همان‌طور که می‌دانید تستوسترون یک هورمون جنسی است که در مردان و زنان وجود دارد. البته میزان آن در مردان بیشتر و زنان کمتر است. این هورمون در بدن مردان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و در دوران بلوغ به پیدایش ویژگی‌های مردانه کمک می‌کند. نکته‌ای که باید به آن اشاره کرد میزان تولید این هورمون است. از آن جایی که تستوسترون در عملکرد بهتر بدن نقش مهمی ایفا می‌کند کمبود آن می‌تواند عملکرد هر قسمت از آن را دچار اختلال کند. در این مقاله درباره عوارض کمبود تستوسترون و راه‌های درمان آن صحبت می‌کنیم.
آیا تستوسترون پایین در سنین کم نیز وجود دارد؟
در پاسخ باید گفت که پایین بودن تستوسترون تنها به دلیل افزایش سن اتفاق نمی‌افتد. بلکه ممکن است در سنین پایین نیز این کمبود وجود داشته باشد. معمولا میزان این هورمون در اوایل جوانی در بالاترین حد قرار دارد اما از سن 30 سالگی به بعد هر سال 1 درصد از میزان آن کاسته می‌شود. البته سبک ناسالم زندگی نیز می‌تواند یکی از دلایل پایین بودن تستوسترون باشد اما با تغییر این سبک می‌توان به تولید این هورمون کمک کرد. پایین بودن بودن تستوسترون می‌تواند دلایل دیگری نیز داشته باشد. در این صورت باید با مراجعه به پزشک برای درمان آن اقدام کرد.
علت کاهش تستوسترون در مردان جوان
جدای از افزایش سن، دلایل دیگری نظیر بیماری‌های ژنتیکی، اضافه وزن، عفونت، بیماری‌های کلیوی و کبدی، اختلالات هورمونی، آسیب بیضه‌ها، سرطان بیضه و شیمی درمانی می‌تواند باعث کمبود یا پایین بودن تستوسترون در بدن مردان جوان شود. البته به این نکته نیز باید اشاره کرد که ابتلا به برخی بیماری‌ها نظیر فشارخون، دیابت، کلسترول بالا، ایدز و استعمال مواد مخدر در طولانی مدت نیز باعث کمبود این هورمون می‌شود.
علائم کمبود تستوسترون
از علائم کمبود تستوسترون می‌توان به ضعف عضلانی، سستی و خستگی اشاره کرد. کمبود انرژی در طول روز طبیعی است اما اگر این حالت بطور مداوم و با عوامل ناچیز تکرر یابد، ممکن است نشان از کمبود تستوسترون باشد.
هورمون تستوسترون و به ویژه استروژن در ساخت بافت استخوانی نقش دارند و کمبود این هورمون‌ها، تراکم بافت استخوان را به شدت کاهش می‌دهد و فرد در معرض بیماری‌های مفصلی و پوکی استخوان قرار می‌گیرد.
معمولا احساس ضعف و خستگی یکی از علائم بارز پایین بودن تستوسترون محسوب می‌شود. اما علائم دیگری نیز وجود دارد که به بیان بهتر عوارض کمبود تستوسترون به شمار می‌آیند. البته لازم به ذکر است که پیدایش این علائم می‌تواند ناشی از سبک زندگی یا شرایط پزشکی افراد باشد. این علائم عبارت‌اند از:
- ناباروری
- ریزش مداوم مو
- کاهش تحریکات جنسی
- کاهش حجم توده عضلانی
- افزایش چربی در بدن
- افسردگی
- اختلالات خواب
- ابهامات فکری یا مه مغزی
- بزرگ شدن سینه‌ها
- اختلال در ایجاد نعوذ
- کم خونی
- کاهش کلسیم
- کاهش اسپرم
- عدم تمرکز
کمبود تستوسترون در بدن کودکان چه عوارضی دارد؟
معمولا یکی از عوارض کمبود تستوسترون در بدن کودکان تاخیر در بلوغ آنها یا به عبارتی بلوغ دیررس است که با این علائم تشخیص داده می‌شود:
- عدم تغییر صدا
- عدم رشد مو در صورت و آلت تناسلی
- عدم تولید اسپرم
- عدم رشد آلت تناسلی و تشکیل بیضه‌ها
راه‌های تشخیص کمبود تستوسترون
پزشکان از راه‌های مختلفی برای تشخیص میزان تستوسترون استفاده می‌کنند. آزمایش خون، معاینه بیضه‌ها و آزمایش‌های هورمونی روش‌هایی هستند که به پزشک در تشخیص میزان تستوسترون کمک می‌کند. البته در کنار این روش‌ها آزمایش خون PSA برای بررسی سرطان پروستات و اندازه گیری سلول‌های قرمز خون نیز انجام می‌شود.
درمان کمبود تستوسترون در مردان
معمولا بعد از انجام آزمایشات لازم و تشخیص علت این مشکل، پزشک به منظور جلوگیری از عوارض کمبود تستوسترون اقدام به تجویز دارو با روش‌های مختلف می‌کند. این روش‌ها عبارت‌اند از :
تزریق تستوسترون
یکی از راه‌هایی که می‌تواند به افزایش این هورمون در بدن کمک کند، تزریق تستوسترون است. معمولا اگر ناباروری در زوج‌ها به علت کمبود این هورمون باشد، گنادوتروپین تزریق می‌شود. با این روش تولید تستوسترون در بدن افزایش می‌یابد و به موازات آن احتمال افزایش اسپرم نیز وجود دارد. لازم به ذکر است که تزریق تستوسترون هر سه تا چهار هفته یا هر سه ماهی قابل انجام است.
استفاده از ژل تستوسترون
استفاده از ژل یکی از رایج‌ترین راه‌های درمان این مشکل است. معمولا این ژل پس از حمام بر روی شانه و بازوها استفاده می‌شود.
قرص حاوی تستوسترون
یکی از روش‌های جدید در درمان کمبود تستوسترون استفاده از قرص‌های جای‌گذاری است. معمولا این قرص‌ها می‌توانند به مدت 3 الی 4 ماه تستوسترون آزاد کنند. لازم به ذکر است که محل قرار گیری این قرص‌ها زیر پوست باسن است.
مکمل بدنسازی
مکمل بدنسازی یکی دیگر از راه‌های درمان کمبود تستوسترون در بدن مردان و زنان است. کاری که مکمل‌ها انجام می‌دهند کمک به کاهش سطح استرس، بهبود کیفیت و مدت خواب، بهبود ترکیب بدن و افزایش سرزندگی کلی است که به بازگرداندن سطح تستوسترون به حالت عادی کمک می کند. شما می‌توانید برای خرید مکمل بدنسازی به ویژه مکمل پری هورمون که به افزایش تستوسترون کمک می‌کند، به داروخانه آنلاین مثبت سبز مراجعه کنید.
چه افرادی مجاز به استفاده از تستوسترون هستند؟
همان‌طور که می‌دانید تستوسترون در بدن مردان نقشی کلیدی دارد و کمبود آن نیز عملکرد بدن را مختل می‌سازد. اما همه افراد نمی‌توانند از تستوسترون استفاده کنند. برای مثال برخی افراد بر این باورند که برای تناسب اندام یا به خاطر تغییرات ناشی از افزایش سن می‌توانند از این هورمون استفاده کنند. در صورتی که اصلا این‌طور نیست و این افراد مجاز به استفاده از آن نیستند. به طور کلی افرادی که از میزان تستوسترون خود آگاهی ندارند و هیچ تستی انجام ندادند یا افرادی که سطح تستوسترون آنها نرمال است، نیازی به استفاده از این هورمون ندارند. همچنین زوج‌هایی که قصد بچه دار شدن دارند، نباید به صورت غیر مجاز از این دارو استفاده کنند.
معمولا در بسیاری از موارد کمبود تستوسترون ریشه در سبک زندگی و مشکلات جسمی و روحی افراد دارد. بنابراین افرادی که میزان تستوسترون در بدن آنها پایین است می‌توانند با تجویز پزشک از داروهای جایگزین استفاده کنند و در تمام این مدت باید معاینات و آزمایش خون به منظور بررسی میزان تستوسترون، بررسی پروستات و هماتوکریت انجام شود.
آیا استفاده از مکمل‌ها باعث افزایش تستوسترون می‌شود؟
همان‌طور که می‌دانید یکی از روش‌های افزایش تستوسترون استفاده از مکمل‌ها است. برای همین اکثر ورزشکاران برای عضله سازی از مکمل‌های بدنسازی استفاده می‌کنند. البته کپسولی نیز به نام ویگورکسن او پی دی فارما نیز وجود دارد که به بهبود سطح تستوسترون کمک می‌کند. پری هورمون نیز نوعی مکمل است که سطح تستوسترون را بالا میبرد و در اکثر اوقات ورزشکاران از آن برای کاهش چربی و تراکم عضلات استفاده می‌کنند. البته باید به این نکته اشاره کرد که استفاده از آمپول‌های استروئیدی به تقویت عضلات و افزایش تستوسترون کمک می‌کند. اما مصرف نابجای آنها خطرناک است.
هویج و تستوسترون
استفاده از برخی مواد خوراکی به افزایش تستوسترون کمک می‌کند. هویج یکی از این مواد خوراکی است که کاروتنوئید بالایی دارد. کاروتنوئید در واقع همان آنتی اکسیدان‌های نارنجی است که تعداد اسپرم را افزایش داده و به بهبود حرکت آن کمک می‌کند.
میزان تستوسترون در مردان
تستوسترون نوعی هورمون جنسی است که تولید آن قبل از تولد آغاز می‌شود و در تعیین جنسیت نوزاد نقش دارد. معمولا این هورمون در دوران بلوغ به بیشترین میزان خود می‌رسد. البته این هورمون در بانوان نیز وجود دارد اما در حالت نرمال میزان تستوسترون در مردان 20 برابر بیشتر از بانوان است. البته اگر متابولیسم بدن نیز در نظر گرفته شود میزان تستوسترون در مردان 7 برابر زنان است.
تستوسترون پایین چه خطراتی دارد؟
معمولا افرادی که تستوسترون پایینی دارند، بیشتر از سایر افراد در معرض مرگ‌های زودرس قرار می‌گیرند. ابتلا به بیماری دیابت نیز یکی از عوارض کمبود تستوسترون است. به طوری که از آن به عنوان عاملی برای پیش بینی پیشرفت دیابت استفاده می‌شود. آپنه خواب یا توقف تنفس در خواب نیز یکی دیگر از مواردی است که به علت پایین بودن تستوسترون اتفاق می‌افتد و فرد را در معرض خطر قرار می‌دهد.
داروی گیاهی کمبود تستوسترون در مردان
به طور کلی استفاده از داروهای گیاهی و مکمل‌ها به افزایش هورمون تستوسترون کمک می‌کند. یکی از داروهای گیاهی موثر عصاره پوست کاج است. این گیاه به کاهش کلسترول، رفع اختلالات نعوظ، بهبود جریان خون و سلامت قلب و عروق کمک می‌کند. آشواگاندا گیاه دیگری است که از ریشه و توت آن چای، کپسول و عصاره تولید می‌شود. این گیاه نیز به برطرف شدن اختلالات جنسی و ناباروری در افراد کمک می‌کند. داروی گیاهی دیگری که در افزایش تستوسترون نقش دارد، سیر است. این ماده به تقویت سیستم ایمنی کمک کرده و در درمان تصلب شرایین، فشار خون، بیماری‌های قلبی و پیشگیری از سرطان موثر است.
کمبود تستوسترون در بدن زنان چه عوارضی دارد؟
هورمون تستوسترون یکی از هورمون‌هایی است که در مردان و زنان وجود دارد. البته میزان آن در مردان بیشتر است اما کمبود آن برای زنان نیز مشکلاتی ایجاد می‌کند. از عوارض کمبود این هورمون در زنان می‌توان به مشکلاتی نظیر کاهش انرژی، خستگی مفرط، عدم تجربه ارگاسم، بی میلی جنسی، کند شدن کاهش وزن، افزایش چربی، کاهش عضلات، افسردگی و پوکی استخوان اشاره کرد.
جمع بندی عوارض کمبود تستوسترون
همان‌طور که اشاره شد، تستوسترون یک هورمون جنسی مردانه است و نقش بسزایی در قسمت‌های مختلف بدن ایفا می‌کند. به همین دلیل بالا یا پایین بودن این هورمون می‌تواند عملکرد قسمت‌های مختلف بدن را دچار اختلال کند. معمولا عوارض کمبود تستوسترون در بدن زیاد است و اگر درمان نشود، بر کیفیت زندگی افراد اثر گذاشته و آنها را تا آستانه مرگ تهدید می‌کند. اما خوشبختانه راهکارهای طبیعی یا داروهای جایگزینی وجود دارد که می‌تواند به درمان این مشکل کمک کند.
