وقتی تمام و کمال به فکر سلامتی و تناسب اندام خود هستید اما ناگهان دچار یک افزایش وزن ناخواسته می‌شوید، بسیار شوک‌برانگیز و ناراحت کننده است. آیا می‌دانستید که کاهش سطح برخی از ویتامین‌ها و مواد مغذی در بدن می‌تواند با تاثیر روی افزایش اشتهای شما منجر به چاقی شود؟ با تغذیه اصولی و حساب‌شده همواره باید سطوح ویتامین‌ها و مواد معدنی را در بدن خود در حد ایده‌آل نگه دارید. البته نگران نباشید امروزه با خرید قرص مولتی ویتامین از داروخانه در کوتاه‌ترین زمان ممکن می‌توان کمبود مواد مغذی را جبران کرد. اما فراموش نکنید که مصرف مولتی ویتامین و مینرال نباید عاملی باشد که سبب شود شما به تغذیه صحیح خود توجهی نداشته باشید. موضوعی که قصد داریم در این مطلب به آن بپردازیم، کمبود ویتامین و افزایش اشتها است.
ویتامین ها چگونه روی وزن تاثیر می گذارند؟
افزایش ناگهانی وزن می‌تواند سیگنالی باشد که به شما بگوید در بدن شما رویدادی جدید در حال اتفاق است. کمبود بسیاری از ویتامین‌ها و مواد معدنی با اختلالات متابولیک در ارتباط است یعنی به طور مستقیم می‌تواند در سوخت و ساز بدن تاثیر بگذارد. بر این اساس یکی از دلایل افزایش یا کاهش وزن می‌تواند کمبود مواد مغذی در بدن باشد. اما عوامل بسیار دیگری نیز وجود دارند که می‌توانند سبب تغییر وزن ناگهانی شوند. بنابراین اگر با چنین موردی مواجه شدید، حتما به پزشک مراجعه کنید تا تحت معاینه قرار بگیرید.
کمبود ویتامین و افزایش اشتها
اگر می‌خواهید بدانید کمبود کدام ویتامین باعث افزایش اشتها می‌شود مطالب زیر را با دقت بخوانید:
کمبود ویتامین D و افزایش وزن ناخواسته
ویتامین D در کنار کلسیم به طور مستقیم روی سلامت استخوان تاثیر دارد. سطوح پایین این ویتامین در بدن احتمال بروز پوکی استخوان را افزایش خواهد داد. سال‌ها تحقیقات علمی نشان داده است که کمبود این ریزمغذی در بدن سبب افزایش وزن خواهد شد. نتیجه برخی مطالعات نشان می‌دهد که سطوح بالای چربی در بدن با سطوح پایین ویتامین D مرتبط است و چربی دور شکم را افزایش می‌دهد. از دیگر علائم کمبود ویتامین دی در بدن می‌توان به احساس خستگی، درد مفاصل و ابتلا به عفونت‌های مکرر اشاره کرد. در زمینه رابطه ویتامین D و چاقی هنوز به تحقیقات بیشتری نیاز است تا علت دقیق آن مشخص شود.
کاهش منیزیم و افزایش اشتها
در ادامه مبحث کمبود ویتامین و افزایش اشتها باید اشاره‌ای نیز به منیزیم داشته باشیم. البته منیزیم یک ماده معدنی است نه ویتامین. در یک مطالعه 18000 بزرگسال با وزن‌های مختلف در طول 7 سال مورد بررسی قرار گرفتند. نتیجه نشان داد که چاقی با سطوح پایین منیزیم در بدن در ارتباط است. منیزیم عملکردهای مهمی را در بدن بر عهده دارد و تنظیم سطح گلوکز خون نیز یکی از آنهاست. برای درک اینکه منیزیم چگونه می‌تواند روی وزن اثر بگذارد، در مورد مقاومت به انسولین باید اطلاعاتی داشته باشید. انسولین هورمونی است که به انتقال گلوکز از جریان خون به سلول‌ها کمک میکند. هنگامی‌که فردی به انسولین مقاوم است، بدنش نیاز به تولید بیشتر انسولین دارد. در این صورت فرد برای اینکه بتواند گلوکز بیشتری مصرف کند، باید غذای بیشتری بخورد و در نتیجه چاق‌تر خواهد شد.
کاهش منیزیم در بدن با مقاومت به انسولین مرتبط است و می‌تواند منجر به افزایش وزن شود. سایر علائم کمبود منیزیم عبارتند از: انقباضات عضلانی، خستگی، فشار خون بالا و ضربان قلب نامنظم. در این حالت می‌توان از قرص منیزیم استفاده نمود.
تاثیر کمبود ید در اشتها
برای اینکه غده تیروئید در بدن ما بتواند عملکرد خود را به درستی انجام دهد، نیازمند عنصر ید هستیم. هورمون تیروئید به طور مستقیم در تنظیم سوخت و ساز بدن اثر دارد. سطوح پایین ید می‌تواند سبب کند شدن عملکرد تیروئید شده و در نتیجه با کاهش متابولیسم فرد دچار کم‌کاری تیروئید و چاقی شود. بدن انسان قادر به تولید ید نیست. بنابراین این ماده معدنی در رژیم غذایی باید مصرف شود تا کمبودی از این جهت وجود نداشته باشد.
ویتامین های گروه B و تغییرات وزنی
ویتامین‌های گروه ب شامل ویتامین B1، B2، B3، B5، B6، B7، B9 و B12 می‌شوند و همه آنها کم و بیش در متابولیسم بدن اثرگذارند. این گروه از ویتامین‌ها در کنترل افسردگی و اضطراب نیز نقش داشته و کاهش آنها در بدن ممکن است در افزایش استرس تاثیرگذار باشد. در این حالت گاه تمایل به پرخوری بیشتر شده و در نتیجه افزایش وزن حاصل می‌شود. کمبود این گروه از ویتامین‌ها نیز اشتها را افزایش می‌دهد. ویتامین‌های گروه ب محلول در آب هستند و در خوراکی‌هایی همچون تخم مرغ، گوشت قرمز، گوشت مرغ، آووکادو و حبوبات باید به وفور یافت می‌شود. بنابراین باز هم می‌بینیم که کمبود ویتامین و افزایش اشتها با هم در ارتباط هستند.
کمبود زینک و کاهش اشتها
یکی از عناصر معدنی که کمبود آن در کاهش اشتها اثر می‌گذارد، زینک است. زینک (روی) در بسیاری از عملکردهای ضروری بدن نقش داشته و به نظر می‌رسد که در متابولیسم نیز بی‌تاثیر نیست. این عنصر در بسیاری از مواد غذایی مثل پروتئین‌ها وجود دارد اما با این حال با خرید زینک نیز می‌توان جهت جبران کمبود این ماده مغذی در بدن استفاده نمود. یک راه بی‌‌ضرر و چاره‌ساز به منظور درمان کمبود اشتها استفاده از قرص زینک یا زینک پلاس است. عنصر زینک در بهبود حس چشایی و بویایی نیز اثر داشته و از این جهت ممکن است میل به غذا خوردن را تقویت کند.
قرص امگا 3 و چاقی
امگا 3 نوعی اسید چرب است که در ماهی‌ها و فرآورده‌های دریایی به وفور یافت می‌شود. تاثیر امگا 3 در چاقی موضوعی است که مطالعات مختلفی در مورد آن صورت گرفته است. اما نتایج نشان می‌دهد که امگا 3 نه تنها روی چاق شدن اثری نمی‌گذارد بلکه حتی ممکن است به لاغر شدن و کاهش وزن نیز کمک کند. امگا 3 ویتامین نیست اما نوعی ترکیب مغذی به شمار می‌آید که کمبود آن می‌تواند سبب افزایش اشتها شده و احتمال افزایش وزن را بیشتر کند.
دیگر عوامل تاثیرگذار در افزایش اشتها
تنها کمبود ویتامین و افزایش اشتها نیست که می‌تواند در چاقی اثر بگذارد. عوامل دیگری نیز وجود دارند که از آن جمله موارد زیر را می‌توان نام برد:
- کم کاری تیروئید
- کاهش هورمون‌های جنسی استروژن و تستوسترون
- کمبود سروتونین در بدن
- کیفیت خواب نامناسب و کمبود خواب
- مصرف برخی داروها و ابتلا به بعضی بیماری‌ها
سخن پایانی
یکی از عوامل تاثیرگذار در افزایش وزن ارتباط میان کمبود ویتامین و افزایش اشتها می‌تواند باشد. مطالعات نشان می‌دهد که کاهش سطح بعضی از مواد مغذی در بدن سبب افزایش میل به غذا خوردن می‌شود. در این صورت فرد دچار یک افزایش وزن ناخواسته خواهد شد که چندان مطلوب نیست. توصیه می‌کنیم که با توجه به سن خود سالیانه 1 یا 2 آزمایش خون بدهید تا از لحاظ سطح ویتامین‌ها مورد بررسی قرار بگیرید تا با چنین مشکلاتی مواجه نشوید.
