نوروز را می‌توان بزرگ‌ترین جشن ملی همه ایرانیان دانست که قدمتی بیش از 3 هزار سال دارد. همه ساله ایرانیان در سراسر جهان نخستین روز فروردین ماه را که همزمان با تحویل سال نو است، جشن گرفته و آداب و رسوم مربوط به آن اعم از دید و بازدید عید را به جا می‌آورند. هفته‌های آخر اسفند ماه همیشه مردم بااشتیاق به تکاپوی خرید عید می‌افتند. خوراکی‌هایی که معمولا برای عید خریداری می‌شوند، شامل شیرینی‌جات، آجیل و انواع میوه‌ها می‌شود. البته سبزی پلو با ماهی نیز غذای مخصوص شب عید است که معمولا در همه خانه‌های ایرانی پخت می‌شود. برای اینکه در ایام عید در کنار تمام شادی‌ها به فکر سلامتی خود نیز باشیم و در پیشگیری از چاقی در نوروز موفق عمل کنیم، باید نکاتی را در مورد تغذیه سالم رعایت نماییم.
خواص آجیل و تاثیر آن در چاقی
آجیل همیشه ایرانیان را به یاد دید و بازدیدهای به‌یادماندنی ایام عید نوروز می‌اندازد. در آجیل معمولا انواع مختلفی از مغزها قرار می‌گیرد که هر یک فواید زیر را به همراه دارند:
انواع تخمه
تخمه ژاپنی و تخمه کدو از جمله تخمه‌هایی هستند که معمولا در آجیل عید یافت می‌شوند. برخلاف تصور عموم تخمه ژاپنی در ایران کشت می‌شود و ربطی به کشور ژاپن ندارد. این تخمه از نظر طب سنتی طبع گرم و خشک داشته و با داشتن خاصیت آنتی‌اکسیدانی در پیشگیری و درمان التهاب می‌تواند موثر واقع شود. آهن، منیزیم و روی از مواد مغذی موجود در این تخمه هستند. تخمه ژاپنی به پیشگیری از کم‌خونی و پوکی استخوان نیز کمک می‌کند.
تخمه کدو نیز همانند تخمه ژاپنی خاصیت آنتی‌اکسیدانی داشته و حاوی چربی‌های اشباع نشده، پتاسیم، منیزیم و ویتامین‌های گروه B است. حفظ سلامت استخوان‌ها، کاهش ریسک ابتلا به دیابت و کاهش فشار خون از جمله مزایای مصرف این خوراکی لذیذ برای بدن است. تخم کدو به واسطه داشتن فیبر فراوان تا مدت طولانی می‌تواند انسان را سیر نگه دارد و بنابراین برای لاغری نیز مفید واقع شود.
پسته
برای پیشگیری از چاق شدن در ایام نوروز خوارکی‌هایی را که مورد مصرف قرار می‌دهیم باید بهتر بشناسیم. پسته در میان انواع آجیل یکی از پرطرفدارترین‌ها محسوب می‌شود. مطالعات نشان داده است که مصرف روزانه چند عدد پسته در کاهش کلسترول بد خون می‌تواند مفید باشد. پتاسیم، آهن، کلسیم، روی، مس، کلسیم، ویتامین C، ویتامین B6 و ویتامین A از مهم‌ترین مواد مغذی موجود در پسته هستند. پسته نیز با خاصیت آنتی‌اکسیدانی به تقویت سیستم ایمنی کمک کرده و در حفظ سلامت پوست و مو نیز موثر است. پسته با منبعی غنی از فیبر به بهبود گوارش و جلوگیری از یبوست نیز کمک می‌کند.
بادام
بادام سرشار از چربی است اما چربی‌های موجود در آن نه تنها برای بدن مضر نیستند بلکه با افزایش سطح کلسترول خوب در بدن به حفظ سلامت قلب و عروق نیز کمک می‌کنند. بادام در بهبود دیابت، تقویت قدرت مغز، بهبود سلامت استخوان و کاهش التهاب موثر عمل می‌کند. در 23 عدد بادام تقریبا حدود 130 کالری موجود است که به مدت طولانی می‌تواند انسان را سیر نگه داشته و در پیشگیری از چاقی در نوروز مفید واقع شود البته اگر در حد تعادل مورد مصرف قرار گیرد.
دیگر مواد موجود در آجیل
در آجیل معمولا برخی دیگر از مغزها نیز وجود دارند که به منظور داشتن تغذیه سالم در نوروز در حد تعادل از هر یک از آنها می‌توان استفاده کرد. در ادامه به فواید بعضی از این مواد اشاره می‌کنیم:
- فندق: به حفظ سلامت قلب کمک کرده، در بهبود تراکم استخوان موثر است و سیستم ایمنی بدن را ارتقا می‌بخشد.
- بادام هندی: با داشتن طیف وسیعی از ویتامین‌ها و مواد معدنی به افزایش قدرت باروری کمک کرده، کم‌خونی را بهبود می‌بخشد، در درمان کم‌خونی موثر است و از سفید شدن موها پیشگیری به عمل می‌آورد.
- بادام زمینی: چاق‌کننده است و به افزایش وزن افراد لاغر کمک می‌کند. این ماده غذایی در افراد سرد زاج موجب افزایش میل جنسی شده و حفظ سلامت استخوان‌ها، رفع یبوست و مبارزه با افسردگی از دیگر فواید آن است.
پیشگیری از چاقی در نوروز با محدود کردن مصرف آجیل
تعارفات زیاد در مهمانی‌های عید نباید موجب شود که تغذیه سالم در نوروز نداشته باشید و به ناچار مقادیر زیادی آجیل را روزانه صرف نمایید. اگرچه آجیل بسیار مفید اما اگر در پی پیشگیری از چاقی در نوروز هستید، بیش از حد نباید آن را استفاده کنید. در اینجا به برخی از مضرات آجیل در صورت مصرف بیش از حد اشاره می‌کنیم:
- در هر 1 گرم آجیل معمولا 5 کالری انرژی وجود دارد و از طرف دیگر آجیل منبعی غنی از چربی‌های متراکم است و بنابراین در افزایش وزن می‌تواند موثر باشد. پس برای پیشگیری از چاقی در نوروز در حد بسیار کم باید به سراغ آجیل بروید.
- در آجیل معمولا از مقدار زیادی نمک استفاده می‌شود که این مسئله منجر به افزایش فشار خون در افراد خواهد شد.
- اگر مقدار زیادی آجیل مصرف کنید، نفخ، گاز معده و اسهال برای شما به وجود می‌آید.
- در آجیل‌ها مقدار زیادی سلنیوم وجود دارد. سلنیوم یک ماده معدنی است و خاصیت آنتی‌اکسیدانی بسیار قوی دارد اما مصرف بیش از حد آن سبب ایجاد مسمومیت می‌شود که در این صورت ممکن است ریزش مو، شکنندگی ناخن‌ها و دردها عضلانی به وجود آید.
- بادام زمینی بسیار حساسیت‌زا است و بنابراین افرادی که به آن حساسیت دارند باید از خوردن آن بپرهیزند.
مضرات مصرف شیرینی و تاثیر آن در چاقی
مطالعات نشان می‌دهند که مصرف بیش از حد مواد قندی 11 تا 20 سال عمر یک فرد را کاهش می‌دهد. متاسفانه باید بگوییم که تمام شیرینی‌هایی که برای عید پخت شده و به فروش می‌رسند، برای سلامتی مضر هستند. دیابت، افزایش وزن، بیماری‌های قلبی، پوسیدگی دندان و تضعیف سیستم ایمنی از مضرات مصرف شیرینی‌جات است. بنابراین تا حد امکان باید کمتر از شیرینی و شکلات استفاده نمایید. اگر به هر دلیل قصد استفاده از شیرینی را دارید شاید بهتر باشد تا نوع خانگی آن را بپزید و در آن از مقدار شکر کمتری استفاده نمایید. سعی کنید به ویژه از خوردن شیرینی خامه‌ای که کالری بیشتر و قند و چربی بیشتری نیز دارد، بپرهیزید.
کالری موجود در انواع شیرینی
گفتیم که برای پیشگیری از چاقی در نوروز بهتر است تا از خوردن انواع شیرینی بپرهیزید و به جای آن در حد تعادل از میوه‌ها استفاده نمایید. کالری موجود در برخی از انواع شیرینی به شرح زیر است:
- یک عدد شیرینی نخودچی: 37 تا 45 کالری
- یک عدد گز: 45 کیلو کالری
- یک باقلوا 20 گرمی: 100 کیلو کالری
- یک عدد شیرینی خامه‌ای: 250 کیلو کالری
- یک عدد شیرینی دانمارکی: 150 تا 200 کیلوکالری
- یک عدد نان برنجی: 37 تا 45 کالری
- 20 گرم سوهان: 110 کیلو کالری
- یک قطاب: 120 کیلو کالری
با توجه به مقادیر بالا اگر به دنبال خرید شیرینی کم‌کالری هستید، می‌توانید از شیرینی نخودچی یا نان برنجی استفاده نمایید.
سخن پایانی
ایام عید موعد دید و بازدیدهایی است که در کنار آنها از تنقلات بسیاری نیز استفاده می‌شود. برای پیشگیری از چاقی در نوروز باید در مصرف خوراکی‌ها و به ویژه انواع شیرینی محدودیت‌هایی را اعمال کنید تا پس از گذشت روزهای عید علاوه بر افزایش وزن با بروز مشکلات برای سلامتی خود نیز مواجه نشوید. تعادل در مصرف کلیه مواد غذایی که در ایام عید در مهمانی‌ها وجود دارد، بهترین راه پیشگیری از ابتلا به انواع بیماری‌ها است.
