فندق افسونگر (witch hazel) با نام علمی .Hamamelis virginiana L گیاهی با خواص پرشمار است. وقتی فواید این گیاه را بدانید، دیگر نام آن به نظرتان عجیب نخواهد بود. این گیاه، درختچه‌ای بومی سواحل شرقی آمریکا است که به‌عنوان گیاه تزئینی در فضای باز نیز از آن استفاده می‌شود.
عصاره فندق افسونگر، پلی فنولها و تانن‌های فراوانی دارد که به آن خاصیت آنتی اکسیدانی و قابض داده است. این عصاره به عنوان یک قابض طبیعی و درمانی برای مشکلات پوستی متعدد شناخته شده و پیشینه‌ای طولانی در مصارف پزشکی دارد.
در فکر خرید فندق افسونگر هستید؟ قبل از آن، برای آشنایی با فواید متعدد، نحوه استفاده و عوارض جانبی فندق افسونگر ، با ما همراه باشید.
کاربردها و خواص فندق افسونگر
خواص گیاه فندق افسونگر که در فارسی با اسامی ویچ هازل یا ویچ هیزل ، فندق جادوگر ، نارون کوهی و هاماملیس نیز شناخته می‌شود را در ادامه می‌خوانید:
1) قابض منافذ یا آسترینجنت است
آسترینجنت (astringent) به ترکیبی گفته می‌شود که به انقباض سلول‌های پوست و سایر بافت‌ها کمک می‌کند.
عصاره ویچ هازل یکی از قوی‌ترین مواد قابض در طبیعت است. این خاصیت می‌تواند به درمان جوش صورت، تحریک، حساسیت و خارش پوست کمک کند. معمولاً از عصاره این گیاه دارویی به صورت موضعی روی پوست استفاده می‌کنند.
2) به درمان آکنه کمک می‌کند
در بسیاری از موارد، برای درمان جوش ، به صورت موضعی از عصاره فندق افسونگر یا محصولات حاوی عصاره این گیاه مانند ماسک ضد آکنه استفاده می‌شود. خاصیت قابض این گیاه باعث می‌شود تا گزینه مناسبی برای افراد دارای پوست چرب باشد. طبق برخی از تحقیقات، این ماده تسکین دهنده پوست است و به همین دلیل می‌تواند برای افراد مبتلا به آکنه مفید باشد.
3) برای درمان راش‌های پوستی مفید است
فندق افسونگر به دلیل خاصیت ضد التهابی که دارد، ممکن است به تسکین بثورات پوستی نیز کمک کند. ناگفته نماند که بهتر است از مصرف عصاره این گیاه روی زخم باز یا دارای ترشح خودداری کنید.
4) به درمان رگ‌های واریسی کمک می‌کند
به رگ‌های گشاد و متورم پاها، رگ‌های واریسی گفته می‌شود. وجود این رگ‌ها ممکن است با ناراحتی‌های قابل توجهی همراه باشد. همچنین شکل و ظاهر این رگ‌ها برای برخی آزار دهنده است.
نتایج به‌دست آمده از تحقیقی در سال 2001 نشان می‌دهد بسیاری از افراد از عصاره ویچ هازل برای کمک به درمان رگ‌های واریسی استفاده می‌کنند. با این وجود اما برای تعیین میزان موثر بودن این گیاه در این زمینه، به تحقیقات بیشتری نیاز است.
5) برای برطرف کردن شوره سر استفاده می‌شود
فندق افسونگر ممکن است شوره سر را نیز از نظر ظاهری کاهش دهد. با این حال تاکنون هیچ تحقیقی چنین ادعایی را اثبات نکرده است. تنها یک مطالعه جزئی نشان می‌دهد که شامپوهای حاوی عصاره ویچ هازل ، در کاهش تحریک و حساسیت پوست سر مؤثر هستند. البته با توجه به این که بعداً مشخص شد یکی از محققان این مطالعه با تولیدکنندگان شامپوی حاوی عصاره فندق افسونگر ارتباط داشته است، باید گفت که مطالعات مستقل بیشتری برای اثبات تأثیر این گیاه در کاهش شوره سر مورد نیاز است.
6) به بهبود آفتاب سوختگی کمک می‌کند
همان‌طور که قبلاٌ گفته شد، فندق افسونگر دارای خواص ضد التهاب است. به همین خاطر این گیاه می‌تواند به کاهش عوارض ناشی از آفتاب سوختگی کمک کند.
می‌توانید یک تکه پنبه را به عصاره ویچ هازل (محلول حاوی 5 تا 15 درصد ماده موثره) آغشته کرده و در محل آفتاب سوختگیتان بمالید. گیاه آلوئه ورا نیز دارای همین خاصیت است؛ پس استفاده از هر دو گیاه، می‌تواند بسیار تسکین دهنده و مؤثر باشد.
7) در تسکین اثر گزیدگی و نیش حشرات موثر است
همانند آفتاب سوختگی، گزیدگی و نیش حشرات نیز می‌توانند موجب تورم و التهاب شوند. در این موارد، استفاده از عصاره رقیق شده فندق افسونگر باعث کاهش احساس ناراحتی و خارش در محل گزیدگی می‌شود.
8) باعث تغذیه و رطوبت رسانی پوست خشک می‌شود
شاید فکر کنید هر ماده موثره‌ای که به عنوان آسترینجنت یا قابض عمل کند، باعث خشکی پوست می‌شود. این تصور اشتباهی است! در واقع استفاده از محصولات مرطوب کننده حاوی عصاره فندق افسونگر روی پوست و درست پس از حمام، می‌تواند به حفظ رطوبت پوستتان کمک کند.
به یاد داشته باشید که محصولات حاوی عصاره الکلی فندق افسونگر ، بر خلاف انتظار، پوستتان را خشک خواهد کرد؛ در نتیجه از محصولات حاوی عصاره آبی فندق افسونگر استفاده کنید.
9) به مقابله با نشانه‌های افزایش سن و آسیب‌های ناشی از قرار گرفتن در معرض نور خورشید کمک می‌کند
عصاره فندق افسونگر سرشار از خواص ضد میکروبی، ضد التهاب و قابض است. این گیاه با کاهش اندازه منافذ باز پوست و محافظت از آن در برابر آسیب‌های ناشی از رادیکال‌های آزاد، برای مقابله با علائم پیری زودرس مانند چین و چروک، تغییر رنگ و از بین رفتن قابلیت ارتجاعی پوست مناسب است.
همچنین پلی فنولها و تانن‌های موجود در این گیاه، به حفاظت از پوست در برابر آسیب‌های ناشی از اشعه فرابنفش خورشید کمک می‌کنند.
10) برای بهبود ترک‌های پوستی (استرچ مارک) استفاده می‌شود
برخی از افراد برای کم‌رنگ کردن ترک‌های پوستی دوران بارداری، به صورت موضعی از عصاره فندق جادوگر استفاده می‌کنند. با این وجود، تاکنون مطالعه‌ای برای اثبات این خاصیت انجام نشده است.
11) در بهبود کبودی موثر است
خاصیت ضد التهاب قوی ویچ هازل ، به انقباض رگ‌های خونی، کاهش تورم و کم شدن کبودی کمک می‌کند. برای کاهش کبودی ، مقداری از عصاره آن را روی قسمت کبود پوستتان مالیده و به‌خوبی ماساژ دهید. سپس نتیجه را ببینید!
12) به درمان اگزما و پسوریازیس کمک می‌کند
افراد مبتلا به اگزما و بیماری پسوریازیس می‌دانند که خارش ناشی از بیماری‌شان تا چه حد دردناک است. خواص ضدالتهاب و قابض فندق افسونگر، خارش، سوزش، قرمزی و پوسته‌پوسته شدن ناشی از این دو بیماری پوستی را کاهش می‌دهد.
با توجه به حساسیت پوست در این موارد، از محصولاتی که به طور اختصاصی برای این مشکلات پوستی فرموله شده‌اند، استفاده کنید. همچنین وجود خاک رس سبز فرانسوی یا روغن چریش (Neem Oil) نیز در این محصولات می‌تواند به تسکین سریع‌تر عارضه کمک کند.
13) برای کاهش پف چشم مفید است
با فرارسیدن فصل امتحانات یا زیاد شدن استرس موجود در محل کار، ممکن است چشمانتان خسته و پف کرده به نظر بیایند؛ چرا که پوست زیر چشم بسیار نازک و حساس است.
استفاده از محصولات مخصوص دور چشم حاوی عصاره هاماملیس ، به دلیل دارا بودن خاصیت قابض، در کاهش درد و پف زیر چشم اثربخشی خوبی خواهد داشت.
14) برای بهبود هموروئید استفاده می‌شود
هموروئید یا بواسیر، به علت تورم رگ‌های اطراف مقعد یا رکتوم (راست روده) بروز می‌کند. بواسیر ممکن است با خارش ، خونریزی و احساس درد و ناراحتی در ناحیه مقعد همراه باشد. خاصیت ضد التهاب فندق افسونگر در این مورد نیز مؤثر است.
برخی شواهد نشان می‌دهند که با اضافه کردن عصاره ویچ هازل به وان حمام، میتوان تا حدودی مشکلات ناشی از بواسیر را تسکین داد. البته تحقیقات علمی اثر فندق افسونگر برای بواسیر را تایید نمی‌کنند.
15) به کاهش خونریزی کمک می‌کند
خاصیت قابض فندق افسونگر، باعث سفت شدن پوست و انقباض رگ‌های خونی کوچک می‌شود. به همین دلیل، این گیاه مانع خونریزی ناشی از بریدگی‌های جزئی یا خونریزی بینی می‌شود.
16) برای تسکین گلودرد و سوزش گلو موثر است
آیا تاکنون از روش‌های درمان خانگی گلودرد نتیجه نگرفته‌اید؟ اکنون وقتش رسیده که فندق افسونگر را امتحان کنید. این گیاه پرخاصیت نه تنها تورم و درد را کاهش می‌دهد، بلکه مخاط اضافه‌ای را که به دلیل عفونت در گلو تولید می‌شود، نیز خشک می‌کند.
تمام کاری که باید انجام دهید، این است که جوشانده پوست یا برگ این گیاه را 2 تا 3 بار در روز غرغره کرده و از بلعیدن آن خودداری کنید.
این روش درمان خانگی در کاهش علائم گلودرد ناشی از انواع بیماری‌های گلو مانند التهاب حلق (لارنژیت)، التهاب لوزه (تونسیلیت) و التهاب سینوس‌ها (سینوزیت) مؤثر است.
17) برای درمان تبخال کاربرد دارد
به تاول‌های قرمزی که به دلیل ویروس هرپس سیمپلکس (herpes simplex) در اطراف دهان ظاهر می‌شوند و اغلب با احساس خارش و سوزش همراه هستند، تبخال گفته می‌شود.
خواص ضد ویروس و ضد التهاب فندق افسونگر می‌تواند در کاهش علائم تبخال بسیار موثر باشد. برای این منظور بهتر است عصاره این گیاه را 2 تا 3 بار در روز، به‌طور مستقیم روی تبخال بمالید.
18) برای تسکین بثورات ناشی از پوشک (ادرار سوختگی نوزادان) استفاده می‌شود
برای والدین هیچ چیز ناراحت‌کننده‌تر از دیدن بثورات قرمز و خارش‌دار در پاهای کودک عزیزشان نیست. خوشبختانه، خواص ضد التهاب فندق افسونگر، می‌تواند باعث کاهش قرمزی و تحریک پذیری بثورات ناشی از بستن پوشک شود.
البته استفاده از عصاره خالص این گیاه باعث آزار پوست نوزاد می‌شود؛ بنابراین استفاده از پماد مخصوص نوزادان که حاوی عصاره هاماملیس است، توصیه می‌شود.
19) در پیشگیری از خارش پوست بعد از اصلاح موثر است
بعد از اصلاح موهای زائد صورت، زیر بغل و یا ناحیه تناسلی، معمولا احساس خارش و التهاب ایجاد می‌شود. فوم پس از اصلاح حاوی فندق افسونگر در اینجا به کمکتان می‌آید. خاصیت قابض و ضد التهاب این گیاه، برای کاهش خارش و جوش‌هایی که در اطراف فولیکول‌های تحریک شده مو ایجاد می‌شوند، بسیار مناسب است.
20) به تسکین خارش پوستی آبله مرغان کمک می‌کند
آبله مرغان یک بیماری بسیار پر سر و صداست. ممکن است تنها یک بار در طول زندگیتان گرفتار این بیماری شوید، اما خاطره بد آن همواره با شما خواهد بود. مهمترین علامت این بیماری که میتوان در مورد آن صحبت کرد، تاول‌های آبدار و آزاردهنده و خارش است.
خواص ضد التهاب و تسکین دهندگی فندق افسونگر، تا حدودی به کاهش تحریک پذیری و خارش پوست فرد مبتلا به آبله مرغان کمک می‌کند.
21) در محافظت از دهان، لب‌ها و لثه‌ها کاربرد دارد
خونریزی، تورم لثه، تبخال، آفت دهان و… همگی مشکلات دردناک ناحیه دهان هستند. اگر دهانتان را با دهانشویه حاوی عصاره فندق افسونگر شستشو دهید، می‌توانید با این عفونت‌ها مقابله کرده و همچنین به کاهش تورم و دردتان نیز کمک کنید.
برای تاثیرگذاری بیشتر می‌توانید عصاره فندق جادوگر را با روغن نارگیل یا کندر ترکیب کنید و به صورت موضعی روی تاول، زخم یا لثه‌های متورم خود بمالید.
22) به تمیز کردن مو و محافظت از پوست سر کمک می‌کند
شما می‌توانید اکثر مشکلات مرتبط با پوست سر را به کمک این گیاه برطرف کنید. وقتی صحبت از مراقبت مو و پوست سر باشد، هرکاری از فندق افسونگر برمی‌آید:
- می‌تواند در رفع وزی مو و حجم دادن به آنها موثر باشد.
- به کاهش چربی و روغن اضافه کمک می‌کند. به همین دلیل استفاده از آن برای موهای چرب ، بسیار عالی است.
- منقبض کننده عروق خونی است؛ بنابراین با کاهش میزان مواد حساسیت‌زا در اطراف فولیکول‌های مو، می‌تواند ریزش مو را کاهش دهد.
- یک قابض طبیعی است و به تسکین خارش پوست سر کمک می‌کند.
عوارض جانبی فندق افسونگر
- مصرف خوراکی این گیاه، به علت درصد بالای تانن‌ها می‌تواند باعث تهوع، استفراغ و حتی آسیب کبدی شود.
- مصرف موضعی فندق افسونگر در درمانهای خانگی و برای رفع مشکلات پوستی، در اغلب موارد مشکلی به همراه نخواهد داشت. البته این گیاه می‌تواند باعث بروز واکنش حساسیتی (آلرژیک) در برخی افراد شود. بنابراین برای فهمیدن این موضوع که به فندق جادوگر حساسیت دارید یا خیر، بهتر است ابتدا آن را روی بخش کوچکی از پوست پشت بازوی خود آزمایش کرده، پس از 5 دقیقه بشویید، سپس به مدت 24 ساعت صبر کنید. اگر قرمزی، خارش یا حساسیتی در این مدت رخ نداد، مشکلی نیست و می‌توانید در سایر قسمت‌های پوستتان نیز از آن استفاده کنید.
- به علت احتمال بروز آسیب، از تماس این ماده با چشم پیشگیری کنید.
تجربه شما
آیا تاکنون از فندق افسونگر استفاده کرده‌اید؟ به چه منظور؟ تجربیاتتان را با ما و دیگران به اشتراک بگذارید.
منبع:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4158622/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4025519/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17177071/
تیم نویسندگان
دکتر زهرا کلاهدوز
