گذر زمان و عوامل محیطی تأثیرات متفاوتی بر نقاط مختلف پوست صورت می‌گذارند. شاید برخی از این تأثیرات، خیلی خوشایند نباشند. ناحیه زیر چشم‌های ما فضای کوچکی با عرض حدودی 2.5 سانتیمتر است و تا زمانی که این پوست نرم و صاف باشد، هیچ‌کس به آن دقت نمی‌کند. اما وقتی سیاهی زیر چشم ظاهر شده و این ناحیه شل، پف‌کرده یا تیره شود، جلب توجه خواهد کرد. سیاهی دور چشم بر احساس شما درباره ظاهرتان تأثیر می‌گذارد و باعث می‌شود دیگران درباره شما حدس‌هایی بزنند. احتمالاً این جملات برای شما آشنا به نظر می‌رسند: «احساس خستگی می‌کنید؟ شبی طولانی را پشت سر گذاشته‌اید؟ استرس دارید؟»
فضای کوچک زیر چشم‌ها قدرت زیادی دارند تا روی احساسی که نسبت به خودتان دارید نیز تاثیر بگذارند. البته روش‌های متعددی هم برای رفع تیرگی زیر چشم وجود دارد. در این مقاله، با دلایل ایجاد و چگونگی برطرف کردن این عارضه آشنا خواهید شد.
زمانی می‌توان گفت حلقه‌های تیره زیر چشم ایجاد شده‌اند که پوست زیر هر دو چشم تیره به نظر برسد. این اتفاق با کبودی در اطراف یک چشم بر اثر آسیب، یا قرمزی و تورم در یک چشم در اثر عفونت، متفاوت است.
علت سیاهی دور چشم
تیرگی زیر چشم و نواحی اطراف آن معمولاً در اثر خستگی ایجاد می‌شود. گاهی اوقات، آنچه فکر می‌کنیم سیاهی زیر چشم است، فقط سایه‌هایی است که پلک‌های پف کرده یا گودی زیر چشم ایجاد می‌کنند و بخشی از روند طبیعی بالا رفتن سن است.
طبق نظر متخصصان مایوکلینیک برخی از شایع‌ترین علل ایجاد سیاهی دور چشم عبارت‌اند از:
- آلرژی
- درماتیت آتوپیک (اگزما)
- درماتیت تماسی (نوعی اگزما که در اثر تماس با ماده‌ای خاص ایجاد می‌شود)
- خستگی
- تب یونجه (رینیت آلرژیک)
- وراثت
- اختلال در رنگدانه‌های پوست
- قرارگرفتن در معرض نور خورشید (تابش آفتاب بر پوست، باعث می‌شود بدن ملانین بیشتری تولید کند. ملانین، رنگدانه عامل ایجاد رنگ پوست است.)
- مالیدن یا خاراندن چشم
- تغییرات پوستی که با بالا رفتن سن اتفاق می‌افتند.
تیرگی زیر چشم در کودکان و نوزادان
تیرگی زیر چشم در کودکان و نوزادان هم دلایلی شبیه به بزرگسالان دارد. پوست زیر چشم در کودکان و نوزادان بسیار نازک و حساس است و رگ‌ها بیشتر در آن نمایان می‌شوند. سیاهی زیر چشم در کودکان ممکن است به دلایل ژنتیکی، مالش چشم‌ها یا خستگی ایجاد شود. دلایل دیگر کبودی چشم در کودکان کم‌آبی، خر‌وپف و برخی مشکلات تنفسی حین خواب و جراحت هستند.
چه زمانی برای درمان سیاهی دور چشم به پزشک مراجعه کنیم؟
سیاهی زیر چشم معمولاً مشکل پزشکی نیست. اگر تغییر رنگ و تورم فقط زیر یک چشم ظاهر شده و با گذشت زمان وخیم‌تر شده است، باید با پزشک مشورت کنید.
برای رفع سیاهی زیر هر دو چشم، کرم دور چشم فرموله شده برای رفع تیرگی زیر چشم مؤثر است.
اما اگر می‌خواهید راه حلی فراتر از کانسیلرها و کرم‌های بدون نسخه داشته باشید، برای مشاوره به متخصص پوست مراجعه کنید.
درمان‌های پزشکی برای رفع سیاهی زیر چشم
روش‌های کلینیکی و غیر کلینیکی متنوعی برای از بین بردن سیاهی دور چشم وجود دارد که هر فرد بسته به نظر پزشک متخصص می‌تواند از آن‌ها بهره‌مند شود.
- لایه‌بردارهای شیمیایی: لایه‌بردارهای شیمیایی از آلفاهیدروکسی اسید در ساختار خود برای رفع تیرگی زیرچشم استفاده می‌کنند.
- لیزردرمانی: فرآیند لیزردرمانی با تحریک پوست برای ایجاد لایه جدید و سفت کردن پوست به رفع تیرگی کمک می‌کند.
- فیلرها: گودی‌هایی که سایه ایجاد می‌کنند را می‌توان با فیلرهای تزریقی مانند ژل هیالورونیک اسید صاف کرد.
- جراحی پلک: طی فرآیند بلفاروپلاستی پوست و چربی اضافه از نواحی اطراف چشم برداشته می‌شوند.
- تزریق پی‌آرپی (پلاسمای غنی از پلاکت): برخی متخصصان پوست معتقدند این تزریق‌ها باعث ترمیم پوست اطراف چشم شده، تشکیل رگ‌ها و جریان خون را بهبود بخشیده و باعث تقویت کلاژن پوست می‌شوند.
- کرم‌های دور چشم و کرم‌های روشن‌کننده تخصصی: محصولات مراقبتی دور چشم که شامل کرم‌ها و سرم های مخصوص دور چشم هستند، حاوی ترکیبات اسیدی مانند ویتامین C و کرم‌های روشن‌کننده حاوی آزلائیک اسید، کوجیک اسید یا گلیکولیک اسید می‌توانند برای روشن شدن هایپرپیگمنتاسیون (تیرگی) زیر چشم مفید باشند. برخی گروه‌های دیگر ترکیبات نیز در این محصولات پرکاربرد و مؤثر هستند.
ترکیبات مؤثر در کرم‌های دور چشم برای رفع سیاهی دور چشم
ترکیبات گیاهی بسیار موثری وجود دارند که برای رفع مشکلات پوست دور چشم به کار میروند. در ادامه سه مورد از برترین ترکیبات طبیعی برای رفع تیرگی زیر چشم را می‌خوانیم.
- کافئین: کافئین التیام‌بخش، ضد التهاب و منقبض‌کننده رگ‌های خونی است. این عملکرد، قرمزی و پف زیر چشم را کاهش می‌دهد. در واقع کافئین با تنگ کردن رگ‌های ظریفی که پوست نازک زیر چشم‌ها را خون‌رسانی می‌کنند، التهاب پوست را کاهش می‌دهد و آن را آرام می‌کند.
- ویتامین E: آنتی‌اکسیدان‌های قوی ویتامین E در مبارزه با رادیکال‌های آزاد و اثرات پرتوهای فرابنفش بسیار موفق عمل می‌کنند و هایپرپیگمنتاسیون (افزایش رنگدانه) و چین و چروک اطراف چشم‌ها را تا حدود زیادی برطرف می‌کنند.
- هیالورونیک اسید: هیالورونیک اسید پوست را آبرسانی و توپر می‌کند. این عملکرد باعث یکنواخت‌تر شدن رنگ پوست و جوانسازی آن می‌شود. این مسئله به کاهش تیرگی زیر چشم کمک می‌کند. همچنین در برطرف کردن چروک‌های ظریف اطراف چشم هم موثر است.
- ویتامین K: یکی از مؤثرترین ویتامین‌ها برای مبارزه با حلقه‌های تیره و سیاهی دور چشم ویتامین کا است. این ویتامین در ترکیب با رتینول (vitamin A) برای رفع هایپرپیگمنتاسیون (تیره رنگ شدن پوست) کارآمد شناخته می‌شود. زمانی که این ویتامین به کرم یا سرم دور چشم اضافه می‌شود، با خواص ترمیم‌کنندگی که دارد، می‌تواند در طول زمان به کاهش چین و چروک هم کمک کند. به vitamin K «جنگجوی حلقه‌های تیره» نیز گفته می‌شود.
خودمراقبتی برای رفع سیاهی زیر چشم
حلقه‌های تیره خفیف تا متوسط اغلب به درمان‌های ساده و ارزان‌قیمت به خوبی پاسخ می‌دهند. برخی از این درمان‌ها عبارت‌اند از:
1) سرما
گشاد شدن رگ‌های خونی زیر چشم ممکن است باعث ایجاد تیرگی زیر چشم شود. سعی کنید یک کمپرس سرد، یک قاشق چای‌خوری سرد یا یک کیسه نخودفرنگی یخ‌زده را که در پارچه‌ای نرم پیچیده شده است در این قسمت نگه دارید تا عروق منقبض شوند. دقت کنید خود چشم را در معرض سرما قرار ندهید.
2) بالش اضافی
هنگام خواب، سر خود را با دو یا چند بالش بالا بیاورید تا از پفی که با تجمع مایع در پلک‌های پایینی به وجود می‌آید جلوگیری شود. البته لازم است به زاویه گردن خود نیز دقت کنید تا دچار درد گردن یا سر نشوید.
3) خواب بیشتر
کم‌خوابی در شب معمولاً باعث ایجاد سیاهی دور چشم نمی‌شود، اما کمبود خواب ممکن است شما را رنگ‌پریده نشان دهد. بنابراین، تیرگی زیر چشم و حلقه‌هایی که از پیش وجود داشته‌اند آشکارتر خواهند شد.
به طور کلی، همیشه سعی کنید میزان خواب شبانه‌تان هفت تا هشت ساعت باشد و بهداشت خواب را به‌خوبی رعایت کنید. تغییر رنگ و ظاهر پوست، شاید کوچک‌ترین مشکلی باشد که خواب ناسالم و ناکافی ایجاد می‌کند.
4) کمتر قرارگرفتن در معرض آفتاب
تلاش کنید تا صورت‌تان کمتر در معرض نور خورشید قرار بگیرد. استفاده از کرم ضد آفتاب در هر چهار فصل را هم فراموش نکنید.
5) مرطوب‌کننده
برخی از مرطوب‌کننده‌های بدون نسخه ممکن است به شما در رفع سیاهی دور چشم کمک کنند. بسیاری از این مرطوب‌کننده‌ها حاوی کافئین، ویتامین E، آلوورا ، هیالورونیک اسید یا رتینول هستند. سرم دور چشم حاوی این ترکیبات نیز می‌تواند بسیار موثر باشد.
البته از آنجا که پوست اطراف چشم بسیار حساس است، درصد ترکیبات فعال محصولاتی که برای این ناحیه استفاده می‌شود بسیار مهم‌تر از نقاط دیگر صورت است. بنابراین توصیه می‌شود به جای مرطوب‌کننده‌های صورت از کرم دور چشم که به طور ویژه مخصوص این مشکل فرموله شده است، استفاده کنید.
6) خیار برای کاهش تیرگی زیر چشم
طرفداران درمان‌های طبیعی پیشنهاد می‌کنند برش‌های ضخیم خیار را خنک کنید و آن‌ها را 10 دقیقه روی حلقه‌های تیره دور چشم قرار دهید. سپس محل را با آب خنک بشویید. این درمان را دو بار در روز تکرار کنید.
7) روغن بادام
یکی دیگر از توصیه‌های طرفداران درمان‌های طبیعی این است که مقدار کمی روغن بادام را (به این دلیل که حاوی ویتامین E است) درست قبل از خواب، بسیار بسیار آرام روی حلقه‌های تیره دور چشم ماساژ دهید و صبح، محل را با آب سرد بشویید. این کار را چند شب تکرار کنید تا حلقه‌های تیره از بین بروند.
8) چای کیسه‌ای
درمان‌گران طبیعی پیشنهاد می‌کنند دو چای کیسه‌ای -چای کافئین‌دار- را در آب گرم خیس کنید و پس از آن کیسه‌ها را در یخچال قرار دهید. پس از خنک شدن کیسه‌ها را از یخچال بیرون آورده و آن ها را روی محل سیاهی زیر چشم قرار دهید. بعد از پنج دقیقه، چای‌های کیسه‌ای را بردارید و محل را با آب سرد بشویید.
9) آلوورا
اگر در خانه شما گیاه آلوورا وجود دارد می‌توانید از برگ‌های آبدار آن برای پوست خشک (شامل بخش‌های نازک و خطوط زیر چشم خود) استفاده کنید. تحقیقات نشان داده است که گیاه آلوورا سرشار از ویتامین، مواد معدنی، آنزیم‌ها، اسیدهای چرب و دارای ویژگی های ضدالتهابی برای پف زیر چشم و درمان سیاهی دور چشم است.
10) ماساژ با روغن آرنیکا
اگر کبودی (رنگ مایل به آبی) زیر چشمان شما به دلیل گشادشدن رگ‌های خونی باشد، مقدار کمی آرنیکا می‌تواند به بهبود کبودی پوست شما کمک کند. نوع موضعی روغن آرنیکا می‌تواند در بهبود ظاهری و رفع کبودی و برخی بیماری‌های پوستی نیز مؤثر باشد.
کلام آخر
در این مقاله با روش‌های درمان سیاهی دور چشم آشنا شدید، اما بهترین روش این است که ابتدا علت تیرگی دور چشم خود را پیدا کنید و همزمان که در حال درمان آن هستید تلاش کنید در صورت امکان عامل ایجاد آن را نیز رفع کنید. متخصصان توصیه می‌کنند که حتما مراقبت از دور چشم را نیز به روتین پوستی خود اضافه کرده و با استفاده از محصولات مناسب به خصوص کرم‌های دور چشم آبرسان از این ناحیه حساس مراقبت کنید.
تجربه شما درباره برطرف کردن سیاهی دور چشم
اگر شما هم تجربه‌ای در مورد رفع سیاهی دور چشم با روش‌های پزشکی یا خانگی دارید، خوشحال می‌شویم آن را با ما و سایر خوانندگان این مقاله به اشتراک بگذارید.
منابع
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6412948
https://www.medicinenet.com/eye_health_symptoms_meanings/article.htm
https://www.healthline.com/health/how-to-get-rid-of-dark-circles-permanently
https://www.mayoclinic.org/symptoms/dark-circles-under-eyes/basics/causes/sym-20050624
تیم نویسندگان
دکتر زهرا کلاهدوز
