سرماخوردگی کودکان: آنچه که باید در مورد علائم و روش‌های درمان سرماخوردگی در کودکان بدانید
سرماخوردگی در اثر عفونت بینی، سینوس و گلو از طریق ویروس‌ها و میکروب‌ها به وجود می‌آید. در دوران نوزادی سیستم ایمنی بدن هنوز توانایی مقابله با همه میکروب‌ها را ندارد، بنابراین نیازمند مراقبت‌های بیشتری نسبت به بزرگسالان است. در ادامه با علائم، شیوه‌های درمان و راه کارهای جلوگیری از ابتلا به سرماخوردگی کودکان بیشتر آشنا می‌شویم.
کودکان چگونه سرما می‌خورند؟
میکروب‌ها به سادگی پراکنده می‌شوند. در این بین، کودکان در اثر تماس مستقیم (دست یا دهان) با وسایلی مانند اسباب بازی‌ها و دیگر اشیا، بیشتر در معرض آن‌ها قرار دارند. از طرفی به خاطر ضعف سیستم ایمنی بدن در این دوران، امکان بروز بیماری از این طریق، افزایش پیدا می‌کند.
ویروس‌های سرماخوردگی، می‌توانند تا ساعت‌ها روی اشیا زنده بمانند. اگر کودکی، وسیله‌ی آلوده را لمس کرده باشد و بعد از آن دهان، بینی یا چشم خود را لمس کند، احتمالا به سرماخوردگی مبتلا می‌شود.
والدین و پرستار کودک نیز، با در آغوش گرفتن، عوض کردن پوشک و یا غذا دادن، می‌توانند میکروب سرماخوردگی را به او منتقل کنند.
برخی ویروس‌های سرماخوردگی با سرفه یا عطسه کودک در فضا پخش می‌شوند؛ در نتیجه قطرات حامل جرم‌های سرماخوردگی، از سرفه یا عطسه ممکن است به بینی یا دهان کودک دیگر برسد.
چرا کودکان زیاد سرما می‌خورند؟
ویروس‌های سرماخوردگی بیشتر از ۱۰۰ نوع مختلف هستند و سیستم ایمنی بدن کودک، برای مقابله با تمام آن‌ها کامل نیست.
تا قبل از ۲سالگی ممکن است کودک بطور سالانه ۸ تا۱۰ بار دچار سرماخوردگی شود. عمده‌ی این موارد در پاییز و زمستان اتفاق می‌افتند؛ چرا که در این فصول، کودکان بیشتر در محیط‌های بسته قرار دارند و در تماس بیشتری با دیگر کودکان و پرستارانی هستند که ممکن است به ویروس سرماخوردگی آلوده باشند.
علائم سرماخوردگی کودکان
علائم سرماخوردگی در کودکان عبارتند از:
- آبریزش بینی (در ابتدا ترشحات شفاف هستند اما به تدریج غلیظ‌تر شده و به رنگ خاکستری، زرد یا سبز درمی‌آیند)
- عطسه
- تب (۳۸.۳-۳۸.۹ درجه سانتی گراد)
- از دست دادن اشتها
- سرازیر شدن آب دهان به دلیل گلو درد و مشکل در بلع
- سرفه
- تورم اندک لوزه‌ها
علائم سرماخوردگی کودکان، با آنفولانزا و دیگر بیماری‌ها چه تفاوت‌هایی دارد؟
اگرکودک شما هر کدام از علائم زیر را دارد باید به پزشک مراجعه کنید؛ ممکن است این علائم به دلیل مشکلاتی بیشتر از یک سرماخوردگی ساده ایجاد شده باشند:
- بروز تب در نوزاد ۲ ماهه یا کوچک تر.
- تنگی نفس (مخصوصا اگر سوراخ بینی با هر تنفس گشادتر شود)
- خس خس کردن
- تنفس سریع یا دیده شدن دنده‌های کودک با هر بار نفس کشیدن
- کبود شدن لب‌ها
- بی اشتهایی، نخوردن آب و احتمالا کمبود شدید آب بدن (دهیدراته شدن)
- گوش درد
- بدخلقی بیش از حد و بی‌خوابی
- سرفه‌های بیشتر از ۳ هفته
- اگرکودک روز به روز بیمارتر شود (بیماری کودک به مرور تشدید شود)
سرماخوردگی عادی در کودکان چگونه درمان می‌شود؟
به طور معمول درمان خاصی برای سرماخوردگی وجود ندارد و معمولا پس از گذشت ۷ تا ۱۰ روز (در صورت عدم ابتلا به عفونت ثانویه) علائم خود بخود از بین می‌روند.
بر اساس این مقاله، عموما آنتی بیوتیک‌ها در درمان سرماخوردگی مفید نیستند. اما در برخی موارد، کودکان در اثر ابتلا به باکتری‌ها، به بیماری‌هایی مانند عفونت گوش یا ذات الریه مبتلا می‌شوند، که در این صورت باید آنتی بیوتیک مصرف کنند.
برای درمان سرماخوردگی کودکان می‌توانید از روش‌های زیر استفاده کنید:
- کودک را در شرایط آرام و راحت نگه دارید.
- به کودکتان مایعات کافی بدهید. کودکان 6 ماه یا کوچکتر، باید شیر مادر یا شیرخشک بخورند و از 6 ماهگی به بعد، کودک می‌تواند مقداری آب نیز بخورد.
- کودک باید به اندازه کافی استراحت کند.
کودکان تا ۴ سالگی نمی‌توانند بینی خود را تخلیه کنند؛ بنابراین برای کمک به کم کردن حالت احتقان بینی، می‌توانید کارهای زیر را انجام دهید:
از محلول آب نمک و ساکشن استفاده کنید
۱۵ دقیقه قبل از اینکه به کودک غذا بدهید، از برخی قطره‌های آب-نمک (می توانید بدون نسخه پزشک نیز تهیه کنید) برای شل کردن مخاط بینی استفاده کنید. پس از چند دقیقه مایعات و مخاط بینی را با استفاده از بالن لاستیکی، کشیده و تخلیه کنید. این کار مخاط بینی را تمیز کرده و به تنفس عادی او کمک می‌کند.
برای جلوگیری از تحریک، جلوی بینی کودک کمی روغن یا وازلین بمالید
برای درمان سرماخوردگی کودکان باید توجه داشته باشید داخل بینی کودک مسدود نشود. تا زمانی که پزشک توصیه نکرده، از اسپری بینیِ ضد احتقان برای کودکان استفاده نکنید. این کار ممکن است موقتا موثر باشد اما در صورت استفاده مداوم، باعث تشدید احتقان می‌شود.
از دستگاه رطوبت ساز یا دستگاه بخور برای مرطوب کردن هوا استفاده کنید
در اتاق کودک بهتر است دستگاهی برای مرطوب کردن هوا وجود داشته باشد. مه تمیز و سرد، به مرطوب کردن هوای اتاق و کاهش خشکی راه‌های گلو و بینی کمک می‌کند.
قبل از استفاده، دستگاه را مرتبا تمیز کنید تا باکتری و قارچ‌هایی که به دستگاه چسبیده‌اند پاک شوند. برای جلوگیری از سوختن دستگاه بخور، به هیچ عنوان از آب داغ استفاده نکنید.
در حمام بخار کرده یا سونا همراه کودکتان بنشینید
اگر دستگاه بخور یا رطوبت ساز ندارید می‌توانید کودک خود را به حمام ببرید، آب گرم را باز کنید و بعد از پر کردن هوای حمام از بخار، به مدت ۱۵ دقیقه همراه کودک داخل این فضا بمانید. یادتان باشد کودک را به تنهایی در حمام قرار ندهید. دوش گرم نیز می‌تواند مفید باشد.
اگر حال کودک خوب بود او را به حال خودش رها کنید، اما اگر تب و عفونت داشت، بهتر است در خانه بماند. همچنین اگر کودکتان تحت مراقبت روزانه است، تمام علائم او را به پرستارش اطلاع بدهید.
چگونه می‌توان از سرماخوردگی کودکان جلوگیری کرد؟
بهترین راه، جلوگیری از تماس کودک با دیگر افراد سرماخورده است. درصورت امکان، کودک را در خانه نگه دارید. فراموش نکنید، ویروسی که در بدن بزرگسال بیماری خفیفی ایجاد می‌کند، در بدن یک کودک یا نوزاد، می‌تواند منجر به مشکل حادی شود.
شستشوی دست‌ها به صورت مرتب نیز، روش مناسبی برای جلوگیری از پخش شدن سرما خوردگی است:
- بزرگسالانی که در تماس با کودکان و نوزادان قرار دارند باید پس از سرفه، عطسه و یا پاک کردن بینی، حتما دست‌هایشان را بشویند.
- دست‌هایتان را پس از تماس با فرد مبتلا به سرماخوردگی بشویید.
- پس از پاک کردن بینی کودک، حتما دست‌های کودک و خودتان را بشویید.
- اسباب بازی‌ها (مخصوصا آن‌هایی که کودک در دهانش می‌گذارد) را مرتبا بشویید و تمیز کنید.
- اگر آب و صابون در دسترس نیست، می‌توانید از دستمال‌های مرطوب‌کننده یا محصولات ضد عفونی کننده دست که بر پایه الکل هستند استفاده کنید (مطمئن باشید که ضدعفونی کننده‌ها را دور از دسترس کودکتان قرار دهید؛ چرا که اگر بلعیده شوند بسیار خطرناک هستند).
با توجه به راهکارهای بالا، همواره کودکتان را در بهترین و به روزترین شرایط نگه دارید. اگرچه این اقدامات کودک را بصورت کامل از سرماخوردگی دور نگه نمی‌دارد، اما از او در برابر برخی بیماری‌های سخت مانند عفونت باکتریایی گوش و ریه‌ها محافظت می‌کند.
برای کودکان حداقل ۶ ماهه واکسن سالیانه آنفولانزا پیشنهاد می‌شود. بخاطر داشته باشید که این واکسن ممکن است از ابتلا به آنفولانزا جلوگیری کند اما به طور قطع، بدن را در مقابل بیماری‌های تنفسی دیگر ایمن نمی‌سازد.
چه زمانی در سرماخوردگی کودک باید به پزشک مراجعه کنیم؟
درصورت مشاهده هریک از موارد زیر، به پزشک یا اورژانس مراجعه کنید:
- مشکلات تنفسی
- بی اشتهایی مفرط
- استفراغ
- تب بالا (دمای مقعدی ۳۸.۵ درجه سانتی گراد یا بالاتر).
شما چه توصیه‌ای برای درمان سرماخوردگی کودکان دارید؟ فکر می‌کنید کدام یک از راه حل‌های ذکر شده در این مقاله موثرتر است؟ اگر شما هم تجربه‌ای در این زمینه داشته‌اید، می‌توانید با ما در میان بگذارید. همچنین در صورت تمایل سؤالات، انتقادات و پیشنهادات خود را با ما به اشتراک بگذارید.
منابع:
https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/17834-common-cold-in-babies
تیم نویسندگان
لافارر
