بسیاری از بیماری‌های جدی و خطرناک با علائمی ساده حضور خود را به ما اعلام می‌کنند. اگر ما نسبت به بروز این علائم و نشانه‌ها در بدن خود توجه و دقت ویژه‌ای داشته باشیم، به‌موقع می‌توانیم به کنترل و درمان این بیماری‌ها بپردازیم. برخی از افراد این نشانه‌ها را نمی‌شناسند و نمی‌دانند که در صورت بروز آن‌ها باید هرچه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنند. به عنوان مثال در خانم‌ها درد قفسه سینه، تب بالا و خون‌ریزی جزو رایج‌ترین علائم بیماری در زنان هستند که میتوانند سلامت آن‌ها را تحت تأثیر قرار دهند. خانم‌ها باید با دیدن این نشانه‌ها حتماً با پزشک مشورت کنند.
در ادامه این مقاله به ده نمونه از مهم‌ترین نشانههای بیماری زنان خواهیم پرداخت که با شناخت آن‌ها خانم‌ها میتوانند پیش از آنکه دیر شود، به احتمال وجود بیماری در بدن خود پی ببرند.
1) ایجاد تورم یا تغییر رنگ در پستان
تورم پستان می‌تواند یک موضوع عادی باشد. این تورم در بسیاری از زنان قبل از عادت ماهانه یا در طول دوران بارداری اتفاق می‌افتد. با این وجود، تورم پستان غیرمعمول یا تازه یکی از نشانه های بیماری زنان است و در صورت بروز این مشکل، بهتر است با پزشک خود صحبت کنید. ورم سریع و یا تغییر رنگ در پستان (ایجاد لک‌های بنفش یا قرمز) ممکن است از علائم سرطان التهابی پستان باشند.
سرطان التهابی پستان، یک نوع سرطان نادر و پیشرفته است که سرعت رشد و انتشار آن بالاست. عفونت پستان هم می‌تواند نشانههای مشابهی داشته باشد. اگر در پوست پستان خود تغییراتی را مشاهده می‌کنید یا اینکه شاهد تغییرات دیگری (مانند فرورفتگی) در این ناحیه هستید، بهتر است سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید.
2) نفخ شکم از مهم‌ترین علائم بیماری در زنان
نفخ شکم یکی از نشانههای شایع دوران قاعدگی است. برخی از حساسیت‌های غذایی هم میتوانند به مدت یک یا دو روز سبب ایجاد نفخ شوند. اما اگر این مشکل بیشتر از یک هفته طول بکشد می‌تواند نشانه‌ای از وجود سرطان تخمدان باشد.
به جز تورم شکم، سایر علائم سرطان تخمدان عبارت‌اند از:
- احساس سیری زود هنگام، به‌ویژه بعد از خوردن غذا
- به سختی غذا خوردن
- نیاز فوری به تخلیه ادرار
- احساس دائمی کمبود انرژی
- خون‌ریزی در دوران یائسگی
- خون‌ریزی یا ترشحات غیرمعمول واژن در دوران پیش از یائسگی
البته واضح است که تمام این علائم هم‌زمان با هم بروز نمی‌کنند. اما در کل، با وجود اینکه این علائم به سهولت قابل شناسایی هستند؛ در بسیاری از موارد سرطان تخمدان در مراحل پیشرفته بیماری که درمان بسیار سخت یا غیرممکن است، تشخیص داده می‌شود. نفخ شکم غیر معمول و دائمی از مهم‌ترین علائم بیماری زنان است و در صورتی که به این مشکل مبتلا هستید پیشنهاد می‌شود هرچه سریع‌تر با پزشک خود مشورت کنید.
3) مدفوع سیاه یا خونی
مدفوع رنگ‌های مختلفی دارد و این موضوع بستگی به نوع غذا و داروهایی دارد که فرد مصرف می‌کند. به عنوان مثال، مکمل‌های آهن و داروهای ضد اسهال رنگ مدفوع را بسیار تیره می‌کنند.
اگر شما داروی خاصی مصرف نمی‌کنید اما رنگ مدفوع شما سیاه است، این به آن معنا است که قسمت فوقانی دستگاه گوارش شما دچار خون‌ریزی شده است. مدفوع قرمز یا خونی هم نشانه خون‌ریزی در بخش تحتانی دستگاه گوارش است. در صورت مشاهده چنین مواردی بهتر است به پزشک مراجعه کنید و احتمال خون‌ریزی را بررسی کنید.
دلایل خون‌ریزی می‌تواند موارد ذیل باشد:
- بواسیر (هموروئید)
- زخم معده
- دیورتیکولیت (التهاب کیسه‌های جدار روده)
- بیماری التهابی روده (IBD)
- سرطان
- دیگر مشکلات دستگاه گوارش
4) تنگی نفس غیر عادی
نفس نفس زدن بعد از بالا رفتن از پله‌ها یا دویدن برای رسیدن به اتوبوس، طبیعی است. اما احساس تنگی نفس بعد از انجام یک فعالیت سبک می‌تواند نشانه شروع یک مشکل حاد در ریه یا یک مشکل قلبی باشد. بهتر است بعد از مشاهده هرگونه تنگی نفس تازه یا سرفه مزمن بدون دلیل مشخص، حتماً با یک پزشک مشورت کنید.
یکی دیگر از دلایل بالقوه تنگی نفس، بیماری ایسکمیک عروق کرونری (coronary ischemia) است. کاهش یا عدم وجود جریان خون در ماهیچه‌های قلبی، علت این بیماری محسوب می‌شود که منشاء آن یک انسداد شریانی جزئی یا کامل است. انسداد جزئی یا کامل شریان‌های قلب می‌تواند باعث ایجاد حمله قلبی شود.
اگر دچار تنگی نفس شدید و علائم زیر را در خود مشاهده کردید، فوراً به اورژانس مراجعه کنید:
- درد و ناراحتی قفسه سینه
- حالت تهوع
- احساس سبکی سر
5) احساس خستگی مداوم
گاهی اوقات ممکن است به علت کم‌خوابی یا هر دلیل دیگری احساس خستگی زیادی کنید. اما اگر این احساس خستگی همیشگی است باید به پزشک مراجعه کنید. خستگی مداوم یکی از نشانههای بیماری زنان است و می‌تواند در مورد بیماری خاص به شما هشدار بدهد.
علت ایجاد احساس خستگی می‌تواند بیماری های زیر باشد:
- افسردگی
- نارسایی کبدی
- آنمی (کم‌خونی)
- سرطان
- سندرم خستگی مزمن
- نارسایی کلیوی
- بیماری قلبی ـ عروقی
- اختلال تیروئید
- وقفه تنفسی (آپنه) در خواب
- دیابت
پزشک باید علائم خستگی مزمن را بررسی کند و شما هم می‌توانید در این مسیر به او کمک کنید.
6) کاهش وزن بدون علت مشخص
کاهش وزن در صورت تغییر در رژیم غذایی یا شروع ورزش امری معمول و طبیعی است، اما کاهش وزن بدون علت مشخص، می‌تواند از علائم بیماری در زنان و موضوع نگران‌کننده‌ای باشد. اگر بدون هیچ دلیل خاصی دچار کاهش وزن قابل‌توجهی شده‌اید، در اولین فرصت به پزشک خود مراجعه کنید.
از جمله دلایل احتمالی کاهش وزن غیرطبیعی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سرطان
- ابتلا به عفونت ویروس نقص ایمنی انسانی (HIV)
- بیماری سلیاک (حساسیت به گلوتن)
- دیابت
- مشکلات قلبی
- مشکلات تیروئید
7) رویش موی زائد روی سینه یا صورت
وجود موی زائد روی صورت همیشه برای خانم‌ها اذیت‌کننده است، اما این موضوع را نباید فقط از جنبه زیبایی مهم دانست. این عارضه ناخوشایند می‌تواند یکی از علائم بیماری در زنان باشد. رویش مو روی سینه یا صورت معمولاً به علت سطح بالای آندروژن‌ها (هورمون‌های مردانه) ایجاد می‌شود؛ البته رویش این موها می‌تواند یک نشانه از سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) هم باشد. سندرم تخمدان پلی‌کیستیک شایع‌ترین اختلال هورمونی در بین زنانی است که در سن باروری قرار دارند.
از دیگر نشانههای سندرم تخمدان پلی‌کیستیک می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- آکنه بزرگسالان
- چاقی
- قاعدگی نامنظم
- فشار خون بالا
برخی مطالعات نشان داده‌اند سندرم تخمدان پلی‌کیستیک در صورتی که به حال خود رها شود، ریسک ابتلا به سرطان اندومتریوم (نوعی سرطان رحم) را افزایش می‌دهد.
8) مشکلات مزمن معده از علائم بیماری در زنان
مشکلات گاه‌گاه معده نباید باعث نگرانی شدید شما شوند؛ با این حال، وجود مشکلات مزمن معده می‌تواند نشانه سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS) باشد. نشانههای سندروم روده تحریک‌پذیر عبارت‌اند از:
- درد و گرفتگی عضلات شکمی
- اسهال
- یبوست
سندرم روده تحریک‌پذیر در زنان بیشتر از مردان رخ می‌دهد و علائم این بیماری ممکن است با ناراحتی معده یا حساسیت غذایی اشتباه گرفته شوند. اگر علائم این بیماری را به صورت مکرر تجربه می‌کنید باید به پزشک مراجعه کنید. سندرم روده تحریک پذیر را می‌توانید با تغییر رژیم غذایی و سبک زندگی خود درمان کنید؛ داروهایی هم برای کمک به بهبودی این مشکل وجود دارند.
گاهی اوقات ناراحتی معده می‌تواند نشانه یک بیماری جدی دیگر باشد. مشکلات معده و به طور کلی دستگاه گوارش از نشانه های بیماری زنان است و اگر سیستم گوارش شما دچار مشکلات مداوم و همیشگی است، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
9) خون‌ریزی واژن بعد از یائسگی یکی از نشانههای بسیار مهم بیماری در زنان
یائسگی در میان‌سالی و با توقف تخمک‌گذاری در بدن اتفاق می‌افتد. با شروع یائسگی، چرخه قاعدگی ماهانه متوقف شود. یائسگی کامل زمانی اتفاق می‌افتد که حداقل یک سال از توقف قاعدگی فرد گذشته باشد.
برخی از زنان بعد از یائسگی با علائمی مانند گر گرفتگی و خشکی واژن مواجه می‌شوند. درصورتی‌که بعد از یائسگی دچار خون‌ریزی واژن شدید فوراً به پزشک مراجعه کنید. خون‌ریزی واژن بعد از یائسگی یک موضوع عادی و معمول نیست و می‌تواند نشانه‌ای از وجود یک مشکل بسیار جدی در بدن از جمله موارد زیر باشد:
- وجود فیبروم در رحم
- اندومتریوز (بیماری دردناکی که در آن بافت پوشاننده درون رحم در برخی نواحی خارج از رحم مانند تخمدان‌ها و لوله‌های فالوپ رشد می‌کند)
- سرطان
10) سکته مغزی و حمله ایسکمیک گذرا (TIA)
همه افراد بزرگ‌سال باید علائم سکته و حمله ایسکمیک گذرا (transient ischemic attack) را بشناسند. به حمله‌های ایسکمیک گذرا سکته مغزی خفیف نیز گفته می‌شود. برخلاف سکته، حمله ایسکمیک گذرا باعث نمی‌شود که مغز دچار آسیب دائمی شود. اما نکته مهم این است که یک‌سوم افرادی که دچار حمله ایسکمیک گذرا می‌شوند، بعدها سکته می‌کنند.
علائم حمله ایسکمیک گذرا یا سکته مغزی عبارت‌اند از:
- ضعف، اغلب در یک طرف بدن
- سستی ماهیچه‌ها اغلب در یک سمت بدن
- سردرد
- گیجی
- از دست دادن بینایی در یک یا هر دو چشم
- مشکل در تکلم
اگر دچار هرکدام از این علائم شدید فوراً درخواست کمک کنید، در این صورت خطر بروز عوارض طولانی مدت کاهش پیدا می‌کند.
سخن آخر درباره علائم بیماری در زنان
اکثر زنان، مخصوصاً مادران، در اغلب مواقع مشکلات جسمی خود را نادیده می‌گیرند؛ اما در حقیقت بدن با بروز برخی علائم اولیه قصد هشدار دادن به فرد و جلوگیری از ایجاد آسیب‌های جدی را دارد. برای پیشگیری از بروز هر نوع اختلال غیرقابل درمان و جبران‌ناپذیر، همیشه باید از این علائم و نشانههای بیماری زنان آگاه بود و دیگران را هم آگاه کرد. حال که با ما همراه بودید و از علائم جدی بیماری‌های زنان آگاه شدید، لطفاً این موارد را با هرکسی که می‌شناسید به اشتراک بگذارید. شاید نجات‌دهنده جان هم‌‌نوع خود باشید.
برای ما بگویید
آیا پیش از این درباره این موارد از علائم بیماری در زنان، اطلاعی داشتید؟ آیا فردی را می‌شناسید که با این علائم یا موارد جدی دیگری درگیر بوده باشد؟ خوشحال می‌شویم در مورد تجربه‌تان برای ما بنویسید.
منابع
https://ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2607526
https://mayoclinic.org/stool-color/expert-answers/faq-20058080
https://nhs.uk/conditions/Thyroid-under-active/Pages/Introduction.aspx
https://mayoclinic.org/symptoms/fatigue/basics/definition/sym-20050894
https://www.nichd.nih.gov/health/topics/pcos/more_information/FAQs/cancer
https://mayoclinic.org/diseases-conditions/pcos/symptoms-causes/syc-20353439
https://mayoclinic.org/symptoms/shortness-of-breath/basics/definition/sym-20050890
https://acog.org/Patients/FAQs/Perimenopausal-Bleeding-and-Bleeding-After-Menopause
https://mayoclinic.org/symptoms/unexplained-weight-loss/basics/definition/sym-20050700
https://mayoclinic.org/diseases-conditions/myocardial-ischemia/symptoms-causes/syc-20375417
https://strokeassociation.org/en/about-stroke/types-of-stroke/tia-transient-ischemic-attack/what-is-a-tia
https://cancer.org/cancer/breast-cancer/understanding-a-breast-cancer-diagnosis/types-of-breast-cancer/inflammatory-breast-cancer.html
تیم نویسندگان
دکتر زهرا کلاهدوز
