اراده کن خنجر بکش بزن به قلب اعتیاد
انقلاب شد و مدتی نگذشته بود که صدام هوس کرد ادامه جلسه سران حزب بعث را «فردا» در تهران برگزار کند و همین فردا هشت سال خون بود و زخم و مرگ. چه روز‌های اول انقلاب و چه روز‌های جنگ نمی‌شد از موسیقی و موزیسین‌ها انتظاری جز سرود‌هایی داشت که روی تصاویر راه پیمایی‌ها و جبهه‌های جنگ می‌آمد. همه به یاد داریم مشت‌های گره کرده را در «دیو چون بیرون رود فرشته درآید» و خاکریز‌های سرخ «ممد نبودی ببینی» را.
اولین کارهایی که سرود نبود و با تصویر از صدا و سیما پخش می‌شد کارهایی بود از شجریان، سراج، ناظری، گلریز و حتی عباس بهادری. اما اوایل دهه هفتاد بود که کم کم می‌شد چیز‌هایی در تلویزیون دید که به معنای اصلی کلیپ نزدیک‌تر بودند. ستاد مبارزه با مواد مخدر بانی کارهایی در راستای مبارزه با اعتیاد شد که اولین کلیپ‌های پخش شده از صدا وسیما هم همان‌ها بودند. مسئله جالب این جا بود که تصمیم گرفته شده بود برای مبارزه با مواد مخدر کلیپ کار شود، همه هم خوشحال بودند و خیلی‌ها که روزگاری آرزویشان ساخت کلیپ بود حالا به استجابت دعایشان نزدیک‌تر می‌شدند.
همه چیز آماده بود اصل کاری نه: موسیقی و ترانه ای برای اعتیاد. کلیپ ساز‌ها بودند که انتخاب می‌کردند و پیش مسئولین می‌بردند و اگر مقبول می‌افتاد کلیپی برایش ساخته می‌شد که اصل قضیه یعنی مبارزه با اعتیاد هم جایی در پروژه داشته باشد. حیدری فاروغی، سیامک (حسین) سهیلی زاده، مسعود آب پرور، امیر حسین ندایی و شاهرخ دولکو اصلی‌ترین کلیپ ساز‌های آن روزها بودند.
دولکو در مورد آن روزها می‌گوید: «مدتی بود که زمینه‌های کلیپ سازی آماده شده بود ولی به خاطر هزینه بالایش کسی مسئولیتش را تقبل نمی‌کرد. تا این که ستاد مبارزه با مواد مخدر پیش قدم شد و هزینه‌ها را تقبل کرد. در این بین بعضی دوستان کارهایی از خواننده‌هایی مثل بنان و… را انتخاب کردند و بعضی‌ها هم کارهایی ساختند و رویشان کلیپ آمد. ولی چون خود من ترجیح می‌دادم اگر کار بی‌ربطی هم انتخاب می‌کنم بی‌ربطی‌اش کم باشد، سراغ کار‌های بی‌کلام اریک کلاپتون رفتم که به خاطر نداشتن کلام بار مفهومی‌اش متناسب تر با موضوع بود.»
آن روز‌های ابتدایی که گذشت از شادمهر عقیلی و محمد اصفهانی گرفته تا علی خلج کارهایی خواندند که کلیپ هم شد، ولی عمده همین کار‌ها هم ارتباط مستقیمی به اعتیاد نداشتند و فقط بهانه ای بود برای پرداختن به موضوع. بخش پیشگیری سازمان مبارزه با مواد مخدر آلبوم‌هایی هم تهیه کرده؛ «گرگ‌ها» کار کوروش یغمایی و یک مجموعه به نام «غروب» با صدای کسانی چون شادمهر عقیلی، قاسم افشار، خشایار اعتمادی و…
آن روزها و سرمایه گذاری‌های این چنینی ستاد مبارزه با مواد مخدر با شروع دهه هشتاد محدود شد و حالا مدت‌هاست که برای هر کاری سرمایه گذاری نمی‌کنند. این روزها ستاد مبارزه با مواد مخدر تیم کارشناسی‌ای دارد که در مورد همه محصولات هنری تولیدی این سازمان باید نظر بدهند، ارزش گذاری و تایید کنند و بعد از آن تازه روی کار سرمایه گذای می‌شود.
این جا بد نیست اشاره کوتاهی هم به تک ترانه‌های مستقل تاریخ موسیقی ایران بکنیم که جدا شاهکارند؛ از «من که معتادم، همه هستی و جوونی مو به باد دادم» جواد یساری گرفته تا «خدایا پشیمونم» فلاکت، خواننده رپ. اما شاید معروف‌ترین کار در زمینه اعتیاد، «خشخاش» محسن چاووشی باشد:
ببین چه چیزا می‌کارن توی زمینای خدا
گلای خشخاش و علف این آدمای بی خدا
اراده کن خنجر بکش بزن به قلب اعتیاد
ریشه ی خشخاش رو بزن تا جونش در بیاد
بیشتر بدانید : موسیقی و تاثیرش بر کلسترول خون
بیشتر بدانید : پیشینه مصرف تریاک در دنیای باستان
بیشتر بدانید : نقش موسیقی در سلامت جسم و روان
بیشتر بدانید : اثر موسیقی بر ذهن کودکان
گردآوری: گروه فرهنگ و هنر سیمرغ
seemorgh.com/culture
منبع: ماهنامه نسیم هراز/ شماره 43
