چربی شکم در مردان؛ بایدها و نبایدهای کاهش وزن

اگر شما هم با اضافه‌وزن خود در چالش هستید، باید بگوییم که تنها نیستید. سبک زندگی کم‌تحرک و تغذیه نامناسب در عصر حاضر باعث شده‌ است که افراد زیادی فارغ از جنسیت و سن، درگیر اضافه وزن و تجمع چربی در بدن باشند. البته متاسفانه آقایان بسیار کمتر از بانوان به این مسئله اهمیت می‌دهند و در بسیاری از جوامع، داشتن چربی شکم در مردان رایج است.

البته شایع بودن این مسئله نباید باعث شود که با این موضوع به سادگی برخورد کنید و یا دنبال راه چاره‌ای برای آن نباشید. داشتن اضافه وزن و توده‌های چربی در قسمت‌های مختلف بدن، به ویژه چربی‌های ناحیه شکم، می‌تواند خطرناک باشد. با توجه به شیوع این مسئله در جامعه و خطرناک بودن آن تصمیم داریم تا در این مقاله درباره علت‌های تجمع چربی در ناحیه شکم، خطرات این نوع چربی برای سلامتی مردان و راهکارهایی برای کاهش وزن صحبت کنیم.

تفاوت چربی بدن در زنان و مردان

اینکه ترکیب بدنی زنان و مردان به دلیل تفاوت جنسیتی آن‌ها با هم تفاوت دارد، موضوعی است که به خوبی به اثبات رسیده است. زنان در مقایسه با مردان چربی بدنی بیشتر و مردان هم نسبت به زنان، توده عضلانی بیشتری دارند. با توجه به همین موضوع، زمانی که شاخص توده بدنی (BMI) در زنان و مردان افزایش می‌یابد، درصد چربی بدن در زنان نسبت به مردان بالاتر باقی می‌ماند. نکته مهم‌تر این است که تفاوت‌های بین زن و مرد فقط در درصد چربی کل بدنشان نیست، بلکه در توزیع این چربی‌ها در قسمت‌های مختلف بدن هم دیده می‌شود. به همین دلیل، چربی شکم در مردان بیشتر قابل توجه است.

انواع مختلف چربی شکم در مردان و زنان

تمام چربی‌های بدن یکسان نیستند و چندین نوع چربی در بدن وجود دارد. برخی انواع چربی مضر بوده و می‌توانند باعث ایجاد بیماری شوند؛ در حالی که برخی دیگر برای حفظ سلامتی مفید و ضروری هستند. به عنوان مثال، چربی‌های اضافی دور کمر بیشتر از چربی‌های زیرپوستی برای سلامت بدن زیان‌آور هستند.

چربی شکمی که چربی احشایی هم نامیده می‌شود، در حفره شکم و در کنار اعضای مهمی همچون کبد، معده، کلیه و روده‌ها جمع می‌شود. این چربی از نظر متابولیک فعال است؛ به این معنی که این چربی خودش به تنهایی مثل یکی از اعضای بدن می‌‌ماند؛ اما البته نه عضوی که بخواهید آن را اهدا کنید!

زمانی این استقلال در عملکرد برای شما ملموس‌تر می‌‌شود که بدانید این چربی باعث آزادسازی مواد مختلف التهاب‌زا در بدن می‌‌شود، در کار هورمون‌های تنظیم‌کننده اشتها، وزن، خلق‌وخو و عملکرد مغز تداخل ایجاد می‌کند و سطح کورتیزول (هورمون مسئول استرس) را در بدن به بالاترین حد ممکن می‌‌رساند. پس اصلاً جای تعجب ندارد که میزان چربی، با افزایش خطر ابتلا به برخی بیماری‌های جدی در ارتباط است.

چربی شکم در مردان و زنان، خطرناک است

همان‌طور که اشاره شد، چربی شکمی محدود به چربی‌های زیرپوستی نیست و شامل چربی‌های احشایی هم می‌‌شود که در عمق شکم قرار گرفته‌اند و اعضای داخلی بدن را احاطه کرده‌اند. به همین دلیل است که میزان بالای این چربی‌ها بدون در نظر گرفتن اضافه‌وزن کلی بدن می‌تواند خطر بروز مشکلات زیر را افزایش ‌‌دهد:

• بیماری قلبی_عروقی
• مقاومت به انسولین و دیابت نوع ۲
• سرطان روده بزرگ
• آپنه خواب یا وقفه تنفسی در خواب
• مرگ زودرس به هر دلیلی (قبل از سن 70 سالگی)
• فشار خون بالا

عوامل احتمالی تاثیرگذار در افزایش چربی شکم در مردان

به طور کلی، وزن انسان تحت تأثیر سه عامل اصلی است:

• چه میزان کالری در طول روز مصرف می‌‌کنید؟
• چه میزان کالری در طول روز از طریق ورزش و فعالیت بدنی می‌‌سوزانید؟
• چند سال دارید؟

اگر حجم غذای شما بالاست اما فعالیت بدنی کمی دارید، به احتمال زیاد دچار اضافه وزن و به ویژه چربی شکمی می‌‌شوید.

علاوه بر رژیم غذایی و عدم تحرک، بالا رفتن سن هم عامل دیگر بروز چربی شکمی است. با بالا رفتن سن، عضلات بدن تحلیل می‌‌روند؛ به‌خصوص اگر از نظر جسمی فعال نباشید. کاهش توده عضلانی سرعت مصرف کالری را در بدن کاهش می‌‌دهد و حفظ وزن سالم را مشکل‌تر کرده و آن را تبدیل به چالش می‌‌کند. (به طور کلی، با افزایش سن، نیاز افراد به کالری دریافتی کاهش می‌یابد، اما نیاز آنان به مواد معدنی و ویتامین‌ها تغییری نمی‌کند.)

علاوه بر این، ژن‌ها هم می‌‌توانند باعث افزایش احتمال چاقی یا افزایش وزن شوند. همچنین ژن‌ها در اینکه این چربی‌ها در کدام قسمت از بدن بیشتر جمع شوند هم نقش دارند. اما نگران نباشید، مصرف متعادل کالری همراه با فعالیت جسمانی، صرف‌نظر از سن و ژنتیک، به پیشگیری از افزایش وزن کمک می‌‌کند.

میکروبیوم و چربی شکم

میکروبیوم مجموعه میکروارگانیسم‌هایی است که در یک محیط، همراه با یکدیگر زندگی می‌کنند. این میکروارگانیسم‌ها می‌توانند مفید یا مضر باشند. میکروبیوم روده یا فلور طبیعی روده، نقش‌های پررنگی در سلامت جسمی و روانی انسان ایفا می‌کند.

بیشتر باکتری‌های موجود در روده مفید هستند. از جمله فواید آن‌ها می‌توان به تولید هورمون، تنظیم سیستم ایمنی، هضم غذا، استخراج مواد مغذی، کنترل خلق‌و‌خو و مدیریت اشتها اشاره کرد.

دو گروه باکتریایی که در ادامه معرفی می‌شوند، از جمله این باکتری‌های سودمند هستند:

1) باکتروئیدها (Bacteroidetes)، باکتری‌های گرم منفی (gram negative) و بی‌هوازی هستند که در کل دستگاه گوارش (شامل دهان و شکم) تجمع دارند و تقریباً نیمی از میکروبیوم روده را تشکیل می‌دهند. این باکتری‌ها به طور رقابتی زندگی می‌‌کنند و توانایی بالایی در تطبیق تغذیه‌ای و پاسخ به استرس‌های میزبان و محیط گوارشی دارند.

2) فیرمیکوت‌ها (Firmicutes)، باکتری‌های گرم مثبت (gram positive) با دیواره سلولی محکم هستند و نقش مهمی در سلامت انسان ایفا می‌کنند. بسیاری از اعضای این دسته، کربوهیدرات‌هایی که توسط آنزیم‌های بدن هضم نمی‌شوند (مانند فیبر غذایی و نشاسته مقاوم) را در روده تجزیه کرده و متابولیت‌هایی مانند ویتامین‌ها و اسیدهای چرب با زنجیره کوتاه تولید می‌کنند.

در یک مطالعه تحقیقاتی، میکروبیوم روده افراد چاق و لاغر مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج این بررسی نشان داد که چاقی با کاهش جمعیت باکتروئیدهای روده همراه است.

علاوه بر این، در مطالعه‌ای دیگر دانشمندان با بررسی نمونه مدفوع ۱۳۰۰ دوقلو، به این موضوع پی بردند که هرچه پراکندگی و تنوع باکتری‌های روده کمتر باشد، احتمال داشتن چربی شکم در زنان و مردان بیشتر می‌شود. پس برای کاهش چربی شکمی، لازم است تنوع میکروبیوم روده را بالا ببرید!

استرس و تأثیر آن بر چربی شکم در مردان

شاید برایتان عجیب باشد که استرس می‌تواند عامل چاقی باشد، برعکس باور عموم که استرس را عامل لاغری می‌دانند. اما موضوع از این قرار است که وقتی سطح کورتیزول در بدن به بالاترین حد خود می‌رسد، باعث تحریک ترشح انسولین می‌‌شود و از اینجا همه چیز در مسیر اشتباه پیش می‌‌رود. در ابتدا، واکنش «جنگ یا گریز» دستگاه گوارش را از کار می‌‌اندازد تا شما بتوانید با «تهدید» مقابله کنید. بهترین مثال برای چنین شرایطی وقتی است که برنامه ارائه یا سخنرانی در محیط کار خود دارید؛ یعنی یک استرس محیطی.

بعد از پشت سر گذاشتن این شرایط، بدن به دنبال جایگزینی صدها کالری است که هنگام تعریق و اضطراب ناشی از فکر کردن به صحبت در مقابل همکاران، سوزانده است. همین موضوع به شدت باعث گرسنگی شما می‌‌شود و اینجاست که شما شروع به خوردن بیشتر از کالری مورد نیاز خود می‌کنید. به همین راحتی استرس می‌تواند باعث چاقی شما شود.

تشخیص سایز شکم

وجود چربی شکمی همیشه آنقدر واضح نیست که با یک نگاه تشخیص داده شود. پس از کجا بدانیم که دچار چاقی شکمی هستیم یا خیر؟ برای دانستن جواب این سؤال بهتر است نگاهی به عدد سایز کمرتان بیندازید:

• بایستید و یک متر را دور شکم، درست بالای برجستگی استخوان لگن بگیرید.
• متر را به شکلی بگیرید که بدون فاصله دور شکمتان قرار گیرد، اما آن را خیلی محکم به شکم خود فشار ندهید. حتماً متر را به شکل یکنواخت و در یک خط صاف، دور شکم قرار دهید.
• نفستان را بیرون دهید و دور کمرتان را اندازه بگیرید. هنگام اندازه‌گیری به هیچ عنوان شکم خود را تو ندهید.

اندازه دور کمر بیشتر از ۱۰۲ سانتی‌متر، نشان‌دهنده تجمع ناسالم چربی شکم در مردان و ریسک بالاتر ابتلا به بیماری‌ها است.

راه‌های درمان چربی شکم در مردان

اگر چربی شکمی دارید، لطفاً به این موضوع بی‌توجه نباشید. راهکارهای ساده و بدون زحمت مثل خوردن سالاد و ساعت‌ها دویدن روی تردمیل، چندان تاثیرگذار نیستند. پیشنهاد متخصصین و کارشناسان حوزه سلامتی و تغذیه این است که:

1) سوخت و سازتان را بالا ببرید

هدف نهایی شما، بالا بردن سوخت و ساز بدنتان است. اما مهم است که بدانید رژیم غذایی، میزان توده عضلانی، نحوه مدیریت صحیح استرس و کیفیت خواب همگی در دستیابی به این هدف نقش دارند.

سوخت‌وساز سریع‌تر به چربی‌سوزی کمک می‌‌کند. با این وجود، عواملی مانند سایز بدن، جنسیت و سن، میزان سوخت و ساز بدن را تعیین می‌‌کنند. در کنار این موارد افزایش توده بدنی بدون چربی، خودداری از گرسنگی طولانی‌مدت و فعالیت جسمانی شدید هم به سوختن کالری کمک می‌‌کنند.

2) پروتئین بیشتری مصرف کنید

مصرف پروتئین‌های بدون چربی مانند گوشت گوساله، بوقلمون، تخم‌مرغ، ماهی و مرغ را در اولویت رژیم غذایی‌ خود قرار دهید. محققان دانشگاه میسوری آمریکا فواید مصرف صبحانه‌ای با میزان پروتئین معمولی را با صبحانه‌ای با میزان پروتئین بالا مقایسه کردند. نتایج این مطالعه نشان داد صبحانه‌ای با میزان بالای پروتئین (به میزان ۳۵ گرم)، از افزایش وزن پیشگیری می‌‌کند، مصرف غذا در طول روز و احساس گرسنگی را کاهش می‌‌دهد و باعث تثبیت سطوح گلوکز در نوجوانان دارای اضافه وزن که معمولاً صبحانه مصرف نمی‌کنند، می‌‌شود.

3) برای کاهش چربی شکم میزان کربوهیدرات‌های تصفیه‌شده را کاهش دهید

مصرف غذاهای حاوی میزان بالای کربوهیدرات و شکر تصفیه‌شده (نان، پاستا و برنج سفید) را محدود کنید. این غذاها را با کربوهیدرات‌های پیچیده حاوی فیبر بالا مانند غلات کامل، برنج قهوه‌ای، سیب‌زمینی شیرین، جو دوسر، لوبیا و حبوبات جایگزین کنید. تا حد امکان انواع سبزیجات با کالری کم و مقدار زیاد ریزمغذی مصرف کنید. فیبر موجود در این سبزیجات باعث سیری می‌‌شود.

برای میان وعده، میزان متعادل میوه‌، دانه‌ها و مغزهای خوراکی مصرف کنید. در یک مطالعه مشخص شده‌است که مصرف روزانه ۴۲ گرم بادام (به جای مصرف میان وعده‌ای با میزان بالای کربوهیدرات و کالری مساوی) به کاهش چربی شکم و بهبود سطح کلسترول کمک می‌‌کند. این موضوع به اثبات رسیده‌ است که مصرف زیاد فیبر با مصرف بیش از حد کالری در طول روز مقابله می‌‌کند.

4) رژیم‌ غذایی مدیترانه‌ای را امتحان کنید

نتایج یک مطالعه در سال ۲۰۱۹ در ارتباط با رژیم غذایی مدیترانه‌ای نشان داد که این رژیم فواید بی‌شماری برای سلامتی دارد. این موضوع ثابت شده‌ است که این رژیم غذایی اثرات پیشگیرانه‌ای بر بسیاری از مشکلات جسمانی از جمله چاقی دارد. از دیگر مزایای این رژیم، افزایش تعداد باکتری‌های مفید روده است.

5) به آرامی غذا بخورید

به آرامی غذا خوردن هم به کاهش اندازه دور کمر کمک می‌‌کند. با خوردن یک کیک یا کلوچه، آن هم در حالی که به سرعت در حال رفتن به محل کار خود هستید نه تنها سیر نمی‌شوید، بلکه همان غذای مختصر هم به خوبی هضم نمی‌شود و تمام کورتیزول روانه دستگاه گوارش می‌‌شود. در عوض، اختصاص دادن زمان برای صرف غذا و تمرکز روی آن، کمتر غذا می‌‌خورید و به مدت طولانی‌تری احساس سیری می‌‌کنید.

6) برای کاهش چربی شکم، مواد غذایی طبیعی مصرف کنید

برای این منظور باید غذاهایی بخورید که مقدار بالایی فیبر دارند. مصرف میوه‌ها، سبزیجات، حبوبات و غلات کامل را در نظر بگیرید. این مواد غذایی خطر بروز التهاب را کاهش می‌‌دهند و ابتلا به مشکلات متابولیک را در آینده خنثی می‌‌کنند. در مطالعه‌ای مشخص شد که افزایش 10 گرمی مصرف فیبر، با کاهش 3.7 برابری خطر ایجاد چربی شکمی احشایی مرتبط است.

7) مصرف نوشیدنی‌های شیرین را متوقف کنید

حتی ایجاد تغییری کوچک در عادت‌های غذایی‌، می‌‌تواند تفاوت بزرگی در سلامتی‌ ایجاد کند. این موضوع در مطالعه‌ای که در آن فواید جایگزینی یک نوشیدنی شیرین با آب مورد بررسی قرار گرفت به اثبات رسیده‌است.

محققان این مطالعه با بررسی گروهی از بزرگسالان آمریکایی که روزانه یک بار نوشیدنی شیرین مصرف می‌‌کردند، دریافتند که جایگزینی آن نوشیدنی با آب، درصد کالری دریافتی را از ۱۷ به ۱۱ کاهش داد. حتی در افرادی که روزانه میزان بیشتری نوشیدنی شیرین مصرف می‌‌کردند، جایگزینی آن با آب، میزان کالری دریافتی از نوشیدنی‌ها را به کمتر از ۲۵ درصد مصرف کالری روزانه کاهش داد.

8) خواب باکیفیتی داشته باشید

مطالعات متعددی ارتباط بین خواب کم و افزایش وزن را نشان داده‌اند. وقتی ساعت خواب شما کم می‌شود، فعالیت بخش قدامی مغز (بخش تصمیم‌گیری) دچار اختلال می‌‌شود. هم‌زمان بخش‌های مهم و پایه‌ای مغز که با مواردی نظیر تمایل و انگیزه سروکار دارند، درست مثل زمان وسط روز مشغول فعالیت هستند و استراحت نمی‌کنند.

همچنین خواب ناکافی، سوخت‌وساز بدن را دچار مشکل می‌‌کند. وقتی بدن به اندازه کافی استراحت نکند، مجبور می‌شود انرژی مورد نیاز خود را از طریق کاهش سرعت عملکردهای اصلی تأمین ‌‌کند. ترکیب هوس و تمایل غیرقابل کنترل برای خوردن، ضعیف شدن اراده و پردازش ناکارآمد، راه را برای ذخیره چربی باز می‌‌کند.

البته ارتباط بین مواد غذایی دریافتی و کیفیت خواب، دو سویه است. شما با افزایش کیفیت و سلامت هریک از این دو، دیگری را نیز بهبود می‌بخشید.

9) نگذارید تمام ذهنتان درگیر رژیم غذایی‌ باشد

اگر می‌‌بینید که هر ثانیه ذهنتان درگیر میزان کالری، برنامه غذایی و کاهش جذب کالری است، احتمالاً بهترین کار، ایجاد وقفه و استراحتی در رژیم غذایی‌ کاهش وزن است. تحقیق انجام گرفته در دانشگاه تاسمانی نشان داد که افرادی که هر دو هفته یک بار در رژیم غذایی کاهش وزن خود وقفه‌ای ایجاد می‌‌کنند و در طول آن دوره، هدفشان فقط ثابت نگه داشتن وزنشان است، بیشتر وزن کم کردند و پس از اتمام رژیم، افزایش وزن کمتری داشتند.

10) به جای تمرکز روی عدد وزنی بر سایز بدن‌تان متمرکز شوید

اگر هم‌زمان در حال از دست دادن چربی و عضله‌سازی هستید، عددی که ترازو نشان می‌دهد نمی‌تواند کمک‌کننده باشد. زیرا ممکن است تغییرات وزنی زیادی نداشته باشید اما سایز دور کمرتان کاهش یابد. کاهش سایز معیار بسیار بهتری برای اندازه‌گیری پیشرفت شما است.

11) افزایش فعالیت بدنی تأثیر بسیاری در از بین بردن چربی شکم مردان دارد

به تدریج فعالیت بدنی خود را افزایش دهید و برای سوزاندن چربی‌های شکم خود، شروع به عضله‌سازی کنید. منظور از فعالیت بدنی، فقط پیاده‌روی و ورزش‌های سبک نیست. چراکه فعالیت بدنی ملایم به دلیل مصرف پایین انرژی در چربی‌سوزی ضعیف عمل می‌‌کند. شما باید علاوه بر پیاده‌روی، فعالیت جسمی بیشتری انجام دهید.

در راستای همین موضوع، هنگامی که دانشمندان دانشگاه لاوال کانادا برنامه پانزده هفته‌ای تمرینات تناوبی با شدت بالا (HIIT) و برنامه ورزشی استقامتی بیست هفته‌ای را مقایسه کردند، دریافتند که برنامه اول در افزایش سوخت‌وساز بدن مؤثرتر است و منجر به کاهش چربی بیشتری می‌‌شود.

نکته: هنگام انتخاب ورزش برای خود حتماً به فعالیت جسمانی روزانه، سن و وضعیت سلامتی خود دقت کنید؛ چرا که برخی از ورزش‌ها ممکن است برایتان خوب و برخی دیگر زیان‌آور باشند. علاوه بر این، هرگز فعالیت جسمی شدیدی را به طور ناگهانی شروع نکنید. بلکه از فعالیت‌های آسان‌تر آغاز کنید تا به تدریج مقاومت بدن را افزایش دهید. اگر هر نوع بیماری یا مشکل جسمی مثل فشار خون بالا دارید، بهتر است قبل از انتخاب فعالیت جسمانی شدید برای چربی‌سوزی، با پزشک خود مشورت کنید.

12) استرس خود را مدیریت کنید

لازم نیست که برای آرامش درونی به تعطیلات سه ماهه بروید یا هر روز مدیتیشن کنید (با اینکه قطعاً کمک زیادی به شما می‌‌کند). کافی است تنفس عمیق را امتحان کنید. اگر چند دقیقه تنفس عمیق شکمی در محیطی آرام به کاهش استرس کمک نکرد، سعی کنید کمی پیاده‌روی کنید. فعالیت جسمی موجب تقویت جریان خون می‌‌شود، کورتیزول را به کلیه‌ها می‌‌برد و از آنجا از بدن دفع می‌‌کند.

13) با همراهی دوستان، کاهش وزن آسان‌تر است

اگر به سختی تلاش می‌‌کنید تا به تنهایی وزن خود را کم کنید، خوب است در صورت امکان، این کار را به صورت گروهی انجام دهید. بنابر نتایج یک مطالعه‌، در طول چالش ۱۲ هفته‌ای کاهش وزن گروهی، دریافت تشویق از هم‌تیمی‌ها، تعداد افرادی که وزن خود را به میزان قابل توجهی کاهش دادند تا ۲۰ درصد افزایش داد.

14) موفقیت‌های کوچک خود را جشن بگیرید

گرچه شاید هدف نهایی شما از کاهش وزن لاغری باشد، اما نباید برای جشن گرفتن منتظر آن روز بمانید. در یک مطالعه مشخص شد افرادی که اهداف بلندمدت خود را به هدف‌های کوچک‌تر تقسیم کردند و دستاوردهای کوچک را جشن گرفتند، در کاهش وزن تدریجی موفق‌تر بودند و توانستند این کاهش وزن را به مدت طولانی‌تری حفظ کنند.

15) تمام موارد بالا را با هم رعایت کنید

این نکته را فراموش نکنید که برای رهایی از چربی شکم، روش‌های ذکر شده به تنهایی مؤثر نیستند، بلکه برای نتیجه‌گیری باید به تمام این توصیه‌ها توجه کنید. مثلا اگر بدون اصلاح رژیم غذایی، فقط ورزش کنید، طبیعتاً نتیجه چشمگیری نخواهید گرفت. شما برای حذف چربی‌های اضافی بدنتان باید تغییراتی را در رژیم غذایی، برنامه ورزشی و به خصوص، سبک زندگی خود ایجاد کنید.

سخن پایانی

در گذشته تصور می‌‌شد که چربی بدن به طور منفعل در سلول‌ها ذخیره می‌‌شود تا برای تأمین انرژی بدن مورد استفاده قرار گیرد. اما در حال حاضر، تحقیقات نشان داده‌اند که این باور نادرست است. چراکه سلول‌های چربی از نظر بیولوژیک فعال هستند و با ترشح هورمون‌ها و مولکول‌های دیگر، درست مثل غدد درون‌ریز عمل می‌‌کنند. فعالیت چربی احشایی منجر به بروز وضعیت التهابی می‌‌شود که به طور قوی با بیماری‌های متابولیک، مقاومت به انسولین و افزایش خطر مرگ، حتی در مردانی با وزن بدن عادی مرتبط است.

محل تجمع چربی در بدن با ژن‌ها، هورمون‌ها، رژیم غذایی، عادت‌های ورزشی و سطح استرس زندگی ارتباط دارد. غذاها و نوشیدنی‌های حاوی شکر، آبمیوه‌ها، نوشیدنی‌های الکلی، مصرف مقدار ناکافی پروتئین و فیبر موجب افزایش ذخیره چربی احشایی می‌‌شود. علاوه بر این موارد، سبک زندگی کم‌تحرک یا غیرفعال، استرس و خواب بی‌کیفیت نیز میزان چربی احشایی را افزایش می‌‌دهند.

از تجربه خودتان بگویید

آیا پیش از خواندن این مقاله می‌دانستید که وجود چربی شکم در مردان، فقط تناسب اندام را تحت تأثیر قرار نمی‌دهد، بلکه در حقیقت می‌تواند منشأ بیماری‌های جدی شود؟ آیا تاکنون برای رفع این عارضه قدمی برداشته‌اید؟ تجربیات خود را با ما و دیگران به اشتراک بگذارید.