرات با گذشت حدوداً 48 ساعت بهبود می‌یابد؛ هرچند ناحیه درگیر ممکن است تا چند روز حساس باشد.

نکته: شدت علائم گزش و نیش حشرات بسته به نوع حشره و میزان حساسیت بدن شما متفاوت است.

درمان نیش حشرات

اگر زنبور عسل، زنبور وحشی یا زنبور سرخ شما را نیش بزند، باید اقدامات زیر را انجام بدهید:

• نیش را با ناخن یا لبه کارت بانکی به طرفین هل دهید تا خارج شود.
• برای بیرون‌آوردن نیش از موچین استفاده نکنید؛ زیرا ممکن است کیسه سم متصل به نیش پاره شود.
• محل نیش حشره را با آب و صابون بشویید.
• از کمپرس سرد روی پوست استفاده کنید.

به‌منظور برداشتن کنه از روی پوست و درمان محل گزش، اقدامات زیر را انجام بدهید:

• با استفاده از موچین نوک‌تیز، کنه را از نزدیک‌ترین قسمت به پوست بگیرید.
• به‌آرامی کنه را بردارید. مراقب باشید آن را فشار ندهید. دقت کنید هیج قسمتی از ناحیه دهان کنه روی پوست شما باقی نماند و از حشره کنده نشود.
• محل گزش را با محلول‌های ضدعفونی‌کننده یا آب و صابون بشویید.

برای درمان نیش مورچه آتشین اقدامات زیر را انجام بدهید:

• محل نیش را با صابون و آب سرد بشویید.
• برای کمک به خارش و التهاب، می‌توانید از کرم‌های استروئیدی موضعی روی پوست خود استفاده کنید.
• در صورت نیاز، آنتی هیستامین (داروی ضد آلرژی) مصرف کنید.

درمان خانگی نیش حشرات

همان‌طور که گفته شد، اغلب نیش و گزش حشرات اثرات خفیفی دارند و در خانه به‌راحتی قابل درمان هستند. اما در برخی موارد گزش و نیش حشرات می‌تواند حامل عفونت، باکتری، ویروس یا انگل باشد و بیماری‌هایی را به انسان منتقل کند. نیش زنبورهای عسل، زنبورهای وحشی، زنبورهای زرد، زنبورهای سرخ و مورچه‌های آتشین می‌توانند باعث ایجاد واکنش‌های شدید آلرژیک (آنافیلاکسی) در افراد شوند. برای درمان نیش حشرات می‌توانید از روش‌های زیر استفاده کنید:

1) کمپرس یخ

سرما باعث کاهش شدت التهاب می‌شود. گذاشتن کمپرس یخ بلافاصله بعد از آنکه حشره‌ای شما را نیش زد به کم‌شدن التهاب، خارش و ناراحتی ناشی از نیش حشره کمک می‌کند. باید توجه داشته باشید که یخ را مستقیماً روی پوستتان قرار ندهید. ابتدا آن را درون یک پارچه یا حوله بپیچید و سپس روی پوست خود بگذارید.

2) کمپرس گرم

تحقیقات نشان می‌دهند که استفاده از کمپرس‌های گرم برای رفع جای نیش پشه مؤثر است. در بیشتر موارد تنها 10 دقیقه پس از استفاده از این کمپرس‌ها احساس ناراحتی ناشی از نیش حشرات به خصوص زنبور و پشه کمتر می‌شود.

3) آلوورا

نتایج برخی از تحقیقات نشان داده است که آلوورا در درمان برخی از مشکلات پوستی مانند پسوریازیس مؤثر است. آلووررا کاربردهای بسیاری دارد و افراد معمولاً از ژل آن برای درمان علائم سوختگی، سرمازدگی و تبخال استفاده می‌کنند. درنتیجه محققان باور دارند که استفاده از ژل آلوورا ممکن است در کاهش التهاب ناشی از نیش پشه مؤثر باشد.

4) عسل

استفاده از عسل برای جای نیش حشره ممکن است به کاهش التهاب کمک کرده و از ایجاد عفونت جلوگیری کند. همچنین این ماده با عملکردی شبیه به آلوورا، می‌تواند در تسکین جای نیش مؤثر باشد.

5) هیدروکورتیزون

استفاده موضعی از پماد هیدروکورتیزون، التهاب و خارش ناشی از نیش حشرات را کاهش می‌دهد. کودکان، زنان باردار و اشخاصی که به عفونت‌های پوستی مبتلا هستند نباید از این پماد استفاده کنند. درصورت تجویز پزشک، باید این پماد را تا پایان دوره مصرف آن استفاده کنید؛ در غیر این صورت، هیدروکورتیزون باید تنها برای مدت‌زمان کوتاه مورد استفاده قرار گیرد.

6) آنتی هیستامین

هنگامی که حشره‌ای شما را نیش می‌زند، بدنتان هیستامین ترشح می‌کند؛ همین امر باعث ایجاد خارش می‌شود. درنتیجه استفاده از آنتی‌هیستامین‌های موضعی به کاهش خارش جای نیش کمک می‌کند.

نکته: آنتی هیستامین‌ها به دو صورت قرص و کرم‌های موضعی در دسترس هستند.

واکنش آلرژیک موضعی

اگر شما به نیش حشرات حساسیت نداشته باشید، پس از نیش‌زدگی پوست‌تان متورم می‌شود. این تورم پس از چند ساعت ممکن است بزرگ‌تر شود اما بعد از چند روز از بین می‌رود. تورم روی پوست اندازه‌های متفاوتی دارد و می‌تواند چند سانتی‌متر باشد و تمام دست‌ یا پا را فرا بگیرد. بیشتر اوقات تورم بی‌خطر است؛ مگر اینکه راه تنفسی را درگیر کند. همچنین در اثر تورم شدید، پوست ممکن است تاول بزند.

در صورت بروز واکنش آلرژیک موضعی روی پوست اقدامات زیر را انجام بدهید:

• در اسرع وقت یک قرص آنتی هیستامین خوراکی از داروخانه تهیه کرده و مصرف کنید. آنتی هیستامین‌ها عملکرد هیستامین را مسدود می‌کنند. هیستامین یک ماده شیمیایی است که بدن طی واکنش‌های آلرژیک آن را آزاد می‌کند.
• از کمپرس سرد، کیسه یخ یا حوله سرد برای کاهش درد و تورم استفاده کنید.
• مسکن‌هایی مانند استامینوفن یا ایبوپروفن به کاهش درد شما کمک می‌کنند.
• مصرف آنتی هیستامین‌ها را تا جایی ادامه دهید که تورم کاملاً از بین برود. ممکن است تا چند روز نیاز به مصرف آنتی هیستامین داشته باشید.
• درصورت تورم شدید، به پزشک مراجعه کنید. ممکن است پزشک برای مقابله با التهاب، برای مدتی کوتاه، قرص استروئید تجویز کند.

پیشگیری از گزش و نیش حشرات

به‌منظور جلوگیری از گزش و نیش حشرات، می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید:

• به‌هنگام دیدن زنبورهای عسل، زنبورهای وحشی یا زنبورهای سرخ وحشت نکرده و به‌آرامی محیط را ترک کنید.
• در ساعاتی از روز که احتمال گزش توسط حشرات بیشتر است، مانند زمان طلوع یا غروب آفتاب، بهتر است لباس‌های آستین بلند و شلوار بپوشید.
• بیرون از خانه حتماً کفش بپوشید.
• در مواقعی از سال که احتمال گزش بیشتر می‌شود، به‌ویژه در تابستان و اوایل پاییز، می‌توانید از محصولات موضعی دفع‌کننده حشرات روی پوست خود استفاده کنید. اغلب این محصولات به منظور اثربخشی بهتر حاوی دی اتیل تولو امید (DEET) هستند.
• از ایستادن کنار گیاهان گل‌دار، فضای باز رستوران‌ها، نواحی انباشت زباله‌ها و کودهای حیوانی دوری کنید. اگر باغ دارید، میوه‌هایی را که از درخت افتاده‌اند جمع کنید و سطل‌های زباله خود را با درپوش مناسب بپوشانید.
• از اقامت در اطراف برکه‌ها و باتلاق‌ها دوری کنید؛ چون بیشتر حشرات مانند پشه‌ها و خرمگس‌ها معمولاً در نزدیکی این مکان‌ها حضور دارند.
• اگر بیرون از خانه غذا یا نوشیدنی (به‌ویژه خوراکی شیرین) می‌خورید، روی آن‌ها را بپوشانید.
• درها و پنجره‌های خانه را ببندید یا از توری‌های مخصوص استفاده کنید تا حشرات به داخل خانه نیایند.
• اگر اطراف شما حشره‌ای مانند زنبور وحشی، سرخ یا عسل بود، دست‌هایتان را سمت آن‌‌ها تکان ندهید و به آن‌ها ضربه نزنید.
• از محصولاتی که رایحه‌های قوی دارند، ازجمله صابون، شامپو و دئودورانت استفاده نکنید؛ چون ممکن است حشرات را جذب کنند.
• لانه حشرات را خراب نکنید. زنبورهای وحشی در مناطق مسقف و پوشیده مانند درختان و فضاهای درون بام‌ها لانه می‌سازند. اگر این لانه نزدیک خانه شما بود از افراد متخصص برای جابه‌جا کردن آن کمک بگیرید.

سخن پایانی

معمولاً نیش حشرات تهدیدی برای سلامتی نیست؛ اما باتوجه به پاسخ سیستم ایمنی هر فرد، امکان دارد موجب تورم، خارش و درد شود. بعضی از افراد به نیش برخی از حشرات و سم آن‌ها حساسیت دارند. درنتیجه در صورت بروز هرگونه واکنش آلرژیک باید به اورژانس مراجعه کنند. در غیر این صورت، می‌توان جای نیش حشرات را در خانه درمان کرد.

از تجربه خودتان بگویید

به احتمال زیاد شما نیز برای یک بار هم که شده دچار نیش حشرات شده‌اید. اگر این‌طور است، چه کارهایی انجام داده‌اید تا مشکل را برطرف کنید؟ آیا این گزش به خودی خود برطرف شد یا ناچار شدید به پزشک مراجعه کنید؟ اگر در این زمینه تجربه‌ای دارید با ما و سایر خوانندگان به اشتراک بگذارید.