درمان پینه پا: هر آنچه باید درباره علت بروز، پیشگیری و درمان خانگی و پزشکی پینه پا بدانید

پینه پا با اینکه معمولاً خطرناک نیست، اما ناخوشایند است و ممکن است برای هر کسی پیش بیاید. به همین خاطر، همه به اطلاعاتی در مورد دلایل به وجود آمدن و روش‌های درمان پینه پا نیاز دارند.

پینه‌های پوستی به طور معمول در بخش‌هایی از بدن که بیشتر در معرض اصطکاک هستند مانند دست و پا تشکیل می‌شوند. پینه پا روی پوست کف پا به وجود می‌آید و در بیشتر اوقات، ناشی از پوشیدن کفش‌های بسیار تنگ یا نامناسب است.

در این مقاله با ما همراه باشید تا بدانید که پینه پا چیست، چه تفاوتی با زگیل پا دارد، علل بروز آن کدام‌اند و روش های از بین بردن پینه پا به چه صورت است.

پینه پا چیست؟

پینه چیست ؟ پینه (Callus) یعنی ضخیم شدن لایه خارجی هر بخشی از پوست. هنگامی که سطح پوست مدام در معرض اصطکاک باشد، بدن این لایه‌های ضخیم را برای جلوگیری از آسیب تشکیل می‌دهد.

اصطلاح پزشکی این عارضه پوستی، هایپرکراتوز (به معنای افزایش غیر طبیعی سلول‌های بیرونی‌ترین لایه پوست) است. بدن انسان با افزایش تولید این سلول‌ها، از پوست در برابر سایش، فشار و تحریک مداوم محافظت می‌کند. این ضخیم شدن در واقع راهی است که بدن برای حفاظت از بافت های نرم تر زیرین انتاخاب میکند.

پینه پا، پینه‌ای پوستی است که به طور معمول روی کف پاها و نزدیکی انگشتان پا ایجاد می‌شود. اگر نوع راه رفتن یا به طور کلی پاها مشکلی داشته باشند که باعث افزایش فشار روی بخش‌های خاصی از پا شود، ممکن است در آن بخش پینه پا ایجاد شود.

علائم پینه پا چیست؟

پینه کف پا به طور معمول دردناک نیست. اما میخچه (عارضه مشابه دیگری در پا) با وارد شدن فشار دچار درد می‌شود.

ممکن است پینه‌ها به مرور زمان تغییر رنگ دهند و لایه‌های زیرین پوست ضخیم به رنگ قهوه‌ای، سیاه یا قرمز درآیند. هنگامی که مقدار بسیار کمی خون، بین لایه‌های ضخیم شده پوست (یا همان پینه) و پوست معمولی زیر آن جمع می‌شود، پینه‌ها تغییر رنگ می‌دهند.

علل بروز پینه پا چیست؟

پینه‌ها به‌طور معمول روی قسمت‌هایی از پوست که مدام در معرض فشار و یا اصطکاک هستند تشکیل می‌شوند. به همین علت، بروز پینه‌ روی پاها که تمام وزن بدن را تحمل می‌کنند، شایع‌تر است. پینه‌ها برای محافظت از پوست در برابر این فشارها به وجود می‌آیند.

به طور کلی مراقبت از پا اهمیت ویژه‌ای دارد؛ برای مثال، پوشیدن کفش‌های نامناسب مانند کفش پاشنه بلند به همراه جوراب نازک یا بدون جوراب، از جمله عواملی است که باعث افزایش فشار روی پاها می‌شود. این فشار هم روی پاها پینه ایجاد می‌کند.

فعالیت زیاد، به ویژه در صورتی که فشار زیادی روی پاها وارد شود نیز از عوامل بروز پینه در پاها است. به عنوان مثال، ورزشکاران، بیشتر از دیگران مستعد بروز پینه پاها هستند. همچنین بیماری پای ورزشکار (قارچ پا) و سایر آسیب های ورزشی نیز موارد شایعی از مشکلات مربوط به پا هستند که علاوه بر ورزشکاران، سایر افراد را نیز درگیر می‌کنند.

شواهدی در مورد افزایش احتمال بروز پینه پا در کسانی که سیگار می‌کشند نیز وجود دارد. بر اساس این شواهد، کشیدن سیگار باعث انقباض رگ‌های خونی در اندام‌های انتهایی از جمله پاها می شود.

انقباض رگ‌های خونی در پاها باعث تحلیل رفتن و ضعف بافت زیر پوستی می‌شود. در نهایت، در پی تحلیل رفتن بافت‌های زیر پوستی، ممکن است تماس بین استخوان‌ها با پوست بیشتر شده و این موضوع هم باعث تشکیل پینه روی پوست شود.

تغییر شکل استخوان‌ها نیز می‌تواند یکی از عوامل بروز پینه باشد. گاهی تغییر فرم استخوان‌ها باعث افزایش فشار در برخی نقاط پا می‌شود؛ به ویژه اگر این تغییر فرم باعث تغییر در شکل راه رفتن شده باشد.

درمان‌های خانگی و پزشکی پینه پا کدام‌اند؟

بسیاری از پینه‌ها به تدریج و پس از برطرف شدن اصطکاک از بین می‌روند. با این حال ممکن است کسانی به خاطر ظاهر ناخوشایند این پینه‌ها، ترجیح ‌دهند آن‌ها را زودتر درمان کنند.

انجمن پوست آمریکا برای درمان پینه پا این نکات را پیشنهاد می کند:

1. برای لایه برداری پینه پا ، پاهایتان را به مدت پنج تا ده دقیقه در آب گرم قرار دهید تا پوست کمی نرم شود.
2. یک سنگ پا را با آب گرم خیس کنید و با حرکات دایره‌وار یا حرکات رفت و برگشتی، به آرامی لایه‌های مرده پوست را جدا کنید.
3.  تنها مقدار کمی از لایه‌های پوست را جدا کنید. برداشتن بیش از اندازه لایه‌های پوست باعث خونریزی و در نهایت عفونت پینه خواهد شد.
4. هر روز محل پینه را با استفاده از لوسیون، ژل یا کرم حاوی اوره ، سالیسیلیک اسید یا آمونیوم لاکتات مرطوب کنید. استفاده از مرطوب کننده های مناسب به نرم‌تر شدن پینه‌های سفت در طول زمان کمک می‌کند.
5. برای جلوگیری از بدترشدن وضعیت پینه‌ها، از پد پینه پا استفاده کنید. پدهای دایره‌ای شکل را نصف کنید و برش دهید تا به صورت هلال دربیایند؛ سپس آن‌ها را اطراف پینه‌ها قرار دهید.

به غیر از پینه پا، برخی دیگر از مشکلات پا مانند خشکی پوست پا ، ترک پا ، تیرگی پوست و پوسته پوسته شدن کف پا نیز به درمان‌های خانگی پاسخ خوبی می‌دهند.

سایر روش‌های درمان پینه پا چیست؟

باندها، پدها و سایر محصولات حاوی سالیسیلیک اسید می‌توانند به کاهش و رفع پینه‌ها کمک کنند.

توجه داشته باشید که استفاده از محصولاتی مانند این باندها برای همه مناسب نیست. در صورت داشتن اختلال‌هایی که ممکن است بر اعصاب یا گردش خون در پا تأثیر بگذارند، باید در استفاده از این محصولات دقت کنید.

در صورتی که پینه‌ها بزرگ، دردناک و یا ناراحت‌کننده هستند و مانع فعالیت‌های روزمره می‌شوند، بهتر است با پزشک مشورت کنید. پزشک ممکن است بخشی از لایه‌های ضخیم پوست را جدا کرده و استفاده از پاپوشی مناسب را به شما توصیه کند.

در صورتی که پینه دچار خونریزی و یا ترک شود، تا زمان بهبودی باید آن را بپوشانید و تمیز نگه دارید. می‌توانید مقداری وازلین در محل پینه قرار دهید سپس آن را با چسب زخم بپوشانید. این روش به جلوگیری از عفونت و تسریع در بهبودی پینه کمک می‌کند.

چه زمان لازم است به پزشک مراجعه کنید؟

اگرچه پینه پا ناخوشایند و ناراحت‌کننده است، اما به طور معمول برای درمان پینه پا نیازی به مراجعه به پزشک نیست. با این وجود در برخی موارد خاص مثل موارد زیر، باید به پزشک عمومی یا متخصص بیماری‌های پا مراجعه کنید.

•  اگر به دیابت، بیماری‌های قلبی و یا مشکلات گردش خون مبتلا هستید

  اگر به هر یک از این بیماری‌ها مبتلا باشید، احتمال عفونت پینه‌ها بیشتر خواهد شد. به علاوه، بروز پینه‌ها برای مبتلایان به آسیب‌های عصبی ناشی از انواع دیابت ، مشکل ایجاد خواهد کرد. کسانی که به این بیماری‌ها مبتلا هستد و علائم بروز پینه یا هر گونه تغییری را در پاهایشان مشاهده می‌کنند، باید بدون تلف کردن وقت به پزشک مراجعه کنند.

• اگر مایع شفاف یا مایع چرکی از پینه‌ها ترشح کرد

  ترشح مایع چرکی یا شفاف از پینه‌ها نشان‌دهنده عفونت و یا زخم شدن پینه است. این اتفاق، یعنی باید درمان را شروع کنید.

• در صورت بازگشت پینه پس از درمان چه کنیم

  در صورتی که پینه پا پس از درمان مجدداً به وجود آمد، با پزشک متخصص بیماری‌های پا و یا جراح ارتوپد مشورت کنید تا علت بروز دوباره پینه را تشخیص دهد.

• اگر پینه پا قرمز، دردناک و یا هنگام لمس گرم باشد

  این علائم نشان‌دهنده احتمال عفونت هستند.

راه‌های پیشگیری از پینه پا چیست؟

استفاده از کفش مناسب، یکی از بهترین و آسان‌ترین راه‌ها برای جلوگیری از بروز پینه پا است. کفش‌هایی با پاشنه کوتاه و راحت که در اطراف انگشتان پا فضای کافی دارند، بهترین انتخاب هستند.

پوشیدن جوراب نیز به کاهش اصطکاک و در نتیجه کاهش احتمال بروز پینه پا کمک می‌کند.

تفاوت پینه و زگیل پا چیست؟

ممکن است پینه پا را با نوعی زگیل به نام «زگیل پا» که در کف پا ایجاد می‌شود اشتباه بگیرید.

زگیل نوعی عفونت پوستی است که منشأ بروز آن ویروسی به نام پاپیلومای انسانی است. اگر زگیل روی کف پا ایجاد شود، به آن زگیل کف پا می‌گویند. دلیل عمده ابتلا به این عفونت، راه رفتن با پای برهنه است.

در صورتی که درمان زگیل انگشت پا انجام نشود، ممکن است اندازه آن به بیش از دو و نیم سانتی متر برسد. زگیل‌ها ممکن است به بخش‌های دیگر بدن نیز سرایت کنند.

زگیل کف پا به طور معمول سفت، با لبه‌های کاملاً مشخص و دارای سطح زبر است. زگیل‌ها به طور معمول هم‌رنگ پوست هستند و نقاط ریز سیاه رنگی نیز بر روی آن‌ها وجود دارد.

قبلاً، پزشکان بر این باور بودند که این نقاط سیاه رنگ، رگ‌های خونی هستند که خون در آن‌ها لخته شده است؛ اما تحقیقات نشان داده است که این نقاط سیاه، ناشی از تجمع خون در بین سلول‌های اپیدرم (سطحی‌ترین لایه‌ پوست) هستند.

تفاوت دیگر میان زگیل پا و پینه پا آن است که زگیل ممکن است دردناک باشد، اما پینه معمولاً دردناک نیست.

شما می‌توانید زگیل‌ها را با استفاده از داروهای بدون نسخه حاوی سالیسیلیک اسید درمان کنید. اگر علائم زگیل شدیدتر شد و یا با گذشت زمان بهبود نیافتید، برای درمان‌های دیگر با متخصص پوست مشورت کنید.

به توصیه انجمن پزشکی بیماری‌های پای آمریکا، در صورتی که هر گونه ناهنجاری مشکوک روی پوست پاهایتان مشاهده کردید، برای تشخیص درست حتماً با پزشک مشورت کنید.

به غیر از این موارد، برای درمان برخی از عواملی که منجر به درد پاشنه پا می‌شوند نیز باید به متخصص مراجعه کنید.

چشم انداز

بروز پینه پا برای هر کسی و در هر سنی بسیار معمول است. اگر پینه پا روی راه رفتن شما تأثیری ندارد و یا با هیچ علامتی از عفونت همراه نیست، پس نگران نباشید.

در اکثر موارد، درمان‌های خانگی به رفع پینه پا کمک می‌کنند.

اگر پینه پا به طور مکرر در یک نقطه از پای شما ایجاد می شود، برای یافتن علت آن با پزشک مشورت کنید.

اگر به دیابت مبتلا هستید و به تازگی دچار پینه پا شده‌‎اید و یا تغییری در پینه‌های قبلی پاهایتان احساس می‌کنید، حتماً بدون اتلاف وقت در این باره با پزشک صحبت کنید. دیابت باعث آسیب به اعصاب بدن و در برخی از موارد بی‌حسی پاها می‌شود. بی‌حسی پاها باعث می‌شود مبتلایان به دیابت متوجه عفونت پینه‌های پا نشوند و به این ترتیب این عفونت به مرور زمان خطرناک خواهد شد.

اگر با پینه پا مقابله کرده‌اید، به ما و دیگران بگویید که به نظرتان بهترین روش درمان پینه پا چیست؟

منبع:

تیم نویسندگان

دکتر مهدیه بهشادفر

• کانسیلر چیست و چگونه باید از آن استفاده کرد؟
• پرایمر: انواع، مزایا و نحوه استفاده از آن
• انواع ویتامین‌های گروه ب و نقش آن‌ها در سلامت بدن
• کک و مک چیست؟ با علت بروز و روش‌های درمان آن آشنا شوید