پوستتان خشک است و گاهی پوسته پوسته می‌شود و آزارتان می‌دهد؟ از این وضعیت خسته شده‌اید و به دنبال راه چاره‌اید؟ توصیه می‌کنیم مقاله زیر را بخوانید. علت خشکی پوست را به زبانی علمی و ساده توضیح داده‌ایم و راه‌های درمان آن را بیان کرده‌ایم. ارزشش را دارد و وقت زیادی از شما نمی‌گیرد.
خشکی پوست چیست؟
خشکی پوست یک مشکل پوستی رایج است و در تمام سنین رخ می‌دهد. این مشکل خیلی جدی نیست، اما گاهی درمان آن سخت است. خشکی پوست ممکن است به بیماری‌های دیگر پوستی یا بیماری‌هایی مانند دیابت، کم کاری یا پرکاری تیروئید، سندرم شوگرن و سوء تغذیه مربوط باشد.
خشکی پوست چه نشانه‌هایی دارد؟
در این مشکل، پوست، ظاهری خشک و بی‌آب، پوسته‌‌پوسته، تحریک‌شده و ملتهب دارد. اگر پوستتان خشک است، احساس زبری و گاهی درد و خارش را تجربه می‌کنید. البته، در حالت شدیدتر، پوست دچار قرمزی و خارش شدید می‌شود. در نتیجه، ترک‌های عمیقی روی پوست ایجاد می‌شوند که ممکن است خونریزی کنند. همه این‌ها از نشانه‌های خشکی شدید پوست است.
از دیگر عوارض خشکی پوست می‌توان به ریزش ابروها اشاره کرد که در اثر خاراندن زیاد و مکرر ناحیه ابروها ایجاد می‌شود.
ساختار پوست خشک
پوست از بدن ما در برابر عوامل بیرونی و محیطی محافظت می‌کند. پوست ما سه لایه دارد. لایه‌ی زیرین، «هیپودرم» است که از بافت چربی، رگ و عصب تشکیل شده است.
لایه میانی پوست «درم» نام دارد. این لایه از بافت‌های همبند و الیاف کلاژن، فیبرهای الاستین، رگ‌های خونی، غدد چربی، فولیکول های مو و غدد عرقی تشکیل شده است. لایه‌ی رویی «اپیدرم» است که از کراتینوسیت تشکیل شده است.
سلول‌های سطح پوست در احاطه لایه‌های لیپید هستند. لایه‌های لیپید از کلسترول، اسیدهای چرب و سرامید تشکیل شده‌اند. لایه شاخی پوست (بیرونی‌ترین قسمت اپیدرم) وظیفه‌ی آبرسانی به پوست را بر عهده دارد. لیپیدها از تبخیر آب ذخیره شده در پوست جلوگیری می‌کنند.
غدد چربی و عرق که عوامل طبیعی رطوبت رسان پوست هستند با مشارکت در رطوبت رسانی به مواد تشکیل دهنده پوست به عنوان نگهدارنده‌های درونی رطوبت پوست عمل می کنند.
عوامل تاثیر گذار در نرمی بافت پوست
نرمی بافت پوست به میزان ذخیره آب آن بستگی دارد. هوای خشک (با رطوبت پایین) احتمالاً یکی از متداول‌ترین علت‌های خشکی پوست است. در خشکی پوست ذخیره آب پوست به طور مشهودی کاهش می‌یابد. به علاوه، خشکی پوست هنگامی رخ می‌دهد که لیپیدها تخلیه می‌شوند و آب کافی در لایه شاخی پوست برای عملکرد مناسب آن وجود نداشته باشد.
درماتیت آتوپیک یا اگزما پوستی، یک حالت خشکی پوست شایع در کودکان است. در اگزما سطح لیپید در لایه شاخی پوست کاهش می‌یابد. در نتیجه، کمبود جدی آب در آن رخ می دهد.
پوست بسیار خشک ممکن است، ناشی از اختلالات ارثی به نام ایکتیوز (ماهیاک) باشد. ویژگی این بیماری پوسته پوسته شدن پوست است. این عارضه بیشتر در قسمت پاها و در ماه‌های نخست تولد بروز می‌کند. به علاوه، خشکی پوست ممکن است نشانه یک بیماری پوستی دیگر مانند اگزمای غیر چرب (استئاتوتیک)، بیماری لیکن پلان و پسوریازیس باشد.
علت خشکی پوست چیست؟
گاهی خشکی پوست علت‌های ساده‌ای دارد. خشکی پوست می‌تواند به دلایل زیر باشد:
- استفاده از صابون‌های قوی
- پوشیدن لباسهای حساسیت‌زا
- دوش گرفتن و حمام کردن طولانی و داغ
- قرار گرفتن درمعرض هوای خیلی گرم یا سرد با رطوبت کم
- استفاده از کرم مرطوب کننده در زمان اشتباه: زمان درست برای مرطوب کردن پوست دقیقا پس بعد از شستن آن است (وقتی هنوز کاملا خشک نشده). زمانی پوستتان بیشترین میزان رطوبت را دارد که خیس است و هنگامی که پوستتان آبرسانی شده است مرطوب کننده‌ها بهترین کارایی را دارند.
- فصل زمستان: خشکی پوست در فصل زمستان شدیدتر است. در این فصل،دما و رطوبت هوا پایین است. همچنین، استفاده از دستگاه‌های گرمایشی هوا را خشک می‌کند و از میزان آب لایه شاخی پوست را می‌کاهد. در طول تابستان نیز قرارگرفتن مداوم در مقابل دستگاه‌های خنک کننده ممکن است همین اثر را به دنبال داشته باشد.
- داروها: برخی داروها نظیر داروهای مُدر یا رتینوئید‌ها پوست را به طور موقت خشک می‌کنند. در این موارد، معمولاً قطع دارو مشکل خشکی پوست را حل می‌کند. همچنین، در سنین سالخوردگی، در پی عواملی نظیر تغییرات متابولیک و مصرف کمتر مایعات، پوست خشک و نازک می‌شود و حالت ارتجاعی خود را از دست می‌دهد.
- فرآیند پیری پوست: عوامل مرتبط با فرآیند پیری پوست نیز حرکت کراتینوسیت‌ها را از لایه زیرین اپیدرم به لایه‌ی شاخی پوست کاهش می‌دهند، در نتیجه، فعالیت غدد چربی کمتر و پوست خشک می‌شود. افزون بر این، در دوران یائسگی یا کم کاری و پرکاری تیروئید تعادل هومورمون‌ها از بین می‌رود. این امر نیز ممکن است با خشکی شدید پوست همراه باشد.
چرا باید به متخصص پوست مراجعه کنم؟
اگر پوستتان به شدت خشک و مزمن است حتماً با پزشک متخصص مشورت کنید تا مطمئن شوید به بیماری پوستی خاصی مبتلا نیستید.
متخصص پوست علت‌ها را ارزیابی و درمان لازم را تجویز می‌کند. معمولاً، بهترین درمان خشکی پوست استفاده از بهترین مرطوب کننده صورت یا نرم کننده‌های پوست است. اما، پزشک شما ممکن است در صورت لزوم، کرم یا پماد استروئید نیز تجویز کند. در مواردی که خشکی پوست با خارش شدید همراه است و مانع فعالیت‌های روزانه و خواب می شود. ممکن است آنتی هیستامین تجویز شود.
برای رفع خشکی پوست، این نکات را رعایت کنید
- مدت زمان حمام کردنتان را کوتاه کنید و ترجیحاً یک دوش سریع بگیرید. حمام طولانی به خصوص با آب داغ چربی‌های طبیعی پوستتان را کاهش می‌دهد. در نتیجه، خشکی پوست شما بدتر می‌شود. پس، به جای آب داغ باید با آب گرم دوش بگیرید. همچنین، حتماً بعد از حمام یا شستن دست‌ها، استفاده از کرم مرطوب کننده را فراموش نکنید.
- چند بار در روز از کرم‌های مرطوب کننده استفاده کنید. نرم کننده‌های پوست یا پمادهای مرطوب کننده نیز می‌توانند مورد استفاده قرار گیرند. مرطوب کننده‌ها در درمان خشکی پوست نقشی اساسی دارند. زیرا غشای هیدرولیپیدی پوست را که آب را در خود نگه می‌دارد، بازسازی می‌کنند. معمولاً کرم‌های مرطوب کنندهای که پس از مصرف به خوبی جذب پوست می‌شوند از درمان‌های دیگر محبوب‌ترند. طبق نظر انجمن پوست آمریکا این کرم‌ها از پوست آسیب دیده و حساس محافظت و آن را نرم و صاف می‌کنند. همچنین، لیپیدهای طبیعی پوست را حفظ می‌کنند و مانع از دست رفتن آب پوست می‌شوند.
- مرطوب کنندهای را مصرف کنید که پایه آن غیر الکلی است.
- از پاک کننده‌های پوست غیر صابونی و ملایم استفاده کنید. زیرا صابون‌های قوی، چربی‌ها را از سطح پوست جدا و آن را خشک می‌کنند.
- از صابون‌های آنتی باکتریال استفاده نکنید.
- در خانه از دستگاه بخور استفاده کنید و آن را به سیستم گرمایشی‌تان اضافه کنید تا در طول زمستان و خشکی، هوای خانه مرطوب بماند.
- از مالیدن و خاراندن پوست خود بپرهیزید.
- در زمستان دستکش، کلاه و شال بپوشید.
- مصرف نوشیدنی‌های الکلی و جایگزین نکردن مایعات از دست رفته به هنگام تعریق، آب بدنتان را کاهش می‌دهد. پس، بهتر است از آنها بپرهیزید.
- لباسهای حساسیت زا نپوشید. این لباس‌ها موجب حساسیت و خارش پوست می‌شوند. پوست خشک به ویژه، به تماس با مواد تحریک‌کننده بسیار حساس است. این مواد ممکن است خارش و قرمزی را بیشتر کنند.
ما نمی‌توانیم نوع پوست خود را تعیین کنیم. اما، می‌توانیم مثل حرفه‌ای‌ها از پوست خشک خود مراقبت کنیم. فقط لازم است بدانیم که چه کارهایی را در برنامه مراقبت از پوست خود انجام ندهیم. همچنین می‌توانید مقاله 11 اشتباه در درمان پوست خشک را برای اطلاعات بیشتر مطالعه فرمایید.
سخن پایانی
گاهی برای داشتن بدنی سالم‌تر، لازم است شیوه زندگی خود را تغییر دهیم. در بیشتر اوقات این تغییرات اندک و در مقایسه با نتیجه‌شان کم هزینه‌اند. عمل به توصیه‌های این مقاله هم از این دست است.
می‌توانید با کارهای ساده‌ای مثل استفاده از دستگاه بخور، کرم مرطوب کننده و کرم ضد آفتاب مناسب و پیشنهادهای دیگری که در بالا خواندید، خشکی پوست خود را کاهش دهید. همچنین، لطفاً نظرها و پیشنهادهای خود را در قسمت نظرات مطرح کنید. با این کار ما را در تهیه مقاله‌های مفیدتر و بهتر یاری می‌دهید.
منابع:
https://www.medicalnewstoday.com/articles/325416
http://www.americanskin.org/resource/dryskin.php
تیم نویسندگان
دکتر مهدیه بهشادفر
