سرماخوردگی و آبریزش بینی مشکل خیلی مهمی نیست، اما ممکن است زندگی روزمره ی شما را مختل کند؛ به ویژه اگر طولانی شود و چند روز ادامه داشته باشد. خوشبختانه، در کنار داروهای شیمیایی، راه هایی موثر برای درمان خانگی آبریزش بینی هم وجود دارد. مثلاً می توانید صورت خود را بخور بدهید یا از حمام گرم استفاده کنید. در ادامه به این درمان های خانگی می پردازیم. پس، اندکی وقت بگذارید و با مطالعه ی آن برای درمان آبریزش بینی در سرماخوردگی و بیماری های دیگر آماده شوید.
آبریزش بینی در پزشکی
آبریزش بینی یعنی تخلیه مایع زیاد از بینی. ماده ی تخلیه شده گاهی شفاف و گاه غلیظ است. این مایعات ممکن است از بینی، پشت گلو یا هر دوی اینها تخلیه شود.
در علم پزشکی برای اشاره به آبریزش بینی از عبارت رینوره یا رینیت استفاده می کنند. رینوره به معنای تخلیه ی کم مایعات عمدتاً شفاف از بینی است و رینیت به معنای التهاب بافت بینی است. رینیت اغلب منجر به آبریزش بینی می شود. اگر آبریزش بینی دارید، ممکن است دچار گرفتگی بینی هم شوید.
علت آبریزش بینی چیست؟
دلیل آبریزش بینی تحریک یا التهاب بافت های بینی است. آبریزش بینی ممکن است بر اثر عفونت هایی نظیر سرماخوردگی، آنفولانزا، حساسیت و محرک های مختلف ایجاد شود. برخی افراد بدون هیچ دلیل مشخصی آبریزش بینی مزمن دارند؛ به این حالت رینیت غیر آلرژیک یا رینیت وازوموتور می گویند. گاهی آبریزش بینی ناشی از پولیپ، ورود جسم خارجی، تومور یا سردردهای شبیه میگرن است. البته، این حالت به ندرت اتفاق می افتد.
علل آبریزش بینی عبارتند از:
- سینوزیت حاد (عفونت سینوس)
- حساسیت
- سینوزیت مزمن
- سرماخوردگی
- استفاده ی بیش از حد از اسپری ضد گرفتگی بینی
- انحراف تیغه ی بینی
- هوای خشک
- تغییرات هورمونی
- آنفولانزا
- وجود جسم خارجی
- داروهایی نظیر داروهای افزایش فشار خون، اختلال نعوظ، افسردگی و تشنج
- پولیپ بینی
- رینیت غیرآلرژیک ( احتقان مزمن و عطسه های که دلیل آن نامشخص است)
- آسم شغلی
- بارداری
- ویروس سینسیشیال تنفسی (RSV)
- نشت مایع نخاعی
- دود تنباکو
درمان خانگی آبریزش بینی
اگر می خواهید از درمان های طبیعی استفاده کنید، گزینه های زیادی در دسترس شماست. درمان های خانگی زیر از جمله راه هایی هستند که شما را از شر دستمال خلاص می کند.
1) نوشیدن مایعات
نوشیدن آب و مایعات فراوان به درمان گرفتگی بینی کمک می کند. همچنین، مخاط سینوس های شما را رقیق و روان می کند. همچنین، با نوشیدن آب، تخلیه ی این مخاط برایتان راحت تر خواهد بود؛ در غیر این صورت ممکن است مخاط غلیظ و چسبنده شوند.
در نتیجه، گرفتگی بینی شما شدیدتر می شود. اگر می خواهید زودتر بهبود یابید، بهتر است از نوشیدنی هایی مانند الکل و قهوه بپرهیزید، زیرا این نوشیدنی ها بدن شما را کم آب می کند.
2) چای داغ
گاهی نوشیدنی های داغ (مانند چای) از نوشیدنی های سرد مفیدترند. زیرا گرما و بخار آنها وارد مجاری تنفسی و بینی شما می شود و آن را باز می کند. همچنین، برخی دمنوش های گیاهی خاص ضد گرفتگی هستند. بهتر است از گیاهانی استفاده کنید که خواص ضد التهاب دارند و آنتی هیستامین هستند مانند بابونه، زنجبیل، نعناع و گزنه.
یک فنجان چای گیاهی داغ (ترجیحاً بدون کافئین) تهیه کنید و قبل از نوشیدن، بخار آن را استنشاق کنید. اغلب همراه با آبریزش بینی گلوی شما نیز درد می گیرد؛ گاهی نوشیدن چای گیاهی داغ برای تسکین گلودرد مفید است.
3) بخور صورت
استنشاق بخار گرم هم راهی برای درمان خانگی آبریزش بینی است. این کار زمان نقاهت را تا حدود یک هفته کاهش می دهد. توصیه می کنیم علاوه بر استنشاق بخار از فنجان چای داغ، بخور صورت را نیز امتحان کنید. در ادامه روش کار را به شما می گوییم:
- در یک کتری تمیز، آب تمیز بریزید و آن را روی اجاق گاز بگذارید. آن را به قدری حرارت دهید تا بخار کند. (نگذارید بجوشد.)
- صورت خود را حدود ۲۰ یا ۳۰ دقیقه روی بخار قرار دهید و با بینی خود نفس عمیق بکشید. اگر صورتتان بیش از حد گرم شد بخور را قطع کنید.
- بینی خود را تخلیه کنید تا مخاط آن بیرون بریزد.
می توانید چند قطره اسانس روغنی ضد احتقان را به بخور خود بیفزایید. برای 30 سی‌سی آب، دو قطره اسانس کافی است. اکالیپتوس، نعناع فلفلی، کاج، رزماری، مریم‌گلی، نعناع ، روغن درخت چای و اسانس آویشن گزینه های مناسبی برای شماست. ترکیبات موجود در این گیاهان (مانند منتول و تیمول) در بسیاری از داروهای ضداحتقان نیز موجود است که می توانید آنها را بدون تجویز پزشک تهیه کنید.
اگر اسانس های روغنی ضد احتقان در دسترس شما نیست، می توانید از گیاهان خشکی که در بالا گفته شد نیز استفاده کنید. در واقع، با این کار بخور صورت خود را از چای گیاهی تهیه می کنید و پس از استنشاق بخار چای همان تأثیر مثبت را نیز خواهید دید.
4) حمام گرم
اگر به تسکین فوری نیاز دارید، با آب‌گرم دوش بگیرید. دوش آب گرم مانند چای داغ یا بخور صورت است و آبریزش بینی را کاهش می دهد. برای اینکه نتیجه ی بهتری بگیرید، صورت و سینوس های خود را به طور مستقیم در بخار و زیر دوش آب گرم قرار دهید.
5) بینی یا سینوس شور
استفاده از سینوس شور، روشی رایج برای حل مشکلات سینوس است که به عنوان درمان خانگی آبریزش بینی نیز استفاده می شود. این وسیله شبیه قوری کوچکی است که لوله ی بلندی دارد. محلول آب نمک گرم را در ظرفی بریزید، سپس از یک سوراخ بینی محلول را به بینی خود وارد کنید و از سوراخ دیگر آن را بیرون بریزید.
با این کار سینوس های شما کاملا ً تمیز می شود. طرز استفاده دقیق را به طور کامل از دستورالعمل داخل جعبه بخوانید. زیرا استفاده ی ناردست، ممکن است عفونت سینوسی یا آبریزش بینی شما را حادتر کند. حتماً از آب استریل یا آب مقطر به جای آب شیر استفاده کنید.
6) خوردن غذاهای تند
غذاهای ادویه دار و تند آبریزش بینی را بدتر می کنند؛ با این حال، اگر علائم گرفتگی بینی را دارید، خوردن غذاهای تند ممکن است به باز شدن مجاری بینی شما کمک کند. اگر می‌توانید غذای تند را تحمل کنید، آن را امتحان کنید. چنانچه به خوردن غذای تند عادت ندارید، ابتدا مقدار کمی ادویه ی تند را امتحان کنید تا ببینید برایتان مفید است یا نه.
ادویه های تند نظیر فلفل هندی، فلفل قرمز، هابانرو (نوعی فلفل بسیار تند از گونه های فلفل دلمه ای)، واسابی، ترب کوهی یا زنجبیل گزینه هایی عالی است. این ادویه ها بدن شما را گرم و منافذ آن را باز می کنند. همچنین، در تسکین مشکلات سینوسی شما مفیدند.
7) کپسایسین
علت تندی فلفل ماده ای به نام «کپسایسین» است. این ماده برای درمان دردهای عصبی و پسوریازیس استفاده می شود، اما اگر آن را روی بینی خود بمالید، ممکن است به آبریزش بینی ناشی از احتقان نیز کمک کند. تحقیقات گوناگون نشان می دهد برای درمان آبریزش بینی، کپسایسین از داروی بودزوناید مؤثرتر است.
نکاتی برای درمان آبریزش بینی
براساس این مقاله، رعایت نکات زیر تا حدی اثرات ناخوشایند آبریزش بینی را کاهش می دهد:
- استفاده از دستمال نرم و حاوی اسانس روغنی: هنگام آبریزش بینی مجبورید مدام با دستمال پوست خود را بمالید تا بینی شما تمیز شود، گاهی این موضوع آزاردهنده است. توصیه می کنیم از دستمال هایی استفاده کنید که نرم و حاوی اسانس روغنی باشد تا پوستتان تحریک نشود.
- موثرترین روش ها را درست قبل از خواب استفاده کنید: خواب برای بهبود سرما خوردگی مفید است. افزون بر این، به سلامت روحی و جسمی شما کمک می کند. وقتی می خواهید بخوابید برای کاهش مشکل خود مؤثرترین روش ها را به کار ببرید تا خواب شما مفید باشد و زودتر بهبود یابید.
- در خانه بمانید و استراحت کنید تا مشکل شما به طور کامل رفع شود: گاهی که آبریزش بینی دارید حضور در جمع یا دورهمی دوستانه برایتان سخت و ناخوشایند است. اگر علایم بیماری را دارید در خانه بمانید تا دوره ی نقاهت شما طی شود.
چه زمانی به دکتر مراجعه کنیم؟
آبریزش بینی معمولا ً خیلی جدی نیست؛ با این حال، ممکن است در برخی موارد نشانه ی مشکلی حاد یا مزمن (مانند عفونت سینوسی یا رینیت) باشد. اگر آبریزش بینی شما پس از گذشت چند روز بهبود نیافت، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید. به ویژه اگر علائمی شبیه به آنفولانزا دارید.
تجربه شما
اگر شما هم تجربه ای از درمان خانگی آبریزش بینی دارید با ما به اشتراک بگذارید. همچنین، پرسش های خود را در قسمت «بیان نظر» مطرح کنید؛ متخصصان ما به آن پاسخ می دهند.
منابع:
https://www.medicalnewstoday.com/articles/320992.php
https://www.healthline.com/health/how-to-stop-a-runny-nose
https://www.mayoclinic.org/symptoms/runny-nose/basics/definition/sym-20050640
تیم نویسندگان
دکتر مهدیه بهشادفر
