استروئیدها که به آنها کورتیکواستروئیدها نیز می‌گویند، داروهای ضد التهابی هستند که برای درمان طیف وسیعی از بیماری‌ها کاربرد دارند. دقت داشته باشید که استروئیدها با استروئیدهای آنابولیک که گاه به منظور افزایش توده عضلانی بدون چربی مورد استفاده قرار می‌گیرند، متفاوت هستند. در این مقاله ما در مورد انواع استروئید و البته بیشتر استروئیدهای آنابولیک که در بدنسازی کاربرد دارند با شما صحبت خواهیم کرد. موضوع اصلی مقاله عوارض مصرف استروئید است.
استروئید چیست و انواع آن کدامند ؟
استروئیدها داروهایی ساخته دست بشر هستند که شباهت زیادی به کورتیزول دارند. کورتیزول هورمونی است که توسط غدد فوق کلیوی ساخته می‌شود. برخی از داروهای کورتیکواستروئیدی عبارتند از کورتیزون، پردنیزون و متیل پردنیزولون. پردنیزون، رایج‌ترین نوع استروئید است که از آن برای درمان بیماری‌های روماتولوژیک مانند آرتریت روماتوئید یا لوپوس استفاده می‌شود.
استروئیدهای آنابولیک نوعی از استروئیدها هستند که استفاده از آنها خیلی زود منجر به عضله‌سازی و افزایش قدرت عضلانی خواهد شد. بنابراین فرد در این صورت می‌تواند مدت زمان بیشتری ورزش کرده و عملکرد ورزشی خود را نیز بهبود بخشد.
اشکال مختلف داروهای استروئیدی
داروهای استروئیدی به اشکال مختلفی در دسترس هستند. مثلا ممکن است به شکل موضعی مورد مصرف قرار گیرند یا به صورت سیستمیک تا به همه بدن برسند. استروئید به شکل موضعی به صورت تزریق در مفاصل، قطره چشم، قطره گوش یا کرم‌های پوستی است. درمان‌های استروئیدی سیستمیک یا به صورت خوراکی مصرف می‌شوند یا مستقیما داخل ورید یا عضله تزریق می‌شوند. استروئیدهای سیستمیک از طریق جریان خون به نقاط مختلف بدن می‌رسند. اما ما بیشتر قصد داریم در مورد استروئیدهای آنابولیک صحبت کنیم.
استروئیدهای آنابولیک چیستند ؟
پیش از آنکه در مورد عوارض مصرف استروئید صحبت کنیم، بهتر است با استروئیدهای آنابولیک که گاه در بدنسازی مورد استفاده قرار می‌گیرند، بیشتر آشنا شوید. استروئیدهای آنابولیک گروهی از داروهای مصنوعی هستند که اثرات هورمون جنسی مردانه یعنی تستوسترون را مضاعف می‌کنند. نتیجه استفاده از این دارو بهبود عملکرد ورزشی است. بیشتر ورزشکاران، بدنسازان و افرادی که در پی عضله‌سازی سریع هستند به سراغ مصرف استروئیدهای آنابولیک می‌روند. استفاده نادرست از استروئیدهای آنابولیک می‌تواند با عوارض نامطلوبی همراه باشد.
استروئیدهای آنابولیک در چه مواردی تجویز می شوند ؟
پزشکان معمولا برای درمان مشکلات هورمونی، استروئیدهای آنابولیک را تجویز می‌کنند. مثلا اگر بلوغ در پسران با تاخیر اتفاق بیفتد یا فرد بر اثر بیماری‌هایی مثل سرطان یا ایدز دچار تحلیل عضلانی شود، استروئید برای وی تجویز می‌شود.
همان‌طور که اشاره کردیم بعضی از افراد از استروئیدهای آنابولیک به منظور افزایش توده عضلانی بدون چربی و همچنین تسریع ریکاوری استفاده می‌کنند. استروئیدهای آنابولیک بسته به نوع استروئید می‌توانند به شکل قرص، کپسول یا مایعات تزریقی باشند.
عوارض مصرف استروئید در مردان
اثرات استفاده از استروئید آنابولیک می‌تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. برخی از افراد ممکن است احتباس مایعات (ادم)، اختلال در خواب، نوسانات خلقی، پرخاشگری، افزایش میل جنسی، تغییرات پوستی مثل آکنه یا بیشتر مبتلا شدن به سرماخوردگی را تجربه کنند. آقایان احتمال دارد عوارض زیر را هم داشته باشند:
- کوچک شدن بیضه و آلت تناسلی
- کاهش تعداد اسپرم‌ها
- اختلال نعوظ
- مشکلات پروستات
- بزرگ شدن پستان
- طاسی
- نعوظ غیر ارادی و طولانی مدت
عوارض استفاده از استروئیدهای آنابولیک در زنان
در خانم‌ها عوارض مصرف استروئید شامل موارد زیر است:
- سیکل قاعدگی نامنظم
- پریود نشدن
- کوچک شدن سینه‌ها
- کلفت شدن صدا
- رشد موهای زائد در صورت و بدن
- رشد غیر طبیعی کلیتوریس
افرادی که هنوز در سن رشد هستند ممکن است با مصرف استروئیدها دچار کاهش رشد، طاسی زودرس، آکنه و دیگر مشکلات پوستی شوند.
استروئیدها در طولانی مدت چه عوارضی دارند ؟
در دراز مدت استروئیدهای آنابولیک می‌توانند عوارض زیر را به دنبال داشته باشند:
- آسیب به غدد جنسی در مردان و زنان (بیضه‌ها و تخمک‌ها)
- بیماری‌های کبدی
- اختلال در عملکرد کلیه
- نوسانات خلقی مثل افسردگی شدید
- آکنه شدیدی که منجر به زخم می‌شود
- سطح کلسترول بالا در خون
- افزایش فشار خون
- آسیب به تاندون‌ها
- لرزش عضلات
استفاده غیربهداشتی و نامناسب از سوزن تزریق نیز خطر ابتلا به بیماری‌هایی همچون هپاتیت، ایدز، کزاز و … را افزایش خواهد داد.
تداخل دارویی استروئیدها
با دانستن عوارض مصرف استروئید حالا دیگر می‌دانید که در صورت لزوم چقدر باید با احتیاط از آن استفاده کرد. اگر به مکمل‌های بدنسازی نیاز دارید، بهتر است به سراغ مکمل‌هایی بروید که استفاده از آنها کاملا ایمن و بی‌خطر است. فردی که از استروئیدهای آنابولیک استفاده می‌کند ممکن است به منظور سرعت بخشیدن به پروسه عضله‌سازی خود، تصمیم بگیرد در کنار استروئیدهای آنابولیک از دیگر مکمل‌های ورزشی هم استفاده نماید. خطرات تداخل دارویی استروئیدها آنابولیک به طور کامل شناخته شده نیست اما بهتر است همزمان با آنها از داروهای زیر استفاده نشود:
- آمفتامین (برای مقابله با احساس افسردگی عمیق و کمک به کاهش چربی)
- مسدود کننده‌های بتا (برای مبارزه با لرزش)
- دیورتیک‌ها (برای مقابله با احتباس مایعات)
- هورمون رشد انسانی مانند گنادوتروپین جفتی انسان برای تحریک تولید طبیعی تستوسترون و مقابله با کوچک شدن بیضه‌ها
آیا استروئیدهای آنابولیک اعتیاد آور هستند ؟
استروئیدهای آنابولیک وابستگی فیزیکی ایجاد نمی‌کنند. با این حال اگر کسی برای اعتماد به نفس خود به آنها تکیه کند، تسلیم شدن و کنار گذاشتن آنها می‌تواند بسیار دشوار باشد. احساس نیاز به ادامه مصرف استروئیدها می‌تواند منجر به عصبانیت یا افسردگی در افراد شود. هرگز خودسرانه به سراغ مصرف این داروها نروید.
پس از مصرف طولانی مدت استروئیدهای آنابولیک، بازیابی سطح طبیعی تستوسترون ممکن است تا 4 ماه طول بکشد. علائم ترک استروئیدها می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- خستگی
- کاهش وزن به دلیل کاهش اشتها
- کاهش قدرت
- افسردگی
مکانیسم اثر استروئیدهای آنابولیک در بدن
استروئیدهای آنابولیک ترکیباتی شبیه به هورمون تستوسترون داشته و می‌توانند گیرنده‌های تستوسترون بدن را فعال کنند. هنگامی که گیرنده‌ها تحریک می‌شوند، یک اثر دومینویی از واکنش‌های متابولیک رخ می‌دهد زیرا دارو به بدن دستور می‌دهد تولید بافت عضلانی را افزایش دهد. تستوسترون دو اثر بر بدن دارد:
- آنابولیک: تراکم استخوان را حفظ کرده، از رشد ماهیچه‌ها حمایت می‌کند و ریکاوری را تسریع می‌نماید.
- آندورژنیک: ویژگی‌های مردانه ایجاد می‌کند. مثل: رشد آلت تناسلی و بیضه‌ها، افزایش توده عضلانی، کلفت شدن صدا و رویش مو در صورت.
کلام آخر
عوارض مصرف استروئید گاه می‌تواند بسیار خطرناک باشد. به همین دلیل هرگز پیشنهاد نمی‌شود که از استروئیدها برای افزایش توده عضلانی بدون چربی استفاده کنید. خوشبختانه امروزه مکمل‌های ورزشی دیگری در بازار هستند که هم ایمن به نظر می‌رسند و هم کارایی مطلوبی داشته و برای عضله‌سازی خیلی زود جواب می‌دهند. انواع مکمل بدنسازی را می‌توانید از داروخانه آنلاین مثبت سبز تهیه نمایید.
