اینکه می‌گوییم باید کیفیت زندگی خود را بالا برد، به این معنی است که تغذیه سالم داشته باشیم، ورزش کنیم و تا جایی که امکان دارد استرس‌ها را از خود دور کنیم. برای داشتن یک رژیم غذایی سالم که تمام عناصر حیاتی بدن را در خود جای دهد، باید تمام گروه مواد غذایی را به‌اندازه کافی طی روز مصرف کنیم. یکی از این عناصر حیاتی آمینواسیدها هستند. باید بدانید که در برخی از موارد بدن به میزان بیشتری از این عناصر نیازمند می شود. امروزه مکمل‌های متنوعی در داروخانه‌ها بدون تجویز پزشک در دسترس عموم هستند. مکمل گلوتامین که یک مکمل آمینواسیدی محسوب می شود، یکی از مکمل‌های رایج در بین مردم و مخصوصا ورزشکاران است. ما در این مقاله از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز همه‌چیز در مورد این مکمل و همچنین عوارض مصرف مکمل گلوتامین را بررسی کرده‌ایم. تا پایان همراهمان باشید.
تأثیر آمینواسید گلوتامین در بدن
آیا آخرین باری که پس از یک تمرین سخت ورزشی، خسته به خواب رفتید و سرحال از خواب بیدار شدید، از گلوتامین تشکر کردید؟ یا وقتی‌که سرماخوردگی سختی را پشت سرگذاشتید، و یا مقداری زیادی غذا را هضم کردید، می‌دانستید که گلوتامین در بدنتان در حال فعالیت است؟ درواقع گلوتامین بیشترین آمینواسید موجود در بدن محسوب می شود و همچنین یک آمینواسید محبوب مغز است. شاید تاکنون به اهمیت آمینواسیدها در بدنتان پی نبرده بودید، اما باید بدانید که در نبود آمینواسیدها درواقع عملکرد پروتئین در بدن مختل می شود.
بهتر است بدانید که تمام عناصر موجود به‌نوعی برای بدن حیاتی هستند و عملکرد یکی به دیگری وابسته است. آمینواسیدها به‌طورکلی به دو دسته ضروری (یعنی بدن قادر به ساخت آن‌ها نیست و باید از رژیم غذایی دریافت شوند) و غیرضروری (یعنی بدن توانایی ساخت آن‌ها را از مواد دیگر دارد) تقسیم می‌شوند.
آمینو اسید گلوتامین به‌طورکلی غیرضروری محسوب می شود اما باید بدانید که در موارد خاص بیماری و انجام ورزش شدید نیاز به دریافت آن از مواد غذایی بیشتر محسوس می شود. البته می‌توانید آن را از طریق مصرف مکمل گلوتامین نیز تأمین کنید. حالا شاید بپرسید عوارض مصرف مکمل گلوتامین در مقایسه با مصرف مواد طبیعی چیست؟ خوب است بدانید اگر ازجمله افرادی هستید که در طی روز به مقدار زیادی پروتئین حیوانی می‌خورید، می‌توانید مطمئن باشید که تمام اسیدهای آمینه موردنیاز بدنتان را دریافت می‌کنید، و این به بدن شما این امکان را می‌دهد تا تمام گلوتامین مورداستفاده خود را بسازد.
گلوتامین چیست؟
گلوتامین فراوان‌ترین اسیدآمینه موجود در بدن محسوب می شود. درواقع آمینواسیدها اجزای سازنده پروتئین هستند. گلوتامین در ماهیچه‌ها تولید می شود و توسط خون به اندام‌هایی که به آن نیاز دارند، توزیع می شود. بیشترین درصد ساخت گلوتامین در عضلات صورت می‌گیرد اما به‌صورت جزئی از مغز و شش‌ها نیز آزاد می‌شود. به دلیل اینکه این اسید به‌راحتی از سد مغزی- خونی عبور می‌کند، به سوخت مغز معروف شده است.
بیشترین مصرف گلوتامین توسط یاخته‌های روده صورت می‌گیرد. گلوتامین در میان اسیدهای آمینه، خاص و استثنا است، زیرا در هر مولکول آن به‌جای یک اتم نیتروژن، دو اتم وجود دارد. این خاصیت گلوتامین برای پاک کردن آمونیاک از بافت‌ها، به‌خصوص بافت مغزی، مفید است. به‌علاوه، این اسیدآمینه می‌تواند نیتروژن را از یک نقطه‌به‌نقطه دیگر منتقل کند.
خوب است بدانید می‌توانید گلوتامین را به صورت مکمل و یا مواد غذایی برای بدن تأمین کنید. از آنجایی که مکمل‌ها ممکن است عوارض احتمالی داشته باشند برای دورماندن از عوارض مصرف مکمل گلوتامین می‌توانید موادی که در ادامه می‌آیند را مصرف کنید. دانه‌های روغنی، گوشت گاو، گوشت بوقلمون، لبنیات، تخم‌مرغ، عدس، تخم‌مرغ، غذاهای دریایی، انواع لوبیا، چغندر، اسفناج و جعفری سرشار از گلوتامین طبیعی هستند. مکمل گلوتامین را از داروخانه می‌توانید تهیه کنید. قیمت گلوتامین مناسب است و بستگی به برند آن دارد.
موارد استفاده از مکمل گلوتامین
همان‌طور که دانستید این اسیدآمینه یکی از فراوان‌ترین مواد در بافت‌های بدن محسوب می شود. گذشته از عوارض مصرف مکمل گلوتامین بهتر است بدانید که گلوتامین در عملکردهای ضروری بسیار زیادی در بدن نقش دارد. در اینجا به بخشی از این فواید و موارد استفاده اشاره‌کرده‌ایم.
- مکمل گلوتامین معمولا به افرادی دارای سوختگی شدید تجویز می شود. این موضوع به این دلیل است که این آمینواسید خطر ابتلا به عفونت‌های شدید را کاهش می‌دهد و احتمال مرگ در افراد دچار سوختگی شدید را کاهش می‌دهد.
- گلوتامین همچنین ممکن است خطر ابتلا به عفونت‌های بیمارستانی را در افرادی که مبتلابه بیماری بحرانی هستند کاهش دهد. البته پزشکان برای جلوگیری از عوارض مصرف مکمل گلوتامین باید مواردی را در نظر بگیرند.
- گلوتامین یک ماده مغذی اساسی برای حفظ روکش سالم روده است (سدی که مواد غذایی شما را در دستگاه گوارش شما نگه می‌دارد و در جریان خون شما نیست). گلوتامین در حفظ عملکرد روده و تعادل پروتئین در بیماران تحت عمل جراحی شکم که مجبور به تغذیه به‌موقع (لوله‌های تغذیه) بودند، نقش بسیار پررنگی را داراست. گلوتامین در سلامت روده نقش ویژه‌ای دارد.
- گلوتامین در بهبود حساسیت به انسولین کمک می‌کند. وقتی قند خون کم باشد، گلوتامین به‌آسانی به گلوکز تبدیل می شود.
- مصرف این مکمل سبب سرعت بخشیدن به بازسازی عضلات پس از تمرین‌ها و مقابله با ترشح هورمون کورتیزول می‌شود که ترشح آن فرسایش و تحلیل عضلات را در پی دارد. البته برای دور ماندن از عوارض مصرف مکمل گلوتامین می‌بایست در مصرف آن نکاتی را رعایت کرد.
- گلوتامین سطح هورمون رشد را در بدن افزایش می‌دهد.
مصرف مکمل گلوتامین در بدنسازی
یکی از موقعیت‌هایی که به‌احتمال‌زیاد به مصرف بیشتر گلوتامین از رژیم غذایی خود نیاز خواهید داشت، در هنگام ورزش‌های شدید است. ورزش هوازی طولانی‌مدت (بیش از یک ساعت در هر زمان) غلظت گلوتامین را در بدن کاهش می‌دهد، احتمالاً این موضوع به دلیل افزایش هورمون استرس کورتیزول در بدن است. این نوع ورزش همچنین باعث کاهش جزئی عملکرد سیستم ایمنی بدن می شود و بهبود عملکرد سیستم ایمنی یکی از کاربردهای اصلی گلوتامین در بدن است. بنابراین منطقی است که پیشنهاد کنیم که مکمل گلوتامین ممکن است برای ورزشکاران استقامت مفید باشد.
به‌طورکلی استفاده از مکمل گلوتامین در بدنسازان حجم عضلات را افزایش می‌دهد، با بالا بردن سوخت‌وساز با کاهش چربی‌های بدن کاهش وزن را به دنبال دارد، استقامت و انرژی بدن را در ورزشکاران افزایش می‌دهد. اما باید دقت کنید که برای دور ماندن از عوارض مصرف مکمل گلوتامین میزان مصرف آن را مربی باسوادتان و یا پزشک متخصص می‌تواند تشخیص دهد. چراکه هر فردی بنا به تیپ بدنی و میزان نیاز بدن با توجه به رژیم غذایی خاص، به میزان متفاوتی از این مکمل نیاز دارد. بهترین زمان مناسب برای مصرف این مکمل و همین‌طور دور بودن از عوارض مصرف مکمل گلوتامین حدود نیم ساعت تا حداکثر یک ساعت بعد از تمرین است. با این کار شما کمک شایانی به فرایند ریکاوری و بازسازی عضلات می‌کنید.
عوارض مصرف مکمل گلوتامین
مکمل گلوتامین که در دسته مکمل‌های غذایی قرار می‌گیرد، به‌طورکلی به همراه داروهای دیگر برای درمان و یا بهبود شرایط فرد تجویز می شود. هر دارو و یا مکملی ممکن است باوجود فواید چشمگیر، میزانی عوارض ناخواسته به دنبال داشته باشد. قبل از هر چیز بدانید که اگر در رژیم غذایی خود به میزان کافی از این آمینواسید را مصرف می‌کنید، نیازی به مصرف اضافی مکمل گلوتامین نخواهید داشت و میزان اضافی دریافت این مکمل در کبد و کلیه‌ها رسوب می‌کند و فرد را دچار مشکلات شدیدی خواهد کرد.
اگر بخواهیم از عوارض مصرف مکمل گلوتامین صحبت کنیم با بگوییم این عوارض عبارت‌اند از:
- واکنش‌های آلرژیک همچون کهیر
- مشکل تنفسی
- ورم صورت، لب‌ها، زبان یا گلو
- درد قفسه سینه
- علائم عفونت مانند تب، لرز، درد گلو، علائم آنفلونزا
همچنین زخم دهان، ضعف غیرطبیعی، تهوع، استفراغ، درد معده، گاز، سردرد، سرگیجه، احساس خستگی و ورم دست‌وپا نیز می‌تواند از دیگر عوارض مصرف گلوتامین باشد. همچنین گلوتامین خطر بروز تشنج در افراد مبتلابه تشنج را افزایش می‌دهد.
یکی از راه‌های اجتناب از عوارض مصرف مکمل گلوتامین این است که هرگز گلوتامین را به نوشیدنی‌های گرم اضافه نکنید، زیرا گرما گلوتامین را از بین میبرد. از مصرف این مکمل در دوران بارداری و شیردهی بدون مشورت با پزشک اجتناب کنید.
مصرف همزمان لاکتولوز و گلوتامین توصیه نمی‌شود زیرا لاکتولوز باعث کاهش آمونیاک در بدن شده درحالی‌که گلوتامین به آمونیاک تبدیل می‌شود و مصرف آن‌ها در کنار هم اثر لاکتولوز را کاهش می‌دهد. البته به یاد داشته باشید که عوارض مصرف مکمل گلوتامین در مواردی خاص رخ می‌دهد اما برای اطمینان مشورت با پزشک توصیه می‌شود.
سخن پایانی
دانستیم که آمینواسیدها، که تاکنون شاید کمی ناشناخته مانده باشند، نقش‌های حیاتی در بدن دارند. آمینواسید گلوتامین به عنوان فراوان‌ترین آمینواسید در بدن به دلیل حیاتی بودن برای مغز و روده از اهمیت بالایی برخوردار است. باید بدانید که به دلیل اینکه در افزایش سطح هورمون رشد اثر مستقیم دارد، باید دقت کنید تا کودکان در سنین رشد این آمینواسید را از دانه‌های روغنی و گوشت دریافت کنند تا به بدن برای افزایش سطح این آمینواسید کمک کرده باشید.
قبل از آغاز مصرف این مکمل بهتر است با پزشک خود مشورت کنید تا از عوارض مصرف مکمل گلوتامین دور بمانید. دقت کنید که در مورد مصرف این مکمل در کودکان زیر 18 سال تنها پزشک می‌تواند تصمیم بگیرد پس هرگز بدون تجویز پزشک به کودکتان برای افزایش رشد قد او این مکمل را ندهید.
