آیا تا به حال به این موضوع فکر کرده‌اید که موهای سر شما به چه میزان شستشو نیاز دارند؟ هر چند وقت یکبار باید موهای خود را بشویید؟ آیا احساس می‌کنید موهای خود را بیش از حد نیاز می‌شویید؟ در پاسخ به این سوال‌ها باید گفت که تعداد دفعات لازم شستشوی موی سر به عوامل گوناگونی بستگی دارد. در این مطلب برخی از عوامل موثر بر فاصله زمانی مناسب شستشوی مو را بیان و روش‌های مختلف شستشوی موی سر را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
آیا چرب شدن موی سر مضر است؟
شستشوی موی سر به منظور تمیز کردن مو از آلودگی و چربی انجام می‌شود. پیش از آن که در مورد تعداد دفعات لازم شستشو مو صحبت کنیم، لازم است به این سوال پاسخ دهیم که آیا چرب شدن مو مضر است؟
همواره چربی موی سر مورد سرزنش قرار می‌گیرد و اکثر افراد به دنبال رهایی از موی چرب هستند. اما باید توجه داشت که سبومی که پوست سر تولید می‌کند، برای سلامت و درخشندگی مو حیاتی است. برخلاف آنچه که در تبلیغات عنوان می‌شود، شستشوی موها با شامپو می‌تواند موجب بد حالت شدن آنها شود. اگر موهای شما کاملا عاری از چربی طبیعی خود باشند، ممکن است زمخت، کدر، زبر و خشک شوند و حالت‌پذیری خود را از دست بدهند.
چه عواملی در میزان شستشوی موی سر تاثیرگذارند؟
حقیقت این است که بسیاری از افراد نیازی به شستشوی موی سر روزانه یا حتی یک روز در میان ندارند. این که چند مرتبه موهایتان را بشویید، به چند عامل بستگی دارد. ساده‌ترین پاسخ این است که موهایتان را وقتی بشویید که چرب شده باشند و به گونه‌ای باشند که دوست نداشته باشید به آنها دست بزنید.
1) میزان چربی موی سر
علت اصلی کثیفی موها، چربی آنها است. چربی، موها را بد حالت، سنگین و به هم چسبیده می‌کند. میزان چربی که موهای شما تولید می‌کند، به سن، عوامل وراثتی، جنسیت و شرایط محیطی بستگی دارد. موی سر کودکان یا افراد میان‌سال، کمتر از نوجوانان و جوانان سبوم تولید می‌کند. اگر با چرب بودن پوست سر خود مشکل دارید، در نظر داشته باشید که با افزایش سن، پوست سر کم کم رو به خشکی خواهد رفت.
بعضی از افراد موهایی کاملاً شکننده دارند که به آسانی و حتی بر اثر شستشو، آسیب می‌بینند. در مورد این افراد، شستشوی هفته‌ای یکبار کافی به نظر می‌رسد. تعداد مناسب دفعات شستشوی موی سر در افراد مختلف، متفاوت است. پوست سر برخی از افراد آنقدر چربی تولید می‌کند که باید به صورت روزانه با شامپو مخصوص موی چرب شسته شود؛ البته تعداد چنین افرادی زیاد نیست. برای اغلب افراد، شستشوی موی سر یک روز در میان مناسب است.
2) نوع مو
موهای صاف و کم‌پشت، بیش از موهای مجعد و موج‌دار نیازمند شستشو هستند. سبوم، سطح موهای لخت و صاف را سریعتر می‌پوشاند. به همین دلیل، این نوع موها سریعتر و بیشتر چرب می‌شوند. موهای پرپشت، موج‌دار یا مجعد، خشک‌تر به نظر می‌رسند؛ زیرا چربی به راحتی ساقه موها را نمی‌پوشاند. سبوم بیشترین تاثیر را در ایجاد فرهای زیبا و خوش حالت در مو ایفا می‌کند؛ زیرا موهای فر و مجعد برای نرم ماندن و جلوگیری از وزشدن مو باید رطوبت بیشتری داشته باشند.
موهای آفریقایی-آمریکایی به شستشوی کمتری نیاز دارند. شستشوی بیش از حد موها با شامپوهای حاوی شوینده‌های قوی، می‌تواند به موها آسیب بزند و موجب ریزش آنها شود. اگر مواد شیمیایی، حالت‌دهنده‌های مو، مدل‌های مو و بافت‌های آفریقایی و سفت را نیز به عوامل بالا اضافه کنید، آسیب بیشتری به موها وارد می‌شود؛ به خصوص مدل‌های مویی که مانند گره‌های سفت به کف سر و ریشه موها می‌چسبند. طبق تحقیقات انجام شده اگر موهای شما فرهای سفت و درهم پیچیده و یا بافت دارد، نباید بیش از هفته‌ای یکبار یا یک هفته در میان، آنها را بشویید.
3) میزان تعریق
هیچ کس منکر این قضیه نیست که ورزش سنگین و فعالیت‌هایی که منجر به عرق کردن می‌شوند، باعث به هم خوردن مدل موها و آشفتگی آنها خواهند شد. میزان عرق کردن، عاملی تعیین‌کننده در تعداد دفعات مناسب حمام کردن یا شستشوی موی سر است. تعریق، سبوم روی موها را پخش می‌کند و ظاهری نامرتب به آنها می‌دهد. همچنین باعث می‌شود که موها طراوت و تمیزی خود را از دست بدهند. بهتر است پس از عرق کردن و استفاده از کلاه برای مدت طولانی، موهای خود را با شامپو بشویید.
4) آلودگی‌های محیطی یا گرده گل‌ها و گیاهان
باغبانی، تمیزکاری یا فعالیت‌هایی که باعث کثیفی موهای شما می‌شود، نیاز به شستشوی موی سر را ایجاد می‌کنند. کثیفی، آلودگی هوا، گرد و غبار و گرده گل‌ها و گیاهان، می‌توانند در موهای شما باقی بمانند. این مواد نه تنها ظاهری پژمرده و کدر به موهایتان می‌دهند، بلکه حساسیت‌های شما را نیز تشدید می‌کنند.
5) محصولات حالت دهنده مو
محصولات حالت‌دهنده که بر روی موها و پوست کف سر شما انباشته می‌شوند، می‌توانند منجر به تحریک موها و آسیب به آنها شوند. استفاده زیاد و مداوم از محصولات حالت‌دهنده به این معنی است که باید به صورت مداوم و بیشتر از حالت عادی، موهایتان را بشویید.
آیا موهایتان را زیاد می‌شویید؟
شامپوها به این منظور طراحی شده‌اند که پوست کف سر را تمیز کنند و چربی اضافه آن را بگیرند؛ اما اگر بیش از حد و بر روی کل ساقه‌های مو بمانند، می‌توانند مضر باشند. شامپو، چربی‌هایی را که پوست کف سر تولید کرده است، کاملا از بین میبرد و می‌تواند پوست سر و موها را بسیار خشک کند.
برای جلوگیری از این اتفاق بهتر است که از شامپو، تنها برای شستشوی کف سر و ریشه موها استفاده کنید. زمانی که ریشه موها را می‌شویید، باقی‌مانده شامپو، ساقه و انتهای موهایتان را نیز خواهد شست. اگر بیش از اندازه موهایتان را بشویید، بی‌شک مشکلات زیادی برایتان پیش خواهد آمد.
بهتر است استفاده از مواد شوینده را کاهش دهید؛ مخصوصا زمانی که سنتان بالاتر رفته است. این کار باعث می‌شود که کیفیت پوست و موهایتان بسیار بهتر شود. اگر در سنین ۴۰ یا ۵۰ سالگی هستید و مانند دوران نوجوانی، موهای خود را زیاد می‌شویید، باید بدانید که به موها و پوست خود آسیب وارد می‌کنید. بدیهی است که در این صورت زمان بیشتری طول می‌کشد تا بتوانید این آسیب‌ها را برطرف کنید.
شامپو و شوره سر
خشکی موها، احساس خارش، پوسته پوسته شدن مداوم یا شوره سر، همگی از نشانه‌های خشکی بیش از حد پوست کف سر هستند. اما مطمئنا به این معنی نیست که نباید موهای خود را بشوییم!
باوری وجود دارد مبنی بر این که برخی از چربی‌ها برای مو مفید هستند که البته باور غلطی هم نیست. این موضوع به ویژه در مورد افرادی که موهای مجعد و فر دارند، صدق می‌کند. اما در واقع شما به تمامی چربی که پوست سرتان تولید می‌کند و روی موهایتان می‌نشیند، نیازی ندارید.
استفاده کمتر از شامپو فراتر از یک انتخاب شخصی است. ممکن است اگر موهایتان را کمتر بشویید، احساس خارش کنید. اما برای اغلب افراد استفاده کمتر از شامپو، تنها ظاهر و حالت موها را تغییر می‌دهد. در برخی موارد حاد، استفاده کمتر از شامپو مناسب می‌تواند منجر به بسته شدن منافذ پوست سر و شوره سر شود.
می‌توانید از این شوینده‌ها به جای شامپو استفاده کنید
بعضی افراد از شامپوهایی استفاده می‌کنند که فاقد شوینده‌های متداول هستند یا اساسا به ندرت از شامپو استفاده می‌کنند. جایگزین‌های زیادی برای شامپوهای رایج وجود دارد. برخی از این جایگزین‌ها عبارت‌اند از:
شامپو خشک
پودر یا اسپری‌های پاک‌کننده، موهای شما را به طور کامل تمیز نمی‌کنند؛ اما می‌توانند مقداری از چربی موها را بگیرند و از درهم پیچیدن و گره خوردن موها جلوگیری کنند. شامپو خشک جایگاه خود را در بین شوینده‌های سر دارند و به‌ویژه اگر به دلیل مشکلات جسمی، شستن موها برایتان مشکل است یا می‌خواهید بین زمان‌های شستشوی موهایتان فاصله بیاندازید، می‌توانید از شامپو خشک استفاده کنید.
نرم‌کننده به جای شامپو
شستشوی موی سر صرفا با نرم‌کننده‌ها، روز به روز در حال افزایش است. برخی از شرکت‌ها محصولاتی را ارائه داده‌اند که می‌توانند بدون استفاده از شوینده‌های رایج، موها را شسته و نرم کنند. در نظر داشته باشید که استفاده از نرم‌کننده فقط برای موهای مجعد، موج‌دار یا خشک تاثیر مطلوبی دارد. برای استفاده از نرم‌کننده به جای شامپو، پوست سر را به نرم‌کننده آغشته کنید و ماساژ دهید. سپس به آرامی موها را شانه بزنید و پس از چند دقیقه آبکشی کنید.
براساس برخی از منابع، نرم‌کننده باید فقط روی ساقه مو، آن هم از میانه به طرف نوک مو (انتهای مو) استفاده شود و از شستن پوست کف سر با نرم‌کننده پرهیز شود. استفاده از این روش برای موهای فر و پوست سر خشک می‌تواند مفید باشد. اجازه بدهید که نرم‌کننده چند دقیقه بر روی موهایتان بماند و سپس آن را آبکشی کنید.
اگر قصد دارید تنها از نرم‌کننده استفاده کنید، اطمینان حاصل کنید که موهایتان به هیچ ماده مراقبتی مو، مانند نرم‌کننده‌های حاوی سیلیکون، آغشته نباشد. سیلیکون، موها را نرم و ابریشمی می‌کند، اما در عین حال بر روی موها انباشته می‌شود.
این ماده همچنین موها را به طور کامل می‌پوشاند و باعث می‌شود که ظاهری بدون استحکام و روغنی به خود بگیرند. استفاده نکردن از شامپو به این معنا است که سیلیکون روی موهای شما نیز تمیز نخواهد شد! ترکیباتی که با پسوند “Cone” همراه باشند (مانند سیکلومتیکون، دایمتیکون و آمودیمتیکون) همگی حاوی سیلیکون هستند.
شستشوی موی سر با آب
اگر ترجیح می‌دهید موهای خود را با آب خالی بشویید، حتما مدعی داشتن موهایی با چین و شکن‌های زیبا و فرهای فنری و مرتب نیز هستید. در حقیقت تاکنون هیچ پژوهشی اثر مثبت شستشوی موها با آب خالی را تأیید نکرده است. به نظر می‌رسد که شستن موها با آب ضرری نداشته باشد و آلودگی‌های موها، گرده‌های گیاهان و عرق چسبیده به موها را نیز از بین ببرد. اما شستشوی موها با آب خالی، رطوبت طبیعی آنها را نیز حذف می‌کند و رطوبتی را که موهای شما از نرم‌کننده یا شامپوهای آبرسان دریافت می‌کند، نخواهد داشت.
بهترین روش شستشوی موی سر چیست؟
هیچ روش به خصوصی برای شستشوی موی سر برای تمامی انواع موها وجود ندارد. این که باید با چه فاصله زمانی و با استفاده از چه ماده‌ای موهایتان را بشویید، کاملا به بدن، سبک زندگی و ترجیح‌هایتان بستگی دارد. هرچه بیشتر در معرض آلودگی قرار بگیرید و موهای شما چربی بیشتری تولید کند، نیاز بیشتری به شستشوی موی سر خود دارید.
اگر فکر می‌کنید موهایتان را بیش از حد می‌شویید، تعداد دفعات شستشو را به یک نوبت در هفته کاهش دهید یا حداقل بین شستشوی موی سر خود یک روز فاصله بیاندازید. هر هفته به مرور شستشو را کمتر کنید؛ تا جایی که نسبت به موها و پوست سرتان احساس رضایت داشته باشید.
به غیر از محصولات حالت‌دهنده مو، شامپو تنها ماده‌ای است که از آن برای نظافت و شستن پوست کف سر استفاده می‌شود. از شستن ساقه موها با شامپو بپرهیزید؛ چرا که انتهای ساقه موها پیرترین و شکننده‌ترین قسمت موهای شما هستند و به مراقبت بیشتری نیاز دارند. به عنوان مثال، با اضافه کردن ترکیبات نرم‌کننده و می‌توانید مراقبت لازم را از موها انجام دهید.
بر اساس گزارشی از دانشگاه جان هاپکینز، نرم‌کننده‌ها یکی از عوامل مهم در سلامتی موهای شما هستند. با این که تمامی انواع موها از نرم‌کننده تاثیر مثبتی می‌گیرند، اگر موهای شما خشک است باید در هر بار حمام از نرم‌کننده استفاده کنید. نکته مهم این است که اگر از این محصول استفاده می‌کنید، باید به انتهای تار موهایتان (نوک مو) توجه ویژه‌ای داشته باشید.
برخلاف آنچه عموم مردم متصور هستند، اگر موهای شما مجعد و پوست سرتان خشک است، استفاده از نرم‌کننده بر روی پوست کف سرتان مفید و موثر خواهد بود. مهم نیست به چه روشی یا با چه ماده‌ای موهای خود را می‌شویید؛ تلاش کنید تا حد تعادل بین پاکیزگی موها و حفظ رطوبت آنها را نگه دارید.
سخن آخر
شما هر چند وقت یک بار موهای سر خود را می‌شویید؟ به نظر شما بهترین فاصله زمانی برای شستشوی موی سر چقدر است؟ آیا برای شستن موهای سر خود از شامپو و نرم‌کننده استفاده می‌کنید یا به شست و شو با آب خالی بسنده می‌کنید؟ تجربیات و پیشنهادهای خود را با ما به اشتراک بگذارید.
منابع:
https://www.healthline.com/health/beauty-skin-care/how-often-should-you-wash-your-hair
تیم نویسندگان
دکتر زهرا کلاهدوز
