سدیم PCA و فواید آن برای مراقبت از پوست و مو + منابع و کاربردهای آن

طبیعت، طیف گسترده‌ای از مواد مفید برای مراقبت از پوست را به ما هدیه داده است. موادی که ممکن است در ابتدا گمان هم نکنید که طبیعی هستند. سدیم PCA یکی از این مواد ارزشمند است.

سدیم پی سی ای (Sodium Pyrrolidone Carboxylic Acid)، با وجود نام ناآشنایی که دارد، یکی از مواد طبیعی موجود در پوست انسان است و ۱۲ درصد از عوامل طبیعی مرطوب کننده پوست را تشکیل می‌دهد.

Sodium PCA ماده‌ای بی‌رنگ و بی‌بو است که در آب حل می‌شود و دارای فواید بسیاری برای حفظ و ارتقای سلامت پوست است، به همین دلیل در بسیاری محصولات آرایشی و بهداشتی برتر به کار می‌رود.

به خواندن این مقاله ادامه دهید تا اطلاعات بیشتری در مورد این ماده و فواید پرشمار آن به‌دست بیاورید. دانستن این مطلب به شما کمک می‌کند محصولات آرایشی و مراقبت از مو و پوست خود را با آگاهی بیشتری انتخاب کنید.

سدیم PCA

عملکرد اصلی سدیم PCA نگه داشتن رطوبت داخل سلول‌های پوست است. این ماده به فرم نمک است به همین دلیل در آب محلول است و خاصیت هومکتانت یا به دام انداختن آب در پوست را دارد. سدیم‌PCA با ایجاد یک لایه روی قسمت فوقانی پوست باعث باقی ماندن آب در اپیدرم و هیدراته شدن پوست می‌شود.

این ماده قابلیت جذب آب بسیار زیادی دارد، به ‌طوری‌که چند برابر وزن خود آب جذب می‌کند. از این رو، به عنوان یکی از بهترین عوامل رطوبت رسان و هومکتانت شناخته شده است.

سدیم‌PCA همچنین علاوه بر هومکتانت بودن در محصولات پوستی، در محصولات مراقبت از مو نیز کاربرد دارد.

این ماده با افزایش ضخامت، انعطاف‌پذیری، کشسانی (مقاومت در برابر شکنندگی و حالت‌پذیری) و درخشندگی موها موجب تقویت ظاهر آن‌ها می‌شود و موهای آسیب دیده بر اثر عوامل فیزیکی یا شیمیایی را نیز بهبود می‌بخشد. به این ترتیب، شما با استفاده از محصولات مو حاوی این ماده می‌توانید حس بهتری نسبت به موهایتان داشته باشید.

منابع سدیم PCA

منشأ سدیم‌PCA مواد طبیعی هستند. ‌سدیم‌PCA در تمام سلول‌های زنده یافت می‌شود و استخراج آن برای استفاده در محصولات مراقبت از پوست و مو، از موادی همچون روغن نارگیل و جلبک‌های دریایی صورت می‌گیرد. همچنین سدیم PCA از گیاهان و میوه‌ها نیز استخراج می‌شود.

این ماده با وجود طبیعی بودن، به‌صورت مصنوعی نیز تولید می‌شود. همچنین بسته به منبع استخراج، ممکن است موارد استفاده از سدیم‌PCA متفاوت باشند.

در پوست نیز سدیم‌PCA از طریق تجزیه پروتئین فیلاگرین (Filaggrin) درون سلول‌های کورنئوسیت (Corneocyte) ساخته می‌شود. کورنئوسیت‌ها سلول‌های مرده پوستی هستند که خارجی‌ترین لایه پوست را تشکیل می‌دهند. این لایه همچون یک سد محافظتی، مانع از دست رفتن رطوبت و باعث کاهش اثرات رشد بیش‌ از حد باکتری‌ها و مواد حساسیت‌زا می‌شود.

سدیم‌PCA حدود ۱۲ درصد از فاکتورهای مرطوب کننده طبیعی پوست (Natural Moisturizing Factor: NMF) را تشکیل می‌دهد. NMFها در واقع تجمعی از مواد جاذب رطوبت طبیعی در لایه فوقانی پوست هستند که از آن محافظت می‌کنند و باعث حفظ رطوبت، لطافت و سلامتی پوست می‌شوند. عوامل مرطوب کننده طبیعی پوست، بیشتر از اسیدهای آمینه تشکیل شده‌اند.

سدیم ‌PCA در انواع زیادی از محصولات مو و پوست وجود دارد؛ مانند انواع کرم پودر ، محصولات مراقبتی کودک مانند شامپو و لوسیون بچه، سایه چشم و ریمل، تونر و ماسک های آبرسان صورت، کرم ترک پا ، شامپو بدن ، نرم کننده مو و بسیاری محصولات دیگر.

فواید سدیم PCA

در ادامه، مزایا و فواید این ماده برای پوست و مو را می‌خوانیم.

1) خاصیت جذب رطوبت (Humectant)

سدیم‌PCA ترکیبی hygroscopic است، یعنی با جذب رطوبت از هوای اطراف، رطوبت مو و پوست را حفظ می‌کند. این ماده همان‌طور که گفته شد از عوامل مرطوب کننده طبیعی پوست (NMF) است. این عوامل از اجزایی مانند لاکتیک اسید، قند، اوره، اسیدهای آمینه و پروتئین تشکیل شده‌اند.

این ترکیب به همراه لیپیدهای طبیعی، آبرسانی پوست را انجام می‌دهد و باعث حفظ سلامت پوست می‌شود؛ درنتیجه پوست به دلیل سالم بودن لایه اپیدرم، ظاهری نرم، انعطاف‌پذیر و شاداب خواهد داشت.

محصولات مراقبت از پوست معمولاً حاوی سدیم‌PCA با غلظت کم (1 تا 2.5 درصد) هستند. این ماده وارد بیرونی‌ترین لایه پوست می‌شود و تا لایه‌های داخلی پوست نیز از مزایای آن بهره‌مند می‌شوند.

مطالعات علمی نشان داده‌اند که وجود تنها 2 درصد سدیم‌PCA در محصولات مراقبت از پوست، به‌طور قابل توجهی خشکی پوست را کاهش می‌دهد.

2) خاصیت ضد پیری

به‌ طور طبیعی مقدار سدیم PCA موجود در پوست با افزایش سن کاهش می‌یابد. محصولات مراقبت از پوست حاوی سدیم‌PCA، این کمبود را جبران می‌کنند.

این محصولات بسیار جاذب آب هستند، به ‌طوری‌که هنگام دوش گرفتن آب را جذب می‌کنند و رطوبت را داخل پوست به دام می‌اندازند و باعث می‌شوند پوست دارای ظاهری مرطوب، سرحال و جوان باشد.

3) درمان اگزما

اگزما نوعی عارضه پوستی است که التهاب، تحریک و پوسته‌پوسته شدن پوست از مشخصه‌های آن است. در یک مطالعه آزمایشی نقش ضدالتهاب‌ها در اگزمای خفیف تا شدید بررسی شد.

نتایج این بررسی نشان داد که سدیم PCA به همراه سایر اجزای سد محافظتی پوست تأثیر مثبتی در درمان بیماری داشته است. این ترکیب به کاهش علائم اگزما مانند التهاب، خارش، خشکی و زبری پوست و همچنین بهبود ظاهر کلی پوست کمک می‌کند.

پس از 2 هفته استفاده مداوم از این ماده، 79 درصد کاهش علائم اگزما و 44 درصد افزایش میزان آبرسانی مشاهده شد.

4) محافظت از سد پوستی

سدیم PCA یک ماده حیاتی در انجام وظایف داخل‌ سلولی پوست است. این ماده مانع از دست دادن آب سلول‌های پوست می‌شود و درنتیجه از عملکرد دفاعی پوست محافظت می‌کند.

سدیم‌PCA به تشکیل لیپیدهای داخل ‌سلولی کمک می‌کند تا آن‌ها را در کنار ‌هم و در ارتباط با یکدیگر نگه دارد. این اتفاق باعث حفظ سلامت لایه بیرونی پوست می‌شود. سدیم‌PCA با جلوگیری از کاهش رطوبت، خطر حمله باکتری‌ها و عوامل حساسیت‌زا را نیز کاهش می‌دهد.

5) کنترل التهاب

سدیم PCA به‌خوبی روی التهابات پوستی اثرگذار است. این ماده از فلور میکروبی بدن (باکتری‌های ساکن پوست و داخل بدن) محافظت می‌کند.

هنگامی که بدن در معرض عوامل بیماری‌زا و ترکیبات سمی قرار می‌گیرد، فلور میکروبی بدن اولین سیستم دفاعی مقابله‌کننده با آن است. (برخلاف تصور بسیاری افراد، همه باکتری‌ها مضر نیستند. فلور میکروبی بدن نمونه بسیار خوبی از باکتری‌های مفید و ضروری برای حیات انسان است.) سدیم‌PCA در هدایت سیستم ایمنی بدن هم نقش دارد و به‌طور ویژه در پیشگیری و کنترل التهاب مؤثر است.

6) مراقبت از مو

از سدیم‌PCA در محصولات مراقبت از موی سر نیز استفاده می‌شود. این ماده موها را نرم و لطیف می‌کند و با آبرسانی پوست سر، احتمال آسیب دیدن مو را کاهش می‌دهد و همچنین ریزش مو را کنترل می‌کند.

اگر موهای شما به دلیل استفاده از مواد شیمیایی (مثل رنگ مو) خشک شده باشند، محصولات مراقبت از موی حاوی سدیم‌PCA به رفع این مشکل کمک خواهند کرد.

ایمنی سدیم PCA

سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) ایمنی سدیم‌PCA را تأیید کرده است؛ بنابراین استفاده از آن در لوازم آرایشی بی‌خطر است. طبق ارزیابی هیئت تخصصی کارگروه محیط زیست (Environmental Working Group: EWG) ایالات متحده، سدیم‌PCA به دلیل داشتن کمترین سطح خطر، نمره 1 از 10 را کسب کرده است. طبق نظر این هیئت تخصصی، هیچ یک از خطرات بروز سرطان، سمیت تولیدمثلی و سمیت ایمنی در استفاده از سدیم PCA وجود ندارد.

طبق ارزیابی متخصصان لوازم آرایشی، سدیم پی سی ای ماده‌ای بی‌خطر برای استفاده در محصولات مراقبت از پوست است. نتیجه نهایی پس از انجام آزمایش‌های بالینی نشان داده است که سدیم‌PCA باعث ایجاد حساسیت و تحریک پوست نمی‌شود.

با وجود تمامی این مزایا، نباید از این ماده در محصولاتی استفاده شود که حاوی عوامل نیتروزکننده هستند. عواملی مانند نیتریت‌ها که به‌عنوان ماده نگه‌دارنده در صنایع غذایی استفاده می‌شوند.

سدیم PCA در حضور مواد شیمیایی نیتروزکننده و نور یا گرما، تجزیه می‌شود و ممکن است نیتروزامین‌های سرطان‌زا ایجاد کند. صرف نظر از این مورد، تاکنون هیچ شکایتی از عوارض جانبی سدیم‌PCA وجود نداشته است.

بنابراین هما‌ن‌طور که برای تمام محصولات آرایشی بهداشتی توصیه می‌شود آن‌ها را دقیقاً طبق دستورالعمل روی بسته‌بندی استفاده کنید، باید نگهداری آن‌ها را هم طبق آن‌چه تولیدکننده توصیه می‌کند انجام دهید.

چه کسانی می‌توانند از مزایای سدیم PCA بهره‌مند شوند؟

این ماده برای انواع مختلف پوست بسیار خوب عمل می‌کند. غلظت این مولکول در محصولات مراقبت از پوست و مو معمولاً بین 0.2 تا 4 درصد است.

طبق گزارش‌ها، در حال حاضر از سدیم‌PCA حداکثر 2.5 درصد در فرمولاسیون‌های بدون نیاز به آبکشی مانند کرم‌های ناخن و لوسیون‌ها و 3 درصد در فرمولاسیون‌های نیازمند به آبکشی مانند پاک کننده های پوست استفاده می‌گردد؛ با این حال افزایش غلظت سدیم‌PCA تا 40 درصد هم باعث ایجاد تحریک و بروز حساسیت نمی‌شود؛ مگر در موارد ویژه‌ای که فردی به‌طور خاص نسبت به این ماده حساسیت داشته باشد.

خلاصه

سدیم PCA برای مو و پوست مزایای مختلفی دارد. این ماده در غلظت‌های بیشتر از 10 برابر میزانی که در مواد آرایشی وجود دارد نیز باعث ایجاد تحریک یا اثرات مضر روی پوست نمی‌شود؛ به همین دلیل، سدیم پی سی ای اغلب در ترکیبات سرم‌های آبرسان ، ژل‌ها، کرم‌ها، لوسیون ها ، شامپو مو و مواد پاک کننده برای کمک به حفظ رطوبت پوست هنگام پاکسازی وجود دارد. بسیاری از برندهای آرایشی نیز از این ماده در رژ لب‌ها و کرم پودرهای خود استفاده می‌کنند.

تجربه شما

کدام‌یک از محصولات روتین مراقبت از پوست و موی شما دارای این ماده هستند؟ آیا با مصرف آن‌ها، توانسته‌اید اثرات مثبت سدیم PCA را مشاهده کنید؟ برایمان بنویسید.

منبع:

تیم نویسندگان

دکتر مهدیه بهشادفر

• کانسیلر چیست و چگونه باید از آن استفاده کرد؟
• پرایمر: انواع، مزایا و نحوه استفاده از آن
• انواع ویتامین‌های گروه ب و نقش آن‌ها در سلامت بدن
• کک و مک چیست؟ با علت بروز و روش‌های درمان آن آشنا شوید