جوش واژن اغلب به دلیل عفونت فولیکول مو، تحریک پوست یا واکنش آلرژیک به محصولات بهداشتی ایجاد می‌شود. این جوش‌ها می‌توانند دردناک، خارش‌دار و ناراحت‌کننده باشند. برای درمان جوش واژن، می‌توان از کمپرس آب گرم، استفاده از لوسیون‌های ضدعفونی‌کننده و پرهیز از لباس‌های تنگ استفاده کرد.
هیچ‌کس از جوش خوشش نمی‌‌آید. اما آنچه باعث آزاردهند‌ه‌تر شدن این جوش‌ها می‌شود، بروز آن‌ها در بخش‌هایی از بدن است که اصلاً انتظارش را ندارید؛ مانند ناحیه تناسلی. اگر خودتان تابه‌حال دچار جوش واژن نشده باشید، ممکن است از شنیدن این موضوع که حتی در نواحی تناسلی هم جوش زده می‌شود، تعجب کنید. جوش‌های واژن می‌توانند آزاردهنده و حتی در برخی موارد دردناک باشند. با این وجود جای نگرانی نیست؛ چراکه معمولاً پس از مدتی خودشان رفع می‌شوند. اگر علت بروز این جوش‌ها مواردی مانند درماتیت تماسی باشند، ممکن است نیاز به درمان دارویی داشته باشید. ما در این مقاله به بررسی علل بروز جوش واژن و راهکارهای خانگی و دارویی درمان آن پرداخته‌ایم. با ما همراه باشید.
جوش واژن چیست؟
جوش‌ها توده‌های کوچک قرمز رنگی هستند که روی سطح پوست بروز می‌کنند. اغلب اوقات، این جوش‌ها زمانی به وجود می‌آیند که منافذ پوست با چربی، باکتری یا مواد دیگری مسدود شده باشند. قسمت‌های مختلف بدن می‌توانند دچار جوش شوند؛ اما احتمالاً بدترین و ناراحت‌کننده‌ترین قسمت بدن برای جوش زدن، نواحی اطراف واژن است. برخی از افراد جوش‌هایی را که روی لبه‌های بیرونی واژن بروز می‌کند، جوش واژن می‌نامند. درحالی که این جوش‌ها واقعاً روی واژن ایجاد نمی‌شوند. واژن ساختار لوله‌ای‌شکل دارد و از فرج (بخش بیرونی آلت تناسلی) تا دهانه رحم امتداد دارد. در حقیقت عبارت «جوش واژن» به توده‌های جوش‌مانندی اشاره می‌کند که در ناحیه بیرونی آلت تناسلی خانم‌ها یا ناحیه فرج به وجود آمده‌اند. در کل، این جوش‌ها بی‌خطر هستند، اما ممکن است از نظر ظاهری شبیه توده‌هایی باشند که نشانه بیماری‌های دیگری هستند.
علائم و نشانه‌های جوش واژن
اصلی‌ترین نشانه جوش واژن، بروز برآمدگی‌های قرمزرنگ است. همچنین این عارضه می‌تواند:
- دردناک یا خارش‌دار باشد
- سرسفید باشد (جوش چرکی)
- درد یا ضایعاتی در ناحیه فرج ایجاد کند
- کوچک، صورتی، ملتهب و برآمده باشد (جوش قرمز)
این جوش‌ها همچنین می‌توانند باعث بروز موارد زیر شوند:
- خستگی
- درد هنگام لمس
- درد هنگام رابطه جنسی
- احساس فشار در ناحیه فرج
- تورم لبه‌های بیرونی ناحیه تناسلی
علت بروز جوش واژن
علت بروز جوش‌های واژن در بعضی موارد قابل تشخیص نیست. با این حال، برخی از رایج‌ترین دلایل بروز آن عبارتند از:
1) بسته شدن منافذ پوست
جوش‌ها زمانی به وجود می‌آیند که منافذ پوست بسته شده باشند. مسدود شدن منافذ ممکن است به خاطر تغییرات هورمونی یا تجمع آلودگی، عرق یا باکتری ایجاد شود. عدم رعایت بهداشت، حتی عدم تعویض لباس‌های عرق‌دار پس از فعالیت بدنی، می‌تواند احتمال بروز جوش واژن را بالا ببرد. همچنین تحریک پوستی ناشی از مصرف روان‌کننده‌ها نیز می‌تواند باعث بروز این مشکل شود.
2) درماتیت تماسی
درماتیت تماسی نوعی اگزما است که از تماس پوست با یک عامل آلرژی‌زا یا محرک به وجود می‌آید. در بسیاری از موارد، جوش‌های واژن ناشی از درماتیت تماسی در ناحیه تناسلی هستند.
ازجمله عوامل محرک و حساسیت‌زای شایع که باعث بروز جوش واژن می‌شوند، می‌توان به این موارد اشاره کرد:
- دوش واژینال
- استفاده از محصولات بهداشتی زنانه مثل لوسیون، پودر و دئودرانت در ناحیه تناسلی
- صابون‌ها و شامپوهای بدن معطر
- شوینده‌های لباس
- لوسیون‌ها یا ژل‌های دارویی
- روان‌کننده‌ها، اسپرم‌کش‌ها و کاندوم‌ها
- تعریق
- پدها یا تامپون‌های بهداشتی به‌ویژه انواع معطر آن
- مایع منی
- ادرار
- ترشحات واژن
- ملحفه و روتختی
- لباس‌ها
- عطر
- آنتی‌بیوتیک‌ها
- لاتکس
- مواد نگهدارنده
همچنین درصورت خوردن ماده غذایی‌ای که به آن حساسیت دارید، علائم آن ممکن است در ناحیه واژن نیز مشاهده شود.
3) فولیکولیت
علت شایع دیگر در بروز جوش واژن، فولیکولیت است که در نتیجه عفونت و التهاب فولیکول‌های مو بروز می‌کند. فولیکول، حفره کوچکی در پوست است که مو از آن بیرون می‌آید. هر تار موی بدن فولیکول خودش را دارد.
فولیکولیت می‌تواند در نتیجه یکی از این موارد رخ دهد:
- اصلاح موهای بدن
- موهای زیرپوستی
- پوشیدن لباس‌های تنگ یا لباس‌هایی که با پوست اصطکاک دارند
- فولیکول‌هایی که با عرق یا محصولات بهداشت فردی مسدود یا تحریک شده‌اند
- استفاده از جکوزی یا استخر شنای آلوده
- بریدگی یا زخم عفونی ناشی از اصلاح که باعث گسترش باکتری‌ها به فولیکول‌های موی اطراف شده است
4) هیدرادنیت چرکی (Hidradenitis Suppurativa)
این بیماری که با نام آکنه اینورسا هم شناخته می‌شود نوعی بیماری التهابی پوست است که غده‌های عرق کشاله ران، ناحیه تناسلی، زیربغل و زیر سینه‌ها را درگیر می‌کند. ویژگی این بیماری بروز مکرر دانه‌ها و زخم‌های چرکی است که به راحتی درمان نمی‌شوند و ممکن است جایشان روی پوست باقی بماند.
5) زگیل آبکی (Molluscum Contagiosum)
زگیل آبکی نوعی عفونت ویروسی است که به شکل ضایعات پوستی در قسمت‌های مختلف بدن از جمله ناحیه واژن بروز می‌کند. این زائده‌ها معمولاً کوچک، برآمده، سفید یا به‌رنگ گوشت هستند. آن‌ها می‌توانند مرواریدشکل با قسمت میانی گود باشند. بنابر گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های امریکا (CDC)، زگیل معمولاً ظرف ۶ تا ۱۲ ماه بهبود پیدا می‌کند، اما ممکن است روند درمان تا ۴ سال هم طول بکشد.
عوامل زمینه‌ساز بروز جوش واژن
برخی عوامل خطر که باعث ظهور آکنه می‌شوند، در بروز جوش واژن نیز نقش دارند، ازجمله:
- سابقه خانوادگی
- مصرف داروهای خاص (برای مثال، داروهای حاوی کورتیکواستروئیدها)
- سن
مراحل درمان خانگی جوش واژن
اغلب اوقات، جوش‌های واژن خودبه‌خود رفع می‌شوند. اما اگر با گذشت زمان این جوش‌ها برطرف نشوند باید به گزینه‌های درمانی دیگری توجه کرد. در ادامه به مراحل درمان جوش واژن اشاره شده است.
مرحله اول: تعیین علت
اولین گام برای انتخاب روش درمانی صحیح جوش واژن، تشخیص علت اصلی بروز آن است.
تعداد دفعات بروز جوش واژن و مصرف هر نوع محصول، انجام هر نوع فعالیت یا هر عامل دیگری را که ممکن است باعث بروز این مشکل در ناحیه تناسلی شده باشد، یادداشت کنید؛ مثل اصلاح بدن و استفاده از جکوزی.
قطع موقت مصرف محصولاتی که در تماس مستقیم با ناحیه تناسلی هستند، مثل شوینده‌های لباس، می‌تواند برای رفع این مشکل مؤثر باشد. پس از کاهش علائم، می‌توانید دوباره مصرف این محصولات را یکی یکی از سر بگیرید و در صورت تجربه هر نوع واکنش منفی بدن آن را یادداشت کنید.
مرحله دوم: حذف محرک‌ها
پس از تشخیص علت تحریک پوست یا ایجاد عفونت، مصرف آن محصول یا انجام آن فعالیت را متوقف کنید. برای مثال، اگر جوش واژن ناشی از اصلاح بدن بوده است، با مصرف تیغ جدید، اصلاح در جهت رویش موها و عدم اصلاح با پوست خشک، تحریک را کمتر کنید. حتماً از جکوزی تمیز و استخرهای بهداشتی استفاده کنید و بعد از خروج از آن‌ها دوش بگیرید. همچنین از استعمال روغن روی پوست ناحیه تناسلی اجتناب کنید؛ چون ممکن است باعث به دام افتادن باکتری‌ها در فولیکول‌های مو شود.
مرحله سوم: رعایت بهداشت
گرما و رطوبت ناحیه تناسلی، آن را به مکان مناسبی برای رشد و تکثیر باکتری‌ها و سایر میکروارگانیسم‌ها تبدیل می‌کند. این ناحیه را هر روز با آب گرم و صابون ملایم و غیرعطری بشویید. از مصرف شوینده‌ها برای داخل واژن اکیداً خودداری کنید؛ چون ممکن است باعث به هم خوردن تعادل pH این ناحیه و بروز عفونت شود. لباس زیر نخی بپوشید و از پوشیدن لباس‌های زیری که پارچه آن‌ها گرما و رطوبت را در خود نگه می‌دارد، خودداری کنید. لباس‌های راحت و آزاد بپوشید که به پوست امکان تنفس می‌دهند و همیشه بعد از ورزش و فعالیت بدنی، لباس‌هایتان را تعویض کنید. همچنین در دوران قاعدگی، تامپون و پد بهداشتی خود را به‌طور مرتب عوض کنید. کاپ های قاعدگی، جایگزین بهداشتی و مناسبی برای تامپون‌ها هستند.
مرحله چهارم: از فشار دادن جوش‌های واژن اجتناب کنید
فشار دادن یا ترکاندن جوش‌های واژن می‌تواند باعث درد و ناراحتی بیشتر و گسترش باکتری‌ها و بروز عفونت شود. با فشار دادن ممکن است جوش‌ها بدتر شده و تعدادشان افزایش یابد. بنابراین صبر کنید تا جوش‌ها خودشان برطرف شوند یا به پزشک مراجعه کنید.
مرحله پنجم: گرما درمانی
برای رفع درد و خارش واژن، روی ناحیه درگیر کمپرس گرم بگذارید. یک حوله کوچک را داخل آب گرم قرار دهید و قبل از گذاشتن حوله روی پوست، آب اضافی آن را بگیرید. این روش را می‌توانید چند بار در روز انجام دهید. حتماً قبل از پوشیدن لباس‌هایتان، ناحیه تناسلی را به طور کامل خشک کنید تا از تکثیر باکتری‌ها جلوگیری شود.
مرحله ششم: دارو
پوست ناحیه تناسلی از پوست سایر قسمت‌های بدن حساس‌تر است، بنابراین برای مصرف دارو برای درمان جوش‌های این ناحیه، حتماً با پزشک مشورت کنید.
علاوه‌بر مراقبت از پوست ناحیه تناسلی، روش‌های زیر نیز می‌توانند به برطرف شدن جوش واژن کمک کنند:
- مصرف آنتی بیوتیک‌های موضعی (مثل کلیندامایسین) برای علائم حاد
- مصرف آنتی بیوتیک‌های خوراکی (مثل اریترومایسین) برای جوش‌هایی که به آنتی بیوتیک‌های موضعی به خوبی پاسخ نداده‌‌اند
- مصرف قرص‌های پیشگیری از بارداری، مانند سیپروترون استات، برای جوش‌های هورمونی
- استفاده از بنزوئیل پراکسید با غلظت کم تنها روی ناحیه خارجی آلت تناسلی
- اگر درماتیت تماسی علت اصلی این مشکل باشد، داروهای موضعی یا آنتی هیستامین‌ها (برای درمان حساسیت‌ها و سایر دلایل التهاب) تجویز می‌شوند.
در موارد هیدرادنیت چرکی، تشخیص و درمان زودهنگام به کنترل علائم جوش واژن کمک می‌کند. بیماری زگیل آبکی هم اغلب بدون درمان بهبود پیدا می‌کند؛ اما گاهی اوقات برای موارد مزمن، دارو تجویز می‌شود.
نکته: کرم‌های ضد آکنه را روی فرج، لبه‌های ناحیه تناسلی یا سایر نواحی حساس و مستعد تحریک پوستی استفاده نکنید؛ مگر اینکه پزشک آن‌ها را تجویز کرده باشد.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
افراد در صورت داشتن این شرایط باید به پزشک مراجعه کنند؛ اگر جوش‌های واژن:
- به‌طور منظم بروز کنند
- دردناک یا بزرگ باشند
- شبیه جوش نباشند
جوش‌های واژن می‌توانند به دلایل مختلفی ازجمله واکنش آلرژیک، بسته‌شدن منافذ پوست یا حتی موهای زیرپوستی بروز کنند. این جوش‌ها معمولاً بدون نیاز به مصرف دارو بهبود پیدا می‌کنند؛ اما اگر پس از مدتی طولانی رفع نشدند، باید برای درمان آن‌ها به پزشک مراجعه کنید.
