علائم سکته قلبی و آنچه باید هنگام حمله قلبی انجام دهیم!

بسیاری از ما با هر درد یا سوزشی در قفسه سینه، ابتدا به یاد مشکلات قلبی می‌افتیم و نسبت به احتمال بروز سکته، نگران می‌شویم. اما عوامل زیادی باعث حس درد یا ناراحتی در این ناحیه می‌شوند که برخی نیازمند واکنش سریع هستند، برخی دیگر نیاز به ویزیت پزشک در کوتاه‌مدت دارند و بعضی هم خودبه‌خود برطرف می‌شوند. اما مسئله اینجاست که اغلب نمی‌دانیم چه زمانی باید درد قفسه سینه را جدی بگیریم؟ آیا احساس سوزش مبهمی در قفسه سینه‌ که به تدریج شدید می‌شود، نشانه سکته قلبی است یا دلیل دیگری دارد؟ برای پاسخ به این سؤالات، ابتدا باید تعریف درستی از «حمله قلبی» داشته باشیم. در ادامه با ما همراه باشید تا بیاموزید به چه علائمی باید چه واکنشی نشان دهید تا بتوانید جان خود یا دیگری را نجات بدهید.

سکته قلبی چیست؟

سکته قلبی به طور خلاصه، نرسیدن خون به خود ماهیچه قلب است. این وضعیت که به آن انفارکتوس میوکارد نیز گفته می‌شود، زمانی اتفاق می‌افتد که جریان خون قلب (خونی که از طریق رگ‌های کرونر، خود قلب را تغذیه می‌کند) شدیداً کاهش یافته و یا مسدود می‌شود. در هنگام حمله قلبی، ثانیه‌ها تعیین‌کننده هستند و کوچک‌ترین تأخیر در بازگردانی جریان خون، آسیب جدی‌تری به عضله قلب می‌رساند.

انسداد جریان خون قلب معمولاً به علت تجمع چربی، کلسترول و سایر مواد در شریان‌های کرونری قلب است. این رسوبات چرب حاوی کلسترول، پلاک نامیده می‌شوند. به فرآیند تشکیل پلاک، آترواسکلروزیس یا تصلب شرائین گفته می‌شود.

برخی اوقات، یک پلاک پاره می‌شود و با تشکیل لخته، جریان خون قلب را مسدود می‌کند. کاهش جریان خون می‌تواند سبب آسیب و یا تخریب بخشی از عضله قلب شود. درمان سریع و به موقع سکته قلبی برای جلوگیری از مرگ، ضروری است. در صورتی که احساس می‌کنید دچار سکته قلبی شده‌اید، منتظر تغییر علائم نمانید و فوراً با اورژانس تماس بگیرید.

علل بروز سکته قلبی

بیماری عروق کرونر، عامل اصلی بروز حملات قلبی است. در بیماری عروق کرونر، یک یا چند شریان کرونری قلب مسدود می‌شوند. سکته قلبی ممکن است در اثر انسداد کامل و یا جزئی یک شریان کرونری ایجاد شود. همان‌طور که پیش‌تر گفته شد، علت این انسداد معمولاً رسوبات حاوی کلسترول است که پلاک نامیده می‌شوند. پلاک‌ها قطر داخلی شریان‌ها را تنگ‌تر کرده و از این طریق سبب کاهش جریان خون به قلب می‌شوند. یک پلاک در صورت پارگی و فروپاشی، می‌‌تواند سبب تشکیل لخته خون در قلب شود.

یکی از راه‌های موجود برای طبقه‌بندی انواع حملات قلبی، بررسی وجود تغییرات خاص نیازمند به درمان اورژانسی و تهاجمی در نوار قلب بیمار یا همان الکتروکاردیوگرام ‏(ECG or EKG) است؛ مانند بالا رفتن قطعه ST. به طور معمول پزشک و کادر درمان از نتایج الکتروکاردیوگرام برای تفسیر انواع حملات قلبی استفاده می‌کنند.

• انسداد کامل حاد یک شریان قلبی متوسط یا بزرگ معمولاً به معنای انفارکتوس میوکارد با بالا رفتن قطعه ST (STEMI) در نوار قلب است.
• وجود انسداد جزئی معمولاً به معنای انفارکتوس میوکارد بدون بالا رفتن قطعه ST است (NSTEMI). البته در عروق کرونر برخی افراد مبتلا به NSTEMI انسداد کامل نیز دیده می‌شود.

حمله‌های قلبی همیشه ناشی از انسداد شریان‌های قلب نیستند و می‌توانند به دلایل زیر نیز رخ بدهند:

• اسپاسم عروق کرونری: در اسپاسم عروق کرونر یکی از رگ‌های خونیِ مسدودنشده قلب، دچار فشردگی یا انقباض شدید می‌شود. این شریان معمولاً دارای پلاک‌های کلسترولی بوده و یا به دلیل عواملی نظیر سیگار کشیدن و یا عوامل دیگری، دیواره آن سفت و سخت شده است. اسپاسم عروق کرونر را با نام‌های دیگری نیز می‌شناسند، مانند آنژین پرینزمتال، آنژین وازواسپاستیک یا آنژین واریانت.
• عفونت‌های خاص: کووید-۱۹ و برخی عفونت‌های دیگر نیز می‌‌توانند به ماهیچه قلب آسیب برسانند.
• دیسکسیون خودبه‌خودی شریان کرونری (SCAD): این وضعیتِ تهدیدکننده حیات، در اثر پارگی در داخل شریان‌های کرونری قلب ایجاد می‌شود.

درد قفسه سینه و علائم سکته قلبی

سکته قلبی علائم متنوعی دارد. این علائم در برخی افراد خفیف و در برخی دیگر شدید است. در این میان افرادی هستند که در حین حمله قلبی هیچ علامتی را تجربه نمی‌کنند. درد قفسه سینه تنها یکی از علائم احتمالی سکته قلبی قریب‌الوقوع است. اگر متوجه یک یا چند مورد از علائم زیر در خودتان و یا فرد دیگری شدید، فوراً با اورژانس تماس بگیرید:

• احساس فشار، پری، سوزش، سفتی و یا درد آزاردهنده در ناحیه مرکز قفسه سینه
• احساس درد، بی‌حسی، گزگز، حسی مانند نیشگون گرفتن و سایر احساسات ناخوشایند دیگر در یک یا هر دو بازو، در ناحیه پشت بدن، گردن، فک و معده
• تنگی نفس
• تهوع و استفراغ ناگهانی
• احساس سبکی سر یا گیجی
• خستگی غیر طبیعی
• احساس گرما، گرگرفتگی یا عرق سرد
• سنگینی، ضعف یا درد ناگهانی در یک یا هر دو بازو

خانم‌ها ممکن است علائم غیرمعمولی مانند درد کوتاه یا شدید را در ناحیه گردن، بازو و پشت بدن احساس کنند.

در برخی موارد نیز اولین علامت حمله قلبی، ایست قلبی ناگهانی است! برخی از حملات قلبی به طور ناگهانی رخ می‌دهند؛ بله! سکته قلبی می‌تواند بدون نشانه قبلی و به صورت آنی رخ دهد. اما در اغلب موارد، علامت‌های هشداردهنده‌ طی چند ساعت، چند روز و یا حتی چند هفته خود را نشان می‌دهند.

درد یا فشار مداوم در قفسه سینه (آنژین صدری) که با استراحت برطرف نمی‌شود، می‌‌تواند نشانه اولیه سکته قلبی باشد. آنژین به دلیل کاهش موقتی جریان خون به قلب ایجاد می‌شود. چنین موردی را باید جدی گرفت، پیش از آنکه دیر شود.

علائم سکته قلبی گاهی چندان واضح و چشمگیر نیستند

گاهی فیلم‌ها و برنامه‌های تلویزیونی سکته قلبی را مانند رخدادی دراماتیک و دردناک به تصویر می‌کشند؛ اما یک حمله قلبی معمولاً با نشانه‌های خفیف شروع می‌شود؛ مانند احساس ناراحتی در قفسه سینه که ممکن است حتی به عنوان درد نیز توصیف نشود.

به واسطه جزئی بودن این علائم ممکن است آن‌ها را جدی نگیرید یا به عوامل دیگری مانند اضطراب یا سوء هاضمه ارتباط دهید؛ اما به خاطر داشته باشید که علائم سکته قلبی را هیچ‌گاه نباید بیش از پنج دقیقه تحمل کنید و لازم است فوراً با اورژانس (115) تماس بگیرید.

سکته قلبی خاموش چیست؟

حمله قلبی خاموش، علائم کمی دارد و علائم احتمالی آن نیز لزوماً مختص حمله قلبی نیست. یک سکته قلبی خاموش ممکن است فاقد دو علامت کلیدی حمله قلبی یعنی «درد قفسه سینه» و «تنگی نفس» باشد؛ اما مانند سکته قلبی باعث انسداد جریان خون به قلب و در نتیجه آسیب به عضله قلب می‌شود.

افرادی که دچار سکته قلبی خاموش می‌شوند ممکن است فکر کنند دچار سوزش سر دل، آنفلوانزا و یا کشیدگی عضلات قفسه سینه شده‌اند. لازم به ذکر است که عوامل خطر بروز حمله قلبی خاموش همان عوامل خطر سکته قلبی علامت‌دار هستند.

در صورت بروز سکته قلبی خاموش چه اتفاقی رخ می‌دهد؟

وقوع یک سکته قلبی خاموش احتمال بروز یک حمله قلبی دیگر را افزایش داده و می‌تواند بسیار خطرناک و حتی کشنده باشد. سکته قلبی دوم احتمال بروز عوارضی نظیر نارسایی قلبی را نیز افزایش می‌دهد. متاسفانه در حال حاضر هیچ‌گونه آزمایش اختصاصی برای بررسی احتمال وقوع یک سکته قلبی خاموش وجود ندارد. به این ترتیب، پزشک متخصص ترجیح می‌دهد که با ارزیابی خطر احتمالی و درمان آن در افراد دارای عوامل خطر، احتمال بروز حمله قلبی خاموش را کاهش دهد. روش‌هایی نظیر الکتروکاردیوگرام و اکوکاردیوگرام تنها راه تشخیص حمله قلبی خاموش هستند.

اگر فکر می‌کنید که دچار سکته قلبی خاموش شده‌اید حتماً با یک پزشک متخصص صحبت کنید. پزشک می‌تواند از طریق بررسی علائم شما، سوابق پزشکی و معاینه فیزیکی تصمیم بگیرد که آیا نیازی به انجام بررسی‌های بیشتر وجود دارد یا خیر.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر فکر می‌کنید که دچار سکته قلبی شده‌اید، فوراً کمک بگیرید و مراحل زیر را انجام دهید:

• با اورژانس تماس بگیرید: اگر احساس می‌کنید که دچار سکته قلبی شده‌اید فوراً با شماره 115 تماس بگیرید. اگر به خدمات فوریت‌های پزشکی دسترسی ندارید از فردی بخواهید تا شما را به نزدیکترین بیمارستان برساند. تنها در صورتی رانندگی کنید که هیچ گزینه سریع دیگری برای رسیدن به بیمارستان وجود نداشته باشد.
• تحت نظارت و تجویز پزشک، نیتروگلیسیرین مصرف کنید: فردی که تماس شما با اورژانس 115 را پاسخ می‌دهد و شما را تا رسیدن آمبولانس همراهی می‌کند، در زمانی که منتظر دریافت خدمات اورژانسی هستید، دستورالعمل استفاده از نیتروگلیسیرین را به شما می‌گوید.
• در صورت توصیه پزشک، آسپرین مصرف کنید: مصرف آسپرین (داروی ضد انعقاد خون) در زمان سکته قلبی می‌تواند از طریق کاهش تشکیل لخته، باعث خون‌رسانی بهتر به عضله قلب شده و از آسیب بیشتر آن جلوگیری کند.

به خاطر داشته باشید که آسپرین می‌تواند با سایر داروها تداخل داشته باشد. پس تنها در صورتی از آسپرین استفاده کنید که پزشک یا پرسنل خدمات اورژانسی مصرف آن را به شما توصیه کرده باشند.

نکته: تماس با اورژانس را به بعد از مصرف آسپرین موکول نکنید. در صورت مشاهده کوچک‌ترین علائم سکته قلبی بلافاصله با شماره 115 تماس بگیرید.

در صورت مشاهده فرد دچار سکته قلبی چه اقداماتی را باید انجام داد؟

اگر فردی بیهوش است و شما فکر می‌کنید که دچار سکته قلبی شده است، ابتدا سریع با اورژانس تماس بگیرید. سپس وضعیت تنفس و نبض او را چک کنید. اگر فرد نفس نمی‌کشد و یا نمی‌توانید نبض او را پیدا کنید، باید احیای قلبی-ریوی (CPR) را آغاز کنید.

• اگر برای انجام CPR آموزش ندیده‌اید، فقط ماساژ قلبی را انجام دهید. این به آن معنا است که فشارهای محکم و سریع را به طور متوالی به قفسه سینه بیمار وارد کنید. تعداد دفعات این فشارها باید بین حدود ۱۰۰ تا ۱۲۰ عدد در دقیقه باشد.
• اگر برای انجام CPR آموزش دیده‌اید و به قابلیت و توانایی خودتان اعتماد دارید، به ازای هر 30 عدد ماساژ قلبی، دو بار به بیمار تنفس مصنوعی بدهید.

عوامل خطر بروز سکته قلبی

عوامل خطر حمله قلبی شامل موارد زیر است:

1) سن: در مردان بالای ۴۵ سال و بانوان بالای ۵۵ سال، خطر ابتلا به سکته قلبی بیشتر است.

2) مصرف تنباکو: این مورد شامل سیگار کشیدن و قرارگرفتن در معرض دود سیگار به صورت طولانی مدت یا به دفعات مکرر است. پس اگر سیگار می‌کشید، سعی کنید آن را ترک کنید و اگر کسی از اطرافیان شما سیگار می‌کشد، از دود سیگار او دور بمانید.

3) فشار خون بالا: فشار خون بالا در گذر زمان سبب آسیب به شریان‌های منتهی به قلب می‌شود. ابتلا به فشار خون بالا در کنار اختلالاتی مانند چاقی، کلسترول بالا و یا دیابت احتمال بروز سکته قلبی را افزایش می‌دهد.

4) کلسترول و تری گلیسرید بالا: سطوح بالای کلسترول از نوع لیپوپروتئین با چگالی کم (LDL) ،که «کلسترول بد» نیز نامیده می‌شود، به احتمال زیاد سبب تشکیل پلاک و تنگ‌تر شدن فضای داخلی شریان‌ها می‌شود. سطح بالای برخی از چربی‌های موجود در جریان خون که «تری گلیسرید» نام دارند نیز سبب افزایش خطر سکته قلبی می‌شود. ذکر این نکته شایان توجه است که اگر سطوح کلسترول لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL)، که «کلسترول خوب» نیز نامیده می‌شود، در محدوده استاندارد باشد، می‌تواند خطر سکته قلبی را کاهش دهد.

5) چاقی: چاقی با عوارضی نظیر فشار خون بالا، دیابت، سطوح بالای تری گلیسرید، میزان زیاد کلسترول بد و همچنین سطوح پایین کلسترول خوب، در افزایش خطر حمله قلبی نقش دارد.

6) دیابت: هنگامی که بدن نتواند هورمونی به نام انسولین را تولید کرده و یا از قند موجود در جریان خون به خوبی استفاده کند، میزان قند خون افزایش پیدا می‌کند. قند خون بالا خطر بروز سکته قلبی را افزایش می‌دهد.

7) سندرم متابولیک: مجموعه‌ای از عوارض متابولیک است که فرد مبتلا به آن حداقل سه مورد از مواردی که در ادامه به آن اشاره می‌شود را دارد:

• افزایش اندازه دور کمر (چاقی مرکزی یا چاقی شکمی)
• فشار خون بالا
• کاهش کلسترول خوب
• سطوح بالای تری گلیسرید
• افزایش قند خون

ابتلا به سندرم متابولیک احتمال بروز بیماری قلبی را در فرد دو برابر می‌کند.

8) سابقه بروز حملات قلبی در افراد خانواده: اگر یکی از اعضای خانواده شما مانند خواهر، برادر، والدین یا حتی پدربزرگ و مادربزرگ (در سن ۵۵ سالگی در مردان و ۶۵ سالگی در بانوان) سابقه سکته قلبی اولیه داشته باشد، خطر وقوع این عارضه در شما افزایش خواهد یافت.

9) فعالیت بدنی ناکافی: نبود فعالیت بدنی کافی در برنامه روزانه (سبک زندگی کم‌تحرک) با خطر بالای بروز حملات قلبی مرتبط است. ورزش منظم، سلامت قلب را ارتقا می‌بخشد.

10) رژیم غذایی ناسالم: داشتن رژیم غذایی سرشار از مواد قندی، چربی‌های حیوانی، غذاهای فرآوری شده، چربی‌های ترانس و نمک خطر بروز حملات قلبی را افزایش می‌دهد. سعی کنید سهم مصرف میوه، سبزیجات، مواد غذایی حاوی فیبر و روغن‌های سالم را در برنامه غذایی خود بیشتر کنید.

11) استرس: استرس عاطفی نظیر خشم شدید می‌تواند خطر بروز سکته قلبی را افزایش دهد.

12) مصرف مواد مخدر: کوکائین و آمفتامین‌ها ترکیبات محرکی هستند که با تحریک اسپاسم شریان کرونری ممکن است سبب بروز حمله قلبی شوند.

13) سابقه پره اکلامپسی (مسمومیت بارداری): این عارضه سبب افزایش فشار خون در دوران بارداری شده و خطر ابتلا به بیماری قلبی را در طول زندگی فرد افزایش می‌دهد.

14) بیماری خود ایمنی: بیماری‌های اتوایمیون یا خودایمنی (بیماری‌هایی که در آن‌ها سیستم ایمنی به اشتباه به سلول‌های بدن حمله می‌کند) مانند آرتریت روماتوئید (روماتیسم مفصلی) یا لوپوس می‌توانند خطر بروز سکته قلبی را افزایش دهند.

عوارض حمله قلبی

عوارض حمله قلبی غالباً در نتیجه آسیب به عضله قلب ایجاد می‌شوند. از جمله عوارض احتمالی حمله قلبی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ریتم قلبی نامنظم یا غیرطبیعی (آریتمی): سکته قلبی می‌تواند به نحوه انتشار سیگنال‌های الکتریکی در قلب آسیب زده و سبب بروز تغییرات ضربان قلب شود. در این میان برخی از این تغییرات می‌توانند جدی و یا حتی کشنده باشند.
• شوک کاردیوژنیک (شوک قلبی): این عارضه نادر زمانی اتفاق می‌افتد که قلب به طور ناگهانی قادر به پمپاژ خون نباشد.
• نارسایی قلبی: آسیب‌های زیاد به عضله قلب می‌تواند قابلیت این ماهیچه در پمپاژ خون را مختل کند. نارسایی قلبی می‌‌تواند به صورت موقتی و یا طولانی‌مدت (مزمن) باشد.
• التهاب پرده دور قلب (پریکاردیت): در برخی موارد حمله قلبی سبب واکنش اشتباه سیستم ایمنی شده و عارضه‌ای به نام سندرم درسلر (Dressler)، سندرم پس از انفارکتوس میوکارد یا سندرم پس از آسیب قلبی به وجود می‌آورد.
• ایست قلبی: در این حالت قلب بدون هیچ‌گونه هشدار و علامتی از تپش می‌ایستد. تغییر ناگهانی در سیگنال‌های قلب سبب ایست قلبی ناگهانی می‌شود. سکته قلبی خطر بروز این عارضه تهدیدکننده حیات را افزایش می‌دهد. ایست قلبی بدون مداخله فوری می‌تواند به مرگ (مرگ ناگهانی قلبی) منجر شود.

پیشگیری از حمله قلبی

هیچ وقت برای انجام اقدامات لازم برای پیشگیری از سکته قلبی دیر نیست؛ حتی اگر تاکنون آن را تجربه کرده باشید، باید با تمام توان سعی کنید از سکته بعدی پیشگیری کنید. برای جلوگیری از حمله قلبی می‌توانید موارد زیر را به خاطر داشته باشید:

• پیروی از یک سبک زندگی سالم: سیگار نکشید و برای داشتن یک قلب سالم، رژیم غذایی سالمی را در پیش بگیرید. مرتب ورزش کنید و استرس خود را به کمک روش‌های مؤثر مدیریت کنید.
• کنترل سایر بیماری‌ها: برخی از اختلالات مانند فشار خون بالا و دیابت می‌‌توانند خطر بروز حملات قلبی را افزایش دهند. با پزشک معالج خود مشورت کنید تا بدانید هر چند وقت یکبار نیاز به معاینه و چکاپ دارید.
• داروهای تجویز شده را طبق دستورالعمل مصرف کنید: پزشک معالج‌تان ممکن است داروهایی را برای محافظت و یا ارتقای سلامت قلبتان تجویز کند؛ این داروها را طبق دستورالعمل مصرف کنید.

همچنین ایده خوبی است که تکنیک احیای قلبی-ریوی (CPR) را به درستی یاد بگیرید تا بتوانید به فردی که دچار سکته قلبی شده است، کمک کنید. برای این کار کافی است در یک دوره معتبر آموزش کمک‌های اولیه به همراه CPR و نحوه استفاده از دستگاه شوک الکتریکی خودکار (AED) شرکت کنید. این دستگاه ضربان‌های نامنظم بطنی را تشخیص داده و می‌تواند با فرستادن سیگنال‌های الکتریکی، ضربان قلب را به حالت طبیعی بازگرداند.

شعبات هلال احمر ایران به صورت منظم دوره‌های آموزشی امداد و نجات (که شامل احیای قلبی-ریوی هم می‌شود) را به صورت رایگان برگزار می‌کنند. بهترین کار این است که به شعبه نزدیک به محل زندگی خود بروید و در این دوره‌ها ثبت نام کنید. شما هرگز نمی‌دانید در آینده با چه چیز مواجه خواهید شد، پس بهتر است در حد امکان آماده نجات دادن افراد خانواده و نزدیکان خود باشید.

تشخیص سکته قلبی

در بهترین حالت، پزشک باید در حین انجام چکاپ‌های منظم، شما را از نظر داشتن عوامل خطر بروز سکته قلبی مورد ارزیابی قرار دهد. حمله قلبی در اغلب اوقات جزو موارد اورژانسی در نظر گرفته می‌شود. این به آن معنا است که در صورت بروز سکته قلبی، کادر درمان مداخلات فوری را برای درمان وضعیت شما انجام خواهند داد. اگر قادر به صحبت باشید ممکن است از شما در رابطه با علائم و سوابق پزشکی، سوالاتی پرسیده شود.

مراحل تشخیص یک حمله قلبی شامل بررسی فشار خون، نبض و درجه حرارت بدن است. علاوه بر این، آزمایش‌هایی برای ارزیابی ضربان قلب و سلامت کلی قلب نیز انجام می‌شود.

درمان سکته قلبی

با گذشت هر دقیقه پس از سکته قلبی بخش بیشتری از بافت عضله قلب دچار آسیب و یا مرگ سلولی می‌شود. برای برقراری مجدد جریان خون و بازیابی سطوح اکسیژن نیاز به مداخله و درمان فوری است؛ بنابراین، در همان ابتدا برای بیمار اکسیژن تجویز می‌شود.

درمان اختصاصی حمله قلبی به وسعت انسداد عروق کرونری و میزان جریان خون قلب بستگی دارد. تنها کاری که باید انجام دهید این است که در سریع‌ترین زمان ممکن بیمار را به بیمارستان برسانید. تیم پزشکی اقدامات لازم را جهت درمان حمله قلبی انجام خواهند داد. با توجه به شرایط بیمار ممکن است به داروها و جراحی‌های مختلفی نیاز باشد.

درمان دارویی

برای درمان حمله قلبی از داروهای متنوعی استفاده می‌شود. پزشک متخصص با توجه به شرایط بیمار، ترکیبی از داروها را تجویز می‌کند.

• داروهای ضدانعقاد شامل آسپیرین و سایر داروهای رقیق‌کننده خون هستند.
• نیتروگلیسرین درد قفسه سینه را تسکین می‌دهد و با انبساط رگ‌ها، عبور خون را تسهیل می‌کند.
• داروهای ترومبولیتیک تنها در 12 ساعت اولیه پس از حمله قلبی استفاده می‌شوند.
• داروهای ضدآریتمی باعث توقف یا پیشگیری از بروز اختلال در ضربان طبیعی قلب می‌شوند.
• داروهای درد می‌توانند به کاهش درد قفسه سینه کمک کنند. رایج‌ترین نوع این داروها که در طول مراقبت از بیمارانی که دچار حمله قلبی شده‌اند استفاده می‌شود، مورفین است.

بازتوانی (توان‌بخشی) قلب چیست؟

توانبخشی قلب یک برنامه آموزشی-ورزشی شخصی است که راه‌های ارتقای سلامت قلب پس از جراحی را به فرد آموزش می‌دهد. این برنامه روی ورزش، رژیم غذایی سالم، مدیریت استرس و بازگشت تدریجی به فعالیت‌های معمول متمرکز است. بسیاری از بیمارستان‌ها خدمات بازتوانی قلب را برای بیمار در همان محیط بیمارستان آغاز می‌کنند. برنامه بازتوانی قلب معمولاً بین چند هفته تا چند ماه پس از بازگشت به خانه ادامه پیدا می‌کند.

افرادی که پس از سکته قلبی در دوره‌های بازتوانی قلب شرکت می‌کنند، معمولاً طول عمر بیشتری دارند و کمتر در معرض خطر بروز یک حمله قلبی دیگر و یا عوارض ناشی از حمله قلبی هستند. اگر در طول مدت اقامت در بیمارستان در رابطه با دوره‌های توانبخشی قلب صحبتی به میان نیامد، حتماً خودتان در این باره از پزشک‌تان مشورت بخواهید.

کنار آمدن با سکته قلبی و دریافت کمک و حمایت دیگران

سکته قلبی تجربه ترسناکی است. در رابطه با احساسات‌تان با پزشک معالج، یکی از اعضای خانواده و یا دوستان خود صحبت کنید. همچنین مشاوره با یک روان‌درمانگر و یا پیوستن به گروه‌های حمایتی می‌‌تواند بسیار سودمند باشد. گروه‌های حمایتی به شما این امکان را می‌دهد که با سایر افرادی که تجربه مشابه با شما را داشته‌اند، ارتباط برقرار کنید.

اگر احساس غم، ترس یا افسردگی می‌کنید حتماً در این باره با پزشک خود صحبت کنید. دوره‌های بازتوانی قلب می‌توانند در جلوگیری و یا حتی درمان افسردگی پس از حمله قلبی مؤثر واقع شوند.

پرسش‌های متداول

آیا سکته قلبی ارثی است؟

سابقه ابتلا به بیماری‌های قلبی-عروقی و سکته قلبی در اعضای خانواده می‌تواند احتمال بروز آن را در افراد افزایش دهد. اما باید توجه داشت که یک ژن خاص مسئول بروز سکته قلبی نیست و مجموعه‌ای از ژن‌ها در کنار سبک زندگی می‌توانند در وقوع آن نقش داشته باشند.

آیا سکته قلبی در نوار قلب مشخص می‌شود؟

بله؛ با استفاده از نوار قلب می‌توان سکته قلبی کنونی یا بروز آن در گذشته را تشخیص داد.

آیا سکته قلبی با اکو مشخص می‌شود؟

بله؛ با استفاده از اکو می‌توان آسیب وارد شده به عضلات قلب در اثر سکته قلبی را تشخیص داد.

برای جلوگیری از سکته قلبی چه بخوریم؟

داشتن رژیم غذایی سالم و متعادل مانند رژیم مدیترانه‌ای و افزایش مصرف غلات کامل، برنج و نان سبوس‌دار، میوه‌ها، سبزیجات و ماهی در کنار کاهش مصرف گوشت قرمز و اجتناب از مصرف مواد غذایی حاوی میزان بالای چربی‌های اشباع در حفظ سلامت قلب و پیشگیری از بروز سکته قلبی مؤثر هستند.

جمع‌بندی

علائم سکته قلبی را به خاطر بسپارید و در صورت مشاهده آن در خود و یا افراد دیگر، در سریع‌ترین زمان ممکن واکنش نشان دهید. منتظر نمایید تا علائم خودبه‌خود برطرف شوند. فوراً با شماره 115 تماس بگیرید. همیشه به خاطر بسپارید هیچ‌وقت برای داشتن سبک زندگی سالم مثل ترک سیگار، خوردن غذاهای سالم و داشتن زندگی پرتحرک‌تر خیلی زود یا خیلی دیر نیست. موارد ذکرشده اقدامات بسیار مهمی در پیشگیری از حملات قلبی و ارتقاء سلامت کلی بدن است.

حتی اگر قبلاً حمله قلبی را تجربه کرده‌اید، تغییر در سبک زندگی از همین حالا می‌‌تواند به شما کمک کند تا از وقوع سکته قلبی دیگر در آینده پیشگیری کنید.

نوبت شما

اگر تجربه‌ای در مورد خودتان یا فردی از نزدیکانتان در ارتباط با سکته قلبی و مراحل درمانی آن دارید، در قسمت نظرات با ما و خوانندگان دیگر این مطلب در میان بگذارید. در صورتی که پرسشی در این مورد دارید نیز می‌توانید مطرح کنید تا کارشناسان ما پاسخگوی شما باشند.