قهوه، سرشار از کافئین و یکی از نوشیدنی های محبوب دنیاست. برخی افراد از طعم و عطر آن لذت می برند. ممکن است شما هم خبرهای ضد و نقیضی درباره‌ی آن شنیده باشید و به همین دلیل از آن بپرهیزید. اما آیا نوشیدن قهوه به راستی برای بدن مفید است؟ چرا محصولات پوست و مو به تازگی از کافئین استفاده می‌کنند؟ اگر به دنبال پاسخی علمی برای این پرسش‌ها هستید، حتماً مقاله زیر را بخوانید.
کافئین چیست؟
کافئین اساساً یک بلور شبه قلیایی سفید و تلخ مزه است. همچنین، دارویی محرک است که در دانه، برگ و میوه برخی گیاهان یافت می شود. گاهی این ماده را به عنوان دارویی خطرناک در نظر می‌گیرند که ممکن است اعتیاد آور باشد، اما مصرف میزان مناسب آن بر سلامت ما اثرات مثبتی دارد.
خواص کافئین برای سلامتی
قهوه برای سلامت مفید است؟ این سؤالی است که در ذهن همه‌ی افراد پیش می آید. نوشیدن دو تا چهار فنجان قهوه در روز مضر نیست، با این حال، مصرف بیش از حد سبب حس بی قراری، تحریک پذیری و اضطراب می‌شود. برخی افراد به این مواد حساسیت دارند و لازم است مصرف خود را محدود کنند. با این وجود، مصرف میزان مناسب ، مزایای زیر را برای سلامت فرد به همراه دارد:
1) برای کبد مفید است
هنگامی که کافئین را با هدف تنقیه (اِنِما) مصرف می‌کنید، کبد و روده بزرگ شما پاکسازی می‌شود. پژوهشی در دانشگاه دوک نشان داد که مصرف این ماده ممکن است علائم کبد چرب را در افراد مبتلا به بیماری کبد چربِ غیر الکلی، کاهش دهد.
2) کافئین خطر ابتلا به دیابت را کاهش می‌دهد
طبق تحقیقات، مصرف 5 فنجان قهوه در روز، در پیشگیری از دیابت موثر است. دلیل این امر، آنتی اکسیدان‌های ضد بیماری موجود در کافئین است. خوردن روزانه قهوه بدون شکر، احتمال ابتلا به دیابت نوع 2 را کاهش می‌دهد.
3) سطح انرژی را به طور قابل توجهی افزایش می‌دهد
عمده شهرت و محبوبیت قهوه به دلیل اثر انرژی‌زایی آن است. کافئین یک ماده محرک است به این معنا که با اثرگذاری بر بخش‌هایی از مغز، باعث بهبود خلق و خو و کاهش حس سستی و بی‌حالی می‌شود.
4) هشیاری را افزایش می‌دهد
کافئین برای مغز مفید است. زیرا وقتی کافئین مصرف می‌کنیم، ماده‌ای به نام دوپامین در بدن ما آزاد می‌شود. به دنبال آن، ناحیه ماده خاکستری مغز تحریک می‌شود. همچنین، مصرف این مواد هوشیاری، توانایی حل مسئله و فشار را افزایش می‌دهد. در نتیجه، مغز ما فعال‌تر و تیزتر می‌شود.
تعجبی ندارد اگر اولین چیزی که صبح زود به آن نیاز دارید، یک فنجان قهوه قوی است. زیرا قهوه در تمام طول روز هشیاری را افزایش می‌دهد. تحقیقی در دانشگاه هاروارد نشان داد، افرادی که هر روز چهار فنجان نوشیدنی کافئین‌دار می‌نوشند، کمتر ممکن است به بیماری پارکینسون مبتلا شوند. زیرا همانطور که گفتیم، کافئین سلول‌های دوپامین را فعال می‌کند. همچنین، میزان آدنوزین و سرعت تجمع آملوئید بتا را (پلاک سمی مغزی که با بیماری آلزایمر مرتبط است) کنترل می‌کند.
5) سلامت قلب و عروق را افزایش می‌دهد
شاید به نظرتان عجیب باشد، اما نوشیدن چند فنجان قهوه در روز، قلبی سالم به شما هدیه می دهد! در واقع، این مواد با نفوذ به گیرنده های موجود در دیواره‌ی رگ‌های خونی، شریان‌ها را منقبض می‌کند و سبب افزایش فشار خون می شود. اگر همیشه کافئین مصرف نکنید، ممکن است این مشکل برای شما رخ دهد، اما چنانچه، همواره از نوشیدنی‌های کافئین‌دار استفاده کنید، بدن شما به آن عادت می‌کند و این مشکل را نخواهید داشت.
بر اساس تحقیقات کالج بروکلین، مردانی که روزانه 4 فنجان نوشیدنی کافئین دار مصرف می‌کنند، کمتر ممکن است به بیماری‌های قلبی مبتلا شوند. همچنین، خطر سکته در این افراد تا 22 درصد کاهش می یابد. پس، بهتر است فواید زیاد آن را از دست ندهید.
6) کاهش وزن به کمک کافئین
نوشیدنی‌های کافئین دار به کاهش وزن کمک می‌کنند. مصرف کنندگان عادی اغلب می گویند که با نوشیدن کافئین اشتهای آن‌ها کمتر می‌شود. کاهش اشتها هم خود سبب کاهش وزن می‌شود. اما، یادتان باشد در مصرف کافئین زیاده‌روی نکنید. 300 تا 400 میلی گرم کافئین در همه اشکال آن (کولا، چای یا قهوه) کافی است.
7) سلامت چشم را ارتقا می‌دهد
به تازگی، مزایای این مواد برای سلامت چشم مشخص شده است. از آنجا که کافئین یک محافظ عصبی قوی است، احتمال ابتلا به هیپوکسی (محرومیت از اکسیژن) را در شبکیه چشم کاهش می‌دهد، بنابراین، از تخریب شبکیه جلوگیری می‌کند.
8) کافئین ضد سرطان است
مواد کافئین خطر ابتلا به سرطان را کاهش می‌دهد. افزون بر این، شروع سرطان‌های شایع را به تأخیر می اندازد. تا کنون، پژوهش های زیادی، اثر این ماده بر سلول های سرطانی را بررسی کرده اند. البته، باید بدانید اینجا از مصرف روزانه ی یک یا دو فنجان کافئین صحبت نمی کنیم، بلکه بر پایه این تحقیقات، برای کاهش احتمال ابتلا به سرطان، باید حداقل روزانه چهار فنجان کافئین بنوشید.
مطالعات نشان می دهد که مصرف حداقل 5 فنجان نوشیدنی کافئین‌دار، خطر ابتلا به سرطان زبان را تا 39 درصد کاهش می دهد. همچنین، با مصرف این ماده تا 40 درصد کمتر به سرطان مغز مبتلا خواهید شد. فواید کافئین بیشتر از اینهاست؛ با مصرف آن تا 49 درصد کمتر احتمال دارد که به سرطان سینه مبتلا شوید. باید این نکته را هم بیفزاییم که این ماده پر خاصیت، احتمال ابتلا به سرطان آندومتر را تا 19 درصد کاهش می‌دهد.
9) عملکرد و استقامت عضلات را بهبود می‌دهد
بر اساس تحقیقات، اگر 30 تا 60 دقیقه قبل از ورزش،140 تا 400 میلی گرم کافئین بنوشید، سرعت و استقامت بدن شما بیشتر می شود، در نتیجه، راحت تر ورزش می‌کنید. این ماده سیستم عصبی را تحریک می کند، همچنین، تا حدی ضربان قلب و سرعت تنفس را افزایش می‌دهد، بنابراین، بدن را برای اوج عملکرد خود آماده می‌سازد.
علاوه بر این، مصرف کافئین، گیرنده های آدنوزین متصل به فیبرهای عضلانی را مهار و انقباض عضلانی را تسهیل می‌کند. علاوه بر این، پس از ورزش کافئین با کربوهیدرات‌ها ترکیب می‌شود و غلظت گلیکوژن عضله را سریع‌تر جایگزین کند. از این رو، بیشتر نوشیدنی‌های انرژی زا برای افزایش استقامت از کافئین استفاده می‌کنند.
مزایای کافئین برای پوست
علاوه بر بهبود خلق و خو، این ماده وضعیت پوست شما را نیز بهبود می‌بخشد. به همین دلیل است که شرکت‌های تولید کننده لوازم زیبایی و سلامت، در محصولات خود از کافئین استفاده می‌کنند. نکات زیر را بخوانید تا با فواید کافئین برای پوست آشنا شوید.
10) با رادیکال‌های آزاد مبارزه می‌کند
رادیکال‌های آزاد سبب پیری زودرس پوست می‌شوند. ظهور چین و چروک، خطوط ریز و از دست دادن انعطاف و کشش پوست سه نشانه‌ی پیری است. این نشانه‌ها با رادیکال‌های آزاد مرتبطند. یکی از خواص شگفت انگیز کافئین این است که سرعت فرایند پیری پوست را کاهش می‌دهد. آنتی اکسیدان‌های موجود در کافئین، رادیکال‌های آزاد را از بین می‌برند. در نتیجه، ظاهر پوست بهبود می‌یابد. به همین دلیل، کافئین (به همراه رتینول) به طور گسترده‌ای در کرم‌های ضد پیری استفاده می‌شود.
11) التهاب را تسکین می‌دهد
کافئین ضد التهاب است. بنابراین، از میزان التهاب و قرمزی پوست می کاهد و ظاهر آن را بهبود می‌بخشد. به همین دلیل است که اگر به ترکیبات برخی از محصولات مراقبت پوست دقت کنید، خواهید دید که از کافئین استفاده کرده‌اند.
12) رنگ روشن‌تری به پوست می‌بخشد
کافئین با تنگ کردن عروق خونی، جریان خون پوست را کاهش می‌دهد. این اثر باعث می‌شود پوست رنگ روشن‌تر و یکنواخت‌تری پیدا کند.
13) پف و حلقه‌های سیاه زیر چشم را بهبود می‌دهد
این حلقه‌ها به دلایل متفاوتی مانند کم آبی، آلرژی یا کمبود خواب ایجاد می‌شوند. گاهی نیز حلقه های سیاه زیر چشم، ارثی است. اگرچه این ماده نمی تواند اثرات ژنتیکی را از بین ببرد، خواص ضد التهابی آن، پف و التهاب این حلقه ها را کاهش می‌دهد. همچنین، از تجمع خون در زیر چشم جلوگیری می‌کند و سایه‌های تیره پوست زیر چشم را از بین میبرد.
نیازی نیست زمان زیادی را برای یافتن این ماده صرف کنید. می‌توانید از چای کیسه‌ای هم استفاده کنید. برگ چای حاوی کافئین است. پس، می‌توانید برای 5 دقیقه، چای کیسه‌ای مرطوب را زیر چشم‌های خود قرار دهید تا با صرف کمترین زمان و هزینه، پف زیر چشمان خود را از بین ببرید.
14) سلولیت و تجمع چربی ها را کاهش می‌دهد
کافئین موجود در محصولات مراقبت از پوست، آب موجود در سلول‌های چربی را از بین میبرد. در نتیجه، آب از سطح پوست شما ناپدید می‌شود و سلولیت موجود در ظاهر پوستتان به حداقل می‌رسد. بنابراین، پوستی صاف‌تر و نرم‌تر خواهید داشت.
تحقیقاتی که در دانشگاه سائوپائولو انجام شده، بیانگر این است که مصرف کرم‌های حاوی این ماده تا 17 درصد، اندازه سلول‌های چربی سلولیت را کاهش می‌دهد. برخی کرم‌های ضد سلولیت موجود در بازار می‌توانند ظاهر سلولیت را کاهش دهند. راه دیگر مصرف کافئین این است که قهوه آسیاب شده یا قهوه فوری را به مقداری از لایه‌بردار بدن معمولی موجود در خانه اضافه کنید.
15) کافئین در کاهش قرمزی پوست و رزاسه موثر است
کافئین عروق خونی را منقبض می‌کند و قرمزی پوست را کاهش می‌دهد. بنابراین، برای برافروختگی صورت و رزاسه درمانی ایده آل است. اگر آن را به صورت موضعی مصرف کنید، به عنوان دیورتیک عمل می‌کند. یعنی، گردش خون را بهبود می‌بخشد و آنتی اکسیدانی قوی است. به همین دلیل، قرمزی یا سوزش پوست را که بر اثر آفتاب سوختگی یا بیماری رزاسه ایجاد شده، تسکین می‌دهد.
16) آسیب‌های ناشی از پرتو فرابنفش را جبران می‌کند
پژوهش‌ها نشان داده‌اند که این مواد آسیب پوستی ناشی از تماس با اشعه فرابنفش (UV) را بهبود می بخشد. آنتی اکسیدان‌های کافئین از پلی فنول‌های موجود در چای سبز قوی ترند. در حقیقت، کافئنی یکی از بهترین و قویترین آنتی اکسیدان ها برای مقابله با آسیب‌های پرتو فرابنفش است.
17) پوست را سفت می‌کند
یکی دیگر از مزایای مصرف کافئین این است که استفاده‌ی موضعی آن خطوط ظریف و پف پوست را صاف می‌کند. پوست شما کافئین موجود در کرم ها را جذب می کنند، در نتیجه، ظاهر آن محکم و سفت می شود. همچنین، از رشد سلول های سرطانی جلوگیری می کند. محصولات زیبایی معمولاً حاوی این مواد هستند تا ظاهر بی عیب و نقصی را برای شما فراهم کنند.
فواید کافئین برای مو
بلندی و کیفیت موی شما به سلامت فولیکول های آن و چرخه ی رشد مو بستگی دارد. این مواد علاوه بر بدن و مغز ریشه های مو را نیز تحریک می کند. از این رو، در شامپوها و محصولات دیگر مراقبت از مو از آن استفاده می کنند تا رشد مو و ساختار آن را بهبود بخشد. برخی از مزایای کافئین برای مو عبارتند از:
18) کافئین و کاهش ریزش مو
بیشتر مردان به علت اثرات هورمون مردانه دی هیدروتستوسترون (DHT) موهای خود را از دست می‌دهند. این هورمون بر فولیکول‌ها و غده‌های حساس مو تأثیر می‌گذارد. در نتیجه، فولیکول‌ها کوچکتر و در نهایت ناپدید می‌شوند و فرد به طاسی دچار می‌شود. این فرآیند که با عنوان کوچک شدن (miniaturization) فولیکول‌های مو شناخته می‌شود، به فاز رشد مو آسیب می‌رساند. استفاده مداوم از تونیک ضد ریزش مو که حاوی این مواد باشد، به جلوگیری از ریزش مو کمک می‌کند.
19) تحریک رشد مو
کافئین تحریک کننده فولیکول های موست. براساس تحقیقات نشریه بین المللی پوست، درمان موضعی با کافئین، رشد فولیکول های مو را تا حدود 64 درصد افزایش می دهد. همچنین چرخه‌ی زندگی مو را تا 33 درصد طولانی می‌کند. همه ی اینها به این دلیل است که کافئین اثر دی هیدروتستوسترون (DHT) را مهار می‌کند و همانطور که خواندید این هورمون به فولیکول های مو آسیب می‌زند و سبب طاسی سر مردان می‌شود. پس انتخاب شامپو مناسب ماینوکسی همراه با کافئین می‌تواند بهترین گزینه برای رشد مجدد تارهای مو شود.
20) تسهیل حالت‌دهی به موها
محصولات حاوی کافئین، علاوه بر قوی کردن ساقه ی مو، درخشش و شفافیتی طبیعی به آن می بخشند. همچنین، با مصرف شامپوها و محصولات مراقبتی مو به آسانی می‌توانید به موهای خود حالت دهید.
میزان مناسب و توصیه شده مصرف کافئین
به منظور دستیابی به مزایا و کاستن از اثرات منفی آن، لازم است آن را به اندازه مصرف کنید. میزان ایمن مصرف کافئین 500 میلی گرم در روز است. البته، مصرف این ماده در زنان باردار و افرادی که مشکلات قلبی یا فشار خون بالا دارند باید کمتر از این میزان باشد. به طور متوسط یک فنجان قهوه فوری حاوی 80 تا 100 میلی‌گرم کافئین است. قهوه‌های قوی‌تر کافئین بیشتری دارند. چای کافئین کمتری دارد، مگر اینکه به خوبی دم شده باشد.
نوبت شما
پس، بشتابید و از فنجان قهوه خود لذت ببرید تا مزایای آن را بچشید. البته، در حین نوشیدن قهوه، در مورد کافئین نظرات و پیشنهادهای خود را در قسمت «بیان نظر» بنویسید.
منابع:
https:/health.clevelandclinic.org/benefits-of-caffeine-for-skin-care
https://www.sciencedaily.com/releases/2019/06/190603084144.htm
https://www.health.harvard.edu/staying-healthy/the-buzz-about-caffeine-and-health
تیم نویسندگان
دکتر مهدیه بهشادفر
