درد مزمن چیست؟ شایع‌ترین علل و راه‌های درمان دردهای مزمن

همه افراد گاهی اوقات درد را تجربه می‌کنند. در واقع درد ناگهانی یک واکنش مهم سیستم عصبی است که به شما درباره آسیب احتمالی هشدار می‌دهد. هنگام بروز آسیب‌، پیام‌های درد از ناحیه آسیب‌دیده به نخاع و مغز منتقل می‌شود. معمولاً با التیام آسیب، شدت درد کمتر می‌شود. اما درد مزمن با درد معمولی متفاوت است.

درد مزمن چیست؟

بر اساس گزارش آکادمی طب درد آمریکا بیش از 1.5 میلیارد نفر در سراسر جهان از درد مزمن رنج می‌برند. درد مزمن به دردی گفته می‌‌شود که حداقل 12 هفته طول بکشد. در این شرایط بدن شما حتی پس از التیام آسیب، پیام‌‌های درد را به مغز ارسال می‌کند. این وضعیت می‌تواند چند هفته تا چند سال طول بکشد.

درد مزمن تحرک شما را محدود کرده و انعطاف‌‌پذیری، قدرت و استقامت شما را کاهش می‌دهد و ممکن است انجام کارها و فعالیت‌های روزانه را با چالش مواجه کند. چنین دردی ممکن است شدید یا مبهم باشد و باعث سوزش یا درد در مناطق آسیب‌دیده شود. همچنین ممکن است مداوم یا متناوب باشد و بدون هیچ دلیل مشخصی بیاید و برود. درد مزمن می‌تواند تقریباً در هر قسمتی از بدن رخ دهد و البته شدت آن نیز در مناطق آسیب‌دیده مختلف، متفاوت خواهد بود.

تفاوت بین درد مزمن و درد حاد چیست؟

درد حاد زمانی اتفاق می‌افتد که افراد دچار آسیب بدنی، مانند شکستگی استخوان، می‌شوند. این دردها مدت طولانی دوام نمی‌آورند و پس از برطرف شدن عاملی که باعث ایجاد درد در بدن شده است، از بین می‌روند. در مقابل، درد مزمن تا مدت‌ها پس از بهبودی از آسیب یا بیماری، ادامه می‌یابد. حتی گاهی اوقات بدون هیچ دلیل واضحی اتفاق می‌افتد.

شایع‌ترین دردهای مزمن

• سردرد
• درد بعد از جراحی
• درد پس از ضربه
• درد کمر
• درد سرطان
• درد ناشی از آرتریت (التهاب مفصلی)
• درد نوروژنیک (درد ناشی از آسیب عصبی)
• درد روان‌زاد (دردی که ناشی از بیماری، آسیب جسمی یا آسیب عصبی نیست)

علت درد مزمن چیست؟

درد مزمن معمولاً پس از آسیب عصبی و در اثر یک آسیب اولیه مانند رگ‌به‌رگ شدن کمر به دلیل کشیده شدن تاندون‌ها و عضلات یا کشیدگی عضلات ایجاد می‌شود. آسیب عصبی درد را شدیدتر و طولانی‌تر می‌کند. در این موارد، درمان مشکل زمینه‌ای ممکن است درد مزمن را برطرف نکند. با این حال در برخی موارد افراد بدون هیچ‌گونه آسیب قبلی، درد مزمن را تجربه می‌کنند. علت دقیق درد مزمنِ بدون آسیب به خوبی شناخته نشده است؛ اما با این حال ممکن است ناشی از یک بیماری زمینه‌ای باشد. مانند:

• سندرم خستگی مزمن: با خستگی شدید و طولانی‌مدت شناخته می‌شود که اغلب با درد همراه است.
• اندومتریوز: یک اختلال دردناک است که در آن پوشش داخلی رحم در خارج از رحم رشد می‌کند.
• فیبرومیالژیا: درد گسترده در استخوان‌ها و ماهیچه‌ها
• بیماری التهابی روده: دسته‌ای از بیماری‌ها که باعث التهاب مزمن و دردناک در دستگاه گوارش می‌شوند.
• سیستیت بینابینی: یک اختلال مزمن که با فشار و درد مثانه مشخص می‌شود.
• اختلال عملکرد مفصل گیجگاهی فکی (TMJ): عارضه‌ای که باعث ایجاد صدای فک همراه با درد یا قفل شدن فک می‌‌شود.
• ولوودینیا: درد مزمن فرج که بدون علت مشخص ایجاد می‌‌شود.

چه کسانی در معرض خطر درد مزمن هستند؟

درد مزمن می‌تواند افراد را در هر سنی درگیر کند، اما بیشتر در افراد مسن شایع است. علاوه بر سن، عوامل دیگری که می‌توانند خطر ابتلا به درد مزمن را افزایش دهند، عبارتند از:

• جنسیت مؤنث
• آسیب‌دیدگی
• انجام عمل جراحی
• اضافه‌وزن یا چاقی

درد مزمن چگونه درمان می‌شود؟

هدف اصلی درمان، کاهش درد و افزایش تحرک است. این به شما کمک می‌‌کند تا بدون ناراحتی به فعالیت‌های روزانه خود بازگردید. شدت و تناوب درد مزمن می‌تواند متفاوت باشد. بنابراین پزشکان برای هر فرد برنامه‌های درمانی خاصی را تجویز می‌کنند. برنامه مدیریت درد شما بستگی به علائم و بیماری‌های زمینه‌ای شما دارد. درمان‌های دارویی، راهکارهای مربوط به سبک زندگی یا ترکیبی از این روش‌ها ممکن است برای درمان درد مزمن شما استفاده شود.

داروهایی برای درد مزمن

انواع مختلفی از داروها در دسترس هستند که می‌توانند به درمان درد مزمن کمک کنند. در اینجا به چند نمونه اشاره می‌کنیم:

• مسکن‌های بدون نسخه از جمله استامینوفن یا داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند آسپیرین یا ایبوپروفن
• مسکن‌های اپیوئیدی شامل مورفین، کدئین و هیدروکدون
• مسکن‌های کمکی مانند داروهای ضد افسردگی و ضد تشنج

نکته: مصرف خودسرانه مسکن‌ها می‌تواند در بلندمدت منجر به تشدید درد و حتی بروز انواع جدیدی از درد مانند سردردهای بازگشتی شود. پس حتی برای مصرف مسکن‌های بدون نسخه نیز با پزشک خود مشورت کنید.

روش‌های درمانی درد مزمن

برخی از روش‌های پزشکی نیز می‌توانند درد مزمن را تسکین دهند. چند نمونه از این روش‌ها عبارتند از:

• تحریک الکتریکی که با ارسال شوک‌های خفیف الکتریکی به عضلات، درد را کاهش می‌دهد.
• بلاک عصبی که با تزریق دارو از ارسال پیام‌های عصبی به مغز توسط اعصاب جلوگیری می‌شود.
• طب سوزنی که شامل استفاده از سوزن بر روی پوست برای کاهش درد است.
• جراحی که در آن صدماتی که به طور نامناسب بهبود یافته‌ و باعث ایجاد درد می‌شوند، اصلاح می‌شود.

راهکارهای مربوط به سبک زندگی

برخی راهکارهای مرتبط با شیوه زندگی نیز برای کمک به کاهش درد مزمن وجود دارند؛ مانند:

• فیزیوتراپی
• تای‌چی
• یوگا
• هنردرمانی و موسیقی‌درمانی
• درمان با حیوانات خانگی
• روان‌‌درمانی
• ماساژ
• مراقبه

عوارض درد مزمن

درد مزمن، خود مشکل آزارنده و ناخوشایندی است، اما در صورتی که کنترل نشود، می‌تواند منجر به پیچیدگی‌های بیشتری شود. بنابراین مهم است که به برنامه مدیریت درد خود پایبند باشید تا این برنامه بتواند به تسکین علائم کمک کند.

درد جسمی با درد احساسی مرتبط است. بنابراین درد مزمن می‌تواند میزان استرس شما را افزایش دهد. همین استرس افزایش‌یافته بر بدن تأثیر می‌گذارد و می‌تواند باعث ایجاد عوارض جسمی بیشتری شود؛ از جمله:

• سفت شدن عضلات
• محدود شدن توانایی حرکت
• کمبود انرژی
• تغییر در اشتها

درد مزمن همچنین اثرات نامطلوب احساسی ایجاد می‌کند؛ مانند:

• افسردگی
• خشم
• اضطراب
• ترس از آسیب مجدد (این ترس می‌تواند توانایی شما را برای بازگشت به محل کار یا انجام فعالیت‌های تفریحی محدود کند.)

تمام مشکلات جسمی و روحی ناشی از درد مزمن، عوارضی دارند که می‌توانند عامل ایجاد خود (یعنی درد مزمن) را تشدید کرده و بدن را در یک چرخه معیوب و تکرارشونده قرار دهند؛ پس لازم است هم‌زمان با طی کردن مسیر درمان یا کنترل درد مزمن، تلاش کنید استرس ناشی از آن را مهار کنید تا این چرخه متوقف شود.

زندگی با دردهای مزمن

کسب مهارت‌های احساسی می‌تواند به شما کمک کند تا با هرگونه استرس مربوط به وضعیت خود کنار بیایید. در ادامه چند پیشنهاد برای کاهش استرس بیان شده است:

• از بدن خود به خوبی مراقبت کنید. خوب غذا خوردن، خواب کافی و ورزش منظم می‌تواند بدن شما را در وضعیت بهتری نگه دارد و احساس استرس را کاهش دهد.
• در فعالیت‌های روزانه به طور مرتب شرکت کنید. شما می‌توانید با شرکت در فعالیت‌هایی که از آن لذت می‌برید و همچنین از طریق معاشرت با دوستان، حال و هوای خود را تغییر داده و استرس را کاهش دهید. درد مزمن ممکن است انجام برخی کارها را با چالش مواجه کند اما باید به این نکته توجه کنید که منزوی شدن می‌تواند تأثیر منفی‌ روی وضعیت شما داشته باشد و حساسیت شما را نسبت به درد افزایش دهد.
• به دنبال حمایت باشید. دوستان، خانواده و گروه‌های حمایتی می‌توانند به شما کمک کنند و در مواقع سخت به شما آرامش بدهند. چه در انجام کارهای روزانه مشکل داشته باشید و چه به حمایت عاطفی نیاز داشته باشید، یک دوست صمیمی یا یکی از اعضای خانواده می‌تواند شما را حمایت کند.
• در طول روز چند دقیقه مراقبه یا یوگا انجام دهید. هنگامی که از دردی رنج می‌برید، مدیتیشن یا یوگا ممکن است در ابتدا سخت یا بی‌فایده به نظر برسد، اما اگر به انجام آن پایبند باشید، حتماً به مرور تأثیر آن را حس خواهید کرد.

سخن پایانی

درد نشانه این است که اتفاقی افتاده و چیزی اشتباه است. در واقع درد، فریاد کمک‌خواهی بدن شماست. درد حاد به سرعت اتفاق می‌افتد و زمانی که دیگر دلیلی برای آن وجود نداشته باشد، برطرف می‌شود اما درد مزمن بیش از شش ماه طول می‌کشد و حتی در زمانی هم که آسیب یا بیماری درمان شده است، می‌تواند ادامه یابد. اگرچه گاهی درمان خاصی برای درد مزمن وجود ندارد‌، اما می‌توان این عارضه را با موفقیت مدیریت کرد. اگر با درد مزمن روبرو هستید، در سکوت رنج نبرید؛ به دنبال کمک باشید و مثبت بمانید؛ قطعاً روزهای بهتری خواهد آمد.

تجربه شما

آیا شما هم تجربه ناخوشایندی از درد مزمن داشته‌اید؟ چگونه با آن کنار آمده‌اید؟ آیا تغییر سبک زندگی را شیوه‌ای مؤثر برای مقابله با دردهای مزمن می‌دانید؟ منتظر دریافت دیدگاه‌ها و نظرات ارزشمندتان که می‌تواند به افرادی در شرایط شما کمک کند، هستیم.

تیم نویسندگان

دکتر مهدیه بهشادفر

• کانسیلر چیست و چگونه باید از آن استفاده کرد؟
• پرایمر: انواع، مزایا و نحوه استفاده از آن
• انواع ویتامین‌های گروه ب و نقش آن‌ها در سلامت بدن
• کک و مک چیست؟ با علت بروز و روش‌های درمان آن آشنا شوید